1. ¿Kenke kimajtokej ouij tlajtolmoyauasej Jehová itekipanojkauaj?

JEHOVÁ itekipanojkauaj tlajtolmoyajtokej kipano 130 xiuitl. * (Xijpoua nopa nota.) Ni ouij kichijtokej, pampa amo miakej eliyayaj, miakej amo kinpaktiyaya uan kiijtouayayaj amo ixtlamatiyayaj miak. Uan kema Satanás kimajkajkej ipan Tlaltipaktli, pejkej kintlatsakuiltiaj (Apoc. [Rev.] 12:12). Kiampa tlajtolmoyajkej ipan “itlamia tonali”, tlen “nelia fiero” (2 Tim. 3:1).

2. ¿Kenijkatsa techpaleuijtok Jehová ma titlajtolmoyauakaj?

² Jehová kineki ma titlajtolmoyauakaj ipan nochi Tlaltipaktli, uan amo aka uelis techtsakuilis. Yeka techpaleuia uan kichijtok amo ma tiitstokaj ipan religión tlen amo melauak. Kema kinkixtik israeleuanij ne Babilonia nojkia kiampa kichijki (Apoc. 18:1-4). Techmachtijtok kenijkatsa titlajtolmoyauasej  uan tiitstosej ika tlayolseuilistli ininuaya sekinok (xijpoua Isaías 48:16-18). Uajka tiuelij titlajtolmoyauaj pampa Jehová techpaleuia. ¿Kiijtosneki toTeotsij amo kikaua tlen pano ipan Tlaltipaktli ma techtsakuili titlajtolmoyauasej? Amo. Maske se keski tlamantli tlen panotok techpaleuia titlajtolmoyauasej, nojua tiitstokej kampa tlanauatia Satanás, yeka techtlatsakuiltiaj uan tijpiaj kuesoli. Yeka, Jehová techpaleuia ma tikijiyouikaj kuesoli uan nojua ma titlajtolmoyauakaj (Is. 41:13; 1 Juan 5:19).

3. ¿Kenijkatsa moaxitijtok tlen kiijtoua Daniel 12:4?

³ Daniel kiijtok ipan “itlamia tonali” miakej kikuamachiliskiaj tlen tlamachtia Biblia (xijpoua Daniel 12:4). Kema peuaskia itlamia tonali, Jehová kinpaleuik itekipanojkauaj ma kikuamachilikaj tlen tlauel ipati uan amo ma kineltokakaj tlen amo melauak. Nama tlamachtiaj ika Biblia ipan nochi Tlaltipaktli. Nechka chikueyij millones ya kiyekojtokej uan tlamachtijtokej. ¿Tlake techpaleuijtok? Ma tikitakaj se keski tlamantli.

4. ¿Ipan keski tlajtoli kitlajtolkueptoyaj Biblia ipan 1900?

⁴ Uejkajkia, katli tlayakanayayaj ipan religiones amo kinekiyayaj ma kipouakaj Biblia. Maske kintlatsakuiltijkej katli kipouayayaj uan kinmiktijkej katli kitlajtolkuepkej, kipia se 200 xiuitl miakej kitlajtolkuepkej nochi Biblia o san se achi ika se 400 tlajtoli. Ipan xiuitl 1900 kampa ueli kinamakayayaj. Maske kuali eliyaya, miakej amo kikuamachiliyayaj.

5. ¿Tlake kichijtokej Jehová itlajtoltemakauaj uan kiampa miakej kikuamachilisej Biblia?

⁵ Jehová itekipanojkauaj kinejkej kinpaleuisej ma kikuamachilikaj Biblia. Maske achtouia kitekiuiyayaj uan temakayayaj Biblias tlen onkayaya, ipan xiuitl 1950 kichijkej nopa Traducción del Nuevo Mundo nochi o se achi ipan kipano 120 tlajtoli, nochi o san Escrituras Griegas. Ipan xiuitl 2013 kiyankuilijkej nopa Traducción del Nuevo Mundo ika inglés. Ni amo ouij se kikuamachilis uan kitlajtolkuepas. ¡Nelia amo ouij se tlamachtis ika ni Biblia!

6, 7. 1) ¿Tlake uejueyi tlauilankayotl mochijtok ipan nopa 100 xiuitl tlen panotok? 2) ¿Tlake tijchijtokej ipan miak altepemej kema onkatok tlayolseuilistli?

⁶ Ipan 100 xiuitl tlen panotok mochijtok miak tlauilankayotl, uan ome uejueyi tlauilankayotl, yeka tlauel miakej miktokej. Uajka, ¿kenke tikijtouaj onkatok tlayolseuilistli, uan kenijkatsa techpaleuijtok ma titlajtolmoyauakaj? Ma tikitakaj. Kema mochijki nopa ompa ueyi tlauilankayotl toikni Nathan Knorr kinyakanayaya Jehová itlajtoltemakauaj. Ipan 1942, kiixtonki ni tlamachtili: “Paz... ¿será duradera?”. Ya kiixtonki nopa tlajtolpanextili tlen Apocalipsis 17, uan ika ni kiijtok ayamo mochiuaskia nopa Armagedón. Uan kiijtok kema tlamiskia nopa ompa ueyi tlauilankayotl, onkaskia tlayolseuilistli se keski xiuitl (Apoc. 17:3, 11).

⁷ Maske nopa tlajtolpanextili tlen Apocalipsis 17 moaxitik uan teipa onkak tlayolseuilistli, amo kiijtosneki kampa ueli onkak.  Kema ya panotoya nopa ompa ueyi tlauilankayotl, mochijki sekinok kampa miktokej miakej. Uan pampa ipan miak altepemej onkatok tlayolseuilistli, tlauel titlajtolmoyajtokej. Yeka, nama itstokej nechka chikueyi millones toikniuaj uan kema mochijki nopa ompa ueyi tlauilankayotl, itstoyaj san 110,000 (xijpoua Isaías 60:22). Uajka, kema onkatok tlayolseuilistli tikinmachtijtokej miakej.

8, 9. ¿Kenke amo ouij tiauij ipan sekinok altepemej uan kenijkatsa techpaleuia pampa onka miak tlen ipan tiauij?

⁸ Uejkajkia toikniuaj ouij tlajtolmoyauayayaj ipan sekinok altepemej. Ipan 1900, ne Estados Unidos onkayaya san se 8,000 carros uan se keski kuali carreteras. Nama onka kipano 1,500 millones carros uan kampa ueli onka kuajkuali carreteras, yeka tiuelij tiauij uejka. Uan tlaj ouij se yas ipan sekij altepemej uan moneki tinejnemisej, tiauij kampa itstokej maseualmej uan tikinmachtiaj (Mat. 28:19, 20).

⁹ Nojkia onka camiones, barcos uan trenes, yeka san ipan se keski semanas tikintitlaniliaj amatlajkuiloli toikniuaj katli tlauel uejka itstokej. Uan pampa onka aviones, katli tepaxalouaj chijchikuasej mestli, tlayakanaj ipan kali Betel uan misioneros, yauij tlamachtiaj ipan uejueyi tlanechikolistli uan kinyolchikauaj toikniuaj. Uan toikniuaj katli kinyakanaj Jehová itlajtoltemakauaj uelij yauij ipan miak altepemej uan kiampa kinyolchikauaj uan kinmachtiaj toikniuaj. Ni kinpaleuia ma mosentikapaleuikaj (Sal. 133:1-3).

10. ¿Kenijkatsa motekiuia tlajtoli inglés ipan nochi Tlaltipaktli?

¹⁰ Uejkajkia kampa tlanauatiyayaj romaeuanij miakej kamanaltiyayaj griego. Uan nama kampa ueli kamanaltij inglés. Se amochtli kiijtoua tlen sejse nauij maseualmej se kamanalti o kikuamachilia inglés. Miakej momachtiaj pampa tlauel kitekiuiaj tlanamakanij, políticos uan tlen tlauel ixtlamatij.

11. ¿Kenijkatsa Jehová itlajtoltemakauaj tijtekiuijtokej nopa tlajtoli inglés?

¹¹ Tojuantij tlauel tijtekiuiaj inglés pampa techpaleuijtok titlajtolmoyauasej. Uejkajkia, achtouia mochiuayaya amatlajkuiloli ika inglés uan teipa ika sekinok tlajtoli. Miakej ueliyayaj  kipouaj pampa kampa ueli kimatij inglés. Ni nojkia kitekiuiaj katli tekitij ipan nopa tlauel ueyi kali Betel, uan katli euaj ipan miak altepemej uan yauij kampa kinmachtiaj ne Patterson (Nueva York).

12. ¿Ika keski tlajtoli tijtlajtolkuepaj amatlajkuiloli, uan kenijkatsa techpaleuia nopa programas ipan computadoras?

¹² Maske tlauel tijtekiuiaj inglés, tijmatij moneki nochi tikinmachtisej. Yeka, tijtlajtolkuepaj amatlajkuiloli ipan kipano 700 tlajtoli. Uan ni tiuelij tijchiuaj ika computadoras uan programas kej MEPS tlen techpaleuia tijchiuasej amatlajkuiloli ika miak tlajtoli. Yeka, timosentikapaleuiaj uan tijkuamachiliaj tlen tlamachtia Biblia, kej Sofonías kiijtok: “Nikinpatilis maseualmej inintlajtol ika se kuali tlajtoli, uan kiampa nochi kinojnotsasej Jehová ika itoka uan sansejko kitekipanosej” (Sof. 3:9, TNM).

13, 14. ¿Kenijkatsa techpaleuijtok tekichiuanij inintlanauatiljuaj uan tlen kiijtouaj ma mochiua?

¹³ Cristo itokilijkauaj kinpaleuik ma tlajtolmoyauakaj romaeuanij inintlanauatiljuaj. Nama miak altepemej inintlanauatiljuaj nojkia techpaleuia. Ne Estados Unidos kinkauaj ma kipiakaj ininreligión, ma tlajtolmoyauakaj uan ma monechikokaj. Yeka, nojkia kikauaj nopaya ma tijpiakaj nopa tlauel ueyi kali Betel kampa techiljuiaj kenijkatsa titlajtolmoyauasej. Uan kema amo techkajtokej titlajtolmoyauasej tikinteljuijtokej kampa tekichiuanij (Filip. 1:7). Uan kema nojkia amo techkauaj, tikinteljuijtokej ika katli kinyakanaj, uan miakpa inijuantij kena techkajtokej.

¹⁴ Ipan sekinok altepemej nojkia tikinteljuijtokej pampa amo techkauaj tijueyichiuasej  Jehová uan titlajtolmoyauasej. Uan kema nojkia amo techkauaj, tikinteljuijtokej kampa Tribunal Europeo de Derechos Humanos. Ipan junio tlen 2014, techkajtokej ma tijchiuakaj tlen titlajtlaniyayaj se 57 imiakpa. Ni monekiyaya kitlepanitaskiaj kampa ueli ne Europa. Maske ipan “nochi tlaltinij” techkualankaitaj, miak altepemej inintlanauatiljuaj techkauaj ma tijtekipanokaj Jehová (Mat. 24:9).

15. ¿Kenijkatsa nopa tepostli tlen ika kichiuaj amatlajkuiloli, uan kenijkatsa techpaleuijtok?

¹⁵ Uejkajkia tijtekiuijkej se tepostli tlen kichijkej kipano 500 xiuitl. Uan kipia se 200 xiuitl kinchijtokej sekinok tlen kichijtiuetsij amatlajkuiloli, ni amo nelpatiyo, tlauel kuajkuali uan tlauel techpaleuijtok. Nopa achtoui pilamochtsi La Atalaya mochijki ipan 1879, ika inglés, amo kipiayaya tlaixkopinkayomej uan mochijki san 6,000. Nama, nopa pilamochtsi mochiua ika kipano 200 tlajtoli, kipia tlaixkopinkayomej uan kichiuaj kipano 50 millones.

16. ¿Tlake tlamantli techpaleuia titlajtolmoyauaj? (Xikita nopa achtoui tlaixkopinkayotl.)

¹⁶ Ipan 200 xiuitl kichijtokej miak tlamantli tlen techpaleuia titlajtolmoyauaj. Onkatok trenes, carros, aviones, bicicletas, tepostli tlen ika tlajkuilouaj, tlen ika kichiuaj amatlajkuiloli tlen kitekiuiaj katli amo tlachiaj, telégrafos, teléfonos, cámaras tlen ika tlaixkopinaj, grabadoras, tlen kichiua videos, radios, televisiones, películas, computadoras uan Internet. Maske tojuantij amo tijchijtokej ni tlamantli, tijtekiuiaj tlen ika tijchiuaj amatlajkuiloli ika miak tlajtoli uan tlen ika titlajtolmoyauaj. Kiampa moaxitia Isaías 60:16 kampa Jehová kiijtoua tijtekiuiskiaj “nopa tlakualistli tlen más kuali” (xijpoua).

17. 1) ¿Tlake kuali nesi kema titlajtolmoyauaj? 2) ¿Kenke kineki Jehová ma titekitikaj iuaya?

¹⁷ ¡Nelnelia Jehová techpaleuia kema titlajtolmoyauaj ipan nochi Tlaltipaktli! Ya techmakatok nopa tekitl pampa techiknelia uan kineki ma titekitikaj iuaya. Kiampa tijnextiaj tikikneliaj ya uan maseualmej (Mar. 12:28-31; 1 Cor. 3:9). Tlauel tijtlaskamatiliaj Jehová pampa techpaleuia ma titlajtolmoyauakaj. Yeka, nochipa ma titlamachtikaj tlen Jehová uan tlen iTlanauatijkayo.