Ipan nopa amatl tlen kiijkuilojkej nojkia kiijtojkej monekiyaya eltos se Sociedad de Naciones. Kichijkej nopa pampa kinekiyayaj “nochi altepemej ma mopaleuikaj” uan “kiampa ayokmo moteuiskiaj uan nochi kuali itstoskiaj”. Miak religiones tlapaleuijkej, yeka nopa Consejo Federal de las Iglesias de Cristo ipan América, kiijtok “toTeotsij iTlanauatijkayo kinyakanayaya nopa políticos ipan Tlaltipaktli”. Inijuantij kinextijkej kipaleuiyayaj nopa Sociedad de Naciones kema kintitlankej katli tlayakanayayaj ipan religión ma yakaj ipan Conferencia de la Paz. Se tlen inijuantij kiijtok tlen nopaya kichijkej “kinextik pejtoya sekinok yajyankuik tlamantli ipan nochi Tlaltipaktli”.

Maske nelia peuayaya yajyankuik tlamantli tlen kuali, amo kipeualtiskiaj nopa maseualmej katli mosentilijkej. Ipan 1919, pejki mochiua yajyankuik tlamantli ipan tlajtolmoyaualistli kema Jehová kinpaleuik itekipanojkauaj ma tlajtolmoyauakaj kampa ueli. Ni uelki panok pampa achtoui mopatlak se keski tlamantli ika toikniuaj Katli momachtiyayaj Biblia.

Ipan sábado 4, enero 1919, kintlapejpeniskiaj katli itstoskiaj ipan nopa Sociedad Watch Tower Bible and Tract, pampa sejse xiuitl kintlapejpeniyayaj. Joseph Rutherford, katli kiyakanayaya nochi tlen kichiuayayaj Jehová itekipanojkauaj, kitsaktoyaj ipan altepetl Atlanta (Georgia, Estados Unidos) ika chikomej tlakamej katli kipaleuiyayaj. Amo kimatiyayaj tlaj sampa inijuantij kintlapejpeniskiaj o kinpatlaskiaj.

Rutherford tlauel motekipachouayaya. Ya kimajtoya se keskij moiljuiyayaj kinamikiyaya seyok kitlapejpenisej katli kiyakanaskia toTeotsij itlanechikol. Yeka, maske kitsaktoyaj, kintlajkuiljuilik katli mosentiliskiaj uan kiniljuik ma kitlapejpenikaj Evander Coward. Kiijtok ya eliyaya se “yolyamanik” tlakatl uan “tlalnamikiyaya”, uan nojkia “motemakatoya ika toTeko”. Maske kiniljuik nopa, miakej toikniuaj kiijtojkej kualtiaskia mochiasej seyok chikuasej metstli. Uan nopa abogados katli kinekiyayaj kinkixtisej toikniuaj nojkia kiampa moiljuiyayaj. Kema kiijtojtoyaj nopa, sekij toikniuaj pejkej kualanij.

 Kema panoyaya nopa, Richard Barber kiijtok se toikni kejuak sampa kiojtik ueyatl, pampa pejki kiijtoua: “Maske na amo niabogado, kena nijmati tlake tlanauatili kinamiki kineltokasej katli amo tetlauelkauaj. ToTeotsij kineki ma tijneltokakaj. Uan na nimoiljuia uelis tijnextisej timotemachiaj ipan ya tlaj nama tijtlapejpenisej katli tlayakanas, uan sampa ma tijtlapejpenikaj toikni Rutherford” (Sal. 18:25).

Alexander Macmillan, katli nojkia kitsaktoyaj, kiilnamijki tlake panok ualmostla. Rutherford kitajtakanik kampa kitsaktoyaj uan kiiljuik: “Xijkixti momax”. Uan kimakak se amatlajkuiloli. Macmillan kipojki tlen ijkuilijtoya uan nimantsi kikuamachilik tlake kiijtosneki. Ijkuilijtoya: “RUTHERFORD WISE VAN BARBER ANDERSON BULLY UAN ACHTOUI TLAYAKANANIJ EYIJ TLAYAKANASEJ NOCHI TIINMECHIKNELIAJ”. Ni kiijtosnekiyaya sampa kintlapejpenijtoyaj katli ipa itstoyaj uan toikniuaj Rutherford, Wise uan Van Amburgh tlayakanaskiaj. Uajka, Rutherford nojua kiyakanaskia nochi.

Kema nopa chikueyij toikniuaj nojua kintsaktoyaj, Katli momachtiyayaj Biblia tlajtlankej ma kinmajkauakaj toikniuaj. Amo majmajkej uan kisentilijkej 700,000 firmas. Ipan miércoles 26, marzo 1919, kema ayamo temakayayaj nopa amatl ika firmas, Rutherford uan nopa sekinok chikomej kiskej tlen tlatsaktli.

Kema Rutherford kinkamanaljuik katli kinamikitoj, kiniljuik: “Nama nijmati tlen techpanok techpaleuis kema sampa tikixnamikisej sekinok tlaouijkayotl tlen tlauel ouij. [...] Tlen inkichijkej amo san tlapaleuik ma kinkixtikaj toikniuaj, pampa nopa amo tlauel ipati. [...] Ika tlen inkichijkej, nochi inmojuantij intematiltijkej tlen melauak, uan nochi katli kiampa kichijkej, kiselijtokej se yejyektsi tlateochiualistli”.

Tlen panok kema kinkixtijkej toikniuaj kinextik Jehová kiyakanki nochi. Ipan mayo 14, 1919, nopa tribunal de apelación kiijtok: “Katli kinteljuijkej kinchikoitakej kema kintsajkej [...] maske amo kinamikiyaya kiampa kinchiuilisej, yeka nama tikijtouaj ayokmo kinamiki tsaktosej”. Kema kinteljuijkej toikniuaj, kiijtojkej inijuantij kichiuayayaj miak tlamantli tlen amo kuali, uan nochi nopa tlamantli moijkuilojtoskia ipan se amatl tlaj amo kipatlatoskiaj kej kintlajtolsenkajkej. Nojkia, ayokmo aka kinteljuik. Nopa kipaleuik toikni Rutherford, pampa nojua kiixmatkej kej juez, uan yeka uelki kimanauik Jehová itlanechikol iixpa nopa Tribunal Supremo tlen altepetl Estados Unidos. Uan miakpa kiampa kichijki kema kiski tlen tlatsaktli.

Toikni Macmillan kiilnamijki: “Amo san tekitl tijchixtoskiaj toTeko ma techuika iluikak. Tijkuamachilijkej monekiyaya tijchiuasej se tlenijki uan  kiampa tijmatisej tlake kinekiyaya toTeko ma tijchiuakaj”.

Toikniuaj katli itstoyaj ipan kali Betel amo ueliyayaj kichiuaj nopa tekitl tlen miak xiuitl kichijtoyaj. ¿Kenke amo ueliyayaj? Pampa kema kintsaktoyaj, kisosolojkej se keski tlamantli tlen ika kichijchiuayayaj amatlajkuiloli. Tlauel mokuesouayayaj pampa moiljuiyayaj uelis ayokmo tlajtolmoyauaskiaj.

¿Nojua itstoyaj maseualmej katli kinekiskiaj kitlakakilisej nopa kuali tlamachtili tlen toTeotsij iTlanauatijkayo tlen kimoyauayayaj Katli momachtiyayaj Biblia? Rutherford kinekiyaya kimatis ni tlamantli, yeka kiijtok kiixtomaskia se tlamachtili uan kintlaneuiskiaj nochi maseualmej. Toikni Macmillan kiijtok: “Tlaj amo aka mosentilijtoskia, tlantoskia toteki”.

Yeka, maske toikni Rutherford tlauel mokokouayaya, ipan domingo 4, 1919, kiixtonki nopa tlamachtili “Tlen kinyolchikauas maseualmej katli tlauel mokuesouaj” ipan Los Ángeles (California). Mosentilijkej 3,500 maseualmej uan tlauel miakej amo kinkuik kampa mosentilijkej. Ualmostla sampa mosentilijkej sekinok 1,500 maseualmej. Toikniuaj kimatkej ni tlamantli: maseualmej kena kinekiyayaj kimatisej tlen melauak.

Tlen toikniuaj kichijkej teipa kinextik tlake kichiuaskiaj nochi Jehová itlajtoltemakauaj, pampa ipan ni tonali nojua kiampa titlajtolmoyauaj.

Nopa pilamochtsi The Watch Tower (Tlen Tematiltia) tlen kiski ipan agosto 1, 1919, kiijtok kema peuaskia metstli septiembre kichiuaskiaj se ueyi tlanechikolistli ipan Cedar Point (Ohio). Clarence Beaty, se telpokatl katli eliyaya tlen Katli momachtiyayaj Biblia, kiijtok: “Nochi timoiljuijkej monekiyaya nopaya tiitstosej”. Amo kema moiljuijkej tlaj ipan nopa tonali mosentiliskiaj kipano 6,000 toikniuaj. Nelia tlauel kuali nochi  tlen panok, pampa moatsonpoliuiltijkej kipano 200 maseualmej ipan nopa lago tlen itoka Erie.

Ipan septiembre 5, 1919, ipan makuilpa tonali tlen nopa ueyi tlanechikolistli, Rutherford kiixtonki nopa “Tlamachtili tlen kinpaleuis katli tlapaleuiaj”. Nopaya kiijtok kisaskia se yankuik pilamochtsi tlen motokaxtiskia The Golden Age. * Nopaya tematiltiskiaj “miak tlamantli tlen tlauel ipati” uan kiixtomaskia ika Biblia “kenke panoyaya nochi nopa tlamantli”.

Kinyololinijkej nochi Katli momachtiyayaj Biblia amo ma majmauikaj uan ma tlajtolmoyauakaj ika nopa pilamochtsi. Se amatlajkuiloli kampa kiijtouayaya kenijkatsa kinamikiyaya tlajtolmoyauasej, kiijtoua: “Nochi katli motemakatokej [moatsonpoliuiltijtokej] ma kiilnamikikaj nelia eli se ueyi tlateochiualistli tlapaleuisej uan yeka nama ma kitejtemolikaj kenijkatsa tlajtolmoyauasej ipan nochi Tlaltipaktli”. Nochi nimantsi pejkej tlajtolmoyauaj. Ipan metstli diciembre, se 50,000 maseualmej tlajtlankej ma kintitlanilikaj nopa yankuik pilamochtsi pampa miakej kimoyajkej nopa kuali tlamachtili tlen toTeotsij iTlanauatijkayo ika miak pakilistli.

Kema nechka tlamiskia xiuitl 1919, Jehová itlanechikol sampa mokualchijchijtoya uan mosentlalijtoya tlajtolmoyauas. Uan nojkia moaxitijtoya miak tlajtolpanextili tlen kiijtouayaya tlake panoskia ipan itlamia tonali. Ipan Malaquías 3:1-4 moijtojtoya toTeotsij itlanechikol kiyejyekoskiaj uan kejuak kipajpakaskiaj. Ipan nopa xiuitl tlanki moaxitia nopa tlajtolpanextili. Nojkia, Jehová itekipanojkauaj kiskej tlen nopa “Ueyi Babilonia” uan Jesús kitekimakak nopa “tlalnamijkatlatekipanojketl tlen nelia temachtli” * (Apoc. 18:2, 4; Mat. 24:45).