1, 2. ¿Tlake kiitstokej miakej katli tepaxalouaj chijchikuasej mestli?

SE TOIKNI katli tepaxaloua chijchikuasej mestli nechka kitlamiltis se tlanechikoli ika ueuejtlakamej. Ya tlauel kiniknelia pampa tlauel tekitij. Se keskij kipiaj miak xiuitl, yeka eliskiaj kejuak itatauaj. Ya kitekipachoua se ueyi tlamantli tlen panotok. Uan pampa san ipan nopa tonali nojua kinpaxaloskia, kiniljuik ma kitekiuikaj miak tonali kema kinmachtisej sekinok tlakamej. Yeka kintlajtlanik: “Noikniuaj, ¿tlake inkichijtokej tlen ika inkinmachtijtokej sekinok uan kiampa nojkia ma kipiakaj sekinok tekitl ipan tlanechikoli?” Uan se ueuejtlakatl kinankilik: “Amo tikinpaleuijtokej miak”. Uan sekij ueuejtlakamej nojkia kiijtojkej nopa.

² Tlaj ta tiueuejtlakatl uelis nojkia kej nopa titlanankiliskia. Miakej toikniuaj katli tepaxalouaj chijchikuasej  mestli kiitstokej kenijkatsa ipan miak tlanechikoli, ueuejtlakamej amo kinmachtijtokej sekinok tlakamej. Ma tikitakaj kenke.

3. 1) ¿Tlake textos tlen uala ipan Biblia kiijtoua tlauel moneki ma tikinmachtikaj sekinok? 2) ¿Kenke moneki nochi tijmatisej ni tlamantli? (Xikita nopa nota.) 3) ¿Kenke sekij ueuejtlakamej kimatij ouij kikauasej tonali kema kinmachtisej sekinok?

³ Tlaj tiueuejtlakatl, tijmati tlauel moneki tikinmachtis sekinok. * (Xikita nopa nota.) Nojkia tijmati nama moneki sekinok toikniuaj ma tlapaleuikaj ipan tlanechikoli uan ipan yankuik tlanechikoli tlen mochijtias (xijpoua Isaías 60:22). Biblia kiijtoua ueuejtlakamej moneki kinmachtisej sekinok (xijpoua 2 Timoteo 2:2). Maske tijmati ni, uelis amo tijpia tonali kema tijchiuas nopa, pampa moneki titekitis uan tikinmokuitlauis mochampoyouaj. Uan maske nojkia moneki tijchiuas tlen kinamiki ipan tlanechikoli uan sekinok tlamantli tlen tlauel ipati, tlauel moneki tijkauas tonali kema tikinmachtis sekinok. Ma tikitakaj kenke.

4. ¿Tlake uelis moiljuiaj sekij ueuejtlakamej?

⁴ ¿Kenke sekij ueuejtlakamej amo kitekiuiaj miak tonali kema kinmachtiaj sekinok? Uelis pampa moiljuiaj onka sekinok tlamantli tlen kena tlauel ipati uan ya nopa tlen moneki nimantsi kichiuasej. O uelis moiljuiaj amo tleno panos ipan tlanechikoli tlaj nama amo kinmachtisej sekinok.  Maske se keski tlamantli kena moneki nimantsi ma mochiua, tlaj amo tikinmachtia sekinok nama, uelis kejuak tikinchiuilijtok tlen amo kuali ipan tlanechikoli.

5, 6. 1) ¿Tlake panoskia tlaj se carro amo kipatiliskiaj aceite? 2) ¿Tlake ueliskia panos tlaj ueuejtlakamej amo kinmachtiskiaj sekinok tlakamej?

⁵ Ximoiljui ni: ¿Tlake tlauel moneki tijchiuas tlaj tijneki ma nejnemi se carro? ¿Tijtlalilis gasolina o tijpatilis aceite? Uelis timoiljuia tlauel moneki tijtlalilis gasolina pampa tlaj amo, ayokmo nejnemiskia. Tlaj timoiljuiskia nopa, ueliskia mitspanos tlen amo kuali, pampa tlaj amo tijpatiliskia nopa aceite, uelis sojsoliuis. Uan kema tijnekis tijkualchijchiuas monekis tijtekiuis miak tonali uan miak tomij. ¿Kenijkatsa ueliskia panos ni ipan tlanechikoli?

⁶ ¿Tlake tlauel moneki tijchiuasej? ¿San nopa tekitl tlen tijpiaj ipan tlanechikoli o tikinmachtisej sekinok? Sekij ueuejtlakamej uelis moiljuiaj tlauel moneki kichiuasej nopa tekitl tlen kipiaj ipan tlanechikoli, pampa tlaj amo kichiuaskiaj ueliskia panos tlen amo kuali, pampa Biblia kiijtoua ma tikitakaj tlake nelnelia tlauel moneki tijchiuasej (Filip. 1:10). Uan, ¿tlake panos tlaj ueuejtlakamej tlauel motekiuijtokej uan yeka amo kinmachtiaj sekinok? Ipan tlanechikoli amo itstosej miakej toikniuaj katli kuali kinmachtijtokej ma kichiuakaj tlen monekis ma mochiua.

7. ¿Kenijkatsa kinamiki ma tikinitakaj ueuejtlakamej katli kinmachtiaj sekinok?

⁷ Amo ximoiljui amo moneki tikinmachtis sekinok. Ueuejtlakamej katli kintekipachoua tlen ueliskia panos teipa ipan tlanechikoli kitekiuiaj tonali kema kinmachtiaj sekinok. Kiampa kinextiaj kuali kichiuaj ininteki, yeka ipan tlanechikoli kinpatiitaj (xijpoua 1 Pedro 4:10). ¿Kenijkatsa kinpaleuia toikniuaj kema ueuejtlakamej kinmachtiaj sekinok?

8. 1) ¿Kenke moneki ueuejtlakamej ma kinmachtikaj sekinok? 2) ¿Tlake kinamiki kichiuasej ueuejtlakamej katli tlatekipanouaj kampa amo itstokej miakej tlajtolmoyauanij? (Xikita nopa recuadro “Se tekitl tlen tlauel moneki mochiuas”.)

⁸ ¿Kenke moneki ueuejtlakamej ma kinmachtikaj sekinok? Katli ya kipiaj miak xiuitl tekititokej kej ueuejtlakamej moneki amo moueyimatisej uan moneki kikuamachilisej kej ueuejtixtiasej, ayokmo uelis tekitisej miak kej nama kichiuaj (Miq. 6:8). Uan nojkia moneki kimajtosej ueliskia kipiasej se kuesoli tlen kichiuaskia amo ma uelikaj kichiuasej ininteki (Ecl. 9:11, 12; Sant. 4:13, 14). Uan pampa tlauel kinikneliaj toikniuaj, kichiuaj kampeka kinmachtisej sekinok tlen inijuantij kiyekojtokej (xijpoua Salmo 71:17 uan 18).

9. ¿Kema tlauel monekis ma itstokaj miakej toikniuaj katli kuali kinmachtijtokej?

⁹ Nopa ueuejtlakamej katli kinmachtiaj sekinok tlauel ininpati pampa kiampa kichiuaj kuali ma itstokaj ipan tlanechikoli. Kichiuaj ma itstokaj miakej katli uelis tlapaleuisej, sansejko ma itstokaj uan amo kema ma kitlauelkauakaj toTeotsij. Uan maske moneki ma mochiua ipan itlamia tonali,  tlauel monekis ma mochiua teipa kema panotos nopa ueyi tlaijiyouilistli (Ezeq. 38:10-12; Miq. 5:5, 6). Yeka, ueuejtlakamej tlen tiinmechikneliaj, tlaj nama amo inkikajtokej tonali kema inkinmachtisej sekinok, xijpeualtikaj nama.

10. ¿Tlake monekis kichiuasej ueuejtlakamej uan kiampa kipiasej tonali kema kinmachtisej sekinok?

¹⁰ Maske tlauel timotekiuijtok tijchiua nopa tekitl tlen tijpia ipan tlanechikoli, moneki ayokmo xijtekiui miak tonali, uan kiampa uelis tikinmachtis sekinok (Ecl. 3:1). Kiampa, kuali tijtekiuis tonali uan ni teipa uelis kinpaleuis ipan tlanechikoli.

11. 1) ¿Kenke tlauel kuali tlen kiijtojkej kinpaleuijtok se keskij ueuejtlakamej tlen kampa ueli euaj? 2) Kej kiijtoua Proverbios 15:22, ¿kenke techpaleuis tlaj tikitasej tlen sekinok ueuejtlakamej kiijtouaj kinpaleuijtok?

¹¹ Miakej ueuejtlakamej katli euaj ipan tlen ueli altepemej kuali kinmachtijtokej sekinok. Se keskij kintlajtlanijkej kenijkatsa kichiuaj. * (Xikita nopa nota.) Uan nochi kiijtojkej kinpaleuijtok sanse tlamantli maske amo sanse itstokej. Ni kinextia tlen Biblia tetlajtolmaka tepaleuia tlen ika se uelis kinmachtis sekinok ipan nochi tlanechikoli tlen onka ipan Tlaltipaktli (1 Cor. 4:17). Yeka, ipan ni uan ipan nopa seyok tlamachtili tikitasej tlen ni toikniuaj kiijtouaj kinpaleuik (Prov. 15:22). Tikitasej kenijkatsa se ueuejtlakatl uelis kichiuas tlen toikniuaj kiijtouaj kinpaleuijtok kema kimachtisej se toikni.

12. ¿Tlake moneki kichiuas achtoui se ueuejtlakatl, uan kenke?

¹² Se ueuejtlakatl achtoui moneki kikualtlalis iyolo katli kineki kimachtis. ¿Kenke? Ximoiljui ni: Kema se akajya kineki tokas, achtoui tlapoxonia pampa kiampa tlen kitokas kuali moskaltis. Uan kema se  ueuejtlakatl kineki kimachtis se toikni, achtoui moneki kikualtlalis iyolo pampa kiampa mokualchijchijtos uan uelis kiyekos tlen kimachtisej. ¿Kenijkatsa uelis kichiuas? Uelis nojkia kichiuas kej Samuel, se kuali tlamachtijketl katli uejkajkia itstoya.

13-15. 1) ¿Tlake kinauatik Jehová ma kichiua Samuel? 2) ¿Kenijkatsa Samuel kikualchijchijki Saúl? (Xikita nopa achtoui tlaixkopinkayotl.) 3) ¿Kenke moneki ma kiitakaj ueuejtlakamej kenijkatsa Samuel kikualchijchijki Saúl?

¹³ Kipano se 3,000 xiuitl Jehová kinauatik Samuel: “Mostla ipan ni hora nimitstitlanilis se tlakatl tlen eua tlali Benjamín. Yajaya tlen tikajaltis [tijtlapejpenis] para elis inintlanauatijka [...] israelitajmej” (1 Sam. 9:15, 16). Samuel kikuamachilik ayokmo kinyakanaskia israeleuanij uan Jehová kinekiyaya ma kitlapejpeni se katli kinyakanaskia. Yeka, kema Samuel monejki kimachtis nopa tlakatl, moiljuik kenijkatsa kichiuaskia.

¹⁴ Kema tonilik Samuel kiixmatki Saúl, uan Jehová kiiljuik: “Nopona tijpixtok nopa tlakatl”. Uan Samuel nimantsi kichijki tlen moiljuijtoya uan kiampa uelki monojnotski iuaya Saúl. Kitlanejki tlakuas iuaya, kiiljuik ma moseui kampa tlauel kuali tlakuaskia uan kimakak tlen tlauel kuali nakatl. Uan teipa Samuel kiiljuik Saúl yaya tlanauatijtoya ma kichiuilikaj nopa tlakualistli. Kema tlankej tlakuajkej kiiljuik ma yaui ichaj uan kiampa monojnotstiajkej ojtipa. Kema asitoj, tlejkokej kalpani uan nopaya nojua monojnotstoyaj uan teipa kochkej. Kema tonilik, Samuel kitlapejpenik Saúl, kitsoponik uan kiiljuik tlake monekiyaya kichiuas. Kiampa Samuel kikualchijchijki Saúl (1 Sam. 9:17-27; 10:1).

¹⁵ Samuel kitlapejpenik Saúl uan kiampa mochijki tlayakanketl ipan se altepetl. Maske nopa amo sanse kej kema tijmachtis se toikni kenijkatsa uelis mochiuas ueuejtlakatl o tlapaleuijketl, tlaj ueuejtlakamej kiitaskiaj kenijkatsa Samuel kikualchijchijki Saúl iyolo, uelis kiyekosej miak kuajkuali tlamantli. Ma tikitakaj ome.

16. 1) ¿Kenijkatsa kiyolmatki Samuel kema israeleuanij kiiljuijkej kinekiyayaj kitlalisej se tlanauatijketl? 2) ¿Tlake kichijki Samuel kema Jehová kiiljuik ma kitlapejpeni Saúl?

¹⁶ Xikinmachti sekinok uan xijchiua ika pakilistli. Kema Samuel kimatki israeleuanij kinekiyayaj kitlalisej se tlanauatijketl, mokuesok uan moiljuik amo kinekiyayaj (1 Sam. 8:4-8). Samuel amo kinekiyaya kitlalis se tlakatl ma kinnauati. Yeka, Jehová expa kiiljuik ma kichiua tlen kinekiyayaj israeleuanij (1 Sam. 8:7, 9, 22). Maske Samuel amo kinekiyaya, ya amo kikualankaitak nopa tlakatl katli kitekipatlaskia. Kema Jehová kiiljuik ma kitlapejpeni nopa tlakatl, kichijki ika pakilistli. Tlaneltokak pampa kiikneliyaya Jehová, uan amo san pampa kinamikiyaya kichiuas.

17. 1) ¿Kenijkatsa kichiuaj kej Samuel miakej ueuejtlakamej katli kipiaj miak xiuitl kichijtokej ni tekitl? 2) ¿Kenijkatsa kiyolmatij ni ueuejtlakamej?

¹⁷ Ipan ni tonali, miakej ueuejtlakamej katli kipiaj miak xiuitl kichijtokej ni tekitl, kichiuaj kej Samuel uan kinmachtiaj sekinok ika tlaiknelili (1 Ped.  5:2). Uan pampa kinpaktia temakasej tlen kipiaj, kiniljuiaj ma kichiuakaj se keski tekitl ipan tlanechikoli uan tlauel kinpatiitaj (2 Cor. 1:24; Heb. 13:16). Uan yolpakij kema kiitaj ni toikniuaj kitekiuiaj tlen uelij kichiuaj tlen ika kinpaleuiaj toikniuaj (Hech. 20:35).

18, 19. 1) ¿Kenijkatsa uelis ueuejtlakamej achtoui kinkualchijchiuasej toikniuaj uan teipa kinmachtisej? 2) ¿Kenke tlauel moneki ma kichiuakaj?

¹⁸ Amo san xikinmachti, nojkia ximouampojchiua ininuaya. Kema Samuel kiixmatki Saúl, ueltoskia nimantsi kitlapejpenijtoskia uan kitlalilijtoskia aceite ipan itsonteko. Uajka Saúl, maske mochijtoskia tlanauatijketl, amo kikualchijchijtoskiaj uan amo ueltoskia kuali tekichiua. Yeka Samuel achtoui kikualchijchijki Saúl iyolo. ¿Kenijkatsa kichijki? Kema nechka kitlapejpeniskia tlakuajkej sansejko, nejnenkej sentik, monojnotskej miak uan mokajkej ipan sanse kali. Samuel kitlapejpenik Saúl san kema ya kimatiyaya tlake monekiyaya kichiuas.

¹⁹ Ta nojkia kej nopa moneki tijchiuas. Kema tijmachtis se toikni, achtoui ximouampojchiua iuaya. Kiampa tijchiuas kuali ma kiyolmati. Ni uelis tijchiuas tlaj kampa tiitstok kena kualtiaskia uan tlaj kiampa momajtokej kichiuaj. Maske timotekiuijtos, xiitsto iuaya uan kiampa kiitas tijpatiita (xijpoua Romanos 12:10). Uan ya tlauel mitstlaskamatilis pampa tijpaleuik uan pampa tijnextik tikiknelia.

20, 21. 1) ¿Tlake kichiua se kuali ueuejtlakatl? 2) ¿Tlake tikixtomasej ipan nopa seyok tlamachtili?

²⁰ Ueuejtlakamej moneki kinmachtisej sekinok uan nojkia moneki kinextisej kinikneliaj (Juan 5:20 kiijtoua kenijkatsa ueliskia tijchiuas). ¿Kenke tlauel moneki? Pampa tlaj kiitas tlauel tijpatiita, kinekis kiyekos tlen tijmachtis (Prov. 17:17; Juan 15:15).

²¹ Kema se ueuejtlakatl ya kikualchijchijtos se toikni iyolo, uelis kipeualtis kimachtis. ¿Kenijkatsa uelis kichiuas? Ipan nopa seyok tlamachtili tikitasej tlake tlamantli uelis kichiuasej ueuejtlakamej kema kinmachtisej toikniuaj.