Ir al contenido

Ir al índice

Joseph F. Rutherford uan sekinok toikniuaj kema yajkej Europa.

1920: panotok cien xiuitl

1920: panotok cien xiuitl

IPEJYA 1920, Jehová itlanechikol mosentlalijtoyaj kichiuasej se ueyi tekitl. Kitlapejpenijkej nopa texto tlen moitaskia ipan nopa xiuitl: “ToTeko nechmaka chikaualistli yeka nijuikatia” (Sal. 118:14, Reina-Valera, 1909).

Jehová kinyolchikajki katli tlajtolmoyauayayaj. Ipan nopa xiuitl san itstoyaj 225 colportores o precursores, uan teipa elkej 350. Uan ipan nopa tonali kipano 8,000 tlajtolmoyauanij kititlankej se amatl kampa kiijtojkej keski horas tlajtolmoyajtoyaj. Jehová tlauel kinteochijki.

TLAJTOLMOYAUAJ IKA PAKILISTLI

Ipan marzo 21, 1920, Joseph Rutherford katli kinyakanayaya nopa Estudiantes de la Biblia, kiixtonki ni tlamachtili: “Miakej tlen nama itstokej amo kema mikisej”. Nopa Estudiantes de la Biblia tlauel tlajtolmoyajkej uan kiampa kintlanejkej maseualmej. Motlanejkej nopa teatro tlen tlauel ueyi ipan Nueva York uan kimoyajkej se 320,000 pilamatsitsij.

Se periódico kiijtok kiixtomaskiaj nopa tlamachtili “Miakej tlen nama itstokej amo kema mikisej”.

Estudiantes de la Biblia amo moiljuijtoyaj tlaj asiskiaj miakej maseualmej. Tlauel temitoya pampa mosentilijkej kipano 5,000 uan yeka 7,000 maseualmej mokajkej kalixpa. Ni pilamochtsi ika inglés kiijtok “ipan nopa tonali Estudiantes de la Biblia kichijkej se ueyi tlanechikolistli tlen amo kema panotoya”.

Miakej kinixmatiyayaj pampa kimoyauayayaj nopa tlamachtili: “Miakej tlen nama itstokej amo kema mikisej”. Maske ipan nopa tonali ayamo kikuamachiliyayaj tlaj nopa kuali tlajtoli nojua momoyauaskia miak xiuitl, inijuantij tlauel yolpakiyayaj. Ida Olmstead, katli pejki mosentilia ipan 1902, kiijtok: “Tijmatiyayaj onkaskia miak tlateochiualistli uan yeka nochi maseualmej tikiniljuiyayaj nopa kuali tlajtoli”.

KIKIXTIAJ PILAMOCHTSITSIJ

Pampa kinekiyayaj kipiasej pilamochtsitsij tlen kinpaleuiskia kuali tlaneltokasej, toikniuaj tlen Betel pejkej kikixtiaj pilamochtsitsij. Yeka, kikojkej nopa tepostli uan kitlalijkej nechka Betel tlen Brooklyn kampa motlanejtoyaj, ipan número 35 tlen avenida Myrtle (Nueva York).

Ipan enero 1920, Leo Pelle uan Walter Kessler, pejkej tlatekipanoj ipan Betel. Walter kiijtok: “Kema tiasitoj, katli nopaya tekiti techiljuik: ‘Poliui se hora uan tlajko kema intlakuasej’. Yeka kiijtok ma tijtlejkoltikaj nopa amochtli tlen eltoya tlatsintla”.

Leo kiijtok tlen panok ika ualmostla: “Monejki tijpojpouasej nopa kali tlen achtoui piso. Amo kema nikitstoya tlauel miak sokitl. Maske kiampa panok, amo kenijki pampa tijchijkej tlen Jehová kipaktia”.

Nopa tepostli tlen kikixtiyaya pilamochtsi The Watch Tower.

Kema panotoya se keski semanas, se keskij toikniuaj pejkej kikixtiaj pilamochtsi The Watch Tower (ika náhuatl Tlen Tematiltia). Ika nopa tepostli kikixtijkej 60,000 pilamochtsitsij tlen febrero 1, 1920. Uan tlatsintla tlen nopa kali, toikniuaj kitlalijkej seyok tepostli tlen kitokaxtijkej Acorazado. Nojkia kikixtiyayaj pilamochtsi The Golden Age, nama itoka ¡Xitlachixtokaj! Katli achtoui kikixtijkej elki tlen abril 14, 1920. Jehová kiteochijki tlen kichijkej toikniuaj pampa tlauel tekitikej.

“Amo kenijki pampa tijchijkej tlen Jehová kipaktia”

“MA TIITSTOKAJ IKA TLASEUILISTLI”

Jehová itekipanojkauaj sampa pejtoyaj kuali tlatekipanoj uan yolpakiyayaj pampa itstoyaj ininuaya toikniuaj. Ipan 1917 uan 1919 elki tlauel ouij, pampa se keskij Estudiantes de la Biblia, ayokmo tlaueyichiuayayaj. ¿Kenijkatsa ueliskia kinpaleuisej?

Nopa The Watch Tower abril 1, 1920, kipixtoya ni tlamachtili “Ma tiitstokaj ika tlaseuilistli”, uan kiniljuiyaya ni tlajtoli katli mouejkatlalijtoyaj: “Tijmatij [...] nochi katli kipixtokej toTeotsij itonal uelis kiilkauasej tlen uejkajkia panok, [...] sampa itstosej uan titekitisej sansejko”.

Miakej kipaktik tlen kiijtouayaya nopa tlamachtili. Se toikni iuaya isiua kiijtojkej: “Amo kuali tlen tijchijkej pampa kipano se xiuitl amo titlajtolmoyajkej, uan sekinok kena. [...] Ayokmo kema sampa timouejkatlalisej”. Kema sampa tlakuepilijkej kipixkej tlauel miak tekitl.

KIMOYAJKEJ AMOCHTLI EL MISTERIO TERMINADO

Ipan junio 21, 1920 Estudiantes de la Biblia tlauel kimoyajkej nopa pilamochtsi The Finished Mystery (El misterio terminado), ni pilamochtsi eliyaya nopa chikompa amochtli tlen Estudios de las Escrituras. Kipixtoya ipantsajka yamanik. Ipan 1918 tlauel miak amochtli kipixtoyaj pampa ayokmo kinkajkej ma kimoyauakaj.

Ipan nopa tonali kintlanejkej nochi ma tlajtolmoyauakaj uan amo san colportores. Kiniljuijkej: “Nochi katli kinekij tlajtolmoyauasej uan moatsonpoliuiltijtokej ma kichiuakaj ika pakilistli. Uan nochipa xikilnamiktokaj ni: ‘San nijneki nijmoyauas’: El misterio terminado”. Toikni Edmund Hooper kiijtok miakej amo kema tlajtolmoyajtoyaj kajkalpa. Uan nojkia kiijtok: “Tikitakej ni tekitl tlen pejtoya tijchiuaj, momoyauaskia ipan tlauel miak altepemej”.

SAMPA PEJKEJ TLAJTOLMOYAUAJ IPAN EUROPA

Kema mochijki nopa Achtoui Ueyi Tlauilankayotl, elki ouij mokamanaljuisej ininuaya Estudiantes de la Biblia tlen sekinok altepemej, yeka toikni Rutherford kinejki kinyolchikauas uan sampa ma tlajtolmoyauakaj. Ipan agosto 12, 1920, ya uan nauij toikniuaj pejkej kinpaxalouaj toikniuaj tlen Gran Bretaña, Europa continental uan Oriente Medio.

Toikni Rutherford ipan Egipto.

Ipan Gran Bretaña, Estudiantes de la Biblia kichijkej eyi uejueyi tlanechikolistli uan 12 tlanechikoli, uan mosentilijkej 50,000 maseualmej. Nopa pilamochtsi The Watch Tower kiijtok: “Toikniuaj tlauel moyolchikajkej. Kinpaleuik nojua ma moiknelikaj uan sansejko ma tlatekipanokaj. Tlauel kinpaleuik katli moyolkokojtoyaj”. Ipan París, toikni Rutherford sampa kipanoltik nopa tlamachtili “Miakej tlen nama itstokej amo kema mikisej”, uan kampa mosentilijkej tlauel temik. Kema tlanki nopa tlamachtili, se 300 maseualmej nojua kinejkej kimatisej sekinok tlamantli.

Se amatl kampa kiijtoua se tlamachtili tlen kipanoltik toikni Royal Albert Hall, ipan Londres.

Ipan se keski semanas, se keskij toikniuaj yajkej Atenas, El Cairo uan Jerusalén. Ipan Ramala, nechka Jerusalén, toikni Rutherford kinejki ipan nopa altepetl ma kipiakaj pilamochtsitsij tlen kinpaleuiskia katli kinekiyayaj momachtisej. Teipa tlakuepilik Europa uan nopaya kitlalik nopa Oficina de Europa Central, kampa nojkia kikixtiskiaj pilamochtsitsij.

MOTELJUIKEJ IKA TLEN KINCHIUILIJKEJ

Ipan septiembre 1920, kiski nopa pilamochtsi número 27 tlen The Golden Age, ni elki tlauel ipati pampa nopaya kiijtouayaya tlen kinchiuilijkej Estudiantes de la Biblia ipan 1918. Nopa tepostli Acorazado kitekiuiyayaj tonaya uan tlayoua, yeka kikixtiyayaj kipano cuatro millones pilamochtsitsij.

Iixkopinka tosiuaikni Emma Martin.

Katli kipojkej ni pilamochtsi kiitakej tlen kipanok tosiuaikni Emma Martin, katli eliyaya colportora tlen San Bernardino. Ipan marzo 17, 1918, ya uan eyij toikniuaj, Edward Hamm, Edward Sonnenburg uan E. Stevens, mosentilijkej ininuaya Estudiantes de la Biblia.

Se tlen katli nojkia itstoya kampa mosentilijtoyaj, amo yajki san pampa kinekiyaya momachtis Biblia. Pampa teipa kiijtok: “Nopaya niitstoya pampa nechtitlankej tekichiuanij, uan kiampa tijmatiskiaj kenijkatsa tiinmechtlateljuiskiaj”. Uan kiampa uelki kikixtik amochtli: El misterio terminado. Teipa tosiuaikni Martin ininuaya nopa eyij toikniuaj kinuikakej kampa tekichiuanij. Pampa kiijtojkej kiixpanotoyaj nopa ley de espionaje kema kimoyajkej nopa pilamochtsi El misterio terminado.

Tekichiuanij kiijtojkej nopa nauij toikniuaj kena tlaixpanotoyaj, yeka kintsajkej eyi xiuitl. Ipan mayo 17, 1920 ayokmo kimatkej kenijkatsa momanauisej uan yeka kintsajkej. Teipa panok se tlamantli tlen amo moiljuijtoyaj panoskia.

Uan ipan junio 20, 1920, ipan se ueyi tlanechikoli tlen San Francisco (California), toikni Rutherford kiijtok tlen panok. Nochi katli kitlakakilijtoyaj tlen kiijtok toikni, kititlanilijkej se amatl nopa presidente tlen Estados Unidos. Nopaya kiijtouayaya: “Amo techpaktia [...] ika tlen inkinchiuilijkej Martin [...], pampa inkiijtojkej kiixpanotoya nopa ley de Espionaje. [...] Tikinteljuiaj tekichiuanij [...] pampa amo kuali kitekiuijtokej nopa tlanauatili tlen kipiaj [...] uan kiampa inkitlateljuijkej Martin [...] uan yeka kitsajkej”.

Ika ualmostla, nopa presidente Woodrow Wilson, nima kipatlak tlen tekichiuanij kiniljuijtoyaj kinchiuilisej toikniuaj: Martin, Hamm, Sonnenburg uan Stevens. Kiampa ayokmo kintsajkej kej kiniljuijtoyaj.

Itlamia 1920, nopa Estudiantes de la Biblia tlauel yolpaktoyaj. Nojua onkayaya tlauel miak tekitl ipan oficinas uan toikniuaj katli kuali tlaneltokayayaj kimoyauayayaj toTeotsij iTlanauatijkayo, tlen kitlamiltiskia nochi kuesoli (Mat. 24:14). Uan ipan 1921, nojua tlauel kimoyauaskiaj toTeotsij iTlanauatijkayo.