1, 2. 1) ¿Kema, kanke uan kenke Pablo kintlajkuiljuilik Cristo itokilijkauaj tlen Éfeso? 2) ¿Tlake tlajtlanili tijnankilisej?

 KEMA Pablo tsaktoya ipan se kali ipan Roma, kinejki kinyolchikauas toikniuaj. Uan pampa amo ueliyaya kinpaxaloua, kiijkuilok se keski amatlajkuiloli. Se tlen nopa amatlajkuiloli, kintitlanilik Cristo itokilijkauaj tlen Éfeso ipan xiuitl 60 o 61 (Efes. 1:1; 4:1).

² Ya panotoya nechka matlaktli xiuitl Pablo yajtoya tlajtolmoyaua Éfeso uan tlamachtijtoya nopa kuali tlamachtili (Hech. 19:1, 8-10; 20:20, 21). Ya tlauel kinikneliyaya toikniuaj uan kinekiyaya kinpaleuis kuali ma kitekipanokaj Jehová. Kema apóstol Pablo kintlajkuiljuilik Cristo itokilijkauaj katli yaskiaj iluikak, kiniljuik tlen tsintlayouilotl uan tlauili, ¿kenke kiampa kichijki? ¿Uan tlake techmachtia tlen kinijkuiljuilik? Ipan ni tlamachtili tijnankilisej nopa ome tlajtlanili.

ITSTOYAJ IPAN TSINTLAYOUILOTL UAN TEIPA IPAN TLAUILI

3. ¿Tlake kiniljuik Pablo Cristo itokilijkauaj tlen Éfeso?

³ Pablo kiniljuik Cristo itokilijkauaj tlen Éfeso: “Achtouia initstoyaj ipan tsintlayouilotl, pero ama [ . . . ] initstokej ipan tlauili” (Efes. 5:8). Pablo kitekiuik nopa tlajtoli tsintlayouilotl uan tlauili pampa kinejki kinixtomilis tlauel kipatlatoyaj ininnemilis. Achtoui ma tikitakaj kenke kiniljuik “achtouia initstoyaj ipan tsintlayouilotl”.

4. ¿Kenke katli itstoyaj Éfeso itstoyaj ipan religión tlen amo melauak?

 ⁴ Itstoyaj ipan religión tlen amo melauak. Kema Cristo itokilijkauaj tlen Éfeso ayamo kitekipanoyayaj Jehová, kineltokayayaj miak tlamachtili tlen amo melauak uan sekinok tlamantli tlen maseualmej kineltokayayaj. Ipan Éfeso eltoya nopa teokali tlen nopa diosa Ártemis uan eliyaya se tlen nopa chikome tlamantli tlen más kiixmatiyayaj ipan nopa tonali. Maseualmej yauiyayaj nopaya uan kinueyichiuayayaj miakej teotsitsij. Uan miakej kitlaniyayaj miak tomij pampa kichijchiuayayaj uan kinamakayayaj “pilteopantsitsij kampa kitlaliyayaj iixkopinka nopa diosa Ártemis” (Hech. 19:23-27). Nojkia, katli itstoyaj Éfeso tlauel kinixmatiyayaj pampa kitekiuiyayaj magia (Hech. 19:19).

5. ¿Kenke tikijtouaj katli itstoyaj Éfeso kipixtoyaj inintlalnamikilis ipan tsintlayouilotl?

⁵ Tlauel amo kuali monejnemiltiyayaj. Katli itstoyaj Éfeso tlauel auilnemiyayaj uan amo pinauayayaj ika tlen kichiuayayaj (Efes. 5:3). Kema kiixnextiyayaj se tlamantli ipan teatro uan kema kinueyichiuayayaj ininteotsitsij, momekatiyayaj. Inijuantij ya kipolojtoyaj “ininpinaualis”, nopa kiijtosneki ayokmo kenijki kimatiyayaj kema kichiuayayaj tlen amo kuali (Efes. 4:17-19). Ayokmo kinyolkokouayaya inintlalnamikilis uan moiljuiyayaj toTeotsij amo kintlajtolsenkauaskia pampa kichiuayayaj tlen amo kuali. Inijuantij amo kikuamachiliyayaj tlake tlamantli kuali uan tlake amo, yeka Pablo kiijtok inintlalnamikilis kejuak eltoya ipan tsintlayouilotl uan uejka mokauayayaj “tlen nopa nemilistli yankuik tlen Toteko temaka”.

6. ¿Kenke Pablo kiniljuik Cristo itokilijkauaj nama itstoyaj “ipan tlauili”?

⁶ Pero se keskij kistoyaj tlen nopa tsintlayouilotl, yeka Pablo kiniljuik: “Ama pampa inmotlatskilijtokej ipan Toueyiteko, initstokej ipan tlauili” (Efes. 5:8). Inijuantij pejkej monejnemiltiaj kej Jehová iTlajtol kiijtoua, uan nopa eliyayaj kejuak se tlauili tlen kinyakanayaya (Sal. 119:105). Ayokmo kichiuayayaj tlen momajtoyaj kichiuaj ipan religión tlen amo melauak uan ayokmo auilnemiyayaj.  Kichiuayayaj kampeka kichiuasej kej toTeotsij, kiueyichiuasej uan kiyolpakiltisej (Efes. 5:1).

7. ¿Ipan tlake tlamantli tielij kej Cristo itokilijkauaj tlen Éfeso?

⁷ Kema ayamo tijtekipanouayayaj Jehová, tiitstoyaj ipan religión tlen amo melauak uan amo kuali timonejnemiltiyayaj. Se keskij tlen tojuantij uelis tiiljuichiuayayaj kej kichiuaj ipan religión tlen amo melauak, uan sekij uelis tiauilnemiyayaj. Pero kema tikixmatkej Jehová, tijpatlakej tonemilis uan pejki tijtlepanitaj itlanauatiljuaj. Nopa tlauel techpaleuijtok (Is. 48:17). Maske kiampa tijchijtokej, nojua moneki tijchijtosej kampeka ayokmo tiitstosej ipan tsintlayouilotl uan tinemisej ipan tlauili. Ma tikitakaj tlake techpaleuis kiampa tijchiuasej.

AMO MA TINEMIKAJ IPAN TSINTLAYOUILOTL

8. Kej kiijtoua Efesios 5:3-5, ¿tlake tlamantli amo kinamikiyaya kichiuasej Cristo itokilijkauaj tlen Éfeso?

⁸ (Xijpoua Efesios 5:3-5). Tlaj Cristo itokilijkauaj tlen Éfeso amo kinekiyayaj momekatisej kej katli amo kitekipanouayayaj Jehová, monekiyaya amo kichiuasej tlamantli tlen Jehová kikualankaita. Amo san monekiyaya amo momekatisej, nojkia monekiyaya amo kiijtosej tlajtoli tlen sokiyo. Pablo kiniljuik monekiyaya amo kichiuasej nochi ni tlamantli tlaj kinekiyayaj kiselisej iTlanauatijkayo Dios tlen Cristo kinauatia.

9. ¿Kenke amo kinamiki tijtlachilisej, tijkakisej o tikijtosej tlamantli tlen sokiyo?

⁹ Tojuantij nojkia moneki tijchiuasej kampeka amo tijchiuasej yon se tlamantli “tlen sekinok kichiuaj ipan tsintlayouilotl pampa nopa tlamantli axkisas kuali” (Efes. 5:11). Miakpa tikitstokej kema se akajya kitlachilia kampa nesi auilnemij, kikaki o kiijtoua tlen sokiyo, uelis kichiuas ma tlajtlakolchiua (Gén. 3:6; Sant. 1:14, 15). Ma timoiljuikaj tlen panok ipan se altepetl, miakej toikniuaj kichijkej se grupo kampa pejkej motitlaniliaj mensajes. Maske achtoui moyolchikauayayaj ika tlen Biblia kiijtoua, teipa pejkej kiijtouaj sekinok tlamantli uan más kamanaltiyayaj tlen kichiuaj katli motekaj sansejko. Miakej kiijtojkej nopa kichijki teipa ma auilnemikaj.

10. ¿Tlake kineki ma timoiljuikaj Satanás? (Efesios 5:6).

¹⁰ Satanás tlauel kinkajkayaua maseualmej pampa kichiua amo ma kimatikaj tlake kuali uan tlake amo kuali (Is. 5:20; 2 Cor. 4:4). Yeka, maseualmej katli amo kitekipanouaj Jehová, nojkia kinekij ma timoiljuikaj amo kenijki tlaj tiauilnemisej o tijchiuasej tlen Jehová kiijtoua amo kuali (2 Ped. 2:19). Nama ipan películas, ipan televisión uan ipan internet kinextiaj amo kenijki tlaj tikixpanosej Jehová itlanauatiljuaj. Diablo kineki ma timoiljuikaj amo kenijki tlaj tiauilnemisej kej kichiuaj maseualmej ipan ni tonali, uan nojkia kineki ma timoiljuikaj tiyolpakisej uan amo tleno techpanos (xijpoua Efesios 5:6).

11. ¿Kenke tlen kipanok Angela techmachtia moneki tijchiuasej tlen kiijtoua Efesios 5:7? (Nojkia xikita tlaixkopinkayomej).

¹¹ Satanás kineki ma timouampojchiuakaj ininuaya katli amo techpaleuisej ma tijchiuakaj tlen Jehová technauatia. Yeka, apóstol Pablo kiniljuik Cristo itokilijkauaj tlen Éfeso amo ma mouampojchiuakaj ininuaya katli kichiuayayaj tlen amo kuali. Ya kiniljuik: “Axkema xitlajtlakolchiuakaj ininuaya” (Efes. 5:7). Tojuantij más moneki timomokuitlauisej. ¿Kenke? Pampa ipan ni tonali uelis timouampojchiuasej iuaya se akajya ipan internet. Tosiuaikni Angela, a katli eua Asia, kiitak kenke tlauel mauilili kema se akajya kitekiuia redes sociales, ya kiijtoua: “Ika yolik uelis  kipatlatiasej tlen timoiljuia. Pejki nimouampojchiua ininuaya katli amo monejnemiltiaj kej Biblia kiijtoua uan amo kenijki nikitayaya. Teipa, pejki nimoiljuia amo kenijki tlaj nimonejnemiltiskia kej inijuantij”. Tlauel kipaleuik kema ueuejtlakamej kamanaltikej iuaya uan kiiljuijkej tlake monekiyaya kipatlas. Nojkia kiijtoua: “Nama nimoyoliljuia ipan tlen Jehová techmachtia uan amo ipan tlen kitlaliaj ipan redes sociales”.

12. ¿Tlake moneki tijchiuasej tlaj tijnekij timonejnemiltisej kej Jehová technauatia?

¹² Maske miakej maseualmej kiijtouaj amo kenijki tlaj tiauilnemisej, amo ma tijkauakaj ma techkajkayauakaj pampa nopa amo melauak (Efes. 4:19, 20). Ma timotlajtlanikaj: “¿Nijchiua kampeka amo tlauel nimouikas ininuaya katli nimomachtia, ininuaya katli nitekiti o sekinok maseualmej katli amo monejnemiltiaj kej Jehová kipaktia? ¿Amo nimajmaui uan nimonejnemiltia kej Jehová technauatia maske sekinok amo kuali nechitaj?”. Uan kej kiijtoua 2 Timoteo 2:20-22, nojkia moneki kuali tikintlapejpenisej touampoyouaj ipan tlanechikoli pampa amo nochi techpaleuisej kuali ma tijtekipanokaj Jehová.

NOJUA MA TINEMIKAJ “IPAN TLAUILI”

13. ¿Tlake kiijtosneki tinemisej “ipan tlauili”? (Efesios 5:7-9).

¹³ Kema Pablo ya kiniljuijtoya Cristo itokilijkauaj amo ma nemikaj ipan tsintlayouilotl, kiniljuik: “Xijchijtinemikaj tlen kuali para ma nesi innejnemij ipan tlauili” (xijpoua Efesios 5:7-9). ¿Tlake kiijtosneki? Nopa kiijtosneki nochipa moneki timonejnemiltisej kej Jehová kipaktia. Uelis kiampa tijchiuasej tlaj mojmostla tijpouasej uan timomachtisej Biblia uan amatlajkuiloli. Kema kiampa tijchiuasej, kuali ma tikitakaj tlen Jesús kichijki uan tlen tlamachtik pampa ya eli “kej se tlauili tlen kintlauilia maseualmej” (Juan 8:12; Prov. 6:23).

14. ¿Kenijkatsa uelis techpaleuis ichikaualis Dios?

¹⁴ Tlaj tijnekij nojua tinemisej ipan tlauili, moneki tikiljuisej toTeotsij ma techpaleui ika ichikaualis. ¿Kenke? Pampa nama maseualmej amo kuali monejnemiltiaj uan yeka  kemantika tijmatij ouij tijchiuasej tlen kuali (1 Tes. 4:3-5, 7, 8). Ichikaualis Dios uelis techpaleuis amo ma tijneltokakaj tlen maseualmej moiljuiaj uan tlen tlamachtiaj, pampa nopa kiixpano tlen Jehová moiljuia. Nojkia, uelis techpaleuis ma tijpiakaj kuali toyolo, ma tijchiuakaj tlen xitlauak uan ma tikijtokaj tlen melauak (Efes. 5:9).

15. ¿Tlake moneki tijchiuasej tlaj tijnekij tijselisej ichikaualis Dios? (Efesios 5:19, 20).

¹⁵ Jesús kiijtok Jehová “kinmakas ichikaualis katli kitlajtlaniaj” (Luc. 11:13). Uajka, tlaj tijnekij tijselisej, moneki tijtlajtlanisej Jehová. Nojkia uelis tijselisej ichikaualis tlaj tijueyichiuaj ipan tlanechikoli (xijpoua Efesios 5:19, 20). Tlaj tijpiasej ichikaualis Dios, nojkia techpaleuis ma timonejnemiltikaj kej ya kipaktia.

16. ¿Tlake techpaleuis kuali ma tijtlapejpenikaj tlen tijchiuasej? (Efesios 5:10, 17).

¹⁶ Kema moneki tijtlapejpenisej tlen tlauel ipati, moneki tijkuamachilisej tlake kineki Jehová ma tijchiuakaj (xijpoua Efesios 5:10, 17). Uelis tijmatisej tlen Jehová moiljuia tlaj tijtemosej se keski textos tlen techpaleuis. Uan tlaj tijchiuasej tlen kiijtoua nopa textos, kuali tijtlapejpenisej tlen tijchiuasej.

17. ¿Kenijkatsa uelis kuali tijtekiuisej tonali? (Efesios 5:15, 16; nojkia xikita tlaixkopinkayotl).

¹⁷ Pablo nojkia kiniljuik Cristo itokilijkauaj tlen Éfeso kuali ma kitekiuikaj tonali (xijpoua Efesios 5:15, 16). Satanás kinekiskia tlauel ma timotekiuijtokaj uan ayokmo ma tijpiakaj tonali para tijtekipanosej Jehová (1 Juan 5:19). Amo eli ouij timosentlalisej tijtlanisej más tomij, timomachtisej o titekitisej uan ayokmo tijchiuasej kampeka kuali tijtekipanosej Jehová. Tlaj kiampa techpanoskia, nesiskia pejtok timoiljuiaj kej maseualmej katli amo kitekipanouaj Jehová. Maske amo kenijki tlaj tijchiuasej ni tlamantli amo kinamiki san ya nopa timosentlalisej tijchiuasej. Tlaj nojua tijnekij tinemisej ipan tlauili, moneki amo timotonalpolosej, nopa kiijtosneki  moneki timosentlalisej tijchiuasej tlen tlauel ipati.

18. ¿Tlake kichijki Donald pampa kinekiyaya kuali kitekiuis tonali?

¹⁸ Ma tijchiuakaj sekinok tlamantli para más kuali tijtekipanosej Jehová. Kiampa kichijki Donald, katli itstok Sudáfrica. Ya kiijtoua: “Nikitak tlen nijchiuayaya ipan nonemilis uan nikiljuik Jehová ma nechpaleui nojua más nitlajtolmoyauas. Nikiljuik ma nechpaleui nijpantis se tekitl tlen nechpaleuiskia más ma nitlajtolmoyaua. Uan Jehová nechpaleuik ma nijpanti nopa tekitl. Yeka, nosiua uan na pejkej titlatekipanouaj kej precursores”.

19. ¿Tlake moneki tijchiuasej tlaj nojua tijnekij tinemisej ipan tlauili?

¹⁹ Nopa amatlajkuiloli tlen Pablo kinijkuiljuilik Cristo itokilijkauaj tlen Éfeso, kinpaleuik amo ma kitlauelkauakaj Jehová, uan tojuantij nojkia uelis techpaleuis. Kej ya tikitakej, techpaleuia kuali ma tikintlapejpenikaj touampoyouaj uan tlen ika timoyolpakiltisej. Nojkia techyololinia kuali ma timomachtikaj Biblia pampa kiampa tijkauasej ma techyakana tlen melauak. Nojkia, techilnamikilia ichikaualis Dios techpaleuia ma tijnextikaj kuajkuali tlamantli ipan tonemilis. Tlaj tijchiuaj tlen Pablo kiijkuilok, uelis kuali tijtlapejpenisej tlen tijchiuasej uan Jehová yolpakis. Kiampa ayokmo tiitstosej ipan tsintlayouilotl uan tinemisej ipan tlauili.