1, 2. ¿Tlake kichijki Jehová uejkajkia, uan tlake kinekij kimatisej miakej maseualmej?

KEMA ta tlauel timokokok, uelis timotlajtlanik ni: “¿Nimochikauas?”. O tlaj se tlen mochampoyouaj mokokok, uelis nojkia timoiljuik tlaj nojua mochikauaskia. Nochi tijnekij kuali tiitstosej. Biblia kiijtoua kema se keskij maseualmej mokokojkej, kinekiyayaj kimatisej tlaj nojua mochikauaskiaj, kej kipanok Acab uan Jezabel ininkone katli motokaxtik Ocozías, uan nojkia kej kipanok nopa tlanauatijketl Ben-hadad (2 Rey. 1:2; 8:7, 8).

² Biblia kiijtoua uejkajkia Jehová kinchikajki se keskij maseualmej uan kichijki se keskij tlajtolpanextianij ma kinyolkuikaj katli miktoyaj (1 Rey. 17:17-24; 2 Rey. 4:17-20, 32-35). Yeka, ipan ni tonali miakej maseualmej katli mokokouaj kinekij kimatisej tlaj toTeotsij nojkia kinchikauas.

3-5. ¿Tlake uelij kichiuaj Jehová uan Jesús, uan tlake tlajtlanili tijnankilisej?

³ Jehová ueli kichiua maseualmej ma mokokokaj. Kema itstoya Abraham, kichijki ma mokoko se Faraón. Uan kema itstoya Moisés, kitlatsakuiltik Míriam ika se kokolistli (Gén. 12: 17; Núm. 12:9, 10; 2 Sam. 24:15). Nojkia kintlatsakuiltik israeleuanij kema amo kineltokakej (Deut. 28:58-61). Jehová amo san nopa kichiuayaya, nojkia kinmokuitlauiyaya itekipanojkauaj uan kichiuayaya amo ma mokokokaj (Éx. 23:25; Deut. 7:15). Uan kemantika kinchikajki se keskij, kej Job, katli nechka mikiskia pampa tlauel mokokouayaya (Job 2:7; 3:11-13; 42:10, 16).

⁴ Kej Jehová, Jesús nojkia ueli kinchikaua maseualmej. Kema itstoya ipan Tlaltipaktli, kinchikajki katli kipixtoyaj lepra, katli tlapolouayayaj, katli amo tlachiayayaj uan amo nejnemiyayaj (xijpoua Mateo 4:23 uan 24; Juan 9:1-7). Tlen kichijki kinextia tlake kichiuas ipan Xochimili, kampa amo aka kiijtos ‘mokokoua’ (Is. 33:24).

⁵ Uajka, tlaj tlauel timokokouaj, ¿kinamiki timoiljuisej Jehová uan Jesús techchikauasej? ¿Tlake moneki timoiljuisej achtoui kema tijtlapejpenisej ika tlake timopajtisej?

6. ¿Tlake kiijtok Biblia panoskia ika nopa uejueyi tlamantli tlen kichijkej nopa achtoui Cristo itokilijkauaj?

⁶ Uejkajkia, Jehová kinmakak itonal nopa achtoui Cristo itokilijkauaj, uan sekij uelkej kichijkej uejueyi tlamantli (Hech. 3:2-7; 9:36-42). Uelkej kinchikajkej maseualmej uan kamanaltikej ipan sekinok tlajtoli (1 Cor. 12:4-11). Biblia kiijtojtoya nopa amo nochipa kichiuaskiaj, yeka teipa amo aka kichijki uejueyi tlamantli (1 Cor. 13:8). Yeka ipan ni tonali amo kinamiki timoiljuisej toTeotsij kichikauas se tlen tochampoyouaj.

7. ¿Kenijkatsa techyolchikaua Salmo 41:3?

⁷ Tlaj ta timokokoua, Jehová mitspaleuis uan mitsyolchikauas kej kichijki ika itekipanojkauaj katli itstoyaj uejkajkia. Tlanauatijketl David kiijkuilok: “Paki nopa tlakatl tlen mokuesoua pampa kiniknelia tlen teikneltsitsij, pampa toTeko kipaleuis kema ualas tlaouijkayotl. ToTeko kimokuitlauis para axaka kimiktis” (Sal. 41:1, 2). ¿Kiijtosneki amo kema mikiyaya ipan nopa tonali se maseuali katli tepaleuiyaya? Amo. Uajka, ¿kenijkatsa kipaleuiskia Jehová nopa maseuali? David kiijtok: “Kema uetstos ipan tlaijiyouilistli, toTeko kitlalanas ipan itlapech” (Sal. 41:3). Jehová kimati tlake techtlaijiyouiltia uan ya amo kema techtlauelkauas. Ya kichiua amo tlauel ma timokuesokaj uan techmaka tlalnamikilistli pampa kineki ma tikijiyouikaj nopa tlaouijkayotl. Nojkia kichijtok totlakayo iselti ma mochikaua.

8. Kej kiijtoua Salmo 41:4, ¿tlake kichijki David kema tlauel mokokouayaya?

⁸ Ipan Salmo 41, David kiijkuilok kema tlauel mokokok uan tlauel motekipachojtoya. Kema kipanok ni, ikone Absalón kinekiyaya kitekikixtilis, uan David amo tleno uelki kichijki pampa tlauel mokokouayaya. Ya kimatiyaya kej nopa kipanoyaya pampa tlajtlakolchijki iuaya Bat-seba (2 Sam. 12:7-14). ¿Tlake kichijki? Kiiljuik Jehová: “ToTeko, na nitlajtlakolchijtok moka ta. Xinechtlasojtla uan xinechchikaua” (Sal. 41:4). David kimatiyaya Jehová kitlapojpoljuijtoya uan yeka kiiljuik ma kipaleui kema mokokouayaya. ¿Kiijtosneki David kinekiyaya Jehová ma kichikaua?

9. 1) ¿Tlake kichijki Jehová kema Ezequías nechka mikiskia? 2) ¿Kenijkatsa David kinekiyaya ma kipaleui Jehová?

⁹ Kemantika Jehová kinchikajki se keskij maseualmej. Kema tlanauatijketl Ezequías nechka mikiskia, Jehová kichikajki  uan nojua itstoya seyok 15 xiuitl (2 Rey. 20:1-6). Maske David kimatiyaya nopa, ya amo moiljuik Jehová nojkia kichikauaskia. Ya kinekiyaya ma kipaleui kej kipaleuiskia nopa “tlakatl tlen mokuesoua pampa kiniknelia tlen teikneltsitsij”. David kuali mouikayaya iuaya Jehová, yeka kema mokokok kiiljuik ma kiyolchikaua uan ma kimokuitlaui. Nojkia kiiljuik ma kipaleui nima mochikauas. Tojuantij nojkia uelis kiampa tijchiuasej kema timokokosej (Sal. 103:3).

10. ¿Tlake kinpanok Trófimo uan Epafrodito, uan tlake techmachtia?

¹⁰ Apóstol Pablo uan sekinok toikniuaj nojkia ueliyayaj techikauaj (xijpoua Hechos 14:8-10). Kema Publio itata tlauel “totoniayaya uan esuilouayaya [...,] Pablo kalajki kampa itstoya, uan momaijtok, uan kitlalik ima ipan ya uan kichikajki” (Hech. 28:8). Pablo amo nochipa kinchikajki katli kinixmatiyaya. Kema yauiyaya tlajtolmoyauati uejka, iuampo Trófimo yajki iuaya (Hech. 20:3-5, 22; 21:29). Kema mokokok, Pablo amo kichikajki. Yeka Trófimo ayokmo yajki iuaya uan mokajki altepetl Mileto, kampa ueliskia kaxanis (2 Tim. 4:20). Seyok iuampo tlen itoka Epafrodito nojkia mokokok uan nechka mikiyaya. Maske kej nopa kipanok, Biblia amo kiijtoua tlaj Pablo kichikajki (Filip. 2:25-27, 30).

11, 12. ¿Tlake tekitl kipixtoya Lucas, uan kenijkatsa uelis kipaleuik Pablo?

¹¹ Lucas eliyaya se tepajtijketl uan nojkia miakpa yajki iuaya Pablo (Hech. 16:10-12; 20:5, 6; Col. 4:14). Uelis kinpaleuik kema Pablo uan sekinok mokokojkej (Gál. 4:13). Kej Jesús kiijtok, “se tetikatlakatl axkineki se tepajtijketl, pero se kokoxketl, kena” (Luc. 5:31).

¹² Lucas amo san kiniljuiyaya sekinok kenijkatsa ueliskia mopajtisej. Ya nelia eliyaya se tepajtijketl. Maske Biblia amo kiijtoua kanke momachtik, se tonali Pablo kiijtok Lucas kinontlajpaloyaya katli itstoyaj Colosas. Uajka uelis momachtik ipan Laodicea, se altepetl tlen eltoya nechka Colosas. Nojkia kema kiijkuilok nopa pilamochtsi Lucas uan Hechos, kitekiuik tlajtoli tlen se tepajtijketl kitekiuia. Yeka, miakpa kiijkuilok kema Jesús kinchikajki maseualmej.

13. ¿Tlake moneki tijchiuasej kema se akajya techiljuis kenijkatsa kinamiki timopajtisej?

¹³ Ipan ni tonali yon se maseuali ueli kichiua uejueyi tlamantli uan techikaua. Kema timokokouaj, sekij kinekij techpaleuisej uan yeka techtlajtolmakaj maske amo tikiniljuiaj ma techpaleuikaj. Kemantika tlen techiljuiaj ma tijchiuakaj amo kenijki. Se tonali, Timoteo ijtikuajkualoyaya pampa uelis kiijik atl tlen kitlanauik, yeka kema Pablo kimatki, kiiljuik ma kiiji se kentsi vino (xijpoua 1 Timoteo 5:23). * (Xikita nopa nota.) Kemantika se toikni uelis nochipa techiljuis ma tijtekiuikaj se pajtli o se xiuipajtli, o tlake tijkuasej uan tlake amo, yeka moneki timomokuitlauisej. Uelis techiljuis nopa pampa se tlen ichampoyouaj kipaleuik nopa pajtli. Uan maske kipaleuik, amo kiijtosneki nojkia techpaleuis. Moneki tijmajtosej maske sekij kinpaleuia se keski pajtli, sekinok kintlanauia (xijpoua Proverbios 27:12).

14, 15. 1) ¿Kenke moneki kuali titlalnamikisej? 2) ¿Tlake techiljuia Proverbios 14:15?

¹⁴ Nochi tijnekij kuali tiitstosej pampa tijnekij tiyolpakisej uan kuali tijtekipanosej  Jehová. Maske ya nopa tijnekij, nochipa timokokouaj pampa titlajtlakolejkej. Kema timokokouaj, onka miak tlamantli tlen ika uelis timopajtisej. Maske kinamiki tojuantij tijtlapejpenisej, sekij kiijtouaj kipiaj pajtli tlen ika uelis timochikauasej. Uan techiljuiaj sekij mokualtilijtokej ika nopa pajtli. Uelis techiljuiaj nopa san pampa kinekij tlatominpiasej, yeka moneki kuali titlalnamikisej. Tlaj timokokouaj, uelis nojkia tijnekisej tijtekiuisej nopa pajtli pampa tijnekij kuali tiitstosej o tijnekij uejkauas tiitstosej. Yeka, moneki tikilnamikisej tlen Biblia techiljuia: “Se tlen uiuitik nimantsi kineltoka nochi tlen iuampoyouaj kiiljuiaj ma kichiua, pero se tlakatl tlen tlalnamiki moiljuia intla kuali para kichiuas se tlamantli o axtle” (Prov. 14:15).

¹⁵ Tlaj titlalnamikij, uajka achtoui kuali timoiljuisej tlaj tijchiuasej tlen techiljuiaj. Ni moneki tijchiuasej pampa uelis katli techtlajtolmaka amo ya se tepajtijketl. Moneki timotlajtlanisej: “¿Nelia kinpaleuik nopa pajtli, xiuipajtli o tlen kikuajkej? Uan tlaj nelia kinpaleuik, ¿nojkia nechpaleuis? ¿Kualtiaskia nikintlajtlanis sekinok o nijtlatsintokis se tepajtijketl?” (Deut. 17:6).

16. ¿Kenke tlauel moneki tijnextisej tlalnamikilistli kema tijtlapejpenisej ika tlake timopajtisej?

¹⁶ Kema tijtlapejpenisej tlake tijnekij timochiuilisej o ika tlake timopajtisej, moneki tijnextisej tlalnamikilistli (Tito 2:12). Ni tlauel moneki tlaj timoiljuiaj nopa pajtli o tlen timochiuilisej amo nelia techpaleuis o amo tikixmatij. ¿Uelis kuali techixtomilis  kenijkatsa techpaleuis nopa pajtli katli kineki ma tijtekiuikaj? ¿Nelia tlen techiljuia o timoiljuiaj techkajkayaua? ¿Nojkia kiijtouaj nopa miakej tepajtianij? (Prov. 22:29.) Se akajya uelis techiljuis kipantijkej se yankuik pajtli tlen tepajtianij ayamo kiixmatij. ¿Nelia eltok nopa yankuik pajtli? O uelis techiljuis nopa pajtli kipia se tlamantli tlen amo aka kimati uan tlauel tepaleuia. Tlauel amo kuali tlaj tijtekiuiskiaj. Ma tikilnamikikaj Jehová kiijtoua amo kinamiki tijtekiuisej magia yon seyok tlamantli tlen kichiuaj amo kuali ajakamej (Deut. 18:10-12; Is. 1:13).

17. ¿Tlake nochi tijnekij?

¹⁷ Katli kinyakanayayaj nopa achtoui Cristo itokilijkauaj kititlankej se amatlajkuiloli ipan nochi tlanechikoli uan kiniljuijkej toikniuaj tlake amo kinamikiyaya kichiuasej. Kema nechka tlamiskia, kiniljuijkej: “Tlaj inkichiuasej nochi ni tlamantli, inkichiuasej tlen kuali. Xiitstokaj ika kuali” (Hech. 15:29). Maske ika nopa tlajtoli san monauatiyayaj, nojkia kinextia amo aka kineki mokokos.

18, 19. ¿Kenijkatsa tiitstosej teipa?

¹⁸ Tojuantij nochipa timokokouaj pampa titlajtlakolejkej. Maske amo timoiljuiaj Jehová techchikauas ika ichikaualis, kena timoiljuiaj kenijkatsa tiitstosej teipa kema Jehová kichiuas ayokmo ma timokokokaj. Ipan Apocalipsis 22:1 uan 2, apóstol Juan kiijtok se ‘atemitl tlen temaka yolistli’ uan se “kuauitl tlen temaka yolistli” kinchikauaskiaj nochi maseualmej. Ni amo kiijtosneki se xiuipajtli tlen uelis tijtekiuisej nama o ipan Xochimili. Kiijtosneki nochi tlen Jehová uan Jesús kichiuasej uan kiampa uelis tiitstosej nochipa (Is. 35:5, 6).

¹⁹ Maske tlauel tijnekij tiitstosej ipan Xochimili, ipan ni tonali tlauel techyolchikaua tijmatisej Jehová techiknelia uan kikuamachilia tlen tijyolmatij. Kej David, temachtli tijmatij Jehová amo kema techtlauelkauas kema timokokosej. Ya nochipa techmokuitlauis tlaj tojuantij amo kema tijkauasej (Sal. 41:12).