TLAMACHTILI 45
UIKATL 138 Tlauel tikinikneliaj katli ya uejueyij
¿Tlake techmachtia tlen kiijtojkej se keskij tlakamej?
“Ueuentsitsij kipiaj tlalnamikistli uan kimachiliaj miak tlamantli” (JOB 12:12).
TLEN MOIXTOMAS
Tlaj tijneltokaj Jehová, techteochiuas ipan ni tonali uan teipa uelis tiitstosej nochipa.
1. ¿Kenke toikniuaj katli ya uejueyij uelis techmachtisej miak tlamantli?
NOCHI moneki ma techpaleuikaj para tijtlapejpenisej tlake tijchiuasej ipan tonemilis. Ueuejtlakamej uan toikniuaj katli kuali tlaneltokaj uelis techpaleuisej. Maske uelis ya uejueyij, amo kinamiki timoiljuisej amo techpaleuis kema techtlajtolmakasej pampa Jehová kineki ma techmachtikaj. Inijuantij kimatij kichiuasej miak tlamantli, tlalnamikij uan kuali kikuamachiliaj miak tlamantli (Job 12:12).
2. ¿Tlake tikitasej ipan ni tlamachtili?
2 Uejkajkia, Jehová kintekiuik se keskij tlakamej katli ya uejueyij para kinyakanas uan kinyolchikauas itekipanojkauaj, kej Moisés, David uan apóstol Juan. Inijuantij amo itstoyaj ipan sanse xiuitl uan amo sanse tlen kinpanok. Kema nechka mikiskiaj kintlajtolmakakej katli nojua eliyayaj telpokamej. Ni eyij tlakamej kinextijkej kenke tlauel ipati tijneltokasej toTeotsij. Jehová kikajki ma moijkuilo ipan Biblia tlen kiijtojkej. Maske ya tiuejueyij o nojua titelpokamej nojkia uelis techpaleuis tlen inijuantij tetlajtolmakakej (Rom. 15:4; 2 Tim. 3:16). Ipan ni tlamachtili tikitasej tlen kiijtojkej ni eyij tlakamej kema nechka mikiskiaj uan tlen techmachtia.
“INITSTOSEJ MIAK XIUITL”
3. ¿Kenijkatsa Jehová kitekiuik Moisés?
3 Moisés amo kema kitlauelkajki Jehová. Ya elki se teokamanalojketl, tetlajtolsenkajketl, tlajkuilojketl uan kinyakanayaya tlateuianij. Yeka, uelis tikijtosej ya kimatiyaya miak tlamantli. Kinyakanki israeleuanij kema kiskej tlen Egipto uan kiitak miak milagros tlen Jehová kichijki. ToTeotsij kichijki ma kiijkuilo nopa achtoui makuili amochtli tlen Biblia, Salmo 90 uan uelis Salmo 91. Nojkia uelis kiijkuilok amochtli Job.
4. ¿Ajkia inijuantij kinekiyaya kinyolchikauas Moisés, uan kenke?
4 Kema Moisés kipixtoya 120 xiuitl uan nechka mikiskia, kinsentilik nochi israeleuanij para kinilnamikilis tlen kiitstoyaj uan tlen kinpanotoya. Se keskij tlen inijuantij kema eliyayaj telpokamej, kiitstoyaj kenijkatsa Jehová kichijtoya milagros uan kenijkatsa kintlatsakuiltik egiptoeuanij (Éx. 7:3, 4). Nojkia kiixkotontoyaj nopa mar Rojo uan kiitstoyaj kenijkatsa Jehová kintsontlamiltik itlateuijkauaj faraón (Éx. 14:29-31). Uan kema itstoyaj ipan uaktok tlali, kiitstoyaj kenijkatsa Jehová kinmokuitlauijtoya (Deut. 8:3, 4). Kema israeleuanij nechka kalakiskiaj ipan nopa tlali tlen kintenkauilijtoyaj, Moisés nojua kinejki kinyolchikauas. a
5. Kema nechka mikiskia Moisés, ¿kenijkatsa kiijtok itstoskiaj israeleuanij? (Deuteronomio 30:19, 20).
5 ¿Tlake kiniljuik Moisés? (Xijpoua Deuteronomio 30:19, 20). Israeleuanij tlauel kuali itstoskiaj. Jehová kinteochiuaskia uan ueliskia itstosej miak tonali ipan nopa tlali tlen kintenkauilijtoya. Nopa tlali eliyaya tlauel kuali uan tlauel tlaeliyaya. Yeka, Moisés kiijtok: “TOTEKO inmechmakas nopa kuali tlali tlen kipia uejueyi altepetinij tlen yejyektsitsij tlen inmojuantij axinkisenkajtokej. Kipias kaltinij tejtemitokej ika nochi tlamantli tlen kuali tlen inmojuantij axinkichijchijtokej. Kipias ameltinij tlen axinkinxajtokej uan kipias mili ika miak kuatinij tlen olivos para aceite tlen axinkintoktokej” (Deut. 6:10, 11).
6. ¿Kenke toTeotsij kikajki sekinok altepemej ma moaxkatikaj inintlal israeleuanij?
6 Pero Moisés nojkia kiniljuik israeleuanij tlake monekiyaya kichiuasej. Tlaj kinekiyayaj itstosej ipan nopa tlali, monekiyaya kineltokasej Jehová iTlanauatiljuaj. Kiniljuik tlaj kitlakakiliskiaj Jehová uan nochipa kichiuaskiaj tlen kiijtoua, nochipa itstoskiaj ipan nopa tlali. Pero israeleuanij amo kineltokakej Jehová. Yeka, kinkajki asiriaeuanij uan teipa babiloniaeuanij ma moaxkatikaj inintlal uan kinuikakej sejkanok (2 Rey. 17:6-8, 13, 14; 2 Crón. 36:15-17, 20).
7. ¿Tlake uelis tijyekosej ika tlen Moisés kiijtok? (Nojkia xikita tlaixkopinkayomej).
7 ¿Tlake techmachtia tlen kinpanok? Tlaj titlaneltokaj uelis tiitstosej nochipa. Tojuantij nojkia tiitstokej sanse kej israeleuanij pampa nechka tikalakisej ipan nopa yankuik Tlaltipaktli tlen Jehová techtenkauilijtok. Nopaya tikitasej kenijkatsa ni Tlaltipaktli mochiuas se Xochimili (Is. 35:1; Luc. 23:43). Diablo uan amo kuali ajakamej ayokmo itstosej (Apoc. 20:2, 3). Religiones tlen amo melauak ayokmo kinkajkayauasej maseualmej (Apoc. 17:16). Ayokmo itstosej tekichiuanij katli tetlaijiyouiltisej (Apoc. 19:19, 20). Uan ipan Xochimili ayokmo itstosej katli tlaijixnamikij (Sal. 37:10, 11). Nochi katli itstosej nopaya kineltokasej Jehová iTlanauatiljuaj, tlen techpaleuia ma tiitstokaj sansejko uan ika pakilistli. Yeka, nochi moiknelisej uan ayokmo moiljuisej sekinok kinchiuilisej tlen amo kuali (Is. 11:9). ¡Tlauel yejyektsi tlen tijchiaj! Uan tlaj nochipa tijneltokasej Jehová, amo san tiitstosej se keski xiuitl ipan Xochimili, uelis tiitstosej nochipa (Sal. 37:29; Juan 3:16).
Tlaj nochipa tijneltokaj Jehová, amo san tiitstosej se keski xiuitl ipan Xochimili, uelis tiitstosej nochipa. (Xikita párrafo 7).
8. ¿Kenijkatsa tlen Jehová techtenkauilijtok kipaleuik se misionero? (Judas 20, 21).
8 Tlaj amo kema tikilkauaj tlen Jehová techtenkauilijtok, techpaleuis ma timotlatskilikaj ipan toTeotsij maske tikixnamikisej tlaouijkayotl (xijpoua Judas 20, 21). Nojkia techpaleuia ayokmo ma tijchiuakaj tlen techyoltilana. Se toikni katli miak xiuitl tlatekipanok kej misionero ipan África, monejki kichiuas kampeka amo kichiuas tlen kiyoltilanayaya. Ya kiijtok: “Kema nikitak ueliskia nijpolos tlen Jehová techtenkauilijtok, nimosentlalik nojua ma nijchijto kampeka uan nijtlajtlanik Jehová ma nechpaleui amo nijchiuas tlen nechyoltilana. Jehová nechpaleuik, yeka nama kuali nijtekipanoua uan kuali nijpia notlalnamikilis”.
“NOCHI KISAS KUALI”
9. ¿Tlake tlamantli kiixnamijki David?
9 David kuali tlanauatik. Nojkia tlatsotsonayaya, eliyaya poeta, tlateuiyaya uan eliyaya se teokamanalojketl. Pero nojkia kiixnamijki miak tlaouijkayotl. Miak xiuitl motlatijtinenki o miyantinenki pampa tlanauatijketl Saúl kinekiyaya kimiktis. Uan kema ya tlanauatijtoya, David sampa monejki mochololtis pampa ikone Absalón kinekiyaya kitekikixtilis. Maske kiixnamijki miak tlaouijkayotl uan miakpa mokuapolok, amo kema kitlauelkajki Jehová, yeka Dios kiijtok kiyolpakiltiyaya David. Tlauel techpaleuis tlaj timomachtisej tlen David kiijtok (Hech. 13:22; 1 Rey. 15:5).
10. ¿Kenke David kitlajtolmakak ikone Salomón katli kitekipatlaskia?
10 Tlauel techpaleuis tlaj tikitaj tlen David kiiljuik ikone Salomón, katli kitekipatlaskia. Jehová kitlapejpenijtoya Salomón para kichijchiuas se teokali kampa maseualmej nojua kiueyichiuaskiaj kej kinamiki (1 Crón. 22:5). Salomón nojkia kiixnamikiskia se keski tlaouijkayotl. Ma tikitakaj tlen David kiiljuik.
11. ¿Tlake kiiljuik David ma kichiua ikone, uan tlake panok kema Salomón kichijki tlen kiiljuijkej? (1 Reyes 2:2, 3; nojkia xikita tlaixkopinkayomej).
11 ¿Tlake kiiljuik David? (Xijpoua 1 Reyes 2:2, 3). David kiiljuik ikone tlaj kineltokaskia Jehová kuali kisaskia nochi tlen kichiuaskia. Uan ipan miak xiuitl kiampa kichijki (1 Crón. 29:23-25). Salomón kichijchijki se teokali tlen tlauel yejyektsi, kiijkuilok se keski amochtli tlen Biblia uan tlen kiijtok nojkia nesi ipan sekinok textos. Tlauel kiixmatkej pampa kipiayaya miak tlalnamikilistli uan tlatominpiayaya (1 Rey. 4:34). Tlaj kineltokaskia tlen David kiiljuijtoya, kuali kisaskia nochi tlen kichiuaskia. Pero kema Salomón ueuejtixki pejki kinueyichiua sekinok teotsitsij. Yeka, Jehová ayokmo kuali kiitak Salomón, uan ayokmo kipixki tlalnamikilistli kej achtouia para kuali tlanauatis (1 Rey. 11:9, 10; 12:4).
Tlen David kiiljuik Salomón techpaleuia ma tikitakaj tlaj tijneltokaj Jehová, ya techmakas tlalnamikilistli para kuali tijtlapejpenisej tlen tijchiuasej. (Xikita párrafos 11, 12). b
12. ¿Tlake techmachtia tlen David kiijtok?
12 ¿Tlake techmachtia? Tlaj titlaneltokaj, kuali kisas tlen tijchiuasej (Sal. 1:1-3). Maske Jehová amo techtenkauilia techmakas miak tomij o techixmatisej kej Salomón, kena kiijtoua tlaj kuali titlaneltokaj techmakas tlalnamikilistli para kuali tijtlapejpenisej tlen tijchiuasej (Prov. 2:6, 7; Sant. 1:5). Tlen Biblia kiijtoua uelis techpaleuis ipan toteki, kampa timomachtiaj, kema tijtlapejpenisej tlen ika timoyolpakiltisej uan kuali ma tijtekiuikaj tomij. Tlaj timoyakanaj ika tlen techiljuia Jehová, nochipa kuali timouikasej iuaya uan tiitstosej nochipa (Prov. 2:10, 11). Nojkia tikinpiasej miakej touampoyouaj uan tipakisej ininuaya tochampoyouaj pampa tijpiasej tlen ika timoyakanasej.
13. ¿Tlake monejki kichiuas Carmen para kuali itstos teipa?
13 Carmen katli eua Mozambique, moiljuiyaya más kuali itstoskia teipa tlaj más momachtiskia. Yeka yajki universidad uan pejki momachtia arquitectura. Ya kiijtoua: “Maske tlauel nechpaktiyaya tlen nimomachtiyaya, nikitak tlauel nimotekiuiyaya uan nisiauiyaya”. Peuayaya nimomachtia las 7 y media ika ijnalok uan nikisayaya hasta las 6 ika tiotlak. Tlauel ouij nikitayaya nias tlanechikoli uan ayokmo kuali nitlaneltokatiajki. Nijmatiyaya kejuak nikintekipanouayaya omej notekouaj (Mat. 6:24). Teipa Carmen kiiljuik Jehová tlen kipanoyaya uan kitemok tlamachtili ipan amatlajkuiloli. ¿Uan tlake kitlapejpenik? Ya kiijtoua: “Kema nonana uan toikniuaj katli kuali tlaneltokaj nechtlajtolmakakej, nimosentlalik ayokmo nimomachtis universidad uan senkistok nijtekipanos Jehová. Tlen nijtlapejpenik nijchiuas, nechpaleuik ipan nonemilis. Uan amo nimoyolkokoua pampa ayokmo nimomachtik”.
14. ¿Tlake kiijtojkej Moisés uan David?
14 Moisés uan David tlauel kiikneliyayaj Jehová uan kimatiyayaj tlauel kinpaleuiyaya kema kineltokayayaj. Kiniljuijkej sekinok ma kichiuakaj kej inijuantij uan amo kema ma kitlauelkauakaj Jehová. Uan kiijtojkej katli kitlauelkauaskiaj, ayokmo kuali kinitaskia yon kiseliskiaj tlen kintenkauilijtoya. Tlen kiijtojkej nojkia tlauel techpaleuia. Teipa kema panok miak xiuitl, seyok itekipanojka Jehová kiijtok kenke moneki amo ma tijtlauelkauakaj.
“AXTLENO UELIS NECHMAKAS MÁS PAKILISTLI”
15. ¿Tlake kipanok apóstol Juan?
15 Juan eliyaya se apóstol uan Jesús tlauel kiikneliyaya (Mat. 10:2; Juan 19:26). Tlajtolmoyajki iuaya Jesús, kiitak kema kichijki milagros uan mokajki iuaya kema tlauel tlaijiyouik. Itstoya iuaya kema kimiktijkej uan kiitak kema ya moyolkuitoya. Nojkia kiitak kenijkatsa momiakilijtiauiyayaj Cristo itokilijkauaj ipan achtoui siglo, desde kema itstoyaj san se keskij hasta kema nopa kuali tlamachtili momoyajki “kampa ueli techaj ipan ni Tlaltipaktli” (Col. 1:23).
16. ¿Ajkia inijuantij kinpaleuijtok tlen Juan kiijkuilok?
16 Kema Juan nechka mikiskia, Jehová kichijki ma kiijkuilo se keski pilamochtsitsij tlen Biblia. Uan kiijkuilok nopa tlamantli “tlen toTeko kipannextilik Jesucristo” (Apoc. 1:1). Nojkia kiijkuilok nopa pilamochtsi Juan uan eyi cartas. Nopa expa carta kiijkuiljuilik se Cristo itokilijka katli motokaxtiyaya Gayo, katli kiitayaya kej se ikone (3 Juan 1). Ipan nopa tonali, uelis Juan ya kinpaleuijtoya miakej ma kitekipanokaj Jehová. Tlen kiijkuilok kinpaleuijtok miakej Cristo itokilijkauaj hasta ipan ni tonali.
17. Kej kiijtoua 3 Juan 4, ¿tlake kichiua tlauel ma tiyolpakikaj?
17 ¿Tlake kiijkuilok Juan? (Xijpoua 3 Juan 4). Juan kiijtok kema tijneltokaj Dios kichiua tlauel ma tiyolpakikaj. Kema kiijkuilok nopa expa carta, se keskij maseualmej kimoyauayayaj amo kuali tlamachtili uan kinxelouayayaj toikniuaj. Pero sekinok nojua itstoyaj “ipan nopa ojtli tlen melauak”. Inijuantij kineltokayayaj Jehová uan kichiuayayaj “tlen kiijtoua itlanauatiljuaj toTata” (2 Juan 4, 6). Tlen kichiuayayaj nopa Cristo itokilijkauaj kiyolpakiltiyaya Jehová uan nojkia Juan (Prov. 27:11).
18. ¿Tlake techmachtia tlen kiijtok Juan?
18 ¿Tlake techmachtia? Tlaj amo tijtlauelkauaj Jehová tiyolpakisej (1 Juan 5:3). Kichiua tlauel ma tiyolpakikaj kema tijmatij tijyolpakiltiaj Jehová. Ya yolpaki kema amo tijchiuaj tlen techyoltilana uan tijchiuaj tlen Biblia tlamachtia (Prov. 23:15). Ángeles nojkia yolpakij (Luc. 15:10). Uan tojuantij nojkia kiampa tijyolmatij kema sekinok toikniuaj amo kitlauelkauaj Jehová uan amo kichiuaj tlen kinyoltilana (2 Tes. 1:4). Uajka kema Jehová kitsontlamiltis tlen amo kuali, tlauel tiyolpakisej pampa amo tijtlauelkajkej Jehová.
19. ¿Tlake kiyolmati se tosiuaikni kema kinmachtia sekinok tlen Biblia? (Nojkia xikita tlaixkopinkayomej).
19 Tlauel tiyolpakij kema tikinmachtiaj sekinok tlen Biblia. Rachel, katli eua República Dominicana, tlauel kipatiita kinkamanaljuis sekinok tlen Jehová. Ya moyoliljuia ipan maseualmej katli kinpaleuijtok uan kiijtoua: “Tlauel niyolpaki kema nikita katli nikinmachtia peuaj kiikneliaj Jehová, motemachiaj ipan ya uan kipatlaj se keski tlamantli para kiyolpakiltisej. Nopa kichiua tlauel ma niyolpaki uan amo ma nikilnamiki tlen monejki nijkauas o nijchiuas para nikinmachtis”.
Tlauel tiyolpakij kema tikinpaleuiaj sekinok ma kitekipanokaj Jehová uan ma kiiknelikaj. (Xikita párrafo 19).
TECHPALEUIS TLAJ TIJCHIUAJ TLEN KIIJTOJKEJ NI EYIJ TLAKAMEJ
20. ¿Tlake tlamantli tijchiuaj sanse kej Moisés, David uan Juan?
20 Maske tojuantij amo tiitstokej sanse kej itstoyaj Moisés, David uan Juan, kena tijchiuaj se keski tlamantli kej inijuantij. Se neskayotl, inijuantij kitekipanouayayaj toTeotsij katli melauak uan tojuantij nojkia kiampa tijchiuaj. Nojkia timomaijtouaj, timotemachiaj ipan Jehová uan tikiljuiaj ma techyakana. Uan sanse kej inijuantij, timotemachiaj Jehová tlauel kinteochiua katli kineltokaj.
21. ¿Tlake tlateochiualistli kiselisej katli kichiuaj tlen kiijtojkej Moisés, David uan Juan?
21 Yeka, ma tijchiuakaj tlen kiijtojkej ni eyij tlakamej uan ma tijneltokakaj iTlanauatiljuaj Jehová. Kiampa nochi tlen tijchiuasej kuali kisas uan tiitstosej “miak xiuitl” (Deut. 30:20). Uan tlauel tiyolpakisej pampa tijyolpakiltisej Jehová, katli nochipa kichiua tlen kitenkaua. ¡Ya nelia tlauel techteochiuas! (Efes. 3:20).
UIKATL 129 Titlatekipanojtosej ika nochi toyolo
a Miakej israeleuanij katli kiitakej kenijkatsa Jehová kichijki milagros ipan mar Rojo, mijkej kema ayamo asiyayaj ipan nopa tlali tlen kintenkauilijtoyaj (Núm. 14:22, 23). Jehová kiijtok katli kipiaskiaj 20 xiuitl o más, mikiskiaj ipan uaktok tlali (Núm. 14:29). Pero Josué, Caleb uan sekinok katli nojua eliyayaj telpokamej tlen iteipaixuiuaj Leví, kiitakej kenijkatsa Jehová kiaxitik tlen kintenkauilijtoya kema israeleuanij kiixkotonkej ueyatl Jordán uan asitoj Canaán (Deut. 1:24-40).
b TLEN NESI IPAN TLAIXKOPINKAYOMEJ: Ika momaopoch: Kema nechka mikiskia, David kitlajtolmakak Salomón. Ika momanejmatl: Miakej toikniuaj itstokej Kampa kinmachtiaj precursores.
