1. ¿Tlake kiijtoua Biblia kema kitekiuia nopa tlajtoli tetlalnamiktia?

¿TLAKE timoiljuia kema tijkaki nopa tlajtoli tetlalnamiktia? Uelis timoiljuia kenijkatsa techtlatsakuiltiaj kema techtlalnamiktiaj. Maske kiampa timoiljuiaj, Biblia kiijtoua se keski kuajkuali tlamantli kema kitekiuia nopa tlajtoli, pampa nojkia kiijtoua tlen nopa tlaixmatilistli, tlalnamikilistli, tlaiknelili uan nemilistli (Prov. 1:2-7; 4:11-13). Kema toTeotsij techtlalnamiktia, kinextia tlauel techiknelia uan kineki kuali ma tiitstokaj (Heb. 12:6). Uan maske kema techtlalnamiktia nojkia techtlatsakuiltia, nochipa kichiua kej kinamiki. Nopa tlajtoli tetlalnamiktia motekiuia kema se akajya kimachtiaj, kej kema se tetaj kitlalnamiktia ikone pampa tlauel kiiknelia.

2, 3. ¿Tlake ome tlamantli kichiua katli tetlalnamiktia? (Xikita nopa achtoui tlaixkopinkayotl).

² Ma timoiljuikaj ipan se okichpil tlen itoka Carlos. Nopa okichpil kalijtik mauiltia ika pelota. Inana kiiljuia: “Tijmati nikaj kalijtik amo uelis timauiltis pampa ueliskia tijtlapanas se tlenijki”. Ya amo tlakaki uan nojua mauiltia, uan teipa kitejtsona se tlenijki uan kitlapana. ¿Kenijkatsa kitlalnamiktis inana? Achtoui kineki kimachtis se tlenijki, yeka kiixtomilia kenke amo kuali tlen kichijki. Kineki ikone ma kikuamachili kenke kinamiki kinneltokas  itatauaj, uan ma kikuamachili amo ouij tlen kiiljuiaj ma kichiua. Uan pampa kineki ma kiilnamiki tlen kimachtia, nojkia kitlatsakuiltia, yeka kiiljuia se keski tonali kikixtilis nopa pelota. Maske Carlos amo kipaktia, nopa kipaleuis ma kiita tlake panos kema amo kichiuas tlen kiiljuiaj o kema amo tlaneltokas.

³ Nochi katli tiitstokej ipan tlanechikoli tielij toTeotsij ichampoyouaj (1 Tim. 3:15). Yeka tijmatij Jehová kinamiki techmakas tlanauatili uan kinamiki techtlalnamiktis ika tlaiknelili kema monekis. Nojkia, kema techpano se keski tlamantli pampa amo titlaneltokakej uan techtlalnamiktiaj, techpaleuia ma tikilnamikikaj kenke tlauel moneki nochipa tijneltokasej Jehová (Gál. 6:7). ToTeotsij tlauel techiknelia uan amo kineki ma titlaijiyouikaj (1 Ped. 5:6, 7).

4. 1) ¿Kenke kiteochiua Jehová tlen tijchiuaj? 2) ¿Tlake tikixtomasej ipan ni tlamachtili?

⁴ Tlaj titetlalnamiktiaj kej Biblia kiijtoua, uelis tikinpaleuisej tokoneuaj uan katli tikinmachtiaj ika Biblia ma mochiuakaj Cristo itokilijkauaj. ToTeotsij iTlajtol tlauel techpaleuia ma titemachtikaj uan ma titetlalnamiktikaj kej kinamiki. Nojkia techpaleuia ma tikinpaleuikaj tokoneuaj uan katli tikinmachtiaj ma kikuamachilikaj tlen Jesús tlanauatik uan ma kineltokakaj (2 Tim. 3:16; Mat. 28:19, 20, TNM). Jehová kiteochiua nochi tlen tijchiuaj kema kiampa titlamachtiaj, pampa kinpaleuia katli tikinmachtiaj ika Biblia nojkia ma kinpaleuikaj sekinok ma mochiuakaj Cristo itokilijkauaj (xijpoua Tito 2:11-14). Ipan ni tlamachtili tijnankilisej eyi tlajtlanili tlen tlauel ipati: 1) ¿Kenke kema toTeotsij techtlalnamiktia kinextia techiknelia? 2) ¿Tlake techmachtia kema toTeotsij kintlalnamiktik itekipanojkauaj? 3) ¿Kenijkatsa uelis tijchiuasej kej Jehová uan Jesús kema titetlalnamiktisej?

5. ¿Kenijkatsa kinextia Jehová techiknelia kema techtlalnamiktia?

⁵ Jehová techtlalnamiktia uan techtlakaualtia pampa techiknelia. Kineki ma timouampojchiuakaj iuaya uan ma tiitstokaj nochipa (1 Juan 4:16). Amo kema techtlaijiljuia yon kichiua ma tijyolmatikaj amo tleno topati (Prov. 12:18). Ya kinextia tlauel techpatiita, pampa nochipa kiita san kuajkuali tlamantli tlen tijnextiaj uan kitlepanita tlen tijtlapejpeniaj tijchiuasej. ¿Nojkia kiampa tikita kema toTeotsij techtlalnamiktia ika Biblia, amatlajkuiloli, ika totatauaj o ueuejtlakamej tlen tlanechikoli? Maske tojuantij amo tikitaj, uelis kemantika tijchiuaj tlen amo kinamiki, uan ueuejtlakamej techtlalnamiktiaj ika tlaiknelili uan kinextiaj kipiaj ininyolo. Kema kiampa kichiuaj, kiixnextiaj kenijkatsa Jehová tlauel techiknelia (Gál. 6:1).

6. Maske se akajya ayokmo kitekimakasej pampa kitlalnamiktiaj, ¿kenke uelis tikijtosej toTeotsij kinextia teiknelia kema kiampa kichiua?

⁶ Kemantika amo san kitlajtolmakaj kema kitlalnamiktiaj se akajya. Tlaj nopa maseuali tlajtlakolchijtok, ayokmo uelis kichiuas nopa tekitl tlen kichiuayaya ipan tlanechikoli. Maske kiampa panos, Jehová kinextia teiknelia kema kiampa kichiua. Uan pampa ayokmo kichiuas nopa tekitl, kipaleuis katli tlajtlakolchijki ma kiita kenke tlauel moneki momachtis, moyoliljuis ipan tlen momachtia uan momaijtos. Ni tlamantli kipaleuis nojua kuali ma mouampojchiua iuaya Jehová (Sal. 19:7). Teipa, uelis sampa kitekimakasej ipan tlanechikoli. Uan kema se akajya kikixtiaj tlen tlanechikoli, nojkia kinextia Jehová tlauel teiknelia, pampa nopa kinpaleuia toikniuaj kuali ma itstokaj ipan tlanechikoli (1 Cor. 5:6, 7, 11). Nojkia, pampa Jehová nochipa xitlauak tetlalnamiktia, tlaj kikixtiaj se akajya, uelis kipaleuis ma kiita kenijkatsa  tlauel tlajtlakolchijki uan uelis kiyololinis ma moyolkuepa (Hech. 3:19).

7. ¿Ajkia eliyaya Sebna, uan tlake amo kuali tlamantli pejki kichiua?

⁷ Tlaj tijnekij tikitasej kenijkatsa techpaleuia kema techtlalnamiktiaj, ma tikitakaj tlen kinpanok omej maseualmej katli Jehová kintlalnamiktik: Sebna, katli itstoya kema Ezequías tekichiuayaya, uan Graham, katli itstok ipan ni tonali. Achtoui ma tikijtokaj tlen kipanok Sebna. Uelis tlayakanayaya ichaj Ezequías, yeka kimakatoyaj miak tlanauatili (Is. 22:15). Teipa, tlauel moueyimatki uan tlauel kinejki moueyichiuas. Yeka tlauel kuali kichijchijki kampa kitlaliskiaj itlakayo kema mikiskia, uan nochipa nemiyaya ipan yejyektsitsij “tlateuijka carros” (Is. 22:16-18).

8. ¿Kenijkatsa Jehová kitlalnamiktik Sebna, uan tlake panok?

⁸ Pampa Sebna kinejki moueyichiuas, Jehová kitekikixtilik uan kimakak seyok, katli motokaxtiyaya Eliaquim (Is. 22:19-21). Nopa panok kema Senaquerib kinekiyaya moaxkatis Jerusalén. Teipa, Senaquerib kintitlanki itekipanojkauaj ma kinitatij judíos uan ma kiiljuitij Ezequías ma motemaktili (2 Rey. 18:17-25). Ezequías kiniljuik Eliaquim uan sekinok omej tlakamej ma kinnamikitij asiriaeuanij. Se eliyaya Sebna, katli nama tlatekipanouayaya kej secretario. Ni kinextia ya amo mokualankamakak yon moyolkokok, uan kinextik ayokmo moueyimatiyaya, pampa kiselik se tekitl tlen amo tlauel ipati kej katli kipixtoya. ¿Tlake techmachtia? Ma tikitakaj eyi tlamantli.

9-11. 1) ¿Tlake kuajkuali tlamachtili tijyekouaj kema tikitaj tlen kipanok Sebna? 2) ¿Tlake tijyolmati kema timoiljuia kenijkatsa Jehová kipaleuik Sebna?

⁹ Se: pampa Sebna kipolok iteki, kinextia se katli “moueyimati, teipa motepotlamis, uan aki achtoui motlepanita teipa uetsis uan tlauel mokokos” (Prov. 16:18). Uelis ta tijpia se keski tekitl tlen tlauel ipati ipan tlanechikoli, uan yeka uelis sekij moiljuiaj ta tlauel mopati. Tlaj kiampa pano, ¿tijchiuas kampeka amo timoueyimatis? ¿Tijueyichiuas toTeotsij pampa kuali tijchiua moteki uan nochi kuali kisa? (1 Cor. 4:7). Apóstol Pablo kiijkuilok: “Niinmechiljuia sejse inmojuantij, amo ximoiljuikaj para más inuejueyij iixpa toTeko uan axkeja kinamiki. San ximoiljuikaj tlen melauak” (Rom. 12:3).

¹⁰ Ome: kej kitlalnamiktijkej Sebna, kinextia Jehová motemachiyaya ueliskia moyolpatlas (Prov. 3:11, 12). Ni kinmachtia se kuali tlamantli nochi katli nama ayokmo kipiaj nopa tekitl tlen achtouia kipixtoyaj. Amo kinamiki kualantosej yon  moyolkokojtosej, kinamiki nojua kitekipanojtosej Jehová uan kichiuasej tlen nojua uelij kichiuaj, uan kiilnamikisej Jehová kintlalnamiktik pampa tlauel kiniknelia. Moneki tikilnamikisej toTata Jehová nochipa techteochiuas tlaj amo timoueyimatij (xijpoua 1 Pedro 5:6, 7). Tijnekij tielisej kejuak sokitl tlen yamanik, uan kiampa Jehová uelis techkualchijchiuas kema techtlalnamiktis ika tlaiknelili.

¹¹ Eyi: kej Jehová kitlalnamiktik Sebna nojkia kinmachtia se tlamantli tlen tlauel ipati nochi katli tetlalnamiktiaj, kej tetajmej uan ueuejtlakamej tlen tlanechikoli. Maske Jehová tetlalnamiktia pampa amo kipaktia tlajtlakoli, kema tetlalnamiktia nojkia kinextia kiiknelia katli tlajtlakolchijtok. Uan nojkia Jehová nochipa kiita tlen kuali katli kipia se maseuali. Tlaj moneki tijtlalnamiktis se akajya, ¿nojkia tijchiuas kej Jehová? (Jud. 22, 23).

12-14. 1) ¿Tlake kichiuaj sekij kema Jehová kintlalnamiktia? 2) ¿Kenijkatsa Biblia kipaleuik se toikni ma kipatla itlalnamikilis, uan tlake panok pampa kiampa kichijki?

¹² Sekij maseualmej tlauel moyolkokouaj kema Jehová kintlalnamiktia, uan yeka kitlauelkauaj ya uan itlanechikol (Heb. 3:12, 13). ¿Uelis tikinpaleuis nopa maseualmej? Tlaj tijnekij tijnankilisej ni tlajtlanili, nama ma tikitakaj tlen kipanok Graham. Ya kikixtijkej tlen tlanechikoli, teipa sampa elki se tlen Jehová itlajtoltemakauaj, uan teipa sampa mouejkatlalik. Kema panok se keski xiuitl, kiiljuik se ueuejtlakatl katli mouampojchijtoya iuaya kinekiyaya momachtis Biblia.

¹³ Nopa ueuejtlakatl kiijtoua: “Graham tlauel moueyimatiyaya. Kinijilnamikiyaya ueuejtlakamej katli kikixtijkej tlen tlanechikoli. Yeka, se keski tonali timomachtijkej tlake kiijtoua Biblia tlen se akajya katli moueyimati uan tlake pano kema kiampa kichiua. Ika Biblia, Graham kiitak tlauel moueyimatiyaya, uan kiijtok kejuak se ueyi ‘kuatetomitl’ kiixtsaktoya. Kiitak yaya tlauel mokuapolojtoya pampa teijilnamikiyaya. Yeka nimantsi kipatlak inemilis, pejki yaui tlanechikoli, kuali momachtik Biblia uan mojmostla momaijtouayaya. Nojkia pejki kinyakana ichampoyouaj kej kinamikiyaya kichiuas, yeka isiua uan isiuapiljuaj tlauel yolpakiyayaj” (Luc. 6:41, 42; Sant. 1:23-25).

¹⁴ Nopa ueuejtlakatl nojua kiijtoua: “Se tonali, Graham nechiljuik se tlenijki tlen asik ipan noyolo: ‘Maske miak xiuitl nikixmati tlen melauak uan nitlatekipanok kej precursor, nama kena uelis nikijtos nelia tlauel nikiknelia Jehová. Amo kema nijyolmajtoya ni’. Teipa kiiljuijkej nojkia ma kipanolti micrófonos ipan tlanechikoli, uan ya tlauel kipatiitak nopa tekitl. Tlen kichijki nechmachtik kema se akajya moechkapantlalia iixpa Jehová uan kikaua ma kitlalnamikti, kiselia miak tlateochiualistli”.

15. ¿Tlake moneki tijchiuasej tlaj tijnekij sekinok ma kichiuakaj tlen tikiniljuisej kema tikintlajtolmakasej?

¹⁵ Tlaj tijneki kuali titlamachtis, achtoui moneki tijkauas ma mitsmachtikaj (1 Tim. 4:15, 16). Nojkia kiampa pano kema titetlalnamiktia. Tlaj Jehová mitstekimakatok uan moneki tikintlalnamiktis sekinok, uajka moneki amo timoueyimatis uan tijkauas Jehová ma mitsyakana. Tlaj sekinok kiitasej amo timoueyimati, mitstlepanitasej uan amo ouij kimatisej kichiuasej tlen tikintlajtolmakas. Ma tikitakaj tlake kichijki Jesús.

16. ¿Tlake techmachtia kema tikitaj kenijkatsa Jesús tlamachtiyaya uan tetlalnamiktiyaya?

¹⁶ Jesús nochipa kichijki tlen iTata kinauatik, maske kemantika ouij tlen kichiuaskia (Mat. 26:39). Uan nochipa kiilnamijki nopa tlalnamikilistli uan tlen tlamachtiyaya, eliyaya  iaxka Jehová (Juan 5:19, 30). Pampa amo moueyimatki uan tlaneltokak, uelki tlamachtik ika tlaiknelili uan ika kuali tlajtoli, yeka maseualmej katli kipixtoyaj kuali ininyolo kuali kiyolmatiyayaj kema itstoyaj iuaya (xijpoua Lucas 4:22). Tlen kiijtouayaya kinyolchikauayaya katli mokuesojtoyaj uan katli kiyolmatiyayaj itstoyaj kejuak se akatl tlen postektoya o kej se mechaj katli nechka seuiskia (Mat. 12:20). Uan kema iapóstoles moueyimatkej uan mosentlalijkej san ipan inijuantij, Jesús amo kualanki, uan kintlalnamiktik ika tlaiknelili (Mar. 9:33-37; Luc. 22:24-27).

17. ¿Tlake moneki kichiuasej ueuejtlakamej uan kiampa kuali kimokuitlauisej tlanechikoli?

¹⁷ Ueuejtlakamej moneki kichiuasej kej Jesús kema tetlalnamiktisej ika Biblia, kiampa kinextisej kinekij Jehová uan Jesús ma kinyakanakaj. Apóstol Pedro kiijtok: “Keja tlakamej kinmokuitlauiaj ininborregojuaj, moneki inueuejtlakamej xikinmokuitlauikaj itlakauaj toTeko tlen itstokej inmomako. Xikinmokuitlauikaj ika pakilistli uan ika kuali inmoyolo, pampa ya nopa kipaktia toTeko. Amo ximoiljuikaj para toTeko inmechfuerzajuiskia, pampa axneli. Niyon amo xijchiuakaj pampa inkinekij inkitlanisej tomij. Xijchiuakaj pampa tlauel inkinekij inkitekipanosej toTeko. Amo xikinnauatikaj tlen itstokej inmomako keja initstoskiaj inintekouaj. Pero xikinnextilikaj se kuali ojtli para ma kitokilikaj” (1 Ped. 5:2-4). Kema ueuejtlakamej kichiuaj ika nochi ininyolo tlen Jehová kineki, uan kej kineki Cristo, katli kiyakana tlanechikoli, ueuejtlakamej kuali itstokej uan nojkia katli kinmokuitlauiaj (Is. 32:1, 2, 17, 18).

18. 1) ¿Tlake kinnauatia Jehová ma kichiuakaj tetajmej? 2) ¿Kenijkatsa Jehová kinpaleuia tetajmej ma kichiuakaj ininteki?

¹⁸ ¿Uan kenijkatsa tetajmej kinamiki kintlalnamiktisej ininkoneuaj? Biblia kiijtoua: “Xitlakakikaj [tetajmej]. Amo xikinkualankamakakaj inmokoneuaj. Xikiniskaltikaj kuali. Xikintlalnamiktikaj ika teiknelijkayotl uan xikinmachtikaj tlen toueyiTeko [Jehová] kineki ma kimatikaj” (Efes. 6:4). ¿Kenke tlauel moneki kichiuasej ni? Proverbios 19:18 kiijtoua: “Xikinxitlaua mokoneuaj kema noja onka pajtli kema aya kipiaj miak xiuitl. Intla axtikintlalnamiktis eltok keja tijneki ma mikikaj”. Tetajmej monekis tlaixnamikisej iixpa Jehová ika tlen kinpanos ininkoneuaj (1 Sam. 3:12-14). Tetajmej katli kiiljuiaj Jehová ma kinpaleui uan kikauaj ma kinyakana ika iTlajtol uan ika itonal, ya kinpaleuia uan kinmaka tlalnamikilistli (xijpoua Santiago 1:5).

19, 20. 1) ¿Tlake tlateochiualistli tijseliaj kema tijkauaj Jehová ma techtlalnamikti? 2) ¿Tlake tikitasej ipan nopa seyok tlamachtili?

¹⁹ Kema tijkauaj Jehová ma techtlalnamikti uan titetlalnamiktiaj kej ya uan Jesús kichiuaj, tijseliaj miak tlateochiualistli. Tiitstokej ika tlaseuilistli ininuaya tochampoyouaj uan ipan tlanechikoli. Nochi tijmatij kenijkatsa tlauel techikneliaj, techpatiitaj uan techmokuitlauiaj. Ni san se keski tlamantli tlen tijpiasej teipa (Sal. 72:7). Kema Jehová techtlalnamiktia, techpaleuia ma tiitstokaj sansejko uan ika tlaseuilistli, pampa technextilia kenijkatsa tiitstosej ipan Xochimili, kampa Jehová nochipa techmokuitlauijtos (xijpoua Isaías 11:9). Tlaj nochipa tikilnamiktosej ni, techpaleuis ma tikitakaj kej kinamiki kema Jehová techtlalnamiktis: pampa tikitasej kenijkatsa kinextia nelia tlauel techiknelia.

²⁰ Ipan nopa seyok tlamachtili, tijyekosej sekinok tlamantli kema techtlalnamiktiaj ipan tokalijtik uan ipan tlanechikoli. Nojkia tikitasej kenijkatsa toselti uelis timotlalnamiktisej, uan kenijkatsa amo tijchiuasej se tlenijki tlen kichiuaskia ma techpano tlen tlauel amo kuali.