CAPÍTULO 1
“Nestinemi ke melauj tikpiaj ne tetasojtalis de Dios”
“Nestinemi ke melauj tikpiaj ne tetasojtalis de Dios, kuak no tiktakamatij ya in tanauatil [...]. Uan in tanauatilmej de Dios amo [...] ouij para se kintakamatinemis.” (1 JUAN 5:3)
1, 2. ¿Keyej tejuatsin tikontasojta Jiova?
¿TIKONTASOJTA Dios? Komo tionmotemaktijya iuan, amo tionomeyolouas tiontanankilis ke kemaj, ta tikonchiuakya tein okachi motelneki. Uan nejon netasojtalis kisa itech toyolo. Tein melauj, tiktasojtaj porin yejuatsin techtasojta. Kemej kijtoua Biblia, “tiktasojtaj Dios porin Yejuatsin achto techtasojtak” (1 Juan 4:19).
2 Jiova nochipa kitemoua keniuj kinextis ke techtasojta. Techchijchiuilij taltikpak kampa tinemiskej maj takualtsinkan, uan mojmostaj techmaka nochi tein techpaleuis maj tiksentokakan tinentokan (Mateo 5:43-48). Uan tein okachi tayekantok, techmaka tein techpaleuis maj tiksentokakan timoyekuikakan iuan. ¿Kemej toni? Techmaka iTajtol, Biblia. Uan no techyoleua maj tiknotsakan itech netataujtil, uan techyekiluia ke techkakis uan techpaleuis ika iyektikatsin espíritu (Salmo 65:2; Lucas 11:13). Sayoj ke moajsi okse taman tein okachi kinextia ke techtasojta. ¿Toni nejin? Kiualtitanis iKonetsin tein okachi kitasojta maj techmakixtiki itech tajtakol uan mikilis. ¡Tel ueyi netasojtalis techpialia Jiova! (Xikonixtajtolti Juan 3:16; Romanos 5:8.)
3. 1) ¿Toni moneki tikchiuaskej tein techpaleuis maj tiksentokakan itech inetasojtalis Dios? 2) ¿Toni netajtanil motelneki maj timochiuilikan, uan kani tikajsiskej tanankilil?
Judas 21, NM). Tajtol “xiksentokakan”, kiteajsikamatiltia ke moneki tikchiujtoskej seki taman tein techpaleuis maj tiksentokakan itech inetasojtalis Jiova. Moneki tiktasojtaskej Dios kemej yejuatsin techtasojta. Moneki tiktasojtaskej ika totachiualis. Yejika, moneki maj tisejsemej timotajtanikan: “¿Keniuj uelis niknextis ke niktasojta Dios?”. Tein techpaleuis maj tiknankilikan nejin netajtanil, moneki tikitaskej itajtoluan tatitanil Juan tein Dios kimatiltij: “Nestinemi ke melauj tikpiaj ne tetasojtalis de Dios, kuak no tiktakamatij ya in tanauatil [...]. Uan in tanauatilmej de Dios amo [...] ouij para se kintakamatinemis” (1 Juan 5:3). Kemej tiknekij tiknextiliskej Dios ke tikteltasojtaj, maj tikitakan toni yekmelauj kijtosneki itajtoluan Juan.
3 Jiova kineki maj tikpiakan inetasojtalis nochipaya. Sayoj ke ¿akoni itech yetok maj tiksentokakan tikpiakan inetasojtalis? Tejuan totech yetok. Biblia kiniluia tein kichiuaj kemej Cristo: “Xiksentokakan itech inetasojtalis Dios [...] ika nemilis nochipaya tein nankiitstiyouij” (“NESTINEMI KE MELAUJ TIKPIAJ NE TETASOJTALIS DE DIOS”
4, 5. 1) ¿Toni kijtosnekik Juan keman ika tajtoj “tetasojtalis de Dios”? 2) Xikonmelaua keniuj moskaltijtiuj netasojtalis tein tikonpialia Jiova.
4 ¿Toni kijtosnekik Juan keman ika tajtoj “tetasojtalis de Dios” itech nejin texto? Amo netasojtalis tein Dios techpialia, ta tein tejuan tikpialiaj. Amo tiomeyolouaj ke tikonelnamiki keniuj peuak moskaltia nejon netasojtalis itech moyolo.
5 Xikonelnamiki ke ijkuak peuak tikonixmati Jiova uan itanejnekilis, mochikaujtiaj motakuaujtamatilis itech Jiova. No tikonajsikamatik ke maski titajtakouanij tiyolij uan timouejkatilijtokej iuan Jiova, yejuatsin itechkopa Cristo kichiuak maj ueli xikonseli nemilis nochipaya tein amo kipia tajtakol kemej tein kipoloj Adán (Mateo 20:28; Romanos 5:12, 18). Uan no tikonajsikamatik ke Jiova kiteltajyouiltij kiualtitanis iKonetsin tein okachi kitasojta maj moka momikiliki. Nejon tel senka mitsonyololinij, uan kichiuak no xikontasojta Jiova (xikonixtajtolti 1 Juan 4:9, 10).
6. ¿Keniuj se kinextia yekmelauj netasojtalis, uan netasojtalis tein tikonpialia Dios, toni mitsonolinij xikonchiua?
6 Sayoj ke yekmelauj netasojtalis amo kijtosneki maj sayoj se kimachili. ¿Keyej ijkon tikijtouaj? Porin yekmelauj netasojtalis amo kijtosneki maj sayoj se kijto: “Nejua niktasojta Jiova”. Ijkon kemej takuaujtamatilis, yekmelauj netasojtalis monextia ika tachiualismej (Santiago 2:26). Kemaj, ijkuak aksa tiktasojtaj, tiknekij tikchiuaskej tein kiyolpaktia. Uan yejua nejon mitsonpanok. Keman netasojtalis tein tikonpialia toTajtsin moskaltij itech moyolo, mitsonolinij xionnemi kemej kiyolpaktia. Xa hasta tionmoauij kemej tiitaixpantijkauj Jiova. Komo ijkon tikonchiuakya, moyekita ke tikonpialia Dios ueyi netasojtalis uan amo keman tikonneki tikonkauas. Uan yejua ika mitsonolinij xikonchiua tein okachi motelneki: tionmotenkauak iuan Dios ke tikonchiuati itanejnekilis, uan tikonnextij ika neauilis ke tionmotemaktijya (xikonixtajtolti Romanos 14:7, 8). Sayoj ke tein mitsonpaleuis xikonchiua kemej tionmotenkauak, moneki tikonchiuas tein kijtoua tatitanil Juan.
“KUAK NO TIKTAKAMATIJ [...] TANAUATILMEJ DE DIOS”
7. ¿Katiyejuan seki itanauatiluan Dios uan toni techpaleuis maj tiktakamatikan?
7 Juan kimelaua ke tiknextiliaj Dios ke tiktasojtaj “kuak no tiktakamatij [...] in tanauatilmej”. ¿Katiyejua nejin? Biblia techiluia katiyejuan, uan seki yejua nejin: Jiova techiluia maj amo titauanakan, niono maj tiauilnemikan, maj amo tikiniueyichiuakan tiotsitsin, maj amo titachtekikan niono maj titakajkayauakan (1 Corintios 5:11; 6:18; 10:14; Efesios 4:28; Colosenses 3:9). Tein techpaleuis maj tiktakamatikan itanauatiluan Dios, moneki maj tichipaujkanemikan kemej techiluia Biblia.
8, 9. Keman moneki tikixtaliskej tikchiuaskej teisa, sayoj ke amo tikajsij se tanauatil maj techyekilui ox kuali oso amo, ¿keniuj uelis tikmatiskej ox kiyolpaktis Jiova oso amo? Xikontali se neskayot.
8 Sayoj ke komo tiknekij tikyolpaktiskej Jiova, amo sayoj moneki tiktakamatiskej itanauatiluan tein techyekiluia toni tikchiuaskej. Jiova amo techmaka tanauatilmej itech nochi taman tein tikchiuaskej, tein techmachililtis kemej eskia tiilpitokej. Uan mojmostaj moneki tikixtaliskej tikchiuaskej miak taman, sayoj ke amo tikajsij se tanauatil Salmo 97:10; Proverbios 6:16-19). Sayoj ijkon tikmatij keniuj timonejnemiltiskej kemej kiyolpaktis. Ijkon kemej tikixmattiyouij keniuj tamati Jiova uan tikixmattiyouij itachiualisuan, okachi amo ouij tikmatij ox kiyolpaktis tein tikixtaliaj tikchiuaskej oso amo. Ijkon, maski amo tikajsij se tanauatil tein techyekiluia ox kuali oso amo tein tikchiuatij, tikajsikamatij ‘keniuj tikyolpaktijtiyaskej Dios’ (Romanos 12:2).
maj techyekilui ox kuali oso amo. Keman timoajsiskej ijkon, ¿keniuj tikmatiskej ke kiyolpaktis Jiova tein tiknemiliaj tikchiuaskej? Itech Biblia tikajsij tajtolmej tein kiyeknextia keniuj kiita Dios teisa. Keman timomachtiaj, tikajsikamatij tein Jiova kitasojta uan tein kitauelita (xikonixtajtolti9 Maj tiktalikan se neskayot. Itech Biblia amo kanaj techyekiluia maj amo tikitakan teposixyekauil oso películas, kampa moita auilnemilis oso tateuilis. Sayoj ke, ¿moneki se tanauatil maj techilui maj amo tikitakan? Tikmattokejya keniuj kiita Jiova nejon. Itech iTajtol kiyeknextia ke yejuatsin “kitauelita akin kitasojta tateuilis”, uan “kintatsakuiltis nochi nekes ten auilnenkanentinemij de namikuanij ya, oso de ayamo namikuanij” (Salmo 11:5; Hebreos 13:4). Keman titanemiliaj itech nejin tajtolmej tein Jiova kichiuak maj moijkuilo, tikajsikamatij katiyejua itanejnekilis. Uan yejika amo timoixpetaniaj ika tamouisolmej kampa moita tein Jiova kitauelita. Tikmatij ke kiyolpaktia Jiova keman senkis tikauaj neixpetanilis, tein taltikpakneminij kichiuaj maj tiknemilikan ke amo techijtakoua. *
10, 11. ¿Keyej nochipa tiknekij tiktakamatiskej Jiova, uan keniuj moneki tiktakamatiskej?
10 ¿Toni okachi techolinia maj tiktakamatikan itanauatiluan Dios? Ika okseki tajtolmej, ¿keyej tiknekij mojmostaj Gálatas 6:7). Tiktakamatij Jiova porin tikmatij ke ijkon ueli tiknextiaj ke tikteltasojtaj. Ijkon kemej konemej kinekij maj kinselikan imin tatuan, tejuan no tiknekij maj techseli Jiova (Salmo 5:12). Yejuatsin toTajtsin uan tikteltasojtaj. Uan okachi techyolpaktia uan techyolseuia tikmatiskej ke ijkon kemej timonejnemiltiaj ‘kichiua maj Jiova techseli’ (Proverbios 12:2).
timonejnemiltiskej kemej Dios kineki? Amo sayoj porin amo tiknekij tikpiaskej kuejmolmej oso amo tiknekij tikseliskej tatsakuiltilis (11 Yejika amo tiktekitiliaj Dios porin tikmachiliaj ke techchikaujkauia, niono sayoj keman tejuan tiknekij oso keman tikpiaj tein tiknekij. * Amo tikixpejpenaj katiyejua tiktakamatiskej uan katiyejua amo, niono tiknemiliaj sayoj tikchiuaskej keman amo ouij oso keman amo timoteltajyouiltiaj, ta ‘tiktakamattinemij’ ika nochi toyolo (Romanos 6:17). Tikmachiliaj kemej salmista: “Niknextis ke nechyoltilana motanauatiluan” (Salmo 119:47). Kemaj, tiktakamatij Jiova ika yolpakilis. Tikmatij ke yejuatsin kinamiki —uan tein melauj techtajtania— maj nochipa tiktakamatikan uan amo sayoj komo tikpiaj tein tiknekij (Deuteronomio 12:32). Tiknekij timochiuaskej kemej Noé, tein kitakamatik Dios miak xiujmej uan ijkon kinextij ke kiteltasojtaya. Komo ijkon tikchiuaj, no techijtouiliskej kemej kijtouilijkej Noé: “Kichiuak nochi tein Dios kinauatijka. Senkis ijkon kichiuak” (Génesis 6:22).
12. ¿Toni kitelyolpaktia Jiova?
12 ¿Keniuj momachilia Jiova keman tiktakamatij ika yolpakilis? Biblia kijtoua ke tikyolpaktiaj (Proverbios 27:11). Sayoj ke, ¿yekmelauj ueli tikyolpaktiaj akin okachi Ueyichiujkej itech iluikak uan taltikpak? ¡Kemaj! Maj tikitakan keyej. Jiova techchijchiuak maj tiuelikan tikixpejpenakan toni tikchiuaskej. Ijkon, ueli tikixpejpenaj tiktakamatiskej Dios oso amo (Deuteronomio 30:15, 16, 19, 20). Yejika, nochipa keman tiknemiliaj tikchiuaskej itanejnekilis porin tiktasojtaj ika nochi toyolo, tiktelyolpaktiaj (Proverbios 11:20). Uan no, tikixpejpenaj se nemilis tein okachi kuali.
“IN TANAUATILMEJ DE DIOS AMO [...] OUIJ PARA SE KINTAKAMATINEMIS”
13, 14. ¿Keyej uelis tikijtoskej ke “tanauatilmej de Dios amo [...] ouij para se kintakamatinemis”, uan ika toni neskayot uelis tikmelauaskej?
13 Tatitanil Juan techiluia se taman tein techyolseuia: “In tanauatilmej de Dios amo [...] ouij para se kintakamatinemis”. Tajtol griego tein mokepa itech toBiblia kemej “amo [...] ouij” itech 1 Juan 5:3, no kijtosneki “etik”. * Yejika okse Biblia kikepa ijkuin: “Itanauatiluan amo se tamamal tein etik” (Nuevo Testamento, Pedro Ortiz). Jiova amo techtajtania nion teyi tein amo tikxikoskej oso tein amo taixejekol. Maski tinochin titajtakouanij, uelis tikchiuaskej kemej kijtoua itanauatiluan.
14 Maj tiktalikan se neskayot. Se tepopaj koujkuiti iuan ikonetsin. Kemej tikmatij, nejin tepopaj amo kiiluiskia ikonetsin maj kimama miak kuouit, ta kimati ke amo kixikos uan uelis mokokos. No ijkon iuan toDios tetasojtakej. Yejuatsin amo techiluia maj tikchiuakan tein amo tiueliskej (Deuteronomio 30:11-14). Amo keman technauatia maj tikmamakan teisa tein tel etik. Jiova kimati toni uelis tikchiuaskej uan toni amo, “ta yejuatsin kuali techixmati keniuj tichijchiujtokej, uan kielnamiki ke tichijchiujtokej ika talnex” (Salmo 103:14).
15. ¿Keyej uelis senkis tikneltokaskej ke itanauatiluan Jiova nochipa techpaleuia maj kuali techyoui?
15 Itanauatiluan Jiova yekmelauj amo etik; tein kemaj techpaleuia maj kuali techyoui (xikonixtajtolti Isaías 48:17). Moisés kiniluij israelitas: “Jiova technauatij maj tikchiuakan nochi nejin tajtolmej tein amo ueli se kitapanauilia, uan ijkon tikmoujkatokaskej Jiova toDios”. Uan ompa kiniluij keyej: “Techpaleuis maj nochipa kuali techyoui uan maj tiksentokakan tinentokan” (Deuteronomio 6:24). Tejuan no uelis senkis tikneltokaskej ke itanauatiluan Jiova nochipa techpaleuia maj kuali techyoui, uan maj tiyolpakikan nochipaya. ¿Uan keyej techtelpaleuia? Porin Jiova techmaka nejon tanauatilmej, uan kimati keniuj okachi kuali techyas, ta yejuatsin tel senka kipia tamatilis (Romanos 11:33). Uan no, yejuatsin tetasojtatinemi (1 Juan 4:8). Kemej yejuatsin tetasojtatinemi, nochipa kichiua uan kijtoua teisa ika netasojtalis, tein no iuantia keman techmaka itanauatiluan.
16. Maski tein onkak nikan taltikpak uan tajtakol tein tikpiaj kineki techtilanas maj tiuetsikan, ¿toni techpaleuia maj tiktakamatikan Dios?
16 Sayoj ke nejin amo kijtosneki ke tiktakamatiskej Dios amo moneki tikchiuaskej se chikaujkayot. Moneki tikixnamikiskej nochi tein onkak nikan taltikpak tein kineki techtilanas, tein ‘kiyekana yejua in amokuali Satanás’ (1 Juan 5:19). Uan no, kemej titajtakouanij, moneki timochikauaskej maj amo techtilana maj tiktapanauilikan itanauatiluan Dios (Romanos 7:21-25). Sayoj ke netasojtalis tein tikpialiaj Dios techpaleuis maj amo techtani tein amo kuali. Jiova kintatiochiuia akin ika netasojtalis, kitaliaj itech imin yolo kitakamatiskej yejuatsin. Kemaj, “Dios kinmaktilijtiyas [...] in Yektikatsin Espíritu nekes ten kitakamatinemiskej” (Hechos 5:32). Uan nejon espíritu kichiua maj tikpiakan itech toyolo se kualtsin takilot: kualneskayomej tein techpaleuia maj tiksentokakan tiktakamatikan Dios (Gálatas 5:22, 23).
17, 18. 1) ¿Toni timomachtiskej itech nejin amaix, uan toni moneki tikelnamiktoskej keman timomachtiskej? 2) ¿Toni ika titajtoskej itech okse capítulo?
17 Itech nejin amaix timomachtiskej principios tein Jiova techmaka uan tanauatilmej tein techiluia maj tichipaujkanemikan. No tikitaskej tajtolmej tein techajsikamatiltia tein kineki maj tikchiuakan. Keman tikitaskej, moneki tikelnamiktoskej seki taman tein motelneki. Yekinika, Jiova amo keman techchikaujkauia maj tiktakamatikan itanauatiluan uan principios; yejuatsin kineki maj tikchiuakan itanejnekilis porin kisa itech toyolo. Ojpatika, Jiova techiluia keniuj timonejnemiltiskej kemej techualkuilis miak tatiochiualismej axkan, uan satepan se nemilis nochipaya. Uan expatika, tiktakamatiskej Jiova ika nochi toyolo, tiknextiaj ke tikteltasojtaj.
18 Jiova techtayokolijtok totanemilil, uan nejin techpaleuia maj tikmatikan komo teisa kuali yetok oso amo. Sayoj ke komo tiknekij maj totanemilil kuali techyekana, moneki tikmachtiskej, uan yejua nejon ika titajtoskej itech okse capítulo.
^ párr. 9 Itech cap. 6 kimelaua keniuj uelis tikmatiskej katiyejua neixpetanilis tein kuali.
^ párr. 11 Hasta amokuali ejekamej tatakamatij porin kinchikaujkauiaj. Keman Jesús kinchikaujkanauatij maj kisanij itech seki taltikpakneminij, monekik kiseliskej ke Cristo kipia ueyi tanauatil uan monekik kitakamatiskej maski amo kinekiaj (Marcos 1:27; 5:7-13).
^ párr. 13 No yejua nejin tajtol mokui itech Mateo 23:4, kampa ika motajtoua “ouijkayot ten semi etik”, tein escribas uan fariseos kichiuayaj maj kimachilikan taltikpakneminij, keman kinchikaujkauiayaj maj kitakamatikan miak tanauatilmej, uan maj kichiuakan tachiualismej tein kisa itech uejkaujtalnamikilis tein sayoj yejuan kinenemiliayaj.