TLEN KINPANOTOK TOIKNIUAJ
Tlauel niyolpaktok pampa nijtekipanoua Jehová
IPAN 1951, niasito ipan pilaltepetsi Rouyn tlen mokauayaya ipan altepetl Quebec, Canadá. Nitlanojnotsato ipan nopa kali kampa nechiljuijtoyaj ma niasiti. Kiski Marcel Filteau, a se toikni katli momachtik ipan Galaad. Kipiayaya 23 xiuitl uan eliyaya tlauel uejkapantik. Na nijpiayaya 16 xiuitl uan nieliyaya echkapantsi. Nijnextilik nopa amatl kampa kiijtouayaya nechtitlantoyaj ma nitlatekipano kej precursor. Kipojki, nechtlachilik uan ixuetskatok nechiljuik: “¿Monana kimati nikaj tiitstok?”.
KEJ NIITSTOYA ININUAYA NOCHAMPOYOUAJ
Nitlakatki ipan xiuitl 1934. Notatauaj eliyayaj tlen Suiza, pero yajkej itstotoj Timmins, se altepetl tlen mokauayaya Ontario (Canadá), uan nopaya onkayaya minas. Ipan 1939, nonana pejki kipoua nopa pilamatsi Tlen tematiltia uan pejki yaui tlanechikoli. Nojkia nechuikayaya uan kinuikayaya nopa chikuasemej noikniuaj. Nonana nima moatsonpoliuiltik.
Notata kualanki pampa nonana kitekipanouayaya Jehová, pero ya mosentlalijtoya kitekipanos. Amo kitlauelkajki Jehová maske ipejya xiuitl 1940, ipan Canadá ayokmo kinkajkej toikniuaj ma tlajtolmoyauakaj. Uan maske notata tlauel kitlaijiljuiyaya, nonana nochipa kiiknelik uan kitlepanitak. Ya kuali monejnemiltiyaya, yeka nechpaleuik uan kinpaleuik noikniuaj nojkia ma tijtekipanokaj Jehová. Teipa, notata moyolpatlak uan pejki techiknelia.
PEJKI SENKISTOK NIJTEKIPANOUA JEHOVÁ
Ipan 1950, niajki Nueva York, ipan se ueyi tlanechikolistli tlen kipatlak nonemilis. Nopaya nikinixmatki miakej toikniuaj uan tosiuaikniuaj katli kampa ueli euayayaj, uan nijkajki katli yajtoyaj momachtitoj Galaad tlauel yolpakiyayaj kema kiijtouayayaj tlen kiyekojtoyaj. Nopa nechpaleuik más ma nijneki nijtekipanos Jehová. Maske achtouia nijnekiyaya senkistok nitlatekipanos, tlen kiijtojkej toikniuaj nechpaleuik más ma nimosentlali. Kema niasito nochaj, nima nijtitlanki se solicitud ipan kali Betel tlen Canadá, pampa nijnekiyaya nielis precursor regular. Pero inijuantij nechiljuijkej achtoui monekiyaya nimoatsonpoliuiltis. Yeka, ipan octubre 1, 1950, nimoatsonpoliuiltik. Uan kema panok se metstli, nimochijki precursor regular uan nechtitlankej Kapuskasing, se pilaltepetsi tlen mokauayaya uejka tlen nochaj.
Ipan 1951, kali Betel kiniljuik toikniuaj katli kimatiyayaj tlajtoli francés, ma yakaj tlatekipanotij Quebec, nopaya maseualmej kamanaltij nopa tlajtoli uan amo itstoyaj miakej toikniuaj. Na nikamanalti francés uan inglés, yeka kema nikiniljuik, nechtitlankej ipan pilaltepetsi Rouyn. Amo aka nikixmatiyaya uan kej nikijtok achtouia, san nechiljuijtoyaj ma niasiti ipan se kali. Maske ouij nijmatki, kena uelki niasito. Marcel uan na kuali timouampojchijkej uan nitlatekipanok se naui xiuitl ipan Quebec, teipa nechiljuijkej ma nitlatekipano kej precursor especial.
NIAJKI GALAAD UAN PANOK SE KESKI XIUITL PARA MA MOAXITI TLEN NIJNEKIYAYA
Kema niitstoya ipan Quebec, tlauel niyolpajki pampa nechtlanejkej ma nia kampa momachtiaj ipan Galaad, clase 26 tlen mochijki ipan South Lansing (Nueva York). Tlanki nimomachtia ipan febrero 12, 1956, uan nechtitlankej ipan Ghana b (África Occidental). Kema ayamo niauiyaya, monejki nitlakuepilis Canadá pampa nojua monekiyaya ma nechmakakaj noamauaj. Nimoiljuiyaya niuejkauaskia san se keski semanas.
Pero monejki nimochias ipan Toronto chikome metstli para nechmakasej noamauaj. Ipan nopa tonali, nimokajki ininchaj toikni Cripps uan isiua. Inijuantij kipixtoyaj se ininichpoka katli itoka Sheila uan teipa pejki timoixtokaj. Kema nechka nikiljuiskia ma mosenkaua nouaya, nechmakakej noamauaj. Sheila uan na timomaijtojkej uan timoiljuijkej na niaskia nitlatekipanoti, pero nojua timotlajkuiljuiliskiaj uan tikitaskiaj tlaj teipa ueliskia timosenkauasej. Maske ouij tijmatkej kiampa tijchiuasej, teipa tikitakej tlauel techpaleuik tlen tijtlapejpenijkej.
Se metstli monejki nias ipan tren, barco uan avión uan teipa niasito Accra, ipan altepetl Ghana. Nechiljuijkej ma nikinpaxalo tepaxalouanij, uan monejki nias ipan miak altepetinij tlen Ghana, Costa de Marfil uan Togolandia (nama kiixmatij kej Togo). Kali Betel nechtlanejtik se carro tlen ika niauiyaya ipan nopa pilaltepetsitsij.
Tlauel nechpaktiyaya nikinpaxalos toikniuaj maske niauiyaya noselti.Sábados uan domingos nitlapaleuiyaya kema mochiuayaya uejueyi tlanechikolistli tlen ome tonali. Amo tijpiayayaj Kali kampa mochiua uejueyi tlanechikolistli, yeka toikniuaj kichijchiuayayaj uejueyi xajkali ika ojtlatl uan iixko kitsakuayayaj ika ixiuiyo apachkuauitl para amo techasis tonati. Amo onkayaya refrigeradores, yeka toikniuaj katli tlayakanayayaj, nopaya kinpixtoyaj tlapialmej uan kinmiktiyayaj para kintlamakasej toikniuaj.
Kemantika ipan uejueyi tlanechikolistli panoyaya se keski tlamantli tlen techtlauetskiltiyaya. Nikilnamiki kema tlamachtiyaya se misionero katli itoka Herb Jennings c, sanima panok iixpa se toro tlen mochololtijtoya kampa kitsaktoyaj. Nopa toro amo kimatiyaya kanke yas uan Herb ayokmo tleno kiijtok. Teipa, nauij toikniuaj kiilpijkej nopa toro uan kiuikakej, uan nochi toikniuaj momatlajtlaxkalojkej.
Ipan semana nikinnextiliyaya toikniuaj nopa película La Sociedad del Nuevo Mundo en acción, ipan pilaltepetsitsij tlen amo uejka mokauayaya. Nijpatlauayaya se sábana chipauak ipan ome kuauitl uan ika se proyector nijtlaliyaya nopa película. Toikniuaj tlauel kinpaktiyaya pampa miakej amo kema kiitstoyaj se película. Yolpakiyayaj uan momatlajtlaxkalouayayaj kema kiitayayaj ipan película miakej moatsonpoliuiltiyayaj. Nopa kinpaleuik toikniuaj ma kiitakaj tikinpiaj toikniuaj ipan nochi Tlaltipaktli uan timosentikapaleuiaj.
Ipan 1958, niajki ipan se Ueyi tlanechikolistli kampa yauij tlen miak altepemej ipan Nueva York. ¡Tlauel niyolpajki pampa nimopantik iuaya Sheila! Ya tlatekipanouayaya kej precursora especial ipan Quebec uan monejki yas ipan nopa ueyi tlanechikolistli. Maske amo timoitayayaj, timotlajkuiljuiliyayaj uan pampa nama sampa timopantijkej, nikiljuik ma mosenkaua nouaya, uan ya nechiljuik kena. Nijtlajkuiljuilik toikni Knorr d uan nijtlatsintokilik tlaj Sheila ueliskia yas kampa momachtiaj ipan Galaad uan teipa ma kititlanikaj África, uan ya kiijtok kena. Kema Sheila asito Ghana, timosenkajkej ipan altepetl Accra ipan octubre 3, 1959. Tikitakej Jehová tlauel techteochijki pampa timosentlalijkej tijtekipanosej.
SANSEJKO TITLATEKIPANOJKEJ IPAN CAMERÚN
Ipan 1961, techtitlankej Camerún uan nechiljuijkej ma tijpeualtikaj tijchijchiuasej se yankuik kali Betel. Monekiyaya nijchiuas miak tlamantli, uan pampa nechtekimakakej kej Katli kiyakanaj kali Betel, monekiyaya nijyekos sekinok tlamantli. Ipan 1965, techiljuijkej Sheila tlanemiltiyaya, uan ouij tijmatkej tijneltokasej tijpiaskiaj se tokone. Kema ya pejtoya timoiljuiaj tlake tijchiuasej kema titlakuepiliskiaj Canadá, panok se tlamantli tlen tlauel amo kuali.
Topilkone mijki kema ayamo tlakatiyaya. Se tepajtijketl techiljuik eliyaya se okichpil. Ya panotok kipano 50 xiuitl uan amo tikilkajtokej tlen panok. Maske tlauel timoyolkokojtoyaj, timokakej kampa tiitstoyaj.
Tekichiuanij tlen Camerún miakpa kintlatsakuiltijkej toikniuaj pampa amo mokalakiyayaj ipan política. Uan más ouij eliyaya kema maseualmej kitlapejpeniyayaj ajkia tekichiuaskia ipan nopa altepetl. Ipan mayo 13, 1970, panok se tlamantli tlen amo tijnekiyayaj ma pano: tekichiuanij ayokmo techkajkej ma titlaueyichiuakaj. Nojkia, moaxkatijkej nopa kali Betel tlen motekiuijtoya san makuili metstli. Ipan se semana, techkixtijkej nochi misioneros katli tiitstoyaj ipan nopa altepetl. Tlauel ouij tijmatkej tikinkajteuasej toikniuaj pampa tlauel tikinikneliyayaj uan techtekipachouayaya tlen kinpanoskia.
Titlatekipanojkej tlajko xiuitl ipan kali Betel tlen Francia, uan nopaya nijchiuayaya se keski tekitl tlen ika nikinpaleuiyaya toikniuaj tlen Camerún. Ipan diciembre, techtitlankej kali Betel tlen Nigeria, kampa pejki moyakana tekitl tlen mochiua ipan Camerún. Toikniuaj katli nopaya euayayaj kuali techselijkej uan tlauel tiyolpajkej kema nopaya titlatekipanojkej.
TIJTLAPEJPENIJKEJ TLEN TLAUEL OUIJ
Ipan 1973, monejki tijtlapejpenisej se tlamantli tlen tlauel ouij. Sheila tlauel mokokouayaya. Kema tiitstoyaj Nueva York ipan se ueyi tlanechikolistli, mochokilik uan nechiljuik: “Ayokmo nikijiyouia. Tlauel nisiajtok uan nochipa nimokokoua”. Sansejko titlatekipanojtoyaj kipano 14 xiuitl ipan África occidental. Na tlauel niyolpakiyaya pampa kuali kitekipanojtoya Jehová, pero monekiyaya tijpatlasej se keski tlamantli. Timokamanaljuijkej uan tikiljuijkej Jehová nochi tlen tijyolmatiyayaj, uan tijtlapejpenijkej titlakuepilisej Canadá, nopaya más kuali kipajtiskiaj Sheila. Tlauel timoyolkokojkej uan ouij tijmatkej kema tijkajkej toteki uan tijtlapejpenijkej ayokmo senkistok titlatekipanoskiaj.
Kema tiasitoj Canadá, pejki nitekiti iuaya se nouampo katli kinamakayaya carros ipan altepetl Toronto. Tiitstoyaj ipan se kali kampa titlaxtlauayayaj uan tijkojkej se keski tlamantli maske tlatekiuili, kiampa amo timotlauikaltijkej. Amo tijnekiyayaj titlapijpiasej pampa tijnekiyayaj teipa nojua senkistok titlatekipanosej. Amo timoiljuiyayaj tlaj nima techiljuiskiaj sampa kiampa ma tijchiuakaj.
Pejki nitlapaleuia sábados kampa kichijchiuayayaj se kali kampa mochiua uejueyi tlanechikolistli ipan Norval (Ontario). Teipa, nechiljuijkej ma nitlayakana ipan nopa kali. Uan pampa Sheila ayokmo tlauel mokokouayaya, tikitakej kena ueliskia tijselisej nopa tekitl. Yeka, ipan junio 1974, tiajkej tiitstotoj nopaya. Tlauel tiyolpakiyayaj pampa sampa senkistok titlatekipanouayayaj.
Teipa, Sheila kuali momachilijtiajki. Uan kema panok ome xiuitl, techtlanejkej ma titepaxalokaj chijchikuasej metstli, uan tikijtojkej kena. Tikinpaxalouayayaj toikniuaj tlen Manitoba, se pilaltepetsi kampa tlauel tlaseseya ipan Canadá. Tlauel tiyolpakiyayaj pampa toikniuaj tlauel teikneliyayaj. Tikitakej maske kampa ueli tiitstokej, moneki tijtekipanosej Jehová ika nochi toyolo.
NIJYEKOK TLEN TLAUEL IPATI
Ipan 1978, kema ya tikinpaxalojtoyaj toikniuaj miak xiuitl, techiljuijkej ma titlatekipanotij ipan Betel tlen Canadá. Teipa, nijyekok se tlamantli tlen tlauel ipati pero nojkia nechyolkokok. Nechiljuijkej ma nitlamachti se hora uan tlajko ika tlajtoli francés ipan se ueyi tlanechikolistli ipan Montreal. Pero miakej toikniuaj kuesijkej kema nitlamachtik. Uan se toikni katli tekiti Kampa kiitaj tlen mochiua ipan tlajtolmoyaualistli kamanaltik nouaya. Nimoiljuiyaya kuali nitlamachtiyaya, pero ipan nopa tonali nikitak amo nelia kiampa nijchiuayaya. Tlen nechiljuik toikni tlauel nechyolkokok. Nijmatiyaya amo kuali nechitayaya uan amo nechiljuik yon se tlamantli tlen kuali nijchijtoya. Amo kuali nijselik tlen nechiljuik pampa san nimosentlalik ipan tlen nijyolmatki uan kenijkatsa nechiljuik.
Kema panok se keski tonali, se toikni tlen Katli kiyakanaj Betel kamanaltik nouaya. Nikiljuik amo kuali kej nijnankilijtoya nopa toikni uan amo kuali nijyolmatiyaya. Teipa, nikitato nopa toikni katli nechtlajtolmakak uan nikiljuik ma nechtlapojpoljui, ya amo kualanki uan nechtlapojpoljuik. Amo kema nikilkauas tlen nechpanok, pampa nikitak moneki amo nimoueyimatis (Prov. 16:18). Miakpa nikiljuijtok Jehová ni tlamantli uan nama nimosentlalijtok amo nikualanis kema nechtlajtolmakasej.
Nitlatekipanojtok kipano 40 xiuitl ipan kali Betel tlen Canadá, uan ipan 1985, pejki nitlatekipanoua kej Se tlen Katli kiyakanaj Betel. Ipan febrero, 2021, mijki nosiua Sheila uan tlauel nijtemoua. Maske nojua tlauel nimokokoua, niyolpaki pampa nojua senkistok nijtekipanoua Jehová uan amo nikita kenijkatsa pano tonali (Ecl. 5:20). Maske nechpanotok miak tlaouijkayotl, nojkia nijchijtok miak tlamantli tlen kichijtok tlauel ma niyolpaki pampa senkistok nijtekipanojtok Jehová se 70 xiuitl. Kema nimomaijtoua nikiljuia Jehová nochi telpokamej ma mosentlalikaj senkistok kitekipanosej, pampa tlaj kiampa kichiuaj nelnelia yolpakisej.
a Ipan La Atalaya febrero 1, 2000, kiski tlen kipanok toikni Marcel Filteau, itoka “Jehová es mi refugio y fuerza”.
b Ipan 1957, Gran Bretaña nojua moaxkatijtoya ni altepetl tlen África uan kitokaxtijkej Costa de Oro.
c Ipan La Atalaya diciembre 1, 2000, tijpantis tlen kipanok Herbert Jennings, tlen itoka “No saben lo que será su vida mañana”.
d Ipan nopa tonali, toikni Nathan Knorr kiyakanayaya tlen tijchiuaj.