Kampa peuayaya nopa pilamochtsi The Watch Tower enero 1, 1918, kiijtouayaya: “¿Tlake panos ipan 1918?”. Maske nopa Ueyi Tlauilankayotl nojua mochijtoya ipan Europa, kema pejki nopa xiuitl panok se keski tlamantli tlen kinextik nopa Estudiantes de la Biblia uan sekinok maseualmej kinpanoskia tlen kuali.

Ipan enero 8, 1918, nopa presidente Woodrow Wilson, temakak se tlamachtili ininixpa nopa Congreso tlen Estados Unidos uan kiijtok 14 tlamantli tlen moiljuiyaya monekiyaya kichiuasej uan kiampa “nochi altepemej kipiaskiaj tlaseuilistli uan kuali itstoskiaj”. Ya kiijtok nochi altepemej monekiyaya kimatisej tlen pano ipan sekinok altepemej, ayokmo kichiuaskiaj miak tepostli tlen ika tlateuiaj uan nojkia “mosejkotiliskiaj altepemej” tlen kinpaleuiskiaj “uejueyi altepemej uan tlen amo tlauel uejueyi”. Nopa 14 tlamantli tlen kiijtok kichijki ma onka nopa Sociedad de Naciones uan ma kichiuakaj nopa Tratado de Versalles, tlen kichijki ayokmo ma onka nopa Ueyi Tlauilankayotl.

Maske se xiuitl achtoui nopa Estudiantes de la Biblia kiixnamiktoyaj miak tlaouijkayotl, * tlen panok ipan tlanechikoli tlen kichiua sejse xiuitl nopa corporación Watch Tower Bible and Tract Society kinextik nojkia peuaskia itstosej ika tlaseuilistli.

Nopa tlanechikoli mochijki ipan enero 5, 1918. Nopaya, miakej tlakamej katli kinixmatiyayaj uan kinkixtijtoyaj tlen Betel kinejkej inijuantij kiyakanasej toTeotsij itlanechikol. Toikni Richard Barber, katli kipaxalouayaya tlanechikoli uan nochipa kuali kitekipanok toTeotsij, kipeualtik nopa tlanechikoli ika se tlamaijtoli. Achtoui kiijtojkej nochi tlen kichijkej ipan xiuitl 1917, uan teipa pejkej kintlapejpeniaj katli tlayakanaskiaj, kej kichiuayayaj sejse xiuitl. Toikni Barber kitlapejpenik Joseph Rutherford uan sekinok chikuasej toikniuaj. Nopaya, se abogado katli kinpaleuiyaya katli techkualankaitayayaj kintlapejpenik sekinok chikomej tlakamej, sekij eliyayaj katli kinkixtijtoyaj tlen Betel. Inijuantij amo tlatlankej pampa tlauel miakej kitlapejpenijkej toikni Rutherford uan sekinok chikuasej toikniuaj katli kuali kitekipanouayayaj toTeotsij.

Miakej toikniuaj katli itstoyaj nopaya kiijtojkej “amo kema yajtoyaj ipan se tlanechikoli kampa toTeotsij tlauel kinteochijtoya kej ipan nopa tonali”. Maske tlauel yolpaktoyaj, amo uejkajki kiampa kiyolmatkej.

Nopa Estudiantes de la Biblia miak metstli kimoyajtoyaj amochtli The Finished Mystery (El misterio terminado). Maseualmej katli kuali ininyolo kuali kiselijkej nopa tlamachtili tlen kipiayaya nopa amochtli, tlen mokixtijtoya ipan Biblia.

Toikni Edward Crist, katli kipaxalouayaya tlanechikoli ipan Canadá, kiijtok se tlakatl iuaya isiua kipojkej nopa amochtli uan san ipan makuili semanas kinejkej kitekipanosej toTeotsij. Kiijtok: “Omej mosentlalijtokej kitekipanojtosej toTeotsij uan nojua kuali tlaneltokatiauij”.

Se tlakatl katli kipojki nopa amochtli nimantsi kiniljuik iuampoyouaj tlen kiyekojtoya. Uelis tikijtosej nopa amochtli kichijki ma “mosentlachili”. Ya kiijtoua tlake kipanok: “Ninejnentiauiyaya ipan Tercera Avenida, kema nijmatki, uetsiko ipan noajkol se tlamantli uan na nimoiljuik eliyaya se ladrillo. ¡Amo ya! Eliyaya El misterio terminado. Nijuikak nochaj uan  nijtlamipojki. [...] Teipa nijmatki eliyaya se predicador [...] katli kikuamajkajki ipan ventana pampa tlauel kualantoya. [...] Temachtli nijmati pampa nopa tlakatl kikuamajkajki nopa amochtli kinpaleuik miakej maseualmej ma kimatikaj tlen melauak, se tlamantli tlen amo kema kichijtoskia ika nochi tlen tlamachtiyaya. [...] Uan pampa nopa tlakatl kualanki, nama tojuantij tijueyichiuaj toTeotsij”.

Amo san nopa tlakatl amo kuali kiselik nopa amochtli uan kualanki. Ipan Canadá, tekichiuanij tlanauatijkej ayokmo ma kimoyauakaj nopa amochtli pampa moiljuiyayaj kichiuaskia sekinok ma tlaijixnamikikaj uan nojkia pampa ayokmo tlapaleuiskiaj ipan tlauilankayotl. Nopa panok ipan febrero 12, 1918. Teipa, tekichiuanij tlen Estados Unidos nojkia kiampa kichijkej. Kintitlankej se keskij tlakamej ma kalakitij ipan Betel uan ipan sekinok kali tlen eltoya ipan Nueva York, Pensilvania uan California. Kitemouayayaj se keski tlamantli tlen ika ueliskia kinteljuisej katli kiyakanayayaj toTeotsij itlanechikol. Ipan marzo 14, 1918, nopa Departamento de Justicia de Estados Unidos kiijtok ayokmo ma kimoyauakaj nopa amochtli. Kiijtojkej nopa amochtli kichiuayaya sekinok ayokmo ma tlapaleuikaj ipan tlauilankayotl uan ma kiixpanokaj nopa ley de Espionaje.

Ipan mayo 7, 1918, nopa Departamento de Justicia kinauatijkej ma kintsakua toikniuaj Giovanni DeCecca, George Fisher, Alexander Macmillan, Robert Martin, Frederick Robison, Joseph Rutherford, William van Amburgh uan Clayton Woodworth. Kiijtojkej inijuantij “kichiuayayaj maseualmej ma tlaijixnamikikaj uan amo ma kinekikaj tlapaleuisej ipan tlauilankayotl tlen kipiaskia altepetl Estados Unidos”. Ipan junio 3, 1918 pejkej kintlajtolsenkauaj, uan nochi kimajtoyaj tlake panoskia. ¿Kenke tikijtouaj nopa?

Nopa tekichijketl tlen Estados Unidos kiijtok nopa ley de Espionaje eliyaya “se tlamantli tlen ika ueliskiaj kintlatsakuiltisej” katli kinijixnamikiyayaj tekichiuanij. Ipan mayo 16, 1918, nopa Congreso kiijtojtoya amo ueliskiaj momanauisej katli kimoyauayayaj amatlajkuiloli kampa kiijtouayayaj “tlen melauak uan tlen inijuantij moiljuiyayaj kinpaleuiskia sekinok”. Kema kintlajtolsenkajkej, tlauel kamanaltikej tlen amochtli El misterio terminado. Nopa amatl tlen kiijkuilojkej ipan Congreso de Estados Unidos kiijtoua: “Nopa amochtli tlen itoka El misterio terminado eli se tlen nopa tlamantli tlen tlauel kiixpano tlanauatili”. Uan nojkia kiijtoua: “Kichiua soldados ma moiljuikaj amo kinamiki tlateuisej uan nojkia sekinok [...] ayokmo ma kinekikaj tlateuisej”.

Ipan junio 20, 1918, tekichiuanij kiijtojkej nopa chikueyij toikniuaj kena tlaixpanotoyaj. Ualmostla, nopa juez kiijtok kenijkatsa kintlatsakuiltiskiaj, kiijtok: “Tlen kimoyauaj uan tlen kimanauiaj ni tlakamej [...] nelia eli tlauel amo kuali, amo kej se pamitl tlen soldados alemanes”. Uan teipa kiijtok: “Moneki chikauak tikintlatsakuiltisej”. Kema panok ome semanas, nopa chikueyij toikniuaj kintsajkej ipan Penitenciaría Federal (Atlanta, Georgia), uan nopaya tsaktoskiaj kipano matlaktli xiuitl o nechka 20 xiuitl.

Nopa Estudiantes de la Biblia tlauel kintlatsakuiltijkej. Katli tlatekipanouayayaj ipan Oficina Federal de  Investigación (FBI) kitejtemolijkej kenijkatsa kimatisej nochi tlen kichiuayayaj toikniuaj. Inijuantij kiijkuilojtiajkej nochi ipan miak amatl, uan nopaya nesi kenijkatsa toikniuaj mosentlalijtoyaj nojua tlajtolmoyauasej.

Katli tlayakana kampa asi uan kititlanij amatlajkuiloli ipan Orlando (Florida), kintlajkuiljuilik katli tekitij ipan FBI tlen nopa Estudiantes de la Biblia uan kiniljuik: “Kajkalpa nentinemij, uan nojua tlauel nemij ika tlayoua. [...] Nesi kinekij kichiuasej maseualmej ma tlaijixnamikikaj”.

Se coronel tlen nopa Departamento de Guerra kintlajkuiljuilik katli tekitij ipan FBI tlen toikni Frederick Franz, katli teipa elki se katli kinyakana Jehová itlajtoltemakauaj. Nopa coronel kiijtok toikni “tlapaleuijtoya ma monamaka tlauel miak amochtli El Misterio terminado”.

Charles Fekel, katli nojkia elki se tlen katli kinyakana Jehová itlajtoltemakauaj, nelia tlauel kitlatsakuiltijkej. Tekichiuanij kiitskijkej pampa kimoyauayaya amochtli El misterio terminado uan pejki kitlachiliaj nochi tlen kiseliyaya. Se metstli kitsajkej ipan Baltimore (Maryland), uan kiiljuiyayaj “tokualankaitaka austríaco”. Kema kinkamanaljuik tlen toTeotsij nochi katli kitlajtlanijkej miak tlamantli, kiilnamijki 1 Corintios 9:16, kampa kiijtoua: “Ninelteikneltik na intla axnitlakamanaloskia itlajtol”. *

Pampa tlajtolmoyauayayaj ika miak pakilistli, nopa Estudiantes de la Biblia pejkej kichiuaj miak tlamantli pampa kinekiyayaj ma kinkixtikaj toikniuaj katli tsaktoyaj ipan Atlanta. Tosiuaikni Anna Gardner kiilnamijki ni: “Nochipa tijchiuayayaj miak tlamantli. Kema kintsajkej toikniuaj, timosentlalijkej tiasej kajkalpa uan tikintlajtlanijkej maseualmej ma kitlalikaj ininfirma. Tlauel miakej techmakakej ininfirma. Tikiniljuiyayaj maseualmej nopa tlakamej nelia eliyayaj Cristo itokilijkauaj uan amo kinamikiyaya ma kintsakuakaj”.

Ipan nopa tonali kema toikniuaj tlaijiyouijkej, mochijki miak uejueyi tlanechikolistli tlen kinpaleuiskia toikniuaj nojua kuali ma tlaneltokakaj. Kej kiijtok ni pilamochtsi ika inglés, ipan nopa xiuitl mochijki kipano 40 uejueyi tlanechikolistli. Kiijtok: “Miakej kiijtouaj miak kuajkuali tlamantli tlen nochi nopa tlanechikolistli. Achtouia mochiuayaya uejueyi tlanechikolistli san ipan se ome metstli, nama sejse metstli mochiua”.

Maseualmej katli kuali ininyolo kuali kitlakakiliyayaj tlen titlamachtiyayaj. Ipan se ueyi tlanechikolistli tlen mochijki ipan Cleveland (Ohio), mosentilijkej se 1,200 maseualmej uan 42 moatsonpoliuiltijkej. Se okichpil katli moatsonpoliuiltik “tlauel kitlaskamatiliyaya toTeotsij pampa kiixmajtoya, uan pampa nama kimaktilijtoya inemilis, kinextiskia nelia kuali kitekipanoua uan amo kej sekinok maseualmej”.

Kema nechka tlamiskia 1918, nopa Estudiantes de la Biblia amo kimatiyayaj tlake kinpanoskia teipa. Kinamakakej se keski kali tlen kipixtoyaj ipan Brooklyn uan nama ininoficinas eltoskia ipan Pittsburgh (Pensilvania). Maske toikniuaj katli tlayakanayayaj tsaktoyaj, kiijtojkej nopa tlanechikolistli tlen mochiua sejse xiuitl mochiuaskia ipan enero 4, 1919. ¿Tlake panoskia nama?

Toikniuaj nojua kichijkej ininteki. Inijuantij tlauel motemachiyayaj nochi kuesoli mosenkauaskia uan yeka kema kitlapejpenijkej nopa texto tlen xiuitl 1919, kiijtojkej kitekiuiskiaj Isaías 54:17: “Niyon se tepostli tlen kichijchijtokej tlakamej axuelis inmechtsontlamiltis”. Nechka mopatlaskia miak tlamantli tlen kichiuaskia nojua kuali ma tlaneltokatokaj uan tlen kinpaleuiskia ma kichiuakaj nochi tekitl tlen kipiaskiaj.