1, 2. 1) ¿Kenke Jesús kiikneliyaya Marta? 2) ¿Tlake amo kuali kichijki Marta?

¿KENIJKATSA eliyaya Marta, katli eliyaya Lázaro iikni? Maske Jesús mouampojchijtoya iuaya Marta uan tlauel kiikneliyaya, nojkia kinikneliyaya uan kintlepanitayaya sekinok siuamej, kej María katli nojkia eliyaya Lázaro iikni. Uan nojkia tlauel kiikneliyaya inana (Juan 11:5; 19:25-27). ¿Kenke Jesús kiikneliyaya Marta?

² Jesús kiikneliyaya Marta pampa tlauel tekitiyaya, temakayaya tlen kipixtoya, kuali tlaneltokayaya, motemachiyaya Jesús eliyaya nopa Mesías uan kineltokayaya nochi tlen tlamachtiyaya (Juan 11:21-27). Maske kuali tlaneltokayaya, nojkia mokuapolok pampa eliyaya tlajtlakole. Kema Jesús kinpaxaloto, Marta kualanki iuaya María, yeka kiiljuik Jesús: “ToTeko, ¿axtikita noikni nechkajtejtok para noselti ma nijsenkaua nochi tlen tijkuasej? Xikiljui ma nechpaleuiki” (xijpoua Lucas 10:38-42). ¿Kenke kualanki Marta? ¿Uan tlake techmachtia kej Jesús kinankilik?

3, 4. 1) ¿Kenke Jesús kiiljuik María kuali tlen kichiuayaya? 2) ¿Tlake kichijki Marta? (Xikita nopa achtoui tlaixkopinkayotl.)

³ Jesús tlauel yolpajki kema Marta uan María kitlanejkej ininchaj, yeka pejki kinmachtia miak tlamantli tlen tlauel ipati. María kinekiyaya kimatis nochi tlen Jesús tlamachtiyaya, yeka moseuik uan kitlakakilik. Marta nojkia ueltoskia kikauas tlen kichijtoya uan kitlakakilijtoskia, kiampa Jesús kiiljuijtoskia kuali tlen kichijki.

⁴ Marta amo kitlakakilik Jesús pampa san tlakualchijtoya uan kichijtoya sekinok tlamantli pampa kinekiyaya kuali ma kiyolmati Jesús. Kema kiitak iikni amo kipaleuiyaya, kualanki uan kiiljuik Jesús. Yeka kinankilik: “Marta, Marta, timokuesoua uan timokuatotonia ika miak tlamantli”. Nojkia kiiljuik ueltoskia kichiuas san se amo ouij tlakualistli. Uan kiiljuik María tlauel kuali kichijtoya pampa kitlakakilik. Kiiljuik kitlapejpenijtoya tlen tlauel kuali uan amo aka ueliskia kikuilis. Maske teipa María uelis kiilkajki tlen kikuajki ipan nopa tonali, amo kema kiilkajki tlen Jesús kiiljuik. Kema ya panotoya kipano 60 xiuitl, apóstol Juan kiijtok: “Jesús nelia kiniknelik [...] María uan Marta” (Juan 11:5). Yeka, tijmatij Marta kuali kitlakakilik tlen Jesús kitlajtolmakak uan nochipa kitekipanok Jehová.

5. 1) ¿Kenke ipan ni tonali tlauel ouij timosentlalisej tijtekipanosej Jehová? 2) ¿Tlake tlajtlanili tijnankilisej ipan ni tlamachtili?

⁵ Kej uejkajkia onkayaya tlen kichiuayaya sekij amo ma mosentlalikaj kitekipanosej Jehová, nama nojkia onka miak tlamantli tlen uelis kichiuas nojkia ma techpano nopa. Ipan La Atalaya, abril 1, 1959, kiijtoua Cristo itokilijkauaj moneki momokuitlauisej uan kiampa amo mosentlaliskiaj san ipan nopa yajyankuik tlamantli tlen kichijtiauij. Ipan nopa tonali nesiyaya kejuak mojmostla kichiuayayaj yajyankuik tlamantli. Nochi kinekiyayaj kipouasej pilamochtsitsij, kikakisej radio, kiitasej películas uan televisión. Nojkia La Atalaya kiijtoua kema nechka tlamiskia tlen amo kuali, uelis onkaskia tlauel miak tlamantli. Uan kiampa panotok. Nama miak tlamantli ueliskia techtonalpolos. ¿Kenijkatsa uelis tijchiuasej kej María uan timosentlalisej tijtekipanosej san Jehová?

6. ¿Kenijkatsa kitekiuiaj Jehová itekipanojkauaj nopa yajyankuik tlamantli tlen ixtlamatinij kichijtiauij?

⁶ Kema Jehová itekipanojkauaj tlajtolmoyauaj, kitekiuijtokej yajyankuik tlamantli tlen ixtlamatinij kichiuaj. Kema ayamo mochiuayaya uan kema ya mochijtoya nopa achtoui ueyi tlauilankayotl, kitekiuiyayaj tlaixkopinkayomej, grabaciones uan videos. Nopa kiiljuiyayaj “Foto-Drama de la Creación”. Kiampa, tlen kampa ueli euayayaj kiyekojkej Jesús nechka kichiuas ma onka tlayolseuilistli ipan nochi Tlaltipaktli. Teipa, kitekiuijkej radio tlen ika tlauel miakej kimatkej tlen toTeotsij iTlanauatijkayo. Uan nama kitekiuiaj Internet tlen ika kinekij kinmachtisej nochi maske tlauel uejka itstokej.

7. 1) ¿Kenke amo moneki tijtekiuisej “nochi” tlen onka ipan Tlaltipaktli? 2) ¿Tlake tlamantli moneki tijmatisej kuali tijtekiuisej? (Xikita nopa nota.)

⁷ Nopa apóstol Pablo kiijtok amo ma tijtekiuikaj “nochi” tlen onka ipan Tlaltipaktli  (xijpoua 1 Corintios 7:29-31 *). Yeka, moneki amo tijtekiuisej miak horas ipan nopa tlamantli. Maske amo nochi amo kuali, tlaj amo tijchiuasej tlen Pablo tetlajtolmakak, tlen onka ipan ni Tlaltipaktli ueliskia techtonalpolos. Uan nojkia kichiuaskia ayokmo kuali ma tijtekipanokaj Jehová (xijpoua Efesios 5:15-17). ¿Tlake ueliskia kichiuas ma timotonalpolokaj? Tlaj timauiltisej, titlapouasej, tikitasej televisión, tipaxalosej, titlakouasej, tlaj titetlajkuiljuilisej ipan teléfono, tikitasej tlen panotok, ajkia tlatlani kema mauiltiaj o tlaj tijtemosej yajyankuik tlamantli tlen kichijtokej uan sekinok tlamantli. Sekij san ya nopa kinekij kichijtosej (Ecl. 3:1, 6). *

8. ¿Kenke tlauel moneki ma tikiknelikaj Jehová uan amo tlen onka ipan Tlaltipaktli?

⁸ Satanás kitemolia ma tijchiuakaj sekinok tlamantli uan ayokmo ma tijtekipanokaj Jehová. Ika achtoui Cristo itokilijkauaj kitemolik kichiuas nopa uan ipan ni tonali nojkia (2 Tim. 4:10). Biblia kiijtoua ma tikiknelikaj Jehová uan amo nopa tlamantli tlen onka ipan Tlaltipaktli. ¿Kenke? Pampa san kiampa tijneltokasej uan timouampojchiuasej iuaya (1 Juan 2:15-17). Yeka, moneki nochipa kuali tikitasej tlaj amo techyoltilantok tlen onka ipan Tlaltipaktli. Tlaj kena, kinamiki nimantsi tijpatlasej tlen moneki.

9. 1) ¿Tlake monekiyaya mosentlaliskiaj kichiuasej Jesús itokilijkauaj? 2) ¿Kenijkatsa kinnextilik Jesús tlake monekiyaya kichiuasej?

⁹ Jesús kimachtik Marta amo ma mosentlali kichiuas tlen amo tlauel ipati. Uan itokilijkauaj nojkia kinmachtik nopa. Kiniljuik ma mosentlalikaj ipan toTeotsij iTlanauatijkayo uan ma kitekipanokaj Jehová (xijpoua Mateo 6:22 uan 33). Uan kinnextilik kenijkatsa kichiuaskiaj pampa ya amo kema tlapijpixki miak, amo kipixki se ichaj o se tlali (Luc. 9:58; 19:33-35).

10. ¿Kenijkatsa kuali kinextik Jesús tlen moneki tijchiuasej?

¹⁰ Jesús amo tleno kikajki ma kitsakuili tlajtolmoyauas. Se tonali tlajtolmoyauato Capernaum uan kema tlanki, miakej kiiljuijkej nojua ma mokaua ininuaya. ¿Tlake kichijki Jesús? Amo kinejki mokauas uan kiniljuik monekiyaya tlajtolmoyauati ipan sekinok altepemej (Luc. 4:42-44). Uan kiampa kichijki. Uejka nejnenki kema yajki  kinmachtia miakej. Uan maske amo tlajtlakole eliyaya, kema tlauel tekitiyaya kemantika monekiyaya mosiajketsas (Luc. 8:23; Juan 4:6).

11. 1) ¿Tlake kichijki Jesús kema se tlakatl kiiljuik ma kipaleui kisenkauas se kuesoli? 2) ¿Tlake kinmachtik itokilijkauaj?

¹¹ Se tonali, kema Jesús kinmachtiyaya itokilijkauaj tlen tlauel ipati, kinechkauito se tlakatl uan kiiljuito ma kipaleui kisenkauas se kuesoli. Kiiljuik: “Tlamachtijketl, xikiljui noikni ma nechmaka tlen nechtocaroua tlen totata techkauilijtejtok”. Jesús amo kipaleuik pampa kinmachtijtoya itokilijkauaj uan mosentlalijtoya san ya nopa kichiuas. Yeka, kema kinmachtik kiniljuik tlaj tlauel kinekiskiaj tlapijpiasej, ueliskia mosentlaliskiaj kichiuasej sekinok tlamantli uan ayokmo kitekipanosej toTeotsij (Luc. 12:13-15).

12, 13. 1) ¿Tlake kichijki Jesús ipan teokali ne Jerusalén? 2) ¿Tlake kichijki Jesús kema Felipe kiiljuik se keskij kinekiyayaj kiixmatisej?

¹² Kema Jesús nechka kimiktiskiaj tlauel tlaijiyouik (Mat. 26:38; Juan 12:27). Ya kimatiyaya tlauel tlaijiyouiskia, mikiskia uan nojkia kichiuaskia miak tlamantli kema ayamo kimiktiskiaj. Kema poliuiyaya makuili tonali, yajki Jerusalén ipan se burro, uan maseualmej kiselijkej kejuak inintlanauatijka (Luc. 19:38). Kema tonilik, Jesús kinkixtik ipan teokali nopa tlanamakanij katli tekajkayauayayaj pampa kinekiyayaj kitlanisej miak tomij (Luc. 19:45, 46).

¹³ Kema se keskij greciaeuanij yajtoyaj iljuichiuaj Jerusalén ipan Pascua uan kiitakej tlen Jesús kichijki, amo kimatkej kenke kichijki nopa. Yeka kiiljuijkej apóstol Felipe tlaj ueliskia kiitatij Jesús uan monojnotsasej iuaya. Jesús amo kinejki, pampa amo kinekiyaya kinixmatis katli kipaleuiskiaj o kimanauiskiaj. Kiitayaya tlauel ipati san kichiuaskia tlen Jehová kinauatijtoya, mikiskia uan kiampa techmakixtiskia. Yeka, kinilnamikilik itokilijkauaj nechka mikiskia uan kiniljuik inijuantij nojkia monekiskia mikisej. Uan kiniljuik tlaj kinekiskiaj mikisej, Jehová kinteochiuaskia uan kichiuaskia ma itstokaj nochipa. Uan ika nopa tlajtoli Felipe nojkia kinyolchikajki greciaeuanij (Juan 12:20-26).

14. ¿Tlake sekinok tlamantli kichijki Jesús maske mosentlalijtoya san tlajtolmoyauas?

¹⁴ Maske kema Jesús itstoya ipan Tlaltipaktli mosentlalijtoya san tlajtolmoyauas, nojkia kichijki sekinok tlamantli. Yajki kampa mosenkajkej uan nopaya atl kikuepki tlauel kuali vino (Juan 2:2, 6-10). Nojkia tlakuato iuampoyouaj ininchaj kema kitlanejkej uan sekinok ininchaj katli kinekiyayaj kimatisej tlen tlamachtiyaya (Luc. 5:29; Juan 12:2). Maske kichijki nopa, nochipa kikajki tonali kema momaijtoskia, moyoliljuiskia uan mosiajketsaskia (Mat. 14:23; Mar. 1:35; 6:31, 32).

15. 1) ¿Tlake kiijtok Pablo moneki kichiuasej Cristo itokilijkauaj? 2) ¿Kenijkatsa uelis tijchiuasej kej Pablo kichijki?

¹⁵ Pablo kiijtok Cristo itokilijkauaj eliyayaj kejuak katli motlalouaj uejka uan kinekij tlatlanisej. Tlaj tijnekij tiasitij kampa tlatlanij, moneki timokixtilisej nochi tlen kichiuaskia amo ma tiuelikaj timotlalosej chikauak (xijpoua Hebreos 12:1). Pablo kuali technextilik kenijkatsa tijchiuasej. Maske ueltoskia mochiuas se tlayakanketl ipan se religión, tlauel tlatominpiaskia uan tlauel kiixmatiskiaj, amo kinejki nopa uan mosentlalik kichiuas san “tlen nelia kuali”. Mosentlalik tlajtolmoyauas uan yajki  ipan miak altepemej kej Siria, Asia Menor, Macedonia uan Judea. Tlauel kinekiyaya kiitas kema ueliskia itstos nochipa ne iluikak. Yeka kiijtok: “Mojmostla nikilkaua tlen nijchijki yaluaya uan san nimoyoliljuia tlen kuali uelis nijchiuas ama. [...] Nijneki nielis keja se tlatlanketl tlen motlaloua hasta itlamia” (Filip. 1:10; 3:8, 13, 14). Uan pampa itstoya iselti, amo tleno kitsakuiliyaya ma kitekipano toTeotsij (1 Cor. 7:32-35).

16, 17. 1) ¿Kenijkatsa uelis kichiuasej kej Pablo katli mosenkajtokej uan katli itstokej ininseltitsitsij? 2) ¿Kenijkatsa kichijki kej Pablo se toikni iuaya isiua katli euaj Gales?

¹⁶ Ipan ni tonali, sekij mosentlalijtokej nojua itstosej ininseltitsitsij pampa kiampa ueli tlauel kitekipanouaj Jehová (Mat. 19:11, 12). Katli itstokej ininseltitsitsij amo kipiaj miak tekitl kej katli ya mosenkajtokej. Tlaj tiitstokej toselti o ya timosenkajtokej, nochi moneki tikitasej tlaj amo tleno kichijtok amo kuali ma tijtekipanokaj Jehová. Uelis sekij moneki kipatlasej tlen momajtokej kichiuaj uan kiampa kuali kitekiuisej tonali uan tlauel kitekipanosej Jehová.

¹⁷ Ma tikitakaj tlen kichijki toikni Mark uan isiua Claire katli euaj Gales (Reino Unido). Kema tlankej momachtiaj uan nojua itstoyaj ininseltitsitsij, mochijkej precursores. Kema mosenkajkej nojua kiampa tlatekipanojkej. Uan pampa kinekiyayaj kitekipanosej miak Jehová, moiljuijkej mopanoltisej san ika se keski tlamantli. Yeka, Mark kiijtoua kikajkej ininchaj uan ininteki. Kiampa uelkej tlatekipanojkej ipan sekinok altepemej kampa kichiuaj kali kampa timosentiliaj. Ipan 20 xiuitl tlen panotok, tepaleuijtokej ma mochiua kali ipan miak altepemej ne África. Maske kemantika nechka tlantok inintomij, Jehová nochipa kinmokuitlauijtok. Claire kiijtoua tlauel yolpakij pampa mojmostla kitekipanouaj Jehová. Tlauel kuali mouampojchijtokej ininuaya sekinok, nochipa kipixtokej tlen moneki uan maske kikajkej se keski tlamantli, tlauel yolpakij pampa nochipa kitekipanouaj toTeotsij. Miakej nojkia kiyolmatij kej ni toikniuaj. * (Xikita nopa nota.)

18. ¿Tlake moneki ma timotlajtlanikaj?

¹⁸ Nochi ma timotlajtlanikaj: “¿Moneki nojua nijtekipanos Jehová ika miak pakilistli? ¿Nijkajtok sekinok tlamantli ma kichiua ayokmo kuali ma nijtekipano Jehová? ¿Tlake uelis nijpatlas tlaj nechpanotok nopa?”. Uelis moneki nojua kuali tijpouasej uan timomachtisej Biblia. Ipan nopa seyok tlamachtili tikitasej kenijkatsa uelis tijchiuasej.