1. 1) ¿Tlake kimajtokej toTeotsij itekipanojkauaj? 2) ¿Kenke tlauel techpaleuia nopa ipan ni tonali? 3) ¿Tlake tikitasej ipan ni tlamachtili?

JEHOVÁ itekipanojkauaj kimajtokej tlaj kuali kinmachtisej, kuali kisas tlen kichiuasej. Kema Abraham kinteuito ikualankaitakauaj kintekiuik tlakamej tlen kuali kinmachtijtoyaj uan kiampa uelki kimakixtik Lot (Gén. 14:14-16). Kema itstoya David kuali kinmachtijtoyaj katli kiuikachiuiliyayaj Jehová (1 Crón. 25:7). Ni tlauel techpaleuia pampa moneki kejuak timoteuisej iuaya Satanás uan tlen kinnauatia (Efes. 6:11-13). Uan nojkia pampa tijchiuaj kampeka tijueyichiuasej Jehová kema titlajtolmoyauaj (Heb. 13:15,16). Kej katli itstoyaj uejkajkia, tojuantij nojkia moneki kuali ma timomachtijtokaj uan kiampa kuali kisas tlen tijchiuasej, yeka Jehová kinnauatia ueuejtlakamej ma kinmachtikaj sekinok (2 Tim. 2:2). Ma tikitakaj kenijkatsa kinmachtijtokej sekinok se keskij ueuejtlakamej.

2. ¿Tlake kualtiaskia kichiuas se ueuejtlakatl kema kimachtis se toikni tlakatl, uan kenke?

² Se ueuejtlakatl eliskia kej katli toka. Achtoui uelis kipajtia nopa tlali uan kiampa kuali moskaltis tlen kitokas. Kema se ueuejtlakatl kimachtia se toikni tlakatl, uelis kipouilis se keski textos  ipan Biblia, uan ni kipaleuis ma kichiua teipa tlen kimachtisej (1 Tim. 4:6).

3. 1) ¿Kenijkatsa se ueuejtlakatl uelis kitekiuis Marcos 12:29 uan 30 kema kimachtis se tlakatl? 2) ¿Tlake panoskia tlaj se toikni kikakiskia se ueuejtlakatl kiiljuia toTeotsij ma kipaleui nopa toikni?

³ Tlauel moneki tijmatis kenijkatsa Biblia kipaleuijtok se tlakatl ipan itlalnamikilis uan iyolo. Ni tijmatis tlaj iuaya tijpouas Marcos 12:29 uan 30 (xijpoua). Pampa kimaktilijtok Jehová inemilis xijtlajtlani kenijkatsa kipaleuia kema kitlapejpenia tlen kichiuas. Nopa mitspaleuis tikiljuis kenijkatsa uelis kitekipanos Jehová ika nochi iyolo. Ximomaijto iuaya uan xijtlajtlani Jehová ma kipaleui ika itonal kichiuas nopa tekitl tlen kimakasej. Kema kikakis kenijkatsa tijtlajtlania toTeotsij ma kipaleui, uelis kichiuas ma kineki tlapaleuis miak ipan tlanechikoli.

4. 1) Xikijto se keski tlapoualistli tlen uelis kinpaleuis tlakamej kuali kitekipanosej toTeotsij. 2) ¿Tlake moneki kitemolisej ueuejtlakamej kema kimachtiaj se tlakatl?

⁴ Kema peuas tijmachtis se xijnextili tlen uala ipan Biblia, kej 1 Reyes 19:19-21, Nehemías 7:2; 13:13 uan Hechos 18:24-26. Ni kichiuas ma kiita tlauel moneki kinpaleuis sekinok, ma motemachikaj ipan ya uan amo ma moueyimati. Ni kuajkuali tlamantli tlen moneki kinextis eliskia kejuak nopa pajtli tlen kitlaliliaj tlali. Ni kipaleuis nimantsi kuali ma kitekipano toTeotsij. Se ueuejtlakatl katli eua Francia kiijtoua kema kimachtia se tlakatl, kipaleuia ma kitlapejpeni kichiuas ika tlen Biblia kiijtoua. Kitemolia kema kipouilis textos tlen kipaleuis kikuamachilis se keski “uejueyi tlamachilistli” tlen Biblia (Sal. 119:18). ¿Kenijkatsa nojkia uelis kinpaleuisej tlauel ma kiiknelikaj Jehová?

5. 1) ¿Kenke moneki ueuejtlakamej kintlajtlanisej toikniuaj tlake mosentlalijtokej kichiuasej? 2) ¿Kenke tlauel moneki ueuejtlakamej kinmachtisej tlakamej kema nojua telpokamej? (Xikita nopa nota.)

⁵ Xijtlajtlani toikni tlake mosentlalijtok kichiuas. Tlaj amo kimati, xijpaleui ma mosentlali kichiuas tlen yajatis. Xikiljui ika pakilistli tlen timosentlalik tijchiuas uan kenijkatsa tijyolmatki kema tiuelki tijchijki. Ni amo ouij tijchiuas uan tlauel mitspaleuis. Se ueuejtlakatl uan precursor tlen África kiijtoua tlauel moneki ma tijchiuakaj ni. Kema ya eliyaya telpokatl, se ueuejtlakatl kitlajtlanik tlake mosentlalijtoya kichiuas. Nopa kipaleuik kuali kitekipanos toTeotsij. Miakej ueuejtlakamej kiijtouaj tlauel moneki ma kinmachtikaj katli nojua telpokamej, uelis kema kipiaj 13 o 14 xiuitl. Uelis kiniljuisej ma kichiuakaj tlen yajatisej. Ni tlauel moneki ma kichiuakaj pampa kinpaleuis ma mosentlalijtokaj ipan tlen kinekij kichiuasej kema moskaltijtiauij uan amo ma kinyoltilana kichiuasej sekinok tlamantli (xijpoua Salmo 71:5 uan 17). * (Xikita nopa nota.)

6. ¿Tlake kichijki Jesús kema kinmachtik sekinok?

⁶ Tlaj tijneki se tlakatl ma tlatekipano miak ipan tlanechikoli, xikiljui tlake moneki kichiuas uan kenke tlauel moneki ma kichiua. Jesús kej ni kichijki kema kinmachtik sekinok. Maske kinnauatik apóstoles ma tlajtolmoyauakaj, achtoui kiniljuik kenke monekiyaya ma tlaneltokakaj, yeka kiniljuik: “ToTeko nechmakatok nochi tlanauatili ipan iluikak uan ipan Tlaltipaktli. Uajka, xiakaj, uan xijchiuakaj ma elikaj notokilijkauaj maseualmej tlen nochi altepemej” (Mat. 28:18, 19, TNM). ¿Kenijkatsa uelis tijchiuas kej Jesús?

7, 8. 1) ¿Kenijkatsa ueuejtlakamej uelis kichiuasej kej Jesús? 2) ¿Kenke tlauel moneki tikintlaskamatilis toikniuaj? 3) ¿Tlake uelis kinpaleuis ueuejtlakamej kema kinmachtisej sekinok? (Xikita nopa recuadro “ Tlen mitspaleuis tikinmachtis sekinok”.)

⁷ Kema tikiljuis se toikni ma kichiua se tlenijki, xikiljui ika Biblia kenke moneki kichiuas.  Kiampa kichiuas tlen kiijtoua Biblia uan amo san tlen kinauatiaj. Tlaj se toikni kiiljuisej ma tlapojpoua uan ma tlauatsa ipan kaltemitl kampa timosentiliaj, kualtiaskia tijpouilis Tito 2:10. Xikiljui tlaj amo tlasokiyojtos ipan kaltemitl, kiitasej tijchiuaj tlen tlamachtia Biblia. Nojkia uelis tikiljuis ma moyoliljui kenijkatsa kinpaleuis ueuentsitsij tlaj tlauaktos kampa kaltemitl. Kiampa kitekipachos tlen sekinok kinpoloua uan amo kichiuas san pampa kinauatiaj. Kema kiitas kinpaleuia toikniuaj tlen kichiua, kuali kiyolmatis kema kintekipanos sekinok.

⁸ Kema kichiuas tlen tijtlajtolmakas, xijtlaskamatili, pampa kiampa tijpaleuis kuali ma kitekipano toTeotsij. Tlaj tijtlaskamatilis, eliskia kej kema tikatekia tlen tijtoka uan kiampa ma moskalti (Mateo 3:17 nojkia kej nopa kiijtoua).

9. 1) ¿Tlake pano ipan se keskij altepemej kampa kipiaj miak tomij? 2) ¿Kenke sekij telpokamej amo kiitaj tlauel ipati san kitekipanosej toTeotsij?

⁹ Ipan se keski altepemej kampa kipiaj miak tomij, ueuejtlakamej kimatij ouij kintlaskamatilisej tlakamej katli kipiaj 20 o 40 xiuitl kema tlauel tekitij ipan tlanechikoli. Se keskij katli kipiaj miak xiuitl tlatekipanojtokej kej ueuejtlakamej tlen euaj ipan se 20 altepemej kintlajtlanijkej kenke. Miakej kiijtojkej kema se keskij eliyayaj telpokamej, inintatauaj amo kiniljuiyayaj ma mosentlalikaj kitekipanosej miak Jehová. Kema sekij kena kinekiyayaj, kiniljuiyayaj ma momachtikaj miak uan kiampa kitlaniskiaj miak tomij. Yeka, amo kiitakej tlauel ipati san kitekipanosej toTeotsij (Mat. 10:24).

10, 11. 1) ¿Kenijkatsa se ueuejtlakatl uelis kipaleuis se toikni ma kipatla itlalnamikilis? 2) ¿Tlake textos uelis asis ipan se toikni iyolo, uan kenke? (Xikita nopa nota.)

¹⁰ Nelia ouij tijpaleuis se tlakatl tlen nesi amo kineki tlatekipanos miak ipan tlanechikoli. Maske moneki tijchiuas se ueyi kampeka uan tijpias moyolo, uelis tijpaleuis. Tlaj se katli toka kineki ma moskalti xitlauak se kuauitl, moneki ika yolik kixitlajtias. Ika se toikni nojkia kej nopa pano. Uelis tijpaleuis ika yolik ma kipatla itlalnamikilis uan ma kineki tlatekipanos miak ipan tlanechikoli. ¿Kenijkatsa uelis tijchiuas?

¹¹ Ximouampojchiua iuaya uan xikiljui kipatiitaj ipan tlanechikoli. Ximoseui iuaya uan xijnextili textos ipan Biblia tlen kichiuas ma moyoliljui kenke kimaktilik Jehová inemilis (Ecl. 5:4; Is. 6:8; Mat. 6:24, 33; Luc. 9:57-62; 1 Cor. 15:58; 2 Cor. 5:15; 13:5). Xikiljui tlen asis ipan iyolo ika ni tlajtlanili: “¿Tlake tikiljuik Jehová tijchiuaskia kema tijmaktilik monemilis? ¿Kenijkatsa timoiljuia kiyolmatki kema timoatsonpoliuiltik?”  (Prov. 27:11). “¿Kenijkatsa kiyolmatki Satanás?” (1 Ped. 5:8.) Tlaj tijpouilisej textos kej ni o sekinok, uelis tlauel kipaleuis uan asis ipan iyolo (xijpoua Hebreos 4:12). * (Xikita nopa nota.)

12, 13. 1) ¿Tlake tlalnamikilistli kinextik Eliseo kema kimachtiyaya Elías? 2) ¿Kenijkatsa Jehová kiteochijki Eliseo?

¹² Telpokatl, toikniuaj tlauel mitspatiitaj. ¿Tlake mitspaleuis kuali tijtekipanos Jehová? Tijmatisej, tlaj tikitasej tlen kichijki Eliseo katli uejkajkia kitekipanok toTeotsij.

¹³ Kipia se 3,000 xiuitl tlajtolpanextijketl Elías kiiljuik Eliseo ma kipaleui. Eliseo nimantsi kiiljuik kena uan amo kema kitlauelkajki (2 Rey. 3:11). Elías kimachtik Eliseo se chikuasej xiuitl. Kema Elías nechka kitlamichiuaskia iteki ne Israel, kiiljuik Eliseo ayokmo ma kipaleui. Uan Eliseo expa kiiljuik: “Axnimitskauas moselti”. Mosentlalijtoya mokauas iuaya Elías, yeka Jehová kiteochijki. ¿Kenijkatsa? Kikajki ma kiita kema kiuikak Elías ipan se “ajkomalakatl” (2 Rey. 2:1-12).

14. 1) ¿Kenijkatsa telpokamej uelis kichiuasej kej Eliseo? 2) ¿Kenke tlauel moneki telpokamej ma kichiuakaj nopa tekitl tlen kiniljuiaj?

¹⁴ ¿Kenijkatsa uelis tijchiuas kej Eliseo? Xijchiua ika pakilistli tlen ueli tekitl, maske amo kipia miak ipati. Xikilnamiki nopa ueuejtlakatl  katli mitsmachtia, mouampo. Xikiljui tlauel tijpatiita uan tijneki tijyekos nochi tlen mitsnextilia. Xijchiua nochi tlen mitsiljuis, kiampa nopa ueuejtlakatl kimatis Jehová kineki ma mitsmakakaj sekinok tekitl ipan tlanechikoli (Sal. 101:6; xijpoua 2 Timoteo 2:2).

15, 16. 1) ¿Kenijkatsa Eliseo kinextik kitlepanitayaya Elías? (Xikita nopa achtoui tlaixkopinkayotl.) 2) ¿Kenke nopa sekinok tlajtolpanextianij motemachiyayaj ipan Eliseo?

¹⁵ Tlen kipanok Eliseo kinextia tlauel moneki tikintlepanitas katli ya uejkajtok mochijkej ueuejtlakamej. Kema Elías uan Eliseo kinpaxaloto se keskij tlajtolpanextianij ne Jericó, yajkej ueyatl Jordán. Nopaya, “Elías mokixtilik itlake tlen kinextiyaya para eli se teokamanalojketl, uan kikimilok, uan ika kitsonuitejki nopa atl san se uelta. Uan nimantsi nopa atemitl motlajkoxelok uan nochi omej apanokej ipan tlali uaktok”. Kema nejnemiyayaj, Eliseo kuali kitlakakiliyaya uan kitsontekontlaliyaya nochi tlen Elías kiiljuiyaya. Eliseo amo kema moiljuik kimatiyaya nochi. Teipa, kema Jehová ya kiuikatoya Elías ipan se “ajkomalakatl”, Eliseo sampa yajki ipan nopa ueyatl. Kiuitejki nopa atl ika Elías iyoyo uan kinojnotski Jehová. Uan nopa atl sampa motlajkoxelok (2 Rey. 2:8-14).

¹⁶ ¿Tikitak Eliseo kichijki kej Elías? ¿Kenijkatsa uelis mitspaleuis ni? Kema Eliseo pejki kipia tlanauatili, amo moiljuik kichiuaskia nochi kej ya kinekiyaya. Ya kichijki kej Elías kichiuayaya. Kiampa kinextik kitlepanitayaya, uan nopa kinpaleuik sekinok tlajtolpanextianij ma motemachikaj ipan Eliseo (2 Rey. 2:15). Ya tlatekipanok 60 xiuitl kej tlajtolpanextijketl uan Jehová kipaleuik ma kichiua miak uejueyi tlamantli, amo kej Elías. ¿Kenijkatsa uelis kinpaleuis telpokamej ni?

17. 1) ¿Kenijkatsa telpokamej uelis kichiuasej kej Eliseo? 2) ¿Tlake uelis kichiuasej telpokamej teipa?

¹⁷ Tlaj mitsmakasej tekitl ipan tlanechikoli, amo moneki tijpatlas kej mochiua. Uelis tijpatlas san kema monekis o kema technauatisej ipan Jehová itlanechikol. Amo kinamikiskia tijpatlas san pampa ta tijnekiskia. Xikilnamiki Eliseo nochipa kichijki kej Elías, kiampa kinextik kitlepanitayaya, uan nopa nojkia kinpaleuik sekinok tlajtolpanextianij ma motemachikaj ipan Eliseo. Tlaj nochipa tijtekiuis tlen ueuejtlakamej mitsmachtisej, tijnextis tikintlepanita uan toikniuaj motemachisej ipan ta (xijpoua 1 Corintios 4:17). Kema tijpias miak xiuitl tijtekipanojtos Jehová, uelis tijpatlas tlen monekis uan tlen tepaleuis. Teipa Jehová mitspaleuis kej kipaleuik Eliseo uan uelis tijchiuas miak tlamantli, amo kej kichijkej katli mitsmachtijkej (Juan 14:12).

18. ¿Kenke tlauel moneki ueuejtlakamej ma kinmachtikaj sekinok ipan tlanechikoli?

¹⁸ Tijtlajtlaniaj Jehová ni tlamachtili ma kinyololini ueuejtlakamej nojua ma kinmachtikaj sekinok. Nojkia ma kiniljuikaj sekinok tlakamej ma kinmokuitlauikaj toikniuaj. Nopa kichiuas tlauel kuali ma itstokaj toikniuaj ipan nochi Tlaltipaktli. Ni techpaleuis amo kema tijtlauelkauasej toTeotsij ipan nopa tonali tlen poliui moaxitis.