1. ¿Tlake kipaleuik Job nojua kuali ma kiixmati Jehová?

 MASKE Job kamanaltik ininuaya sekinok maseualmej, ya amo kema kiilkajki kema kamanaltik iuaya Jehová. Ya kiiljuik Job ma kitlachili se keski tlamantli tlen kichijchijtok. Nopa kipaleuiskia ma kiita ya kipia miak tlalnamikilistli uan nelnelia kinmokuitlauia itekipanojkauaj. Job kiitak toTeotsij kintlamakayaya tlapialmej, nopa kipaleuik ma motemachi nojkia kimakaskia tlen ika mopanoltiskia (Job 38:39-41; 39:1, 5, 13-16). Kema kiitak nochi tlen onkayaya, Job kiitak toTeotsij kipia kuali iyolo.

2. ¿Kenke kemantika tijmatij ouij tijtlachilisej tlen Jehová kichijchijtok?

² Tojuantij nojkia uelis tikitasej kenijkatsa eli toTeotsij tlaj tikitaj tlen kichijchijtok. Maske moneki kiampa tijchiuasej, kemantika uelis tijmatisej ouij. Tlaj tiitstokej ipan se ueyi altepetl, uelis amo tlauel tikitaj tlen kichijchijtok toTeotsij. Uan maske tiitstokej kampa kena onka kuatitlamitl, uelis tijmatij amo tijpiaj tonali uan yeka amo ueli tijtlachiliaj tlen onka. Yeka, ma tikitakaj kenke tlauel ipati tijkixtisej tonali uan kiampa tikitasej tlen Jehová kichijchijtok. Nojkia, tikitasej kenijkatsa Jehová uan Jesús kitekiuijkej tlen onka uan kiampa kinmachtijkej se keskij maseualmej. Uan tlake uelis tijchiuasej uan kiampa tijyekosej miak tlamantli.

3. ¿Kenijkatsa tijmatij Jehová kinekiyaya ma yolpaki Adán kema kiitaskia tlen onka?

³ Jehová kinekiyaya ma yolpaki Adán kema kiitaskia nochi tlen kichijchijtoya. Yeka kikajki ma itstok ipan se yejyektsi xochimili kampa ueliskia kiitas tlen onka, tlatotokaskia uan kimiakiliskia tlen nopaya onkayaya  (Gén. 2:8, 9, 15). Ximoiljui kenijkatsa kiyolmatki Adán kema kiitak se xinachtli ixuayaya uan tlaxochiouayaya. Ya kipiayaya se yejyektsi tekitl. Jehová nojkia kinauatik ma kintokaxtlali nochi tlapialmej (Gén. 2:19, 20). Maske toTeotsij ueltoskia kichiuas nopa tekitl, ya kikajki Adán ma kichiua. Uelis Adán achtoui kuali kintlachilik nopa tlapialmej, kiitak kenijkatsa eliyayaj uan tlake kichiuayayaj, kiampa uelki kintokaxtlalik. Elki se yejyektsi tekitl pampa Adán uelki kiita toTeotsij kipia miak tlalnamikilistli, ueli kichiua miak tlamantli uan tlauel kuali tlen kichijchijtok.

4. 1) ¿Kenke moneki tikitasej tlen toTeotsij kichijchijtok? 2) ¿Tlake tlamantli tlauel mitspaktia?

⁴ Moneki tikitasej tlen onka pampa Jehová kiampa technauatia ma tijchiuakaj, ya kiijtoua: “¡Xiajkotlachiakaj nepa iluikak! ¿Ajkeya kinchijchijki nochi ne sitlalimej?”. Kuali tijmatij ajkia kinchijchijtok (Is. 40:26). Jehová amo san kichijchijki tlen onka iluikak, nojkia tlen onka ipan Tlaltipaktli uan ipan ueyi atl. Uan ika tlen onka, uelis tijyekosej miak tlamantli (Sal. 104:24, 25). Nojkia ma timoiljuikaj kenijkatsa techchijchijtok. Ya kineki ma tiyolpakikaj ika tlen kichijchijtok, yeka kichijki ma titlachiakaj, ma titlakakikaj, ma tikajuiyakmatikaj se tlenijki, ma titlaijnekuikaj, uan ma tikitskikaj se tlamantli.

5. Kej kiijtoua Romanos 1:20, ¿kenke moneki tikitasej tlen toTeotsij kichijchijtok?

⁵ Biblia nojkia techiljuia ma tikitakaj tlen toTeotsij kichijchijtok, pampa nopa techpaleuis ma tikitakaj nopa kuajkuali tlamantli tlen kinextia (xijpoua Romanos 1:20). Se neskayotl, kej kichijchijtok toTeotsij nochi tlen onka, kinextia tlauel tlalnamiki uan kinextia tlauel techiknelia pampa techmakatok miak tlakualistli. Kema tikitaj nopa kuajkuali tlamantli tlen kinextia ika tlen kichijchijtok, techpaleuia ma tijnekikaj tikixmatisej uan ma tijnechkauikaj. Nama, ma tikitakaj kenijkatsa Jehová kitekiuijtok tlen kichijchijtok uan kiampa techmachtijtok miak tlamantli tlen tlauel ipati.

6. ¿Tlake techmachtia kema totomej yauij sejkanok?

⁶ Jehová kiixtlalijtok kema kichiuas sejse tlamantli. Sejse xiuitl, israeleuanij kinitayayaj kenijkatsa nopa cigüeñas yauiyayaj  sejkanok. Peuayayaj patlanij ipan febrero uan tlamiyayaj ipan mayo, pampa yauiyayaj ika norte. Jehová kiniljuik israeleuanij: “Nopa tototl cigüeña kimati kema asis tonal para mokuepas itlal” (Jer. 8:7). Jehová kiixtlalijtok kema se tototl uelis yas sejkanok, uan nojkia kiixtlalijtok kema kintlajtolsenkauas maseualmej. Kema tikinitaj nopa totomej yauij sejkanok, techilnamikilia Jehová nojkia kiixtlalijtok se tonali kema kitsontlamiltis nochi tlen amo kuali, uan nopa kichiua ma timotemachikaj ipan tlen kiijtojtok (Hab. 2:3).

7. ¿Tlake techmachtia tlen kichiua se kuajtli? (Isaías 40:31).

⁷ Jehová kinmaka chikaualistli itekipanojkauaj. Ya kiiljuik Isaías ma kinmatilti itekipanojkauaj kinmakaskia chikaualistli kema amo kipiaskiaj, Jehová kiijtok: “Ixtlejkosej chikauak keja kipixtoskiaj ieltlapal se kuajtli” (xijpoua Isaías 40:31). Israeleuanij ipa kiitstoyaj kenijkatsa se kuajtli san moeltlapalkanauayaya uan kikauayaya ma kiuika ajakatl, kiampa amo tlauel siauiyaya. Ni techilnamikilia Jehová amo san kinpaleuia totomej ma patlanikaj. Nojkia uelis techpaleuis uan techmakas chikaualistli. Uajka, kema tikitas se tototl tlauel uejkapa patlantinemi uan amo tlauel siaui, xikilnamiki Jehová nojkia mitsmakas chikaualistli uan kiampa uelis tikijiyouis tlen ueli tlaouijkayotl.

8. 1) ¿Tlake kiyekok Job ika tlen kiitak? 2) ¿Tlake techmachtia?

⁸ Jehová eli temachtli. Kema kamanaltik iuaya Job, kipaleuik ma motemachi ipan ya (Job 32:2; 40:6-8). Kiiljuik miak tlamantli tlen kichijchijtok, kiiljuik kenijkatsa elij sitlalimej, mixtli uan kej tlamina tlauili. Nojkia kiiljuik tlen kichiuaj se keskij tlapialmej, kej torojmej uan kauayojmej (Job 38:32-35; 39:9, 19, 20). Nochi ni tlamantli kipaleuik Job ma kiita Jehová kipia miak chikaualistli, teiknelia uan tlalnamiki. Tlen Jehová kiijtok kipaleuik Job nojua tlauel ipan ma motemachi (Job 42:1-6). Uajka, kema tikitaj tlen onka, techpaleuia ma tikitakaj Jehová kipia miak tlalnamikilistli uan chikaualistli. Ya uelis techkixtilis nochi tokuesoljuaj. Kema timoiljuiaj nochi ni tlamantli, techpaleuia tlauel ma timotemachikaj ipan Jehová.

9, 10. ¿Tlake techmachtia tlen Jehová, Tonati uan atl?

⁹ Jesús kuali kiixmati tlen iTata kichijchijtok pampa ya kipaleuik ma tlachijchiua (Prov 8:30, TNM). Uan kema itstoya ipan Tlaltipaktli, kitekiuik tlen onka uan kiampa kinmachtik itokilijkauaj kenijkatsa eli iTata. Ma tikitakaj se keski tlamantli tlen kiijtok.

¹⁰ Jehová kinextia kiniknelia nochi maseualmej. Ipan Sermón del Monte Jesús kinkamanaljuik itokilijkauaj tlen ome tlamantli tlen Jehová kichijchijtok, uan uelis maseualmej amo tlauel kipatiitaj: Tonati uan atl. Ni ome tlamantli techpaleuia ma tiyoltokaj. Jehová tlauel teiknelia, yeka maske sekij amo kitekipanouaj, nojkia kinmaka Tonati uan atl (Mat. 5:43-45). Jesús kitekiuik ni ome tlamantli pampa kinekiyaya itokilijkauaj ma kiitakaj Jehová tlauel teiknelia uan inijuantij nojkia monekiyaya kiampa kichiuasej. Kema tikitasej kenijkatsa yejyektsi kalaktia tonati o techasi pitsajatl, ma timoiljuikaj kenijkatsa Jehová tlauel teiknelia uan amo techikoita. Tlen Jehová kichiua,  techpaleuia amo ma tikinchikoitakaj maseualmej kema tikinmachtiaj ika Biblia.

11. ¿Kenijkatsa uelis techyolchikauas kema tikinitasej totomej?

¹¹ Jehová techmaka tlen ika uelis timopanoltisej. Jesús nojkia kiijtok ipan Sermón del Monte: “Xikintlachilikaj totomej tlen patlantinemij. Yajuantij axmomiltiaj, uan axpixkaj, niyon axkiajokuij inintlakualis. Pero inmoTata tlen itstok nepa iluikak kintlamaka”. Uelis katli kitlakakilijtoyaj Jesús kinitayayaj se keskij totomej patlantinemiyayaj nopaya kema kiijtok: “Toteko nojkia inmechtlamakas pampa más inmopati iixtla que totomej” (Mat. 6:26). Jesús techilnamikilik ika miak tlaiknelili Jehová tlauel techiknelia uan techmakas tlen ika timopanoltisej (Mat. 6:31, 32). Tlen kiijtok nojua tlauel kinpaleuijtok miakej toikniuaj. Se precursora tlen España, katli nojua ichpokatl, tlauel mokuesojtoya pampa amo kipantiyaya se kali kampa ueliskia itstos. Uan kema kinitak se keskij piltototsitsij motlamakatinemiyayaj, tlauel kiyolchikajki, ya kiijtoua: “Kema nikinitak nopa piltototsitsij, nikitak Jehová kinmokuitlauiyaya, nopa nechilnamikilik nojkia kiampa nechmokuitlauiskia”. Se keski tonali teipa, nopa tosiuaikni kipantik kampa itstoskia.

12. Kej kiijtoua Mateo 10:29-31, ¿tlake techmachtiaj tlen Jehová nopa gorriones?

¹² Jehová tlauel techpatiita. Kema Jesús ayamo kintitlaniyaya itokilijkauaj ma tlajtolmoyauatij, kinpaleuik amo ma kinmakasikaj katli kinekiskiaj kintlatsakuiltisej (xijpoua Mateo 10:29-31). Kinkamanaljuik tlen gorriones, se keskij piltototsitsij katli tlauel kinixmatiyayaj ipan Israel. Ipan nopa tonali amo tlauel patiyo kinnamakayayaj. Jesús kiniljuik itokilijkauaj: “Yajuantij ipati miak iixtla Toteko hasta niyon se axmiki intla Toteko axkinkauilia”. Uan nojkia kiijtok: “Miak más inmopati iixtla Toteko que miakej totomej”. Ika tlen kiijtok kinextik Jehová kinpatiitayaya sejse tlen inijuantij, nopa kinpaleuik ayokmo ma majmauikaj kema kintlatsakuiltiskiaj. Uelis kema kinitayayaj nopa piltototsitsij kampa tlajtolmoyauayayaj, kiilnamikiyaya tlen Jesús kiniljuijtoya. Kema tikitas se piltototsi xikilnamiki Jehová nojkia tlauel mitspatiita, pampa ta nojua tlauel mopati uan amo kej nopa piltototsitsij. Jehová mitspaleuis xikijiyoui kema mitstlatsakuiltisej (Sal. 118:6).

13. ¿Tlake moneki tijchiuasej tlaj tijnekij tijyekosej miak tlamantli kema tikitaj tlen onka?

¹³ Uelis nojua tlauel tikixmatisej Jehová kema tikitasej tlen kichijchijtok. Yeka moneki tijkixtisej tonali uan tikitasej nochi tlen onka uan timoyoliljuisej tlake techmachtia, maske kemantika tijmatisej ouij. Tosiuaikni Géraldine, katli eua Camerún  kiijtoua: “Nimoskaltik ipan se ueyi altepetl, yeka monekiyaya nijchiuas kampeka nikitas tlen toTeotsij kichijchijtok”. Alfonso, se ueuejtlakatl kiijtoua: “Maske tlauel nimotekiuia, nijchiua kampeka nijkixtis tonali uan niitstos noselti, nikitas tlen toTeotsij kichijchijtok uan nimoyoliljuis tlake nechmachtia tlen ya”.

14. ¿Tlake kiyekok David kema moyoliljuik ipan tlen kiitayaya?

¹⁴ Tlanauatijketl David nochipa moyoliljuik ipan tlen toTeotsij kichijchijtok, ya kiiljuik Jehová: “Kema nikita iluikaktli tlen tijsenkajki, uan nopa metstli uan sitlalimej tlen tikinchijchijki, nimoyoliljuia: ¿Ajkeya tojuantij titlakamej para ta timokuatotonia uan timoiljuia tlen tojuantij?” (Sal. 8:3, 4). David kinitayaya sitlalimej uan nojkia moyoliljuiyaya tlake kimachtia tlen toTeotsij, uan ya kiitak Jehová kipia miak chikaualistli. Uan nojkia, David moiljuik kenijkatsa moskaltik ipan inana iijtiko. Kema moiljuiyaya nochi nopa tlamantli, kipaleuik ma kiita Jehová tlauel tlalnamiki (Sal. 139:14-17).

15. ¿Tikitstok nopa kuajkuali tlamantli tlen Jehová kinextia kema tikita tlen onka? Xikijto se keski neskayotl (Sal. 148:7-10).

¹⁵ Sanse kej David, nojkia uelis tikitasej tlen eltok tonechka uan timoyoliljuisej. Tlaj tikitas tlen eltok monechka, uelis tikitas nopa kuajkuali tlamantli tlen kinextia Jehová. Kema tijmachilis mitstlatia tonati, uelis tikitas Jehová kipia miak chikaualistli (Jer. 31:35). Uelis tikitas toTeotsij tlauel tlalnamiki kema tikitas se piltototsi kichiua itepasol. Kema tikitas se chichi mauiltia ika ikuitlapil, tikitas Jehová tlauel yolpaki. Uan kema tikitas se tenaj mauiltia iuaya ipilkone, nojkia xijtlaskamatili Jehová pampa tlauel techiknelia. Uajka, uelis tijyekosej miak tlamantli kema tikitasej tlen Jehová kichijchijtok, uan nochi nopa tlamantli kiueyichiua Jehová, maske sekij eli uejueyi, pilsiltsitsij, eltok monechka o tlauel uejka (xijpoua Salmo 148:7-10).

16. ¿Tlake moneki timosentlalisej tijchiuasej?

¹⁶ San Jehová kipia miak tlalnamikilistli, tlauel teiknelia, kuali kichijchiua se tlenijki, uan kipia miak chikaualistli. Nochi ni tlamantli uelis tikitasej ipan tlen kichijchijtok, san moneki tijchiuasej kampeka tikitasej. Ma timosentlalikaj tijkixtisej tonali uan kiampa tikitasej tlen toTeotsij kichijchijtok. Uan ma timoyoliljuikaj tlake techmachtia tlen ya, tlaj kiampa tijchiuasej techpaleuis ma tijnechkauikaj Jehová (Sant. 4:8). Ipan seyok tlamachtili tikitasej kenijkatsa tetajmej uelis kitekiuisej tlen onka uan kiampa kinpaleuisej ininkoneuaj ma kinechkauikaj Jehová.