1. ¿Kenijkatsa tijpiaj tlalnamikilistli, uan kenijkatsa techpaleuia?

JEHOVÁ tlauel kipia miak tlalnamikilistli, uan ika nochi iyolo nojkia techmaka tojuantij. Santiago 1:5 kiijtoua: “Intla se tlen inmojuantij kineki achi más tlalnamikilistli pampa axkimati tlachke ipakilis toTeko ipan inemilis, ma kitlajtlani toTeko uan yajaya kimakas. Yajaya tlen temaka miak tlalnamikilistli, uan axkiajuas pampa kitlajtlania”. Uelis tijpiasej tlalnamikilistli tlaj tijkauaj Jehová ma techtlalnamikti. Nopa tlalnamikilistli techpaleuia amo ma tijchiuakaj tlen amo kuali uan ma timouampojchiuakaj iuaya Jehová (Prov. 2:10-12). Kiampa nochipa techiknelijtos uan teipa “techmakas nopa yolistli tlen axkema tlamis” (Jud. 21).

2. ¿Tlake techpaleuis ma tijpatiitakaj kema Jehová techtlalnamiktia?

² Pampa titlajtlakolejkej, o uelis kej techiskaltijkej o sekinok tlamantli kichiua ma tijmatikaj ouij tijkauasej ma techtlalnamiktikaj o tikitasej kej kinamiki. Maske ouij, kema tikitaj kenijkatsa techpaleuia ipan tonemilis, kichiua ma tijpatiitakaj uan ma tikitakaj kenijkatsa Jehová kinextia tlauel techiknelia. Proverbios 3:11, 12 techiljuia: “Notelpoka, amo xicholo tlen toTeko kema mitstlalnamiktia, niyon amo xikualani kema yajaya mitstlakaualtia.  Pampa aki toTeko kiiknelia, kitlalnamiktia keja se tetaj kixitlaua ikone tlen tlauel kiiknelia”. Nochipa ma tikilnamiktokaj Jehová kineki kuali ma tiitstokaj (xijpoua Hebreos 12:5-11). Ya kuali techixmati, yeka nochipa techtlalnamiktia kej kinamiki. Ipan ni tlamachtili, tikitasej naui tlamantli: 1) kema toselti timotlalnamiktiaj, 2) kema tetajmej techtlalnamiktiaj, 3) kema ipan tlanechikoli techtlalnamiktiaj uan 4) se tlamantli tlen tlauel amo kuali katli ueliskia techpanos.

3. Xikixnexti kenijkatsa tetajmej uelis kinpaleuisej ininkoneuaj ininselti ma motlalnamiktikaj.

³ Kema toselti timotlalnamiktiaj kiijtosneki tiuelij tijnauatiaj tlen timoyoliljuiaj uan kej timonejnemiltiaj. Kema titlakatij amo tijpiaj ni tlamantli, yeka moneki tijchiuasej kampeka tijpiasej ipan tonemilis. Uelis tikijtosej sanse pano kej kema se okichpil kiyekoua nemis ipan bicicleta. Kema kipeualtia, itata kipaleuia uan kiitskia nopa bicicleta pampa amo kineki ipilkone ma uetsi. Kema nopa okichpil kiyekojtia kinemiltia, itata peua kimajkaua nopa bicicleta. Kema kiita ayokmo uetsis, uajka kikaua iselti ma kinemilti. Nojkia, kema tetajmej nochipa kintlalnamiktiaj uan kinmachtiaj ininkoneuaj “tlen toueyiTeko [Jehová] kineki ma kimatikaj”, kinpaleuiaj ma tlalnamikikaj uan ininselti ma motlalnamiktikaj (Efes. 6:4).

4, 5. 1) ¿Kenke moneki tijnextisej toselti timonauatiaj kema tijpiaj ‘tonemilis tlen yankuik’? 2) ¿Kenke kinamiki nojua ‘timotlananasej’ maske timokuapolouaj?

⁴ Nojkia kiampa pano ika maseualmej katli kiixmatij Jehová kema ya uejueyij. Maske uelis motlalnamiktiaj se kentsi, nojua ayamo kuali tlaneltokaj. Uan kema kipiaj ‘ininnemilis tlen yankuik’ uan kichiuaj kampeka monejnemiltisej kej Cristo, uajka kinextiaj kuali tlaneltokatiauij (Efes. 4:23, 24). Tlauel techpaleuia kema kuali timonauatiaj pampa “technextilia para moneki ma tijkajteuakaj nochi tlen axkipaktia uan nochi tlen tlakamej tlen ni Tlaltipaktli tlauel kinekij. Yajaya kineki kuali ma timonauatikaj ipan ni tonali” (Tito 2:12).

⁵ Uan moneki tikilnamikisej nochi titlajtlakolejkej (Ecl. 7:20). Yeka, maske kemantika timokuapolosej, amo kiijtosneki amo timotlalnamiktiaj. Proverbios 24:16 kiijtoua: “¿Axinkimatij para se kuali tlakatl yonke inkitlaijiyouiltisej chikome ueltas nochipa sampa motlalanas?”. ¿Kenke ueli “motlalana”? Pampa toTeotsij itonal kipaleuia, iselti amo ueliskia kichiuas nopa (xijpoua Filipenses 4:13). Se tlamantli tlen toTeotsij itonal techpaleuia ma tijnextikaj eli kema kuali timonauatiaj, ni techpaleuia toselti ma timotlalnamiktikaj.

6. ¿Tlake techpaleuis ma techpakti timomachtisej? (Xikita nopa achtoui tlaixkopinkayotl).

⁶ Tlaj tijnekij tijyekosej toselti timotlalnamiktisej, nojkia moneki timomaijtosej, timomachtisej Biblia uan timoyoliljuisej ipan tlen timomachtiaj. Uan, ¿tlake uelis tijchiuas tlaj tijmati ouij timomachtis Biblia o tlaj amo mitspaktia timomachtis? Amo ximotekipacho. Jehová mitspaleuis xijneki tikixmatis tlen iTlajtol tlamachtia tlaj ta tijkauas ma mitspaleui (1 Ped. 2:2). Achtoui ximomaijto uan xikiljui ma mitspaleui moselti timotlalnamiktis, uan kiampa tijnekis timomachtis Biblia. Teipa xijchiua tlen tikiljuik. Uelis tijpeualtis timomachtis se kentsi, maske amo tiuejkauas. Teipa ayokmo ouij tijmatis timomachtis uan mitspaktis. Uan nojkia tlauel mitspaktis kema timoyoliljuis ipan tlen moiljuia Jehová (1 Tim. 4:15).

7. Xikixtoma ika se neskayotl kenijkatsa kema timotlalnamiktiaj techpaleuia ma tijchiuakaj tlen timosentlaliaj.

⁷ Kema toselti timotlalnamiktiaj nojkia techpaleuia ma tijchiuakaj tlen timosentlaliaj. Ma tikitakaj tlen kipanok se tetaj katli ayokmo tlauel kipaktiyaya tlajtolmoyauas.  Pampa kitekipachok tlen kipanoyaya, mosentlalik teipa tlatekipanoskia kej precursor regular. Yeka achtoui pejki kipoua nopa tlamachtili tlen kiijtouayaya tlen nopa tekitl uan momaijtok. Nopa tlauel kiyolchikajki uan kipaleuik nojua kuali ma mouika iuaya Jehová. Nojkia, kema ueliyaya, tlatekipanouayaya kej precursor auxiliar. Mosentlalik kichiuas tlen mosentlalijtoya uan amo kikajki yon se tlamantli ma kitsakuili. ¿Tlake panok pampa kiampa kichijki? Teipa uelki tlatekipanok kej precursor regular.

8-10. 1) ¿Tlake kinpaleuis tetajmej kuali ma kintlalnamiktikaj uan ma kinmachtikaj ininkoneuaj? 2) ¿Tlake kinmachtia tetajmej tlen Noé kichijki?

⁸ Tetajmej kinamiki kintlalnamiktisej ininkoneuaj uan kinmachtisej “tlen toueyiteko [Jehová] kineki” (Efes. 6:4). Ipan ni tonali tlauel ouij kichiuasej ni (2 Tim. 3:1-5). Kema konemej tlakatij, amo kimatij tlake kuali uan tlake amo, pampa ayamo kimachtijtokej inintlalnamikilis. Yeka moneki kintlalnamiktijtiasej (Rom. 2:14, 15). Se tlakatl tlen kiixmati Biblia kiijtoua ipan griego, nopa tlajtoli “kitlalnamiktiaj” nojkia motlajtolkuepa kej “kema moskaltia se konetl”, uan kichiua ma timoiljuikaj kenijkatsa kema kuali kiiskaltiaj se konetl, kipaleuis kuali ma monejnemilti kema motlamis.

⁹ Konemej tlauel kuali kiyolmatij kema inintatauaj kintlalnamiktiaj ika tlaiknelijkayotl. Inijuantij kiyekouaj amo nochi uelis kichiuasej, uan kimatij nochipa panos se tlenijki ika tlen kitlapejpenisej kichiuasej. Yeka tlauel moneki tetajmej ma kiiljuikaj Jehová ma kinyakana uan kiampa uelis kuali kiniskaltisej ininkoneuaj. Uan moneki tikilnamiktosej amo nochi sanse kiniskaltiaj ininkoneuaj, pampa tlen kichiuaj ipan se altepetl amo sanse ika sekinok altepemej. Maske kiampa pano, kema tetajmej kitlakakiliaj toTeotsij, uajka kimatij kenijkatsa kinamiki kiniskaltisej ininkoneuaj uan amo kichiuasej tlen maseualmej momajtokej kichiuaj.

¹⁰ Ma timoiljuikaj ipan Noé. Kema Jehová kinauatik ma kichijchiua se ueyi akali, Noé amo ueliskia moiljuis iselti kimatiskia kenijkatsa kichijchiuas, pampa amo kema kichijchijtoya se akali. Monekiyaya motemachis ipan Jehová uan kichiuaskia “nochi keja toTeko Dios kiiljuijtoya” (Gén. 6:22). ¿Tlake panok pampa kiampa kichijki? Noé uan ichampoyouaj momanauijkej pampa kichijki tlen kinauatijkej. Uan pampa motemachik ipan Jehová, nojkia kipaleuik ma eli se kuali tetaj. Maske ipan nopa tonali tlauel ouij eliyaya, Noé kuali kinmachtik ikoneuaj (Gén. 6:5).

11. ¿Tlake panos tlaj tetajmej kitlakakiliaj Jehová kema kiniskaltiaj ininkoneuaj?

¹¹ Tlaj ta tikinpia mokoneuaj, ¿kenijkatsa uelis tijchiuas “nochi keja toTeko” kineki? Xijtlakakili Jehová. Xijkaua ma mitspaleui tikiniskaltis, yeka xijchiua tlen mitstlajtolmaka ipan Biblia uan ika itlanechikol. Uelis teipa mokoneuaj tlauel mitstlaskamatilisej. Se toikni kiijtok: “Tlauel nikintlaskamatilia notatauaj kej nechiskaltijkej. Kichijkej kampeka ma asi  ipan noyolo tlen nechmachtiyayaj. Nama kuali nitlaneltoka pampa inijuantij kuali nechtlalnamiktijkej”. Maske tetajmej kichiuaj kampeka, kemantika ininkoneuaj kitlauelkauaj Jehová. Tlaj kiampa pano, tetajmej moneki kiilnamikisej inijuantij kichijkej kampeka kuali kinmachtisej, yeka amo kinamiki kinyolkokos inintlalnamikilis. Uan uelis motemachisej se tonali ininkone sampa kitekipanos Jehová.

12, 13. 1) ¿Kenijkatsa tetajmej kinextiaj kineltokaj Jehová kema kikixtiaj se ininkone tlen tlanechikoli? 2) ¿Tlake panok pampa itatauaj se toikni kineltokakej toTeotsij?

¹² Tetajmej tlauel ouij kimatij kineltokasej tlen toTeotsij tlanauatia kema se ininkone kikixtiaj tlen tlanechikoli. Ma tikitakaj tlake kichijki se tosiuaikni kema iichpoka kikixtijkej tlen tlanechikoli uan kistej ichaj. Tosiuaikni kiijtoua: “Nijnekiyaya nimotechtis ika tlen ueli tlamantli, yeka ipan miak amatlajkuiloli nijtemouayaya kampa kiijtoskia kena ueliskia nikitas noichpoka uan noixui”. Ya nojua kiijtoua: “Ika miak tlaiknelijkayotl, noueue nechpaleuik ma nikilnamiki ayokmo kinamikiyaya tijnekisej tijpaleuisej toichpoka, uan monekiyaya tijnextisej tijtlepanitaj uan tijneltokaj Jehová, uan amo tijtsakuilisej kema ya tetlalnamiktia”.

¹³ Kema panok se keski xiuitl, iichpoka sampa elki se tlen Jehová itlajtoltemakauaj. Inana kiijtoua: “Nama nochipa nechnojnotsa o nechtlajkuiljuilia. Uan techtlepanita na uan noueue pampa tijneltokakej toTeotsij. Nelia tlauel kuali timouikaj”. Tlaj se mokone nojkia kikixtijtokej, ¿timotemachis ipan Jehová ika nochi moyolo uan amo “[tijtokilis] tlen motlalnamikilis mitsiljuia”? (Prov. 3:5, 6). Xikilnamiki kema Jehová tetlalnamiktia kinextia kenijkatsa tlauel tlalnamiki uan kenijkatsa tlauel techiknelia. Nochipa xikilnamikto Jehová temaktilik iKone pampa kinejki nochi techmakixtis, uan nojkia mokone, pampa ya amo kineki yon se maseuali ma miki (xijpoua 2 Pedro 3:9). Tetajmej, ximotemachikaj uan xijkauakaj Jehová ma kitlalnamikti inmokone, uan xijkauakaj ma inmechyakana. Xijpaleuikaj kema tetlalnamiktia, uan amo xijtsakuilikaj.

14. ¿Kenijkatsa techpaleuia kema Jehová techyakana ika nopa “tlalnamijkatlatekipanojketl”?

¹⁴ Jehová kitenkajtok kinmokuitlauis, kinmanauis uan kinmachtis itekipanojkauaj, uan nelia kiampa kichiua. Ya kitekimakatok iKone ma kimokuitlaui tlanechikoli. Uan Jesús kitekimakak nopa “tlalnamijkatlatekipanojketl” ma kinmachti itokilijkauaj (Luc. 12:42). Nopa “tlalnamijkatlatekipanojketl” nochipa techyakana uan techtlalnamiktia. ¿Moixtonki se tlamachtili ipan tlanechikoli o tijpojki se amatlajkuiloli tlen mitspaleuik tijpatlas tlen timoiljuiyaya o kej timonejnemiltiyaya? Tlaj kena, kinamiki tiyolpakis, pampa tijnextia tijkaua Jehová ma mitstlalnamikti (Prov. 2:1-5).

15, 16. 1) ¿Tlake uelis tijchiuasej tlaj tijnekij ma techpaleui tlen ueuejtlakamej kichiuaj? 2) ¿Tlake uelis tijchiuasej tlaj tijnekij ueuejtlakamej ma yolpakikaj kema kichiuasej ininteki?

¹⁵ Cristo nojkia kintekimakatok ueuejtlakamej ma kimokuitlauikaj tlanechikoli. Biblia kiijtoua inijuantij elij kejuak “regalos” tlen toTeotsij techmakatok (Efes. 4:8, 11-13). ¿Tlake uelis tijchiuasej tlaj tijnekij ma techpaleui tlen inijuantij kichiuaj? Ma titlaneltokakaj uan ma tijchiuakaj kej inijuantij, uan ma tijchiuakaj tlen techtlajtolmakaj ika Biblia (xijpoua Hebreos 13:7, 17). Ma tikilnamikikaj ueuejtlakamej techikneliaj uan kinekij kuali ma timouikakaj iuaya Jehová. Tlaj inijuantij kiitasej amo tiauij tlanechikoli o ayokmo tijchiuaj se tlenijki ika pakilistli, nimantsi techpaleuisej. Kuali techtlakakilisej, techyolchikauasej uan techtlajtolmakasej ika Biblia. ¿Tikita kenijkatsa mitsiknelia Jehová ika nopa ueuejtlakamej?

¹⁶ Kemantika ueuejtlakamej kimatij ouij techtlajtolmakasej. Ma timoiljuikaj kenijkatsa  tlajtolpanextijketl Natán kimatki ouij kamanaltis iuaya David, katli kinekiyaya kitlatis itlajtlakol (2 Sam. 12:1-14). Uan apóstol Pablo nojkia monejki amo majmauis kema kitlakaualtik Pedro pampa kinchikoitayaya toikniuaj (Gál. 2:11-14). Uajka, ¿tlake uelis tijchiuas uan kiampa ueuejtlakamej amo ouij kimatisej kichiuasej ininteki? Amo ximoueyimati, kuali xikintlakakili uan xikintlaskamatili. Uan kema mitspaleuisej, ximoiljui kenijkatsa Jehová kinextia tlauel mitsiknelia. Tlaj kiampa tijchiuas, tlauel mitspaleuis, uan ueuejtlakamej yolpakisej kema kichiuasej ininteki.

17. ¿Kenijkatsa ueuejtlakamej kipaleuijkej se tosiuaikni?

¹⁷ Se tosiuaikni kiijtoua kimatiyaya ouij kiiknelis Jehová pampa uejkajkia kipanok miak tlamantli uan yeka nojkia miak tonali tlauel motekipachouayaya. Ya kiijtoua: “Nijmatiyaya monekiyaya nikamanaltis ininuaya ueuejtlakamej. Amo nechajuakej yon nechijilnamijkej. Inijuantij tlauel nechyolchikajkej. Nochipa kema tlamiyaya tlanechikoli, maske tlauel motekiuijtoyaj, se tlen inijuantij monechkauiyaya uan nechtlajtlaniyaya kenijkatsa niitstoya. Pampa nechpanok miak tlamantli, nimoiljuiyaya toTeotsij amo kinamikiyaya nechiknelis. Jehová nochipa kinextijtok kenijkatsa tlauel techiknelia ika itlanechikol uan ika ueuejtlakamej. Kema nimomaijtoua, nikiljuia ika nochi noyolo ma nechpaleui amo kema ma nijtlauelkaua”.

18, 19. ¿Kenke titlaijiyouiskiaj tlaj amo titlakakiskiaj kema techtlalnamiktiskiaj? Xikijto se neskayotl.

¹⁸ Maske techyolkokoua kema techtlalnamiktia, uelis techpanos tlen amo kuali tlaj amo tikintlakakiliaj kema techtlalnamiktiaj (Heb. 12:11). Ma tikitakaj tlen kinpanok Caín uan Sedequías. Kema toTeotsij kiitak Caín kikualankaitayaya iikni uan kinekiyaya kimiktis, kiiljuik: “¿[Kenke] tikualani uan fiero titlachixtinemi? ¿Axtijmati intla tijchiuas tlen kuali, nimitsselis uan tipakis? Pero intla axtijchiua tlen kuali, mitstlanis tlajtlakoli. Nopa tlajtlakoli eltok keja se tekuani tlen mitschia mokalteno uan kineki mitstlanis, pero moneki ta xijtlanis ya” (Gén. 4:6, 7). Caín amo tlakajki uan kimiktik iikni, yeka teipa tlaijiyouik ipan nochi inemilis (Gén. 4:11, 12). Tlaj Caín kichijtoskia tlen Jehová kiiljuik kema kitlalnamiktik, amo tlaijiyouijtoskia.

¹⁹ Sedequías elki se amo kuali tlanauatijketl uan tlauel majmauiyaya. Maske tlajtolpanextijketl Jeremías miakpa kitlalnamiktik uan kiiljuik ayokmo ma kichiua tlen amo kuali, nopa tlanauatijketl amo kitlakakilik uan yeka teipa kipanok tlen tlauel amo kuali (Jer. 52:8-11). Ni technextilia Jehová amo kineki ma titlaijiyouikaj uan yeka nochipa techtlalnamiktia (xijpoua Isaías 48:17, 18).

20. ¿Tlake kinpanos katli amo kinekij toTeotsij ma kintlalnamikti uan katli kena kinekij?

²⁰ Ipan ni tonali, miakej maseualmej amo kinekij kitlakakilisej Jehová kema kintlalnamiktia. Nochi katli kiampa kichiuaj kinpanos tlen tlauel amo kuali (Prov. 1:24-31). Yeka, ma titlakakikaj kema techtlalnamiktiaj uan kiampa tijpiasej tlalnamikilistli. Proverbios 4:13 kiijtoua tlake moneki tijchiuasej: “Xijchijtinemi tlen nimitsmachtia uan amo xijkaua. Mojmostla xijuika ipan moyolo tlen nimitsiljuijtok uan tijpias se yolistli nelyejyektsi”.