1, 2. Kej kiijtoua Salmo 25:14, ¿tlake moneki tijchiuasej uan kiampa kuali timouampojchiuasej iuaya Jehová?

 ¿TLAKE kuajkuali tlamantli timoiljuia moneki kinextisej katli kuali mouampojchijtokej? Uelis tikijtos moneki moiknelisej uan mopaleuisej. Uan amo tikijtoskia moneki momakasisej. Maske kiampa tikijtos, nopa texto kampa mokixtijtok ni tlamachtili kiijtoua katli kinekij kuali mouampojchiuasej iuaya Jehová, moneki kimakasisej (xijpoua Salmo 25:14).

² Maske ya uejkajtok tijtekipanouaj Jehová o amo, nochi moneki tijmakasisej. Uajka, ¿tlake kiijtosneki tijmakasisej toTeotsij? ¿Tlake techpaleuis tijmakasisej? Uan, ¿tlake techmachtia tlen kichijkej Abdías, sumo sacerdote Joiada (o Jehoiadá) uan tlanauatijketl Joás (o Jehoás)?

3. ¿Kenijkatsa techpaleuia kema tijmakasij se tlamantli?

³ Kema timoiljuiaj techpanos se tlamantli tlen amo kuali, kichiua ma timajmauikaj. Ni tlamantli kemantika uelis techpaleuis amo ma techpano tlen amo kuali. Ma tikitakaj se keski neskayotl. Tlaj tijmakasij tiuetsisej, uajka amo timonechkauisej kampa uelis timotepexiuisej. Tlaj tijmakasij timokokosej, uajka amo timonechkauisej kampa mauilili. Uan tlaj amo tijnekij ma techtlauelkaua se touampo, uajka tijchiuasej kampeka amo tikijtosej yon tijchiuasej tlen kiyolkokos.

4. ¿Tlake kineki Satanás ma tijyolmatikaj?

 ⁴ Satanás kineki maseualmej ma kimakasikaj Jehová. Kineki ma tijneltokakaj tlen Elifaz kiiljuik Job. Kineki ma timoiljuikaj Jehová tetlatsakuiltia, mosisinia uan amo kema yolpaki ika tlen tijchiuaj (Job 4:18, 19). Ya kineki ma timajmauikaj uan ayokmo ma tijtekipanokaj Jehová. Tlaj amo tijnekij kiampa tijchiuasej moneki tijmakasisej Jehová kej kinamiki, pampa nopa tlauel techpaleuis.

5. ¿Tlake kichiua katli kimakasi toTeotsij?

⁵ Se akajya katli kimakasi o kitlepanita toTeotsij, kiiknelia uan amo kineki kichiuas yon se tlamantli tlen kichiuas ayokmo kuali ma mouika iuaya. Jesús kiampa kichijki. Ya nochipa kimakaski toTeotsij (Heb. 5:7). Ni amo kiijtosneki kimakasiyaya itata pampa moiljuiyaya kitlatsakuiltis (Is. 11:2, 3). Jesús tlauel kiikneliyaya itata uan kinekiyaya kineltokas (Juan 14:21, 31). Tojuantij nojkia tlauel tijtlepanitaj Jehová uan tijtekipanouaj ika nochi toyolo pampa ya teiknelia, kipaktia kichiuas tlen xitlauak, tlalnamiki uan kipia chikaualistli. Tijmatij ya tlauel techiknelia, uan kema tijneltokaj, tijchiuaj ma yolpaki (Sal. 78:41; Prov. 27:11).

6. ¿Kenijkatsa techpaleuis tlaj tikitasej nochi tlen onka? (Salmo 34:11).

⁶ Kema titlakatij amo tijmakasij tikixpanosej Jehová, yeka moneki tijchiuasej se keski tlamantli uan kiampa nochipa tijtlepanitasej (xijpoua Salmo 34:11). Tlaj tikitasej nochi tlen onka, techpaleuis nochipa ma tijtlepanitakaj. Kema tikitaj Jehová kinextia tlalnamiki, techiknelia uan kipia miak chikaualistli, techpaleuia nojua ma tijtlepanitakaj uan ma tikiknelikaj (Rom. 1:20). Tosiuaikni Adrienne, kiijtok: “Kema nikita tlen Jehová kichijchijtok, nikita tlauel tlalnamiki uan nopa kichiua nojua tlauel ma nijtlepanita. Uan nechpaleuia ma nimotemachi ya kimati tlake uelis kichiuas ma niyolpaki”. Tlauel moyoliljuik ipan ni tlamantli, yeka teipa kiijtok: “Amo kema nijtlauelkauaskia toTeotsij katli nechmakatok nonemilis”. ¿Ueliskia tijkixtis se kentsi tonali ni semana uan timoyoliljuis ipan se tlamantli tlen Jehová kichijchijtok? Nopa tlauel mitspaleuis nojua xijtlepanita uan xikikneli toTeotsij (Sal. 111:2, 3).

7. ¿Kenijkatsa techpaleuia kema timomaijtouaj?

⁷ Tlaj nochipa timomaijtouaj, techpaleuis ma tijmakasikaj tikixpanosej Jehová uan ma timotemachikaj nelnelia itstok. Kema tikiljuiaj ma techpaleui tikijiyouisej se tlaouijkayotl, techpaleuia ma tikitakaj ya kipia miak chikaualistli. Kema tijtlaskamatiliaj pampa techmakixtik iKone, techpaleuia ma timotemachikaj ya tlauel techiknelia. Uan kema tikiljuiaj ma techyakana pampa tikixnamikij se tlaouijkayotl, techpaleuia ma timotemachikaj ya kipia miak tlalnamikilistli. Kema timomaijtouaj, techpaleuia nojua tlauel ma tijtlepanitakaj Jehová uan ma timosentlalijtokaj amo kema tikixpanosej.

8. ¿Tlake moneki tijchiuasej tlaj amo tijnekij tikixpanosej Jehová?

⁸ Tlaj nochipa tijnekij tijmakasisej tikixpanosej Jehová, moneki timomachtisej Biblia uan kiampa tikitasej tlake techmachtia tlen kichijkej katli kuali kitekipanojkej uan katli amo. Ma tikitakaj tlen kichijkej eyij maseualmej. Achtoui ma tikitakaj tlen kichijkej omej itekipanojkauaj Jehová: Abdías, katli kitekipanouayaya tlanauatijketl Acaz, uan sumo sacerdote Joiada. Teipa tikitasej tlake kichijki tlanauatijketl Joás, katli euayaya Judá, ya achtoui kuali kitekipano Jehová uan teipa kitlauelkajki.

9. ¿Kenijkatsa kipaleuik Abdías pampa kimakasiyaya kiixpanos Jehová? (1 Reyes 18:3, 12).

⁹ Kema Biblia peua kamanaltik tlen Abdías, b kiijtoua: “Abdías nelia kitokilik TOTEKO ika nochi iyolo” (xijpoua 1 Reyes 18:3, 12). ¿Kenijkatsa kipaleuik ni tlamantli? Kipaleuik amo ma tlakajkayaua yon ma tlachteki. Yeka tlanauatijketl kikajki ma kiyakana se keski tekitl ipan ichaj (nojkia xikita Nehemías 7:2). Nojkia kipaleuik amo ma majmaui. ¿Kenke Abdías monekiyaya amo majmauis? Pampa ipan nopa tonali tlanauatiyaya Acab uan ya “kichijki más axkuali tlen kichijtoyaj nochi sekinok tlanauatianij achtoui kej ya” (1 Rey. 16:30). Acab nojkia mosenkajtoya iuaya Jezabel, ya kiueyichiuayaya Baal uan kikualankaitayaya Jehová. Yeka amo kinkauayaya maseualmej ma kiueyichiuakaj toTeotsij. Nojkia kinmiktik miakej tlajtolpanextianij (1 Rey. 18:4). Ipan nopa tonali eliyaya ouij tijtekipanos Jehová.

10. ¿Kenijkatsa Abdías kinextik amo majmauiyaya?

¹⁰ Kema Jezabel pejki kintemoua Jehová itlajtolpanextijkauaj pampa kinekiyaya kinmiktis, Abdías kinextik amo majmauiyaya pampa kintlati se 100 tlajtolpanextianij, kinkajki ipan “ome ostotl” uan nojkia kinmakak “atl uan tlakualistli” (1 Rey. 18:13, 14). Tlaj Jezabel kipantijtoskia, uelis tlanauatijtoskia ma kimiktikaj. Maske Abdías amo kinekiyaya mikis, tlauel kinikneliyaya Jehová uan itlajtolpanextijkauaj. Yeka kichijki nopa tlamantli.

11. ¿Kenijkatsa miakej Jehová itekipanojkauaj kichiuaj sanse kej Abdías? (Nojkia xikita nopa tlaixkopinkayomej).

¹¹ Ipan ni tonali, miakej toikniuaj nojkia itstokej kampa amo kinkauaj ma kiueyichiuakaj Jehová. Maske kintlepanitaj tlanauatianij, kichiuaj sanse kej Abdías: nochipa kitlepanitaj Jehová (Mat. 22:21). Kinextiaj kimakasij kiixpanosej Jehová uan amo maseualmej (Hech. 5:29). Yeka, nojua kichiuaj kampeka tlajtolmoyauasej uan monechikosej ichtakatsi (Mat. 10:16, 28). Nojkia kichiuaj kampeka nochi toikniuaj ma kipiakaj amatlajkuiloli. Ma tikitakaj tlen kichijki Henri, ya itstok ipan se altepetl tlen África kampa amo kinkauayayaj ma kiueyichiuakaj Jehová. Ipan nopa tonali Henri kiijtok kinuikiliskia toikniuaj amatlajkuiloli.  Ya kiijtok: “Maske tlauel nipinaua, nikitak tlauel nijtlepanita Jehová. Nopa nechpaleuik amo ma nimajmaui”. Ta nojkia uelis tijchiuas sanse kej Henri tlaj tijmakasis tikixpanos Jehová.

12. ¿Kenijkatsa kinextijkej Joiada uan isiua amo kitlauelkauayayaj Jehová?

¹² Nopa sumo sacerdote Joiada, kimakasiyaya kiixpanos Jehová. Nopa kipaleuik amo ma kitlauelkaua uan ma kinpaleuik sekinok ma kiueyichiuakaj. Kema Atalía, iichpoka Jezabel, pejki tlanauatia ipan Judá, Joiada kinextik kimakasiyaya kiixpanos toTeotsij. Atalía tlauel mosisiniyaya, yeka maseualmej kimakasiyayaj. San ya kinekiyaya tlanauatis, yeka tlanauatik ma kinmiktikaj nochi ikoneuaj tlanauatijketl Ocozías maske eliyayaj iixuiuaj (2 Crón. 22:10, 11). Maske kiampa kichijki, Josabet (o Jehosabeat), isiua Joiada, kimanauik se okichpil katli motokaxtiyaya Joás. Josabet uan iueue kitlatijkej uan kimokuitlauijkej. Kiampa amo ixpolijkej iteipaixuiuaj David, katli nojkia tlanauatiskiaj. Joiada amo kema kiixpanok Jehová uan amo kimakaski Atalía (Prov. 29:25).

13. ¿Kenijkatsa Joiada sampa kinextik kitlepanitayaya Jehová?

¹³ Kema Joás, kipiayaya chikome xiuitl, Joiada sampa kinextik tlauel kitlepanitayaya Jehová. Kinekiyaya Joás ma tlanauati pampa eliyaya se iteipaixui David. Maske kinekiyaya kichiuas nopa tlamantli, tlaj amo kuali kisaskia tlen moiljuijtoya ueliskia kimiktisej. Nelia mochijki tlen moiljuijtoya pampa Jehová kipaleuik. Nojkia kipaleuijkej katli kipiayayaj se keski tekitl uan levitas. Kiampa Joiada kitekimakak Joás uan tlanauatik ma kimiktikaj Atalía (2 Crón. 23:1-5, 11, 12, 15; 24:1). “Teipa Joiada kichijki se tlajtolsenkauali ika TOTEKO uan ika nopa yankuik konetlanauatijketl uan nochi tlakamej. Nopa tlajtoli kiijtok para inijuantij nelia elisej itlakauaj TOTEKO” (2 Rey. 11:17). “Uan nojkia kintlalik tlakamej para tlamokuitlauisej ipan puertas ipan ichaj TOTEKO para kimokuitlauisej para axkalakis niyon se tlakatl tlen axtlapajpajtik keja kiijtok tlanauatili” (2 Crón. 23:19).

14. ¿Tlake tlateochiualistli kiselik Joiada pampa nochipa kitlepanitak Jehová?

¹⁴ Jehová kiijtok: “Na nikiniknelis inijuantij tlen nechikneliaj”, uan kiampa kichijki ika Joiada (1 Sam. 2:30). Jehová kichijki ma moijkuilo ipan iTlajtol tlen Joiada kichijki uan kiampa ueliskia tijchiuasej kej ya (Rom. 15:4). Uan kema Joiada mijki kiselik se yejyektsi tlateochiualistli: “Kitlalpachojkej ipan Ialtepe David kampa kintlalpachojtoyaj tlanauatianij pampa nelia kichijtoya tlen kuali ika israelitajmej, uan ika Toteko Dios uan iteopa” (2 Crón. 24:15, 16).

15. ¿Tlake techmachtia tlen kichijki Joiada? (Nojkia xikita tlaixkopinkayomej).

¹⁵ Tlen kichijki Joiada techmachtia moneki tijmakasisej tikixpanosej toTeotsij. Ueuejtlakamej uelis kichiuasej kej ya uan nochipa kiitasej kenijkatsa kinmokuitlauisej toikniuaj (Hech. 20:28). Toikniuaj katli ya uejueyij, uelis motemachisej Jehová amo kinchikoita. Uan tlaj kimakasisej kiixpanosej uan amo kema kitlauelkauasej, ya kintekiuis uan kiampa kichiuas tlen mosentlalijtok. Telpokamej nojkia uelis kiitasej kenijkatsa Jehová tlauel kiiknelik Joiada. Nopa kinpaleuis ma kinpatiitakaj uan ma kintlepanitakaj toikniuaj katli ya uejueyij. Uan moneki nojua tlauel kiampa kichiuasej ika toikniuaj katli miak xiuitl kitekipanojtokej Jehová (Prov. 16:31). Nojkia, tlen kichijkej nopa tlakamej katli kipiayayaj se keski tekitl uan levitas, techmachtia moneki  amo tikintlauelkauasej uan tikinneltokasej katli techyakanaj ipan tlanechikoli (Heb. 13:17).

16. ¿Kenke tlauel amo kuali tlen kichijki Joás?

¹⁶ Kema tlanauatijketl Joás eliyaya telpokatl, kichijki kampeka kiyolpakiltis Jehová pampa Joiada kipaleuiyaya kiampa ma kichiua (2 Rey. 12:2). Uan kema mijki Joiada, Joás pejki kichiua tlen kiiljuiyayaj nopa tlayakananij tlen Judá katli ayokmo kitekipanouayayaj Jehová. Yeka ya uan judáeuanij pejkej kinueyichiuaj nopa “tlaketsali para Asera uan sekinok teotsitsij” (2 Crón. 24:4, 17, 18). Maske Jehová tlauel kiyolkokok tlen kichiuayayaj, nojua “kintitlanilik teokamanalouanij para kiniljuitij ma mokuepakaj ika ya. Pero nopa tlakamej axkinchiuilijkej cuenta”. Nojkia, amo kitlakakilijkej tlajtolpanextijketl Zacarías, katli eliyaya ikone Joiada uan nojkia eliyaya imachikni Joás. Nojkia Joás tlanauatik ma kimiktikaj Zacarías, maske Zacarías ichampoyouaj kimanauijkej. ¡Nelia amo kitlaskamatki! (2 Crón. 22:11; 24:19-22).

17. ¿Tlake kipanok Joás?

¹⁷ Joás ayokmo kimakaski kiixpanos toTeotsij, yeka teipa kipanok tlen amo kuali kej Jehová kiijtojtoya: “Tlen nechkualankaitaj, nikiniknotlalis” (1 Sam. 2:30). Uan kema panok se keski xiuitl, sirios kinteuijkej judáeuanij uan “tlajtlankej yonke axmiak eliyayaj”. Kintlankej Joás uan nochi itlateuijkauaj “yonke nopa judáeuanij nelia miak eliyayaj uan Joás tlauel kikokojkej”. Kema nopa sirios  ya yajtoyaj, Joás itekipanojkauaj kimiktijkej pampa ya kimiktijtoya Zacarías. Joás “axkitlalpachojkej kampa kintlalpachojtoyaj sekinok tlanauatianij” (2 Crón. 24:23-25; nojkia xikita nota de estudio “hijo de Baraquías”, tlen Mateo 23:35, TNM).

18. Kej kiijtoua Jeremías 17:7, 8, ¿tlake moneki tijchiuasej tlaj amo tijnekij tielisej kej Joás?

¹⁸ ¿Tlake techmachtia tlen kichijki Joás? Ya eliyaya kejuak se kuauitl tlen amo kipia uejkatla ineljuayo pampa kinekiyaya sekinok ma kipaleuikaj kiiknelijtos Jehová, kej nopa sumo sacerdote Joiada. Kema ni sumo sacerdote mijki, se keskij apóstatas pejkej kiiljuiaj tlen amo melauak. Yeka Joás ayokmo kuali tlaneltokak. Tlen kipanok techmachtia se tlamantli: amo kinamiki tijmakasisej tikixpanosej Jehová san pampa se keskij toikniuaj o tochampoyouaj kiampa kichiuaj o pampa inijuantij techiljuiaj ma tijtekipanokaj. Tlaj tijnekij kuali titlaneltokasej, moneki tijchijtosej kampeka tikiknelisej Jehová uan tijtlepanitasej. Kiampa uelis tijchiuasej tlaj timomachtisej, timoyoliljuisej uan nochipa timomaijtosej (xijpoua Jeremías 17:7, 8; Col. 2:6, 7).

19. ¿Tlake kineki Jehová ma tijchiuakaj?

¹⁹ Tlen Jehová techiljuia kena uelis tijchiuasej. Eclesiastés 12:13, kuali kiixtoma tlen Jehová kineki ma tijchiuakaj: “Xikimakasi Toteko uan xijchiua tlen kiijtoua itlanauatiljuaj. San ya nopa tlen moneki kichiuasej nochi tlakamej”. Tlaj tijmakasij tikixpanosej Jehová, uelis tikijiyouisej tlen ueli tlaouijkayotl uan amo tijtlauelkauasej, sanse kej kichijkej Abdías uan Joiada. Tlaj kiampa tijchiuasej yon se tlamantli uelis kichiuas ma tijtlauelkauakaj Jehová.