1, 2. 1) ¿Tlake tlamantli nelia tlauel tijpatiitaj ipan tonemilis? 2) ¿Tlake tlamachtili tlen melauak tlauel tijpatiitaj, uan kenke? (Xikita nopa achtoui tlaixkopinkayomej).

¿TLAKE tlamantli tlen tijpixtokej nelia tlauel tijpatiitaj? ¿Tijnekiskiaj tijpatlasej ika seyok tlamantli tlen amo tlauel ipati? Katli tijtekipanouaj toTeotsij amo ouij tijnankiliskiaj ni tlajtlanili. Tojuantij kuali timouampojchijtokej iuaya Jehová, uan amo kema tijpatlaskiaj nopa, pampa san ya nopa nelia tlauel tijpatiitaj ipan tonemilis. Uan nojkia tlauel tijpatiitaj tlen melauak katli Biblia tlamachtia, pampa techpaleuia kuali ma timouikakaj iuaya toTata Jehová (Col. 1:9, 10).

² Ma timoiljuikaj ipan nochi tlamantli tlen toTeotsij techmachtia ipan iTlajtol. Nopaya techiljuia kenijkatsa itoka uan tlake kiijtosneki, uan nojkia tlake kuajkuali tlamantli kinextia. Techixtomilia kenijkatsa techpaleuia nopa tlaxtlauili tlen temakak kema temaktilik iKone Jesús pampa tlauel techiknelia. Nojkia techiljuia tlen Mesías iTlanauatijkayo uan kenijkatsa kitenkajtok se keskij maseualmej itstosej iluikak uan kenijkatsa miakej maseualmej itstosej ipan Tlaltipaktli  ipan se xochimili (Juan 10:16). Uan nojkia technextilia kenijkatsa kinamiki timonejnemiltisej uan kiampa kuali tiitstosej. Nochi nopa tlamachtili nelia tlauel tijpatiitaj pampa kichiua ma timonechkauikaj iuaya toTeotsij uan techpaleuia ma tiitstokaj ika pakilistli.

3. ¿Tlake amo kiijtosneki nopa tlajtoli “xijtekiui motomij para xijtemo tlen melauak”?

³ Kema Biblia kiijtoua “xijtekiui motomij”, ¿kiijtosneki moneki titlaxtlauasej uan kiampa uelis tijmatisej tlen melauak? Amo. Jehová tlauel kipaktia temakas tlen kipia, uan yeka kinejki temaktilis iKone maske ya amo tleno kiseliskia. Jehová kiita kema se akajya kineki kimatis tlen melauak uan yeka kipaleuia, uan amo kema kiiljuis ma kitlaxtlaui. Uejkajkia, se tlakatl katli motokaxtiyaya Simón kinekiyaya kimakas tomij apóstol Pedro pampa nojkia kinekiyaya kipias “chikaualistli” uan kiampa kichiuaskia sekinok ma kipiakaj toTeotsij itonal. Kema panok nopa, Pedro chikauak kitlalnamiktik: “ToTeko [ma] mitstsontlamilti iuaya motomij pampa timoiljuia uelis tijkouas nopa tlen san toTeko ueli temaka” (Hech. 8:18-20). Uajka, ¿tlake kiijtosneki nopa tlajtoli “xijtekiui motomij para xijtemo tlen melauak”?

4. ¿Tlake tikixtomasej ipan ni tlamachtili?

⁴ (Xijpoua Proverbios 23:23). Moneki tijchiuasej se ueyi kampeka tlaj tijnekij timoaxkatisej tlen melauak katli Biblia tlamachtia. Moneki tijnekisej ika nochi toyolo tijkauasej miak tlamantli. Kej kiijtok katli kiijkuilok Proverbios, kema ya timoaxkatiaj tlen melauak, moneki tijmokuitlauisej uan kiampa amo kema tijkauasej o kejuak sampa tijnamakasej. Ipan ni tlamachtili tikitasej tlake kiijtosneki tijkouasej tlen melauak uan tlake moneki titemakasej tlaj tijnekij timoaxkatisej. Nopa techpaleuis nojua tlauel ma tijpatiitakaj uan ma timosentlalikaj amo kema tijkauasej. Kej tikitasej, amo san tlapik nochi tlamantli tlen tijkauaj pampa tijnekij timoaxkatisej tlen melauak.

5, 6. 1) ¿Kenijkatsa kejuak tijkouaj tlen melauak tlaj amo titemakaj tomij? Xikijto se neskayotl. 2) ¿Kenijkatsa techpaleuia timoaxkatisej tlen melauak?

⁵ Tlaj se akajya san techmakaskia se tlenijki, uelis nojkia monekiskia titemakasej se tlenijki o tijchiuasej se tlamantli. Ipan hebreo, nopa tlajtoli “xijtekiui motomij” tlen uala ipan Proverbios 23:23 nojkia kiijtosneki “xijpia” o “ximoaxkati”. Nochi ni tlajtoli kinextia tlaj tijnekij tijpiasej se tlenijki moneki tijchiuasej se tlamantli o titemakasej kej ipatlaka seyok tlamantli tlen tijpatiitaj. Ma tikitakaj se neskayotl. Ximoiljui kampa tlanamakaj kitlaliaj se letrero kampa kiijtoua uelis san tijkuiti kuaxilotl uan amo tleno tikixtlauas. ¿Sanima asiti mochaj nopa kuaxilotl? Amo. Maske amo tikixtlauas, moneki tijkauas tlen tijchijtok uan tias tijkuiti. Nojkia kiampa pano ika tlamachtili tlen melauak, maske amo moneki titemakasej tomij, kena moneki ma tijchiuakaj se keski tlamantli.

⁶ (Xijpoua Isaías 55:1-3). Tlen Jehová kiijtok ipan pilamochtsi Isaías techpaleuia ma tijkuamachilikaj tlake kiijtosneki kejuak tijkouasej tlen melauak. Nopaya kiijtoua itlajtol eliskia kejuak atl, leche uan xokomekaatl. Itlamachtil nelia tlauel techyolseseltia kejuak eliskia kualiatl katli sesek. Nojkia, sanse kej konemej motlamakaj ika leche pampa kinpaleuia kuali ma moskaltikaj, Jehová itlamachtil nojkia kejuak techtlamaka uan techpaleuia kuali ma titlaneltokatiakaj. ¿Uan kenke kiijtoua itlajtol eliskia kejuak xokomekaatl? Ipan Biblia kiijtoua xokomekaatl kichiua ma tiyolpakikaj (Sal. 104:15). Yeka, kema Jehová techiljuia ma tijkouakaj xokomekaatl o tlen melauak, kiijtoua tlauel tiyolpakisej tlaj timonejnemiltisej kej kiijtoua itlanauatiljuaj (Sal. 19:8). Ika ni neskayotl, Jehová kineki ma tijkuamachilikaj tlauel kuali tiitstosej tlaj tikixmatisej tlen melauak uan tlaj tijchiuasej ipan tonemilis. Yeka, ma tikitakaj makuili tlamantli  tlen tijkauaj pampa tijnekij timoaxkatisej tlen melauak.

7, 8. 1) ¿Kenke moneki tijkixtisej tonali tlaj tijnekij kejuak tijkouasej tlen melauak? 2) ¿Tlake kichijki Mariko pampa kinekiyaya kimatis tlen melauak, uan kenijkatsa kipaleuik nopa?

⁷ Tonali. Nochi moneki tijkixtisej tonali tlaj tijnekij kejuak tijkouasej o timoaxkatisej tlen melauak. Tlaj tijnekij tijkakisej nopa kuali tlamachtili, tijpouasej Biblia uan amatlajkuiloli, timomachtisej toselti uan nojkia tlen moixtomas ipan tlanechikoli uan tiasej tlanechikoli, moneki tijkixtisej tonali tlen sekinok tlamantli tlen amo tlauel ipati (xijpoua Efesios 5:15, 16). ¿Keski tonali uejkaua se akajya uan kiampa kikuamachilia se keski tlamachtili tlen Biblia? Maseualmej amo sanse elij, uan yeka amo nochi sanse uejkauaj. Uan tlaj tijnekij nojua tijmatisej tlen Jehová itlalnamikilis, kenijkatsa eli uan nochi tlen kichijchijtok, moneki nochipa timomachtijtosej (Rom. 11:33). Nopa achtoui pilamochtsi Watch Tower (Tlen Tematiltia) tlen kiski ipan inglés kiijtok tlen melauak eli kejuak “xochitl pilsiltsi”, uan teipa kiijtok: “Amo san ximokaua san ika se tlamachtili tlen melauak katli eli kejuak se xochitl. Tlaj san setsi monekiskia, uajka toTeotsij amo temakatoskia miak tlamachtili. Xikinnechiko sekinok; nojua xijtemojto”. Ma timotlajtlanikaj: “¿Keski ‘xochitl’ nijpia na?”. Kema tiitstosej nochipa nojua tijyekojtiasej miak tlamantli tlen Jehová. Yeka, moneki kuali tijtekiuisej tonali uan kiampa kejuak tijkojtiasej miak tlamachtili tlen melauak. Ma tikitakaj kenijkatsa se akajya kinekiyaya kimatis tlen melauak.

⁸ Mariko, * se ichpokatl katli eua Japón, mochantito Nueva York (Estados Unidos) pampa nopaya momachtiskia. Ipan nopa tonali mokalakijtoya ipan se religión tlen Japón. Kema se precursora tlajtolmoyauayaya kajkalpa, kipantik Mariko. Ya pejki momachtia tlen melauak, uan tlauel kipaktiyaya, yeka kiiljuik tosiuaikni ompa ma kimachti ipan se semana. Maske tlauel motekiuijtoya pampa momachtiyaya ipan escuela uan tekitiyaya, ya nimantsi pejki yaui tlanechikoli. Uan pampa kinekiyaya kipias tonali uan kiampa kiyekos tlen melauak, ayokmo yauiyaya kampa kitlaneuiyayaj yon ayokmo tlauel moyolpakiltiyaya. Pampa kichijki nopa tlamantli, kipaleuik nimantsi kuali ma tlaneltoka. Ya moatsonpoliuiltik maske ayamo panotoya se xiuitl ika kipeualtijtoya momachtia Biblia. Chikuasej metstli teipa, ipan 2006, mochijki precursora, uan ipan ni tonali nojua kiampa tlatekipanoua.

9, 10. 1) ¿Kenijkatsa tikitaj tomij uan sekinok tlamantli kema tijkouaj tlen melauak? 2) ¿Tlake kinejki kikauas se ichpokatl, uan kenijkatsa kiyolmati nama?

⁹ Tomij uan sekinok tlamantli. Tlaj tijnekij kejuak tijkouasej tlen melauak, uelis monekis tijkauasej se tekitl kampa techtlaxtlauiaj miak tomij. Ma timoiljuikaj ipan Andrés uan Pedro, katli eliyayaj michtlajtlamanij. Kema Jesús kintlanejki ma yakaj iuaya, inijuantij nimantsi kikajkej ininteki uan kitokilijkej (Mat. 4:18-20). Ni amo kiijtosneki nochi katli kiyekouaj tlen melauak moneki kikauasej ininteki, pampa nochi moneki kipiasej tlen ika mopanoltisej uan kinmokuitlauisej ininchampoyouaj (1 Tim. 5:8). Maske kinamiki tekitisej, moneki amo kiachtouitlalisej tomij yon kinekisej tlapijpiasej. Jesús xitlauak kiijtok ni tlamantli: “Amo xikajokuikaj miak tomij o miak tlamantli tlen ipati nikaj ipan ni Tlaltipaktli [...]. Más kuali xikajokuikaj tlen nelia ipati nepa iluikak” (Mat. 6:19, 20). Ma tikitakaj tlen kichijki se ichpokatl.

¹⁰ Maria pejki mauiltia golf kema nojua eliyaya se pilsiuapiltsi. Kema itstoya ipan secundaria tlauel kuali mauiltiyaya uan yeka kimakakej se beca uan kiampa ueliskia momachtiti ipan universidad. Ya tlauel kipaktiyaya mauiltis golf, san  ya nopa tlauel kipatiitayaya uan mosentlalijtoya san ya nopa kichiuas ipan inemilis uan kitlanis miak tomij. Ipan nopa tonali pejki momachtia Biblia. Tlauel kipaktiyaya tlen momachtiyaya uan yolpakiyaya pampa kipaleuiyaya ma kipatla inemilis. Ya kiijtok: “Kema nijpatlatiajki notlalnamikilis uan nimonejnemiltiyaya kej Biblia tlamachtia, kichiuayaya nojua tlauel ma niyolpaki”. Maria kikuamachilik amo ueliskia mosentlalis kuali tlaneltokas uan nojkia tlatominpias (Mat. 6:24). Ya kinejki kikauas tlen tlauel kipaktiyaya: ayokmo mauiltis golf, ayokmo tlatominpias uan ayokmo ma kiixmatikaj miakej. Nama tlatekipanoua kej precursora uan kiijtoua nelia tlauel yolpaki uan kuali kiyolmati.

11. ¿Tlake pano ika touampoyouaj o tochampoyouaj kema timoaxkatiaj tlen melauak?

¹¹ Touampoyouaj uan tochampoyouaj. Kema tijchiuaj tlen Biblia tlanauatia, ayokmo sanse timouikaj ininuaya. ¿Kenke? Kema momaijtok, Jesús kiiljuik Jehová: “Xikinchiua tlatsejtseloltikej ika motlajtol tlen nelia melauak” (Juan 17:17). Nopa tlajtoli “tlatsejtseloltikej” nojkia kiijtosneki “xikiniyokatlali”. Kema timoaxkatiaj tlen melauak, techiyokatlaliaj tlen Tlaltipaktli pampa ayokmo timonejnemiltiaj kej maseualmej. Maseualmej ayokmo sanse techitaj pampa tijpatlaj miak tlamantli uan timoyakanaj ika tlen Biblia tlamachtia. Maske amo tijnekij timoxelosej, uelis touampoyouaj o tochampoyouaj techtlalkauisej o kualanisej pampa tijneltokaj tlen melauak. Tijmatij panoskia ni pampa Jesús kiijtok: “Se tlakatl tlen nechneltoka uelis kinpias ikualankaitakauaj tlen ichampoyouaj” (Mat. 10:36). Maske kiijtok nopa, nojkia kiijtok amo san tlapik tlen tijkauaskiaj kema timoaxkatiskiaj tlen melauak pampa tijseliskiaj sekinok tlamantli tlen tlauel kuali (xijpoua Marcos 10:28-30).

12. ¿Tlake monejki kikauas se judío pampa kinejki kejuak kikouas tlen melauak?

¹² Aaron, se judío katli tlauel tlatominpiayaya, kimachtijkej kema nojua eliyaya okichpil amo kinamikiyaya kitekiuis itoka toTeotsij. Ya tlauel kinekiyaya kiixmatis toTeotsij. Se tonali, se toikni kimachtik tlaj nopa naui letras tlen toTeotsij itoka ipan hebreo kitlaliliskiaj se keski vocales, uajka ueliskia kitenkixtis “Jehová”. Tlauel yolpajki kema kimatki nopa uan yajki ipan se sinagoga uan kiniljuito tlen kiyekojtoya katli nopaya tlamachtiyayaj. Inijuantij amo yolpajkej kej ya pampa kiyekojtoya kenijkatsa itoka toTeotsij, kiixchajchakej uan kikixtijkej. Uan ichampoyouaj nojkia kualankej. Maske kipanok nopa, ya nojua kinejki kiixmatis Jehová. Teipa moatsonpoliuiltik uan nochipa kuali kitekipanok toTeotsij. Sanse kej Aaron, tojuantij nojkia tijnekij kejuak tijkouasej tlen melauak maske tijkauasej miak tlamantli ipan tonemilis o ayokmo kuali timouikasej ininuaya tochampoyouaj.

13, 14. ¿Tlake moneki tijchiuasej ika tlen timoiljuiaj o tijchiuaj tlaj tijnekij kejuak tijkouasej tlen melauak? Xikijto se neskayotl.

¹³ Kema timoiljuiaj uan tijchiuaj tlen amo kuali. Tlaj tijnekij timoaxkatisej tlen melauak uan timonejnemiltisej kej Biblia tlamachtia, moneki tijnekisej tijpatlasej totlalnamikilis uan tlen timomajtokej tijchiuaj. Pedro tetlajtolmakak ni: “Xijchiuakaj tlen toTeko inmechiljuia pampa ininkoneuaj. Amo xijchiuakaj nopa tlamantli axkuali tlen inkichiuayayaj achtouia kema axtleno inkimachiliyayaj tlen itlajtol toTeko. [...] Nojkia xiitstokaj intlatsejtseloltikej uan xijchiuakaj tlen senkistok kuali” (1 Ped. 1:14, 15). Ipan altepetl Corinto, kampa kichiuayayaj tlen amo xitlauak uan tlauel momekatiyayaj, maseualmej katli kiselijkej tlen melauak monejki kipatlasej miak tlamantli ipan ininnemilis (1 Cor. 6:9-11). Ipan ni tonali miakej nojkia kiampa kichijtokej, ayokmo monejnemiltiaj kej achtouia yon kichiuaj tlen amo kuali pampa kinejkej kejuak kikouasej tlen melauak. Pedro nojkia kiniljuik Cristo itokilijkauaj katli itstoyaj ipan nopa tonali: “Inpanotokej miak tonali kema inkichiuayayaj  miak tlajtlakoli kej kichijtinemij tlakamej tlen axkiixmatij toTeko. Inkichiuayayaj miak tlajtlakoli tlen kinekiyaya inmotlakayo. Iniuintiyayaj, uan intlauejchiuayayaj, uan inyauiyayaj ipan iljuitl kampa tlauel inontlaiyayaj. Inkintlepanitayayaj tlamantli tlen tlakamej kinchijtokej, uan inkinitayayaj kej [teotsitsij], uan ya nopa toTeko axkineki kiitas” (1 Ped. 4:3).

¹⁴ Devynn uan Jasmine tlauel miak xiuitl tlaikej. Maske Devynn tlauel kuali kichiuayaya iteki, pampa pejki tlai, ayokmo aka kinejki kitekimakas. Uan Jasmine tlauel mosisiniyaya. Se tonali, kema iuintitoya uan nejnentiauiyaya ipan carretera, Jasmine kipantik se toikni iuaya isiua, katli eliyayaj misioneros. Toikniuaj kiiljuijkej kimachtiskiaj ika Biblia. Kema chikueyitik, toikniuaj asitoj ichaj, uan Devynn uan Jasmine tlauel iuintitoyaj. Inijuantij amo moiljuiyayaj tlaj nelia yaskiaj kinitatij. Kema sampa kinpaxalotoj, inijuantij pejkej momachtiaj uan pejkej kichiuaj ipan ininnemilis tlen kiyekouayayaj. Kema panotoya nechka eyi metstli, mosentlalijkej ayokmo tlaisej, uan teipa mosenkajkej. Maseualmej katli kinixmatiyayaj kimatkej kenijkatsa kipatlatoyaj ininnemilis uan nopa kinyololinik miakej nojkia ma momachtikaj Biblia.

15. ¿Tlake tlamantli uelis tijmatisej tlauel ouij tijkauasej, uan kenke?

¹⁵ Iljuitl uan tlen timomajtokej tijchiuaj. Kema sekij kiyekouaj toTeotsij amo kipaktia tlen maseualmej momajtokej kichiuaj o se keski iljuitl, amo ouij kimatij kikauasej nopa tlamantli. Uan sekinok nelia tlauel ouij kimatij. Pampa ininchampoyouaj, katli ininuaya tekitij o ininuampoyouaj kintetsopaj, uelis moiljuiaj tlaj nelia moneki kikauasej nochi nopa tlamantli o amo. Uan nojua tlauel ouij kimatij kema moneki ayokmo iljuichiuasej kema kinilnamikij ininchampoyouaj katli miktokej (Deut. 14:1). Miakej toikniuaj kinextijtokej amo majmauij uan tlen inijuantij kichijtokej uelis techpaleuis nojkia ma tijpatlakaj tonemilis. Ma tikitakaj tlake kichijkej katli itstoyaj ipan altepetl Éfeso.

16. ¿Tlake kichijkej se keskij éfesoeuanij pampa kinejkej kejuak kikouasej tlen melauak?

¹⁶ Ipan altepetl Éfeso maseualmej tlauel tetlajchiuiyayaj. ¿Tlake kichijkej katli kinejkej elisej Cristo itokilijkauaj? Biblia kiijtoua: “[Miakej] tetlajchiuianij nojkia kiualikakej ininamatlapoual uan kitlatijkej ininixtla nochi tlakamej. Uan nochi nopa tlamantli tlen kitlatijkej para kitokilisej toTeko ipati eliyaya keja cincuenta mil tlen ininplatatomij uan ya nopa elki tomij para tlauel miak xiuitl tlen tekitl. Uajka kej ni nojua más momoyajki itlajtol toTeko kampa ueli uan nochi kiitakej para nelia kipixki ichikaualis” (Hech. 19:19, 20). Inijuantij kinejkej kitlatisej nopa amochtli tlen tlauel patiyo eliyaya, uan pampa kichijkej nopa, kiselijkej tlauel miak tlateochiualistli.

17. 1) ¿Tlake tlamantli uelis tijkajkej pampa tijnejkej kejuak tijkouasej tlen melauak? 2) ¿Tlake tlajtlanili tijnankilisej ipan nopa seyok tlamachtili?

¹⁷ Ta, ¿tlake tijkajki pampa tijnejki kejuak tijkouas tlen melauak? Nochi tijkixtiaj tonali pampa tijnekij tijmatisej tlamachtili tlen melauak katli eli kejuak “xochitl”. Sekij kikajtokej ininteki, mosentlaliaj ayokmo tlapijpiasej o kiijiyouisej kuesoli pampa ininchampoyouaj o ininuampoyouaj kualanij ininuaya. Sekinok kipatlatokej inintlalnamikilis uan tlen momajtoyaj kichiuaj, uan uelis ayokmo kichiuaj iljuitl tlen toTeotsij amo kipaktia. Tlaj tijkajtokej ni tlamantli, tijmatij amo san tlapik pampa tlen melauak nelia tlauel ipati. Yeka nama tijpixtokej se tlamantli tlen nelia tlauel ipati: tlauel kuali timouampojchijtokej iuaya Jehová. Kema timoyoliljuiaj kenijkatsa tlauel techpaleuijtok tijmatisej tlen melauak, amo kema timoiljuiaj tlaj se akajya kinekiskia kejuak kinamakas o kikauas. ¿Kenijkatsa se akajya ueliskia kikauas tlen melauak? ¿Tlake techpaleuis amo ma tijchiuakaj nopa? Tijnankilisej ni tlajtlanili ipan nopa seyok tlamachtili.