Ir al contenido

Ir al índice

¿Tijmati tlake hora?

¿Tijmati tlake hora?

¿TLAKE tijchiuaj kema tijnekij tijmatisej tlake hora? Uelis tijtlachiliaj toreloj tlen tijualikaj tomako o se reloj tlen tijuiyonijtokej tochaj. Tlaj se akajya kineki kimatis tlake hora, ¿kenijkatsa tijnankiliaj? Amo nochipa sanse titlanankiliaj.

Ma timoiljuikaj panotok se hora uan cuarenta y cinco minutos ika tiotlak. Ueliskia tikijtosej eli la una cuarenta y cinco, cuarto para las dos, quince para las dos o nechka las dos. O tlaj kampa tiitstokej motekiuia nopa 24 horas, uelis tikijtoskiaj eli a las 13:45.

Kema tijpouaj Biblia, uelis tijnekij tijmatisej kenijkatsa maseualmej kimatiyayaj tlake hora eliyaya. Kej tojuantij, nojkia kimatiyayaj tlake hora itstoyaj. Ipan Escrituras Hebreas kitekiuiaj nopa tlajtoli “ijnalok”, “tlajkotona”, “tiotlak” uan “tlayouia” (Gén. 8:11; 19:27; 43:16; Juec. 19:9, TNM). Uan kemantika Biblia nojua xitlauak kiijtoua tlake hora.

Uejkajkia nochipa itstoyaj tlamokuitlauianij, uan tlayoua tlauel monekiyaya ma itstokaj. Kema poliuiyaya tlauel miak xiuitl ika tlakatiskia Jesús, israeleuanij kixelouayayaj nochi youali ipan eyi pamitl tlen horas tlen kiiljuiyayaj “vigilias” (Sal. 63:6). Jueces 7:19 kiijtoua tlen nopa “tlajkoyoual kema mopatlayayaj inintlamokuitlauijkauaj”. Kema Jesús itstoya, nopa judíos nojkia pejkej kitekiuiaj horas kej griegos uan romanos, katli kixelouayayaj youali ipan naui pamitl tlen horas.

Ipan Evangelios miakpa kamanalti tlen nopa naui pamitl o vigilias. Kema Jesús nejnenki aixko uan kinnechkauik itokilijkauaj katli itstoyaj ipan akali, eliyaya ipan nopa vigilia “kema tlanestiualayaya” (Mat. 14:25). Uan seyok tonali, Jesús kiijtok: “Intla kimajtoskiaj ipan tlachke hora ika tlayoua [o tlake vigilia] ualaskia nopa tlachtejketl, uajka tlachixtoskiaj uan axkikauiliskiaj ma kalaki ipan ichaj para tlachtekis” (Mat. 24:43).

Jesús kiijtok tlen nopa naui pamitl tlen horas kema kiniljuik itokilijkauaj: “Xitlachixtokaj kuali [...] pampa inmojuantij nojkia, axinkimatij kema nimokuepas. Uelis niualas tlayoua, o tlajkoyoual, o kema tsajtsis kuapelech o ika ijnalok” (Mar. 13:35). Nopa achtoui pamitl kiiljuiyayaj “tlayoua”, peuayaya kema Tonati kalakiyaya uan uelis tlamiyaya a las nueve. Nopa ompa pamitl kiiljuiyayaj “tlajkoyoual”, uelis peuayaya a las nueve uan tlamiyaya a las doce. Nopa expa pamitl kiiljuiyayaj “kema tsajtsis kuapelech”, uan peuayaya tlajkoyoual uan uelis tlamiyaya a las tres. Uelis elki ipan ni pamitl kema nelia tsajtsik se kuapelech kema kiitskijkej Jesús (Mar. 14:72). Uan nopa najpa pamitl kiiljuiyayaj “ijnalok”, tlen peuayaya a las tres uan tlamiyaya kema Tonati kisayaya.

Kej tikitstokej, maske uejkajkia maseualmej amo kipixtoyaj relojes, kena kimatiyayaj ipan tlake hora itstoyaj.