Maske Biblia amo kiijtoua, kena kiijtoua se keski tlamantli tlen kichijki ma mokauakaj.

Kema se iluikaejketl kiiljuik María kipiaskia se ikone, ya uan José itstoyaj ipan Nazaret, se altepetl tlen mokaua Galilea (Luc. 1:26-31; 2:4). Kema panok se keski xiuitl, yajkej Egipto uan teipa sampa tlakuepilijkej Nazaret. Jesús moskaltik ipan nopa altepetl yeka kiixmatkej kej nazaretejketl (Mat. 2:19-23). Yeka kema tijkajki altepetl Nazaret tikinilnamikij Jesús, María uan José.

María kuali kiixmatiyaya tlali Judea, ¿kenijkatsa tijmatij? Pampa kinpiayaya iteixmatkauaj o iuikaljuaj nopaya. Nopaya itstoya Elisabet, katli eliyaya isiua sacerdote Zacarías, uan teipa nojkia elki inana Juan teAtsonpoliuiltijketl (Luc. 1:5, 9, 13, 36). María yajki kipaxaloto Elisabet, nopaya mokajki eyi metstli uan teipa tlakuepilik Nazaret (Luc. 1:39, 40, 56).

Kema panok se keski xiuitl, César Augusto tlanauatik ma moamaijkuilokaj. Yeka José kistejki tlen Nazaret uan yajki Belén, kampa “tlakatki tlanauatijketl David” uan kampa tlajtolpanextianij kiijtojtoyaj tlakatiskia Mesías (Luc. 2:3, 4; 1 Sam. 17:15; 20:6; Miq. 5:2). Nopaya tlakatki Jesús, yeka José amo kichiualtik María ma tlakuepili Nazaret. Mokajkej Belén, nopa altepetl mokauayaya nechka altepetl Jerusalén (mokauayaya se 9 kilómetros iuejkaka). Nopa tlauel kinpaleuik pampa amo ouij kimatiskiaj yasej ipan teokali uan temakasej tlakajkaualistli kej kiijtouayaya toTeotsij itlanauatiljuaj (Lev. 12:2, 6-8; Luc. 2:22-24).

Nopa iluikaejketl kiiljuik María kema kipiaskia ikone “tlanauatis kampa tlanauatiyaya iuejkapantata David”. ¿Timoiljuia uelis yeka José uan María kinejkej ma tlakati Jesús ipan Belén? (Luc. 1:32, 33; 2:11, 17). Uelis yeka mokajkej Belén uan nopaya kichiaskia ma kinyakana toTeotsij.

Maske amo tijmatij keski xiuitl itstoyaj ipan nopa altepetl, Biblia kiijtoua kema nopa astrólogos kiitatoj Jesús, ayokmo eliyaya se pilkonetsi uan itatauaj ya kipiayayaj ininchaj (Mat. 2:11). Inijuantij mokajkej Belén uan amo nima tlakuepilijkej Nazaret.

Herodes “kintitlanki soldados ma yakaj altepetl Belén uan pilaltepetsitsij nejnechka para ma kinmiktikaj nochi pilokichpiltsitsij tlen aya kipiayaya ome xiuitl” (Mat. 2:16). Se iluikaejketl kiiljui José tlen Herodes kinekiyaya kichiuas. Yeka nima cholojkej uan yajkej Egipto, uan nopaya mokajkej se keski xiuitl pampa kichixkej ma miki Herodes uan teipa yajkej Nazaret. ¿Kenke amo tlakuepilijkej Belén? Pampa nama ipan Judea tlanauatiyaya Arquelao, se ikone Herodes uan ya nojkia amo kipiayaya kuali iyolo. Nojkia se iluikaejketl kiiljuik José ueliskia kinpanos tlen amo kuali, yeka José kinuikak ichampoyouaj ipan altepetl Nazaret, nopaya kuali itstoskiaj uan kuali kiiskaltiskiaj Jesús (Mat. 2:19-22; 13:55; Luc. 2:39, 52).

Uelis José mijki kema Jesús ayamo temaktiliyaya inemilis yon kichiuayaya nopa tlajtolsenkauali ininuaya katli yaskiaj iluikak. Tlaj nelia kiampa panok, uajka José moyolkuis ipan Tlaltipaktli. Uan miakej uelis kiixmatisej uan kitlatsintokisej kenke mokajkej Belén kema Jesús ya tlakajtoya.