1. ¿Tlake uelis techtlajtlanisej katli ininuaya titekitij o timomachtiaj?

 ¿KENIJKATSA tijyolmati kema se akajya katli iuaya titekiti o timomachtia mitstlajtlania tlen tijneltoka? ¿Kentsi timajmaui? Miakej kiampa tijyolmatij. Pero nopa tlajtlanili uelis techpaleuis ma tijmatikaj tlake moiljuia o kiyolmati nopa maseuali, uan nojkia uelis techpaleuis ma titlajtolmoyauakaj. Pero kemantika uelis se akajya techchiuilis se tlajtlanili san pampa kineki mokualanis touaya. Uelis kiampa kichiua pampa sekinok kiiljuijtokej tlen amo melauak tlen tojuantij (Hech. 28:22). Nojkia, tiitstokej “ipan itlamia tonali”, yeka miakej maseualmej san teijilnamikij uan tlauel mosisiniaj (2 Tim. 3:​1, 3).

2. ¿Kenke techpaleuia tlaj tiyolyamanikej?

² Uelis tijneki tijmatis tlake mitspaleuis amo nima tikualanis kema se akajya mitstlajtlania tlen tijneltoka pampa kineki mitskualankamakas. Tlauel mitspaleuis tlaj tijnextia tiyolyamanik. Se akajya katli kiampa eli, amo nima kualani maske sekinok kikualankamakaj o amo kimati tlake tlanankilis (Prov. 16:32). Uelis timoiljuia ouij tijnextis ni kuali tlamantli, pero kena uelis tijchiuas. ¿Tlake mitspaleuis amo nima tikualanis kema se akajya mitskualankanojnotsa uan yeka mitstlatsintokia tlen tijneltoka? Uan tlaj tikinpia mokoneuaj, ¿kenijkatsa uelis tikinpaleuis ma kiijtokaj tlen kineltokaj uan amo ma kualanikaj? Ma tikitakaj.

3. ¿Kenke kema se akajya eli yolyamanik kinextia kuali monauatia? (2 Timoteo 2:​24, 25).

³ Se akajya katli yolyamanik kuali monauatia, pampa kema kiixnamiki tlaouijkayotl amo nima kualani. ToTeotsij ichikaualis  kichiua ma tijnextikaj ni kuali tlamantli ipan tonemilis (Gál. 5:​22, 23). Nopa tlajtoli “yolyamanik” kemantika motekiuiyaya kema kamanaltiyayaj tlen se kuatitlankauayo katli kimaxojtilijtoyaj. Nopa kauayo tlauel mopatlayaya pampa achtouia tlauel mosisiniyaya. Maske nojua kipiayaya miak chikaualistli, teipa eliyaya maxojtsi. Uan tojuantij, ¿kenijkatsa uelis tijnextisej tielij tiyolyamanikej uan kuali timonauatiaj? Amo uelis kiampa tijchiuasej toselti, moneki tikiljuisej toTeotsij ma techmaka ichikaualis, kiampa uelis tielisej tiyolyamanikej. Se neskayotl, miakej kinextijtokej ni kuali tlamantli kema sekinok kinekij mokualanisej ininuaya. Ni kichijtok sekinok kuali ma kinitakaj Jehová itlajtoltemakauaj (xijpoua 2 Timoteo 2:​24, 25). ¿Tlake mitspaleuis tijnextis tieli tiyolyamanik?

4. ¿Tlake techmachtia tlen kichijki Isaac?

⁴ Biblia miakpa kinextia moneki tielisej tiyolyamanikej. Se neskayotl, kema Isaac itstoya ipan Gerar, filisteaeuanij pejkej kikualankaitaj, yeka kitemitijkej ika tlali nopa ameli tlen itekipanojkauaj itata kichijtoyaj. Isaac amo kinteuik, yajki sejkanok uan kichijki sekinok ameli (Gén. 26:​12-18). Pero filisteaeuanij nojkia kiijtojkej nopa atl eliyaya ininaxka. Maske kiampa panok, Isaac amo mokualanik ininuaya (Gén. 26:​19-25). ¿Tlake kipaleuik amo nima ma kualani maske miakpa kinekiyayaj kikualankamakasej? Uelis kipaleuik tlen kichijkej itatauaj. Abraham amo nima kualaniyaya uan Sara teikneliyaya uan moechkapanouayaya (1 Ped. 3:​4-6; Gén. 21:​22-34).

5. ¿Tlake tlamantli kinextia tetajmej uelis kinmachtisej ininkoneuaj amo nima ma kualanikaj?

⁵ Toikniuaj katli kinpiaj ininkoneuaj nojkia moneki kinnextilisej amo nima ma kualanikaj. Ma tikitakaj tlen kipanok Maksans, katli kipia 17 xiuitl. Kampa momachtiyaya uan kampa tlajtolmoyauayaya kinpantiyaya maseualmej katli amo kuali kinojnotsayayaj. Itatauaj kipixkej ininyolo uan kipaleuijkej amo nima ma kualani. Itatauaj kiijtouaj: “Tokone kiitstok tlaj amo nima kualani uan amo momakuepa, kinextia kuali monauatia. Tlauel kuali pampa nama Maksans amo nima kualani”.

6. ¿Kenijkatsa techpaleuis amo nima ma tikualanikaj tlaj timomaijtouaj?

⁶ Ximoiljui se akajya kitlaijiljuia Jehová uan kiijtoua tlen Biblia tlamachtia amo melauak. ¿Tlake uelis techpaleuis? Moneki tikiljuisej Jehová ma techmaka tlalnamikilistli uan ichikaualis, kiampa amo tikualanisej uan kuali titlanankilisej. Uan ¿tlake uelis tijchiuasej tlaj tikitaj amo kuali kej titlanankilijkej? Moneki sampa timomaijtosej uan timoiljuisej kenijkatsa uelis kuali titlanankilisej tlaj sampa kiampa pano. Tlaj kiampa tijchiuaj, Jehová techmakas ichikaualis, kuali timonauatisej uan amo nima tikualanisej.

7. ¿Kenijkatsa techpaleuis tlaj tikilnamikij se keski textos kema tlauel timotetsoptokej? (Proverbios 15:​1, 18).

⁷ Se keski textos tlen Biblia uelis techpaleuis amo nima ma tikualanikaj kema techtetsopaj o tikixnamikij tlaouijkayotl. ToTeotsij ichikaualis uelis techpaleuis ma tikilnamikikaj nopa versículos (Juan 14:26). Se neskayotl, amochtli Proverbios kiijtoua se keski tlamantli tlen techpaleuia amo nima ma tikualanikaj (xijpoua Proverbios 15:​1, 18). Nojkia kiijtoua kenijkatsa techpaleuia kema amo nima tikualanij maske tikixnamikij tlaouijkayotl (Prov. 10:19; 17:27; 21:23; 25:15).

8. ¿Tlake moneki tikilnamikisej kema se akajya techiljuia amo melauak tlen tijneltokaj?

⁸ Tlalnamikilistli nojkia uelis techpaleuis (Prov. 19:11). Kema se akajya tlalnamiki,  amo nima kualani maske sekinok kiiljuiaj amo melauak tlen kineltoka. Kemantika uelis se akajya techtlajtlania se tlenijki pero amo tijmatij kenke kiampa kichijki, yeka tlauel techpaleuis tlaj achtoui tikilnamikij uelis amo nelnelia tijmatij kenke nopa maseuali techtlajtlanik nopa tlamantli (Prov. 16:23).

9. ¿Kenijkatsa kinextik Gedeón tlalnamikiyaya uan amo nima kualaniyaya?

⁹ Ma timoiljuikaj ipan Gedeón. Se tonali tlakamej katli euayayaj Efraín, kiajuakej pampa amo kintlanejtoya nojkia ma kinteuitij ininkualankaitakauaj. ¿Kenke kualankej? ¿Uelis pampa kimatkej amo kinpatiitakej? Maske amo tijmatij kenke kualankej, Gedeón kinextik tlalnamiki, kitlepanitak tlen kiyolmatiyayaj uan amo kinkualankanankilik. ¿Tlake panok teipa? “Kema iixuiuaj Efraín kikajkej tlen kiijtok Gedeón, ayok kualankej iuaya” (Juec. 8:​1-3).

10. ¿Tlake techpaleuis kuali ma titlanankilikaj kema techtlajtlanisej tlen tijneltokaj? (1 Pedro 3:15).

¹⁰ Uelis se katli iuaya titekitij o timomachtiaj techtlajtlania kenke timonejnemiltiaj kej Biblia kiijtoua. Maske tijnekij tikiljuisej tlen tijneltokaj, nojkia moneki tijnextisej tijtlepanitaj tlen moiljuia (xijpoua 1 Pedro 3:15). Amo kinamiki timoiljuisej nopa maseuali kineki techtlaijiljuis, moneki timoiljuisej ika nopa tlajtlanili, uelis tijmatisej tlake kitekipachoua.  Maske amo tijmatij kenke nopa maseuali techchiuilik nopa tlajtlanili, moneki tijnankilisej ika kuali, nopa uelis kichiuas ma motlajtlani tlaj melauak tlen moiljuia. Moneki timosentlalisej nochipa kuali tikinnankilisej sekinok maske techkualankanojnotsasej (Rom. 12:17).

11, 12. ¿Tlake moneki tijchiuasej kema ayamo tijnankiliaj tlen techtlajtlaniaj? Xikijto se neskayotl tlen kinextia nopa techpaleuis kuali ma timokamanaljuikaj iuaya se akajya (nojkia xikita tlaixkopinkayotl).

¹¹ Ma timoiljuikaj se akajya katli iuaya titekitij techtlajtlania kenke amo tiiljuichiuaj kema se akajya kiaxitia ixiui. ¿Tlake uelis timoiljuisej kema ayamo tijnankiliaj? ¿Uelis moiljuia amo techkauaj ma timoyolpakiltikaj? ¿O uelis moiljuia tijchiuasej ayokmo kuali ma kiyolmatikaj sekinok? Achtoui uelis tijtlaskamatilisej pampa kineki kuali ma kiyolmatikaj katli ininuaya titekitij, uan teipa uelis tikiljuisej tojuantij nojkia techpaktia kuali timouikasej ininuaya sekinok. Uelis nopa kiyoltlalis uan techkauas ma tikixtomilikaj tlake kiijtoua Biblia kema se akajya kiaxitia ixiui.

¹² Nojkia kiampa uelis tijchiuasej kema techtlajtlanisej tlen sekinok tlamantli. Se neskayotl, ximoiljui se akajya katli iuaya timomachtia kiijtoua Jehová itlajtoltemakauaj moneki kipatlasej kej kinitaj katli mosiuanekij o motlakanekij. ¿Uelis kiampa kiijtoua pampa amo kuali kimati tlen kineltokaj Jehová itlajtoltemakauaj? ¿Uelis se tlen ichampoyouaj o se iuampo motlakaneki o mosiuaneki? ¿Moiljuia tikinkualankaitaj katli kiampa elij? Uelis moneki tikiljuisej techtekipachoua tlen kinpano sekinok maseualmej uan tijtlepanitaj tlen kitlapejpeniaj (1 Ped. 2:17). b Tlaj kiampa tikiljuiaj, uelis techkauas ma tikixtomilikaj kenke techpaleuia tlaj tijchiuaj tlen Biblia kiijtoua.

13. ¿Kenijkatsa uelis tijpaleuisej se akajya katli kiijtoua san tlapik tijneltokaj itstok toTeotsij?

¹³ Tlaj se akajya katli amo kipaktia tlen tijneltokaj kiijtoua tlen moiljuia, amo nima ma timoiljuikaj tojuantij tijmatij tlen kineltoka (Tito 3:2). Ma timoiljuikaj se akajya katli iuaya timomachtiaj techiljuia san tlapik tijneltokaj itstok toTeotsij. ¿Nima timoiljuiskiaj ya tlaneltoka ipan evolución pampa kuali momachtijtok? Uelis ya amo kema tlauel moiljuijtok ipan nopa tlamantli, yeka amo xikiljui amo melauak tlen tlamachtiaj katli tlaneltokaj ipan evolución. Xikiljui se tlamantli tlen kichiuas ma moyoliljui. Uelis tijtitlanilis se enlace tlen kipaleuis ma kipanti se tlamachtili o video tlen eltok ipan jw.org, tlen kinextia kenke tijneltokaj toTeotsij tlachijchijki. Uelis teipa kinekis kiitas seyok tlamachtili mouaya. Tlaj tijnojnotsa ika tlatlepanitakayotl uelis kinekis kipatlas tlen moiljuia.

14. ¿Kenijkatsa kitekiuik Nel jw.org uan kiampa kipaleuik se katli iuaya momachtiyaya?

¹⁴ Se piltelpokatsi katli itoka Nel, kitekiuik jw.org uan kiampa kipaleuik se akajya katli moiljuiyaya tlen amo melauak tlen Jehová itlajtoltemakauaj. Nel kiijtok: “Se katli iuaya nimomachtiyaya nochipa nechiljuiyaya na amo nitlaneltoka ipan ciencia uan nimotemachia ipan se amochtli kampa kiijtoua tlen amo melauak uan amo ipan tlen kinextijtokej ixtlamatinij”. Nopa telpokatl amo kikauayaya ma kiixtomili tlen tijneltokaj, yeka Nel kiiljuiyaya ma kiita ipan jw.org nopa tlaxeloli “Ciencia uan Biblia”. Teipa, Nel kiitak katli iuaya momachtiyaya kena kipojtoya nopa tlamachtili, yeka uelki kiixtomilik kenke tijneltokaj toTeotsij techchijchijki. Tojuantij nojkia uelis kiampa techpanos.

15. ¿Kenijkatsa tetajmej uelis kinpaleuisej ininkoneuaj amo nima ma kualanikaj kema tlanankilisej?

¹⁵ Tetajmej uelis kinmachtisej ininkoneuaj tlake kinpaleuis amo nima ma kualanikaj kema se akajya kiniljuis amo melauak tlen kineltokaj (Sant. 3:13). Kema momachtiaj sansejko, se keskij tetajmej kiompauiaj ininuaya ininkoneuaj tlake uelis kiijtosej. Kiitaj tlake ueliskia panos kampa momachtiaj, uan kiixnextiaj kenijkatsa uelis tlanankilisej uan kiampa sekinok kinekisej kimatisej sekinok tlamantli (xikita nopa recuadro “ Tlauel inmechpaleuis tlaj inkiompauisej tlen inkiijtosej”).

16, 17. ¿Kenijkatsa uelis kinpaleuis telpokamej tlaj kiompauiaj tlen kiijtosej ika inintatauaj?

¹⁶ Kema tetajmej kiompauiaj ininuaya ininkoneuaj kenijkatsa uelis kuali tlanankilisej, amo san kinpaleuiaj kuali ma tlanankilikaj, nojkia kinpaleuiaj ma motemachikaj nelia melauak tlen kineltokaj. Ipan jw.org, kampa kiijtoua “Telpokamej”, eltok nopa tlaxeloli “Tlen telpokamej kinekij kimatisej” uan nojkia “Ponlo por escrito”. c Ni tlaxeloli kinpaleuis telpokamej kuali ma tlaneltokakaj uan kuali ma kiixtomakaj tlen kineltokaj. Tlaj timomachtiaj ininuaya tochampoyouaj nopa ome tlaxeloli, techpaleuis ma tikixtomakaj tlen tijneltokaj kej kinamiki uan amo ma tikualanikaj.

¹⁷ Se telpokatl katli itoka Mateo kiijtoua tlauel kipaleuijtok pampa kiompauia ininuaya itatauaj se keski tlamantli tlen ueliskia panos kampa momachtia, uan kenijkatsa uelis tlanankilis. Ya kiijtoua: “Timoiljuiaj ipan se keski tlamantli tlen ueliskia tikixnamikisej  uan kenijkatsa uelis tijsenkauasej ika tlen timomachtijtokej. Kema kuali nijkuamachilia kenke nijneltoka se tlamantli, kuali nijyolmati uan amo nima nikualani kema nikinnankilia sekinok”.

18. Kej kiijtoua Colosenses 4:​6, ¿tlake tlamantli tlauel techpaleuis?

¹⁸ Maske melauak tlen tikijtouaj, kemantika sekinok amo kinekij techtlakakilisej. Pero tlauel techpaleuis tlaj titlatlepanitaj uan tikamanaltij kej kinamiki (xijpoua Colosenses 4:6). Kema tikiljuiaj tlen tijneltokaj se akajya, eli kej tijmajkauiliskiaj se pelota. Uelis tijmajkauilisej yolik o chikauak. Kema tijmajkauaj yolik se pelota, nopa seyok maseuali uelis nima kiitskis uan nojua mauiltis. Nojkia, kema tikijtouaj tlen timoiljuiaj ika tlatlepanitakayotl uan amo nima tikualanij, uelis nopa seyok maseuali nojua kinekis techtlakakilis. Pero tlaj se akajya kineki techpinajtis o mokualanis touaya, amo moneki nojua tijkamanaljuijtosej (Prov. 26:4). Pero miakej maseualmej amo kiampa elij uan uelis techtlakakilisej.

19. ¿Tlake uelis techpaleuis amo nima ma tikualanikaj kema tikijtosej tlen tijneltokaj?

¹⁹ Ipan ni tlamachtili tikitakej tlauel techpaleuis tlaj timosentlaliaj amo nima tikualanisej. Xikiljui Jehová ma mitspaleui amo nima tikualanis kema sekinok kinekisej mokualanisej mouaya o mitstlaijiljuisej. Xikilnamiki kema tielij tiyolyamanikej, techpaleuia amo ma timokualanikaj ininuaya sekinok san pampa amo timoiljuiaj sanse tlamantli. Tlaj tikinnankiliaj sekinok ika tlatlepanitakayotl uan amo nima tikualanij, uelis kinpaleuis sekinok kuali ma techitakaj uan nojkia kinekisej momachtisej. Yeka, nochipa ximokualtlalijto uan kiampa tikijtos tlen tijneltoka “ika yamanik uan ika tlatlepanitakayotl” (1 Ped. 3:15). ¡Amo nima xikualani uan kuali ximonauati!