1. ¿Kenijkatsa kiitaj tlalnamikilistli se keskij maseualmej? (Proverbios 1:20, 21).

 IPAN miak altepemej tikinitaj toikniuaj tlajtolmoyauaj uan temakaj pilamochtsitsij kampa nemij miakej. ¿Nojkia kiampa titlajtolmoyajtok? Tlaj kena, uelis tikilnamijki ipan Proverbios kiijtoua tlalnamikilistli eli kej se akajya katli kinnojnotsa sekinok ma kitlakakilikaj (xijpoua Proverbios 1:20, 21). Ipan Biblia uan ipan amatlajkuiloli tijpantiaj nopa tlalnamikilistli tlen Jehová temaka. Uan tlaj maseualmej kinekij nochipa itstosej, moneki kipouasej. Maske tlauel tiyolpakij kema tikitaj se akajya kiselia se amatlajkuiloli, amo nochi techtlakakiliaj pampa amo kinekij kimatisej tlen Biblia tlamachtia. Sekij techuetskiliaj pampa moiljuiaj Biblia ayokmo tlapaleuia. Nojkia, sekij amo kinpaktia kema Biblia kiijtoua kenijkatsa moneki timonejnemiltisej pampa moiljuiaj katli kipouaj tlauel kinekij kichiuasej tlen xitlauak. Maske kiampa kichiuaj, Jehová nojua kineki kinmakas nopa tlalnamikilistli nochi maseualmej. ¿Kenijkatsa kichiua?

2. ¿Kenijkatsa uelis tijpantisej tlalnamikilistli uan tlake kichiuaj miakej maseualmej?

² Jehová temaka tlalnamikilistli ika iTlajtol uan nochi uelis kipouasej. Nojkia, uelis kipouasej amatlajkuiloli tlen mokixtijtok ipan Biblia pampa Jehová kichijtok ma motlajtolkuepa ipan kipano mil tlajtoli. Katli kipouaj Biblia uan amatlajkuiloli uan kichiuaj tlen kiyekouaj, tlauel kinpaleuia. Maske tlauel tlapaleuia, miakej maseualmej amo kinekij kikakisej nopa tlalnamikilistli. Kema moneki kitlapejpenisej se tlenijki, motemachiaj san ipan tlen inijuantij kimatij o kichiuaj san tlen sekinok kiniljuiaj. Yeka, uelis techkualankaitaj pampa tijnekij tijneltokasej tlen Biblia  kiijtoua. Ipan ni tlamachtili tikitasej kenke maseualmej kiampa kichiuaj. Achtoui ma tikitakaj kenijkatsa uelis tijpiasej nopa tlalnamikilistli tlen Jehová temaka.

3. ¿Tlake moneki tijchiuasej tlaj tijnekij tijpiasej tlalnamikilistli?

³ Kema se akajya nelnelia tlalnamiki, amo san kichiua tlen kiyekojtok kema kitlapejpenia se tlenijki. Nojkia kichiua tlen kiijtoua Proverbios 9:10: “Tlalnamikilistli peua kema se akajya kiimakasi uan kitlepanita toTeko. Uan intla se akajya kiixmatis toTeko tlen tlatsejtseloltik kichiuas para kimachilis miak tlamantli”. Uajka, kema tijtlapejpenisej tijchiuasej se tlamantli, moneki timoyakanasej ika tlen Jehová moiljuia. Uelis tijmatisej tlake moiljuia tlaj timomachtisej Biblia uan amatlajkuiloli. Tlaj kiampa tijchiuasej, uelis tijnextisej nelia titlalnamikij (Prov. 2:5-7).

4. ¿Kenke san Jehová ueli temaka tlalnamikilistli?

⁴ San Jehová ueli temaka tlalnamikilistli (Rom. 16:27). ¿Kenke kiampa tikijtouaj? Se, pampa ya techchijchijki uan kuali kiixmati nochi tlen kichijchijtok (Sal. 104:24). Ome, pampa nochi tlen kichiua kinextia ya tlauel tlalnamiki (Rom. 11:33). Uan eyi, pampa tlen ya tetlajtolmaka tlauel kinpaleuia katli kichiuaj ipan ininnemilis (Prov. 2:10-12). Tlaj tijnekij nelia titlalnamikisej moneki tijneltokasej ni eyi tlamantli uan tijkauasej ma techyakana kema tijtlapejpenisej o tijchiuasej se tlamantli.

5. ¿Tlake kinpanotok maseualmej pampa amo kikauaj Jehová ma kinmaka tlalnamikilistli?

⁵ Maske katli tikinkamanaljuiaj tlen Biblia kiitaj tlauel kuali kej kichijchijtokej tlen onka, amo kineltokaj itstok se katli techchijchijki, uan kiijtouaj nochi yolki ika evolución. Uan maske sekij kiijtouaj kineltokaj toTeotsij, moiljuiaj tlen Biblia kiijtoua ayokmo tlapaleuia uan kichiuaj san tlen inijuantij kinekij. ¿Tlake panotok pampa kiampa kichiuaj? ¿Nelia kinpaleuijtok pampa motemachiaj ipan inintlalnamikilis? ¿Nelnelia yolpakij o motemachiaj teipa kuali itstosej? Amo, tlen panotok kinextia nelia melauak tlen kiijtoua ni texto: “Niyon se tlakatl ueli motlalis iuaya toTeko. Axipati intla tlauel tlalnamiki, o kimachilia miak tlamantli o tlauel kikaki consejos” (Prov. 21:30). Ni texto techyololinia nojua ma tijtlajtlanijtokaj Jehová ma techmaka tlalnamikilistli. Maske tlauel tlapaleuia, miakej amo kitlajtlaniaj. ¿Kenke?

6. Kej kiijtoua Proverbios 1:22-25, ¿ajkia inijuantij amo kinekij kikakisej nopa tlalnamikilistli tlen Jehová temaka?

⁶ Miakej maseualmej amo kinekij kikakisej nopa tlalnamikilistli tlen Jehová temaka. Biblia kiijtoua onka eyi pamitl maseualmej katli amo kinekij kitlakakilisej toTeotsij itlalnamikilis: katli amo kimatij miak tlamantli, katli tepinajtiaj uan katli uiuitikej (xijpoua Proverbios 1:22, TNM b; 1:23-25). Ma tikitakaj kenke ni maseualmej amo kiseliaj toTeotsij itlalnamikilis uan tlake uelis tijchiuasej tlaj amo tijnekij tielisej kej inijuantij.

7. ¿Kenke sekij amo kinekij kimatisej miak tlamantli?

 ⁷ Katli amo kimatij miak tlamantli, elij katli kineltokaj nochi tlen kiniljuiaj uan nima kinkajkayauaj (Prov. 14:15). Kema titlajtolmoyauaj tikinpantiaj miakej katli kiampa elij. Miakej maseualmej tlauel moyolkokouaj kema kiitaj katli tlayakanaj ipan religiones o políticos kinkajkayajtokej. Maske kiampa kichiuaj, inijuantij amo elij sanse ika nopa maseualmej tlen kiijtoua Proverbios 1:22, katli kitlapejpeniaj amo kimatisej miak tlamantli pampa kiampa kinpaktia (Jer. 5:31). Inijuantij kichiuaj san tlen kinpaktia uan amo kinekij kiyekosej tlen Biblia kiijtoua yon kineltokasej. Miakej moiljuiaj kej se siuatl katli tlaneltoka ipan se religión uan eua Quebec (Canadá), ya kiiljuik se toikni katli kipaxalok: “Tlaj sacerdote techkajkayajtok, amo totlajtlakol”. Tojuantij amo tijnekij tielisej kej katli amo kimatij miak tlamantli pampa kiampa kinekij itstosej (Prov. 1:32; 27:12).

8. ¿Tlake techpaleuis ma tijpiakaj tlalnamikilistli?

⁸ Biblia techiljuia ma tijtemokaj tlalnamikilistli uan ma tielikaj kej maseualmej katli “kipiaj kuali inintlalnamikilis” (1 Cor. 14:20). Tijpiaj tlalnamikilistli kema tijchiuaj ipan tonemilis tlen Biblia tetlajtolmaka. Kej panotia tonali tikitstiauij kenijkatsa tlen Biblia techtlajtolmaka techpaleuia kuali ma tijtlapejpenikaj tlen tijchiuasej uan amo ma tijpiakaj kuesoli. Tlauel techpaleuis tlaj tikitasej tlake tlamantli ya tijpatlatokej uan tlake nojua techpoloua. Se neskayotl, tlaj ya uejkajtok timomachtia Biblia, tia tlanechikoli uan ayamo tijmaktilijtok Jehová monemilis yon timoatsonpoliuiltijtok, uelis timotlatsintokis kenke ayamo tijchijtok. Uan tlaj ya timoatsonpoliuiltik, ¿tijchiua kampeka nojua tlauel titlajtolmoyauas uan kuali titlamachtis? ¿Kinextia tlen tijtlapejpenia tijkaua Biblia ma mitsyakana? ¿Tijnextia kuajkuali tlamantli kema tiitstok ininuaya sekinok? Tlaj tikitaj nojua moneki tijpatlasej se keski tlamantli, ma tijchiuakaj tlen Jehová techiljuia pampa ya “kichiua ma tlalnamiki se tlakatl” (Sal. 19:7).

9. ¿Kenijkatsa katli tepinajtiaj kinextiaj amo kinekij kipiasej tlalnamikilistli?

⁹ Nopa ompa pamitl maseualmej katli amo kinekij kikakisej toTeotsij itlalnamikilis elij katli tepinajtiaj. Kema titlajtolmoyauaj tikinpantiaj maseualmej katli kinpaktia kinpinajtisej sekinok (Sal. 123:4). Biblia kiijtoua ipan itlamia tonali itstoskiaj miakej katli kiampa kichiuaskiaj (2 Ped. 3:3, 4). Ipan ni tonali maseualmej kichiuaj kej imontikauaj Lot uan amo kikakij tlen toTeotsij kiniljuia (Gén. 19:14). Miakej kinpinajtiaj katli monejnemiltiaj kej Biblia kiijtoua. Nopa maseualmej san kinekij “kitokilisej tlen axkuali kinekij kichiuasej” (Jud. 7, 17, 18). Apóstatas uan katli amo kinekij kiueyichiuasej Jehová tepinajtiaj, kej Biblia kiijtoua.

10. Kej kiijtoua Salmo 1:1, ¿tlake techpaleuis amo tijchiuasej kej katli tepinajtiaj?

¹⁰ Tlaj amo tijnekij tijchiuasej kej katli tepinajtiaj, amo ma timouikakaj ininuaya katli san kiijtojtinemij tlen amo kinpaktia tlen toTeotsij itlanechikol (xijpoua Salmo 1:1). Yeka, amo ma tikintlakakilikaj apóstatas yon ma tijpouakaj tlen kiijkuilouaj. Tlaj amo timomokuitlauiaj, ueliskia peuas titeijilnamikisej uan amo tijnekisej tijchiuasej tlen toTeotsij itlanechikol technauatia. Tlaj amo tijnekij kiampa tijchiuasej, ma timotlatsintokikaj: “¿Nikijtoua tlen amo nechpaktia kema toTeotsij  itlanechikol techiljuia tlake tijchiuasej o mopatlatok se tlenijki? ¿Nimosentlalia san ipan tlen amo kuali kichiuaj katli techyakanaj?”. Tlaj nima tijpatlasej tlen monekis, Jehová tlauel yolpakis (Prov. 3:34, 35).

11. ¿Kenijkatsa kiitaj katli uiuitikej tlen Jehová technauatia?

¹¹ Nopa expa pamitl maseualmej katli amo kiseliaj toTeotsij itlalnamikilis elij katli uiuitikej. Kiampa kiniljuiaj pampa amo kinekij monejnemiltisej kej Biblia kiijtoua uan kichiuaj san tlen inijuantij moiljuiaj kuali (Prov. 12:15). Amo kinekij kitlakakilisej Jehová, katli temaka tlalnamikilistli (Sal. 53:1). Kema tikinpantiaj kampa titlajtolmoyauaj, tlauel techtlaijiljuiaj pampa timoyakanaj ika tlen Biblia kiijtoua. Maske techtlaijiljuiaj, amo uelis techpaleuis tlen kiijtouaj. Biblia kiijtoua: “Se tlakatl tlen uiuitik axueli kiaxilis tlalnamikilistli, niyon axkimatis tlachke kiijtos kema kiuikasej ipan tekikali para kitlajtolsenkauasej” (Prov. 24:7). Tlen kiijtouaj katli uiuitikej amo techpaleuia, yeka Jehová techiljuia: “Ximouejkatlali ika tlen kichiua se tlakatl tlen uiuitik” (Prov. 14:7).

12. ¿Tlake techpaleuis amo ma tielikaj kej katli uiuitikej?

¹² Tojuantij amo tielij kej katli amo kinekij kitlakakilisej toTeotsij pampa tijpatiitaj kej moiljuia uan itlanauatiljuaj. Tlaj tikitaj kenijkatsa techpaleuia kema tijchiuaj tlen ya technauatia uan tlake techpano kema amo tijneltokaj, techpaleuis nojua tlauel ma tijpatiitakaj tlen toTeotsij moiljuia. Ma timoiljuikaj kenijkatsa tlaijiyouiaj katli amo kinekij kitlakakilisej tlen Jehová kiniljuia, uan ma timoiljuikaj kenijkatsa tojuantij kuali tiitstokej pampa tijneltokaj (Sal. 32:8, 10).

13. ¿Techchiualtia Jehová ma tijneltokakaj?

¹³ Maske Jehová kineki nochi ma kitlakakilikaj, amo kinchiualtia maseualmej ma kineltokakaj. San kiniljuia tlake kinpanos tlaj kichiuasej san tlen inijuantij kinekij (Prov. 1:29-32). Katli amo kineltokaj Jehová tlaijiyouisej pampa inijuantij motemolijkej. Teipa kipiasej kuesoli uan Jehová kintsontlamiltis. Uan katli kineltokaj tlen tetlajtolmaka uan kichiuaj ipan ininnemilis, kiselisej tlen kiijtoua Proverbios 1:33: “Itstosej ika temachili uan tlaseuilistli. Itstosej ika tlaseuilistli uan axtleno kiimakasisej”.

14, 15. ¿Tlake techmachtia Proverbios 4:23?

¹⁴ Tlen Jehová technauatia nochipa techpaleuia. Kej tikitstokej, Jehová kineki nochi ma kimatikaj tlen ya tetlajtolmaka. Se neskayotl, tlen kiijtoua amochtli Proverbios nochipa techpaleuis tlaj tijchiuasej ipan tonemilis. Ma tikitakaj naui tlamantli tlen uelis tijchiuasej.

 ¹⁵ Ma tijmokuitlauikaj tlen eltok ipan toyolo. Biblia kiijtoua: “Tlen más ipati para tijchiuas elis para tijmokuitlauis moyoltsi uan tlen tikiknelia, pampa tlen tikiknelia kiijtos tlen tijchiuas ipan moyolis” (Prov. 4:23). Tlaj amo tijnekij tijpiasej se kokolistli ipan toyolo, moneki kuali titlakuasej, tijchiuasej ejercicio uan amo tijchiuasej tlen uelis techtlanauis. Nojkia, tlaj tijnekij tijmokuitlauisej tlen eltok ipan toyolo, moneki mojmostla tijpouasej toTeotsij iTlajtol, timokualchijchiuasej ika tlen timomachtisej ipan tlanechikoli, timonechikosej, titlanankilisej, uan nochipa titlajtolmoyauasej. Uan tlaj amo timouikaj ininuaya katli amo kuali monejnemiltiaj yon timoyolpakiltiaj ika tlamantli kampa nesij auilnemij, nojkia techpaleuis ma tijmokuitlauikaj tlen eltok ipan toyolo.

16. ¿Kenke tlauel techpaleuia Proverbios 23:4, 5?

¹⁶ Ma tiyolpakikaj ika tlen tijpiaj. Biblia kiijtoua: “Amo tlauel xijchiua kampeka para titlapijpias. [...] Pampa kema san tomij tijtlachilia, tlen tijpia poliuis. Kena, eltok nopa tomij keja eltlapalyolis uan patlanis keja se kuajtli” (Prov. 23:4, 5). Uelis nima tijpolosej tlen tijpiaj. Maske miakej kimatij nopa, san mosentlaliaj kitlanisej tomij, yeka kichiuaj tlen amo kinamiki, ayokmo kuali mouikaj ininuaya sekinok uan mokokouaj (Prov. 28:20; 1 Tim. 6:9, 10). Maske kiampa kinpano, toTeotsij itlalnamikilis kichiua ma tikitakaj tomij kej kinamiki, uan techpaleuia amo tlauel ma tijnekikaj titlapijpiasej uan ma tiyolpakikaj ika tlen tijpiaj (Ecl. 7:12).

17. ¿Kenijkatsa uelis tikamanaltisej kej tlalnamikinij kej kiijtoua Proverbios 12:18?

¹⁷ Kuali ma timoiljuikaj tlake tikijtosej. Tlaj amo timomokuitlauiaj, uelis tlauel tikinyolkokosej sekinok ika tlen tikiniljuisej. Biblia kiijtoua: “Itstokej sekij tlakamej tlen tekokouaj ika inintlajtol keja eliskia se machete tlen tlateki. Pero inintlajtol tlalnamikinij eltok keja se pajtli tlen teyolchikaua” (Prov. 12:18). Tlaj amo tikinijilnamikij sekinok, techpaleuis kuali ma timouikakaj ininuaya (Prov. 20:19). Tlaj tijnekij titeyolchikauasej ika tlen tikijtosej, moneki mojmostla tijpouasej uan timoyoliljuisej  ipan toTeotsij iTlajtol (Luc. 6:45). Tlaj kiampa tijchiuasej, tikinyolchikauasej sekinok ika tlen tikijtosej (Prov. 18:4).

18. ¿Kenijkatsa tlen kiijtoua Proverbios 24:6 techpaleuia kuali ma titlajtolmoyauakaj?

¹⁸ Ma tijchiuakaj tlen toTeotsij itlanechikol techiljuia. Biblia techtlajtolmaka: “Se tlen tlalnamiki uelis tlatlanis ipan tlateuijkayotl pampa kintlajtlania tlalnamikinij miak consejo” (Prov. 24:6). Ma timoiljuikaj kenijkatsa ni texto techpaleuia kuali ma titlajtolmoyauakaj uan ma titlamachtikaj tlen eltok ipan Biblia. Kema tijchiuaj ni tekitl, tijchiuaj kampeka tijneltokasej tlen toTeotsij itlanechikol techiljuia. Ipan tlanechikoli technextiliaj kenijkatsa titlajtolmoyauasej pampa nopaya toikniuaj kipanoltiaj tlamachtili tlen mokixtijtok ipan Biblia. Nojkia, Jehová itlanechikol techmaka amatlajkuiloli uan videos tlen kinpaleuia maseualmej ma kikuamachilikaj tlen eltok ipan Biblia. ¿Tijmati kenijkatsa tijtekiuis ni tlamantli?

19. ¿Kenijkatsa tikita tlen Jehová tetlajtolmaka? (Proverbios 3:13-18).

¹⁹ (Xijpoua Proverbios 3:13-18). ¡Tlauel tijtlaskamatiliaj Jehová pampa techtlajtolmaka ika Biblia! Nopa kichiua tlauel ma tiyolpakikaj. Maske ipan ni tlamachtili tikitstokej se keski tlamantli tlen kiijtoua Proverbios, Jehová nojkia techtlajtolmaka ika nochi tlen ijkuilijtok ipan Biblia. Yeka, ma timosentlalikaj nochipa tijkakisej tlen Jehová techiljuia. Maske miakej maseualmej amo kipatiitaj tlen Jehová tetlajtolmaka, tojuantij timotemachiaj tlaj tijneltokasej tlen techiljuia tlauel tiyolpakisej.