1-3. ¿Toni panok achto ke Jesús kinkaujteuaskia itatitaniluan, uan katiyejua netajtanilmej tiknankiliskej?

 KEMAN Jesús momikilij, itatitaniluan semi tayokoxtoyaj. Sayoj ke keman oksepa yoltoyaya, ¡yejuan semi yolpakiaj! Itech 40 tonalmej tein panokej, Jesús miakpa monextij ininixpan, kinmachtij uan kinyolchikauak. Yejuan semi kinyolpaktiaya iuan yetoskej uan kinekiskiaj maj amo kikaujteua, sayoj ke ajsikaya tonal keman monekia yas.

² Jesús moajsi iniuan itatitaniluan itech Olivojtepet, uan yejuan kikakij ika nejmachkayot nochi tein kiniluia. Nochi ijsiujka panok. Keman kintamiiluij tein monekia kiniluis, momamelauak, kintiochiuak uan peuak pankisa iluikak. Tatitanilmej kisentokayaj ajkotachixtoyaj maski amo kiitayajok porin ixpoliuik mixtsalan (Luc. 24:50; Hech. 1:9, 10).

³ Nejon tein kipanokej tatitanilmej semi kintanemililtij. ¿Toni kichiuaskiaj axkan ke ininTamachtijkauj yajki iluikak? Monekia kisentokaskej kichiuaskej  tekit tein Jesús kuali kinmachtijka keniuj kichiuaskej. ¿Toni kinmachtij yejua, uan toni kichiujkej yejuan? ¿Uan toni techmachtia axkan tejuan? Itech Hechos capítulo 1 tikajsiskej tanankililmej tein semi techyolchikauas.

4. Keman Lucas peuak kijkuiloua Hechos, ¿akoni kitajkuilouilijtoya?

⁴ Keman Lucas peuak kijkuiloua Hechos, kitajkuilouilijtoya Teófilo, nejon takat akin Lucas no kitajkuilouilijtoya keman kijkuiloj iEvangelio. a Nikan no kitetapouia kemej tein kitetapouij itech itamian amatajkuilol Lucas uan no kimelaua okseki taman. Nejon kiyeknextia ke no yejua Lucas kijkuiloj amatajkuilol Hechos.

5, 6. 1) ¿Toni kinpaleuij imomachtijkauan Jesús maj kisentokanij takuaujtamatinij? 2) ¿Toni no techpaleuia tejuan maj titakuaujtamatikan?

⁵ Hechos 1:3 kijtoua ke Jesús monextij ininixpan imomachtijkauan uan ijkon “kinpaleuij maj kiyekmatinij ke yejua yoltoya”. Miakpa monextij ininixpan imomachtijkauan: kemansa ininixpan sayoj se oso omen, kemansa ininixpan nochin itatitaniluan uan se tonal monextij ininixpan panoua 500 imomachtijkauan (1 Cor. 15:3-6). Nochi nejon kinpaleuij imomachtijkauan Jesús maj kiyekmatinij ke yejua yoltoya uan nejon kinpaleuij maj kisentokanij takuaujtamatinij.

⁶ No ijkon panoua axkan: tejuan titakuaujtamatij porin tikyekmatij ke mochiuak tein tikneltokaj. Maj tiknemilikan: ¿toni techyekmatiltia ke Jesús nemik nikan taltikpak, ke toka momikilij uan ke oksepa yoltok? ¡Onkak miak taman! Itech Biblia tein moijkuiloj ika ichikaualis Dios, ixnesij akin kiitakej uan kitematiltijkej tein mochiuak uan nejon senkis takuaujtamach. Yejua ika, komo timomachtiaj tein techtapouia Biblia uan tiktataujtiaj Dios maj techpaleui maj tikajsikamatikan, okachi titakuaujtamatiskej. Maj tikelnamikikan ke se takuaujtamatis amo kijtosneki sayoj se kineltokas se taman, ta kijtosneki ke onkak tein techyekmatiltia ke melauak tein tikneltokaj. Uan komo ijkon titakuaujtamatij uelis tinemiskej nochipaya (Juan 3:16).

7. ¿Keniuj no ijkon uelis tikchiuaskej kemej Jesús keman titanojnotsaj?

⁷ Amatajkuilol Hechos no kijtoua ke Jesús kinnojnotsak imomachtijkauan ika “iTaixyekanalis Dios”. Kinmelauilij ke achto moijtojka ke Mesías kitajyouiltiskiaj uan kimiktiskiaj (Luc. 24:13-32, 46, 47). Uan keman Jesús kinmelauilij ke yejua katka Mesías, tein melauj ika kinnojnotstoya iTaixyekanalis Dios porin yejua taixyekanaskia kemej Tekiuaj. Jesús nochipa ika  tajtouaya iTaixyekanalis Dios keman tanojnotsaya, uan tejuan no ijkon moneki tikchiuaskej (Mat. 24:14; Luc. 4:43).

8, 9. 1) ¿Toni ome taman kichiayaj tatitanilmej maj mochiua tein kinextiaya ke mopolojtoyaj? 2) ¿Keniuj kinpaleuij Jesús itatitaniluan, uan toni techmachtia tein kinnankilij?

⁸ Keman tatitanilmej mosentilijkej iuan Jesús itech Olivojtepet, amo oksepa moitaskiajok nikan taltikpak. Kitajtanijkej se taman tein kinekiaj kimatiskej: “ToTekotsin, ¿tikchiuati itech nejin tonalmej maj taixyekana se tekiuaj itech xolal Israel kemej achto?” (Hech. 1:6). Nejin kinextia ke mopolojtoyaj. Kichiayaj maj mochiua ome taman. Yekinika, ke oksepa taixyekanaskia se tekiuaj itech xolal Israel. Uan ojpatika, kinemiliayaj ke niman peuaskia taixyekanas, porin kikuikej tajtolmej “itech nejin tonalmej”. ¿Keniuj kinpaleuij Jesús?

⁹ Moita ke Jesús kimatia ke amo uejkaua kiajsikamatiskiaj yekinika taman, yejua ika amo teyi kinmelauilij. Tein melauj, majtakti tonalmej satepan imomachtijkauan kiitaskiaj ke peua moajsi se yankuik xolal, Israel tein iaxka Dios. Keman mochiuaskia nejon, judíos amo yeskiajok ixolal Dios. Sayoj ke Jesús kemaj kinpaleuij maj kiyekajsikamatinij ojpatika taman. Kiniluij: “Amo moneki nankimatiskej hora oso tonalmej tein toTajtsin kiixtalij, porin sayoj yejua kinamiki kiixtalis” (Hech. 1:7). Sayoj Jehová kinamiki kiixtalis kemanian mochiuas tein kineki. Tepitsin achto ke momikiliskia, Jesús kijtoj ke nion yejua kimatia “tonal uan hora” keman tatamiskia, ta “sayoj toTajtsin” kimatia (Mat. 24:36). Nejin techmachtia ke tejuan amo no moneki tiktemojtoskej tikmatiskej kemanian tatamisya, porin nejon se taman tein amo “moneki” tikmatiskej.

10. ¿Toni moneki tikchiuaskej ijkon kemej kichiujkej tatitanilmej, uan keyej?

¹⁰ Maski mopolojtoyaj tatitanilmej, semi takuaujtamatiaj. Katkaj yolyemankej uan mokaujkej maj Jesús kinmelaua. Uan no, maski mopolojtoyaj, kinextiayaj ke kitemouayaj tachixtoskej. Jesús miakpa kiniluijka: “Nochipa xitachixtokan” (Mat. 24:42; 25:13; 26:41). Uan ijkon kichiujtoyaj. Kitemojtoyaj kiitaskej tein kinextiskia ke Jehová kichiuatiya tein motenkaujka. Tejuan no moneki maj nochipa titachixtokan. Axkan okachi moneki titachixtoskej porin tinemij itech “tonalmej keman tatamitiya” (2 Tim. 3:1-5).

11, 12. 1) ¿Toni Jesús kinnauatij imomachtijkauan maj kichiuanij? 2) Achto ke Jesús kinnauatiskia maj tanojnotsakan, ¿keyej semi kuali maj kiniluiani ke Dios kinpaleuiskia ika ichikaualis?

¹¹ Jesús kiniluij itatitaniluan tein monekia amo kielkauaskej. Kinelnamiktij: “Keman Dios namechmakas ichikaualis, nanyeskij nanchikaujkej. Uan nanechteixmatiltiskej ompa Jerusalén, itech nochi Judea uan Samaria, uan itech nochi taltikpak” (Hech. 1:8). Yejuan monekia kiteixmatiltiskej ke Cristo oksepa yoltoya. Peuaskiaj ompa Jerusalén kampa kimiktijkaj toTekotsin.  Ajsiskiaj itech nochi Judea, satepan ompa Samaria uan ajsiskiaj kampa okachi uejka.

¹² Achto ke Jesús kintitaniskia maj tanojnotsatij, kinelnamiktij ke Dios kinpaleuiskia ika ichikaualis. Semi kuali maj kiniluiani nejon. Itech amatajkuilol Hechos panoua 40 viajes ixnesi tajtol “ichikaualis” Dios kemej itech Hechos 1:8. Nejin amatajkuilol miakpa kinextia ke amo uelis tikchiuaskej tein Jehová kineki komo amo techpaleuia ika ichikaualis. Axkan okachi moneki maj techpaleui, yejua ika semi moneki maj mojmostaj tiktajtanikan Dios maj techmaka ichikaualis (Luc. 11:13).

13. ¿Hasta kani axkan moneki titanojnotsaskej, uan keyej moneki tiktayekanaltiskej nejin tekit?

¹³ Maski tokniuan itech yekinika siglo tanojnotskej kampa okachi uejka, axkan moneki titanojnotsaskej “itech nochi taltikpak”. Maski ijkon, kemej tikitakej itech tamachtilis se, titanojnotsatij ika miak pakilis porin tikmatij ke Dios kineki maj nochin kikakikan kuali tanauatilmej tein ika tajtoua iTaixyekanalis Dios (1 Tim. 2:3, 4). ¿Tikontayekanaltia nejin tekit tein tapaleuia maj oksekin uelikan momakixtikan? Semi tiyolpakij keman tikchiuaj nejin tekit. Uan no, Jehová techmaka chikaualis para uelis tikchiuaskej. Uan itech amatajkuilol Hechos tikajsiskej keniuj moneki titanojnotsaskej uan toni moneki techolinis maj titanojnotsakan para uelis kuali tikchiuaskej nejin tekit.

14, 15. 1) ¿Keniuj kijtojkej ángeles ke oksepa ualaskia Cristo, uan toni kinekiaj kijtoskej? (No xikonita nota). 2) ¿Keyej tikijtouaj ke Cristo oksepa ualaj “ijkon kemej” yajki?

¹⁴ Kemej achto tikitakej, satepan ke Jesús pankisak iluikak uan ixpoliuik mixtsalan, 11 tatitanilmej kisentokayaj ajkotachixtoyaj. Ijkuak, monextijkej ome ángeles uan kiniluijkej: “Takamej kayomej Galilea, ¿keyej nanajkotachixtokej? Nejin Jesús, akin namouan yetoya uan kiuikakej ne iluikak, ualas ijkon kemej nankiitakej ke yajki” (Hech. 1:11). ¿Kijtosneki nejon ke Jesús oksepa mokepas kemej se takat, kemej tamachtiaj itech seki taneltokalismej? Amo. ¿Keniuj tikmatij?

¹⁵ Ángeles kijtojkej ke Jesús oksepa ualaskia ‘ijkon kemej kiitakej ke yajki’. b ¿Uan keniuj yajki Jesús? Keman ángeles iniuan tajtojkej tatitanilmej, Jesús amo moitayaok. Sayoj tatitanilmej kiitakej uan kimatkej ke Jesús kikaujkaya taltikpak uan yajki iuan iTajtsin ne iluikak. Uan Cristo oksepa ualaskia ijkon kemej yajki, uan ijkon panok: sayoj akin kiajsikamatij tein kitematiltia iTajtol Dios kimatij ke Jesús taixyekantokya kemej Tekiuaj itech iTaixyekanalis Dios (Luc. 17:20). Moneki tiktemoskej toni kinextia ke Jesús taixyekantokya uan tikinpaleuiskej oksekin maj no kiajsikamatikan ke moneki kitekitiliskej Dios axkan, achto ke tamis tiempo.

16-18. 1) ¿Toni techmachtia Hechos 1:13, 14 kemej moneki tikitaskej nechikolmej kampa tikueyichiuaj Jehová? 2) ¿Toni techmachtia tein kichiuak imomaj Jesús? 3) ¿Keyej semi moneki maj nochipa timosentilikan?

¹⁶ Keman tatitanilmej “mokepkej Jerusalén”, “semi yolpaktiayaj” (Luc. 24:52). ¿Toni kichiuaskiaj axkan ke kimatiajya toni Cristo kinnauatij maj kichiuanij? Maj tikitakan tein kijtoua Hechos 1:13, 14 kampa techtapouia keniuj mosentiliayaj tokniuan. Ompa kijtoua ke “tejkokej itech cuarto” uan ompa monechikojkej. Ompa Palestina, miak kalmej kipiaya kalampa se escalera kampa tejkoyaj itech se cuarto ajko. Nejon tonal keman monechikojkej, xa katka ichan imomaj Marcos akin ixnesi itech Hechos 12:12. Amo tikyekmatij akoni ichan katka, sayoj ke tiknemiliaj ke katka se cuarto kampa ueliskiaj mosentiliskej. Uan, ¿akonimej ompa yetoyaj uan toni kichiujkej?

¹⁷ Tajkuilol kijtoua ke amo sayoj yetoyaj tatitanilmej, ta no okseki takamej, uan no “seki siuamej”, semej yejua imomaj Jesús. Hasta nikansaj ixnesi itokay María itech Biblia. Semi kualtsin se kiitas ke amo kitemojtoya maj kiueyitalikan María, ta ika yolyemanilis kiueyichiujtoya Dios iniuan okseki tokniuan. ¡Semi kiyolchikauaya kinitas naui ikoneuan maj no ompa yetonij! Tikmatij ke keman Jesús moajsia nikan taltikpak, itakpaikniuan amo kineltokayaj tein tamachtiaya, sayoj ke keman momikilij uan oksepa nemik, peuak taneltokaj (Mat. 13:55; Juan 7:5; 1 Cor. 15:7).

¹⁸ ¿Uan keyej mosentilijkej imomachtijkauan Cristo? Hechos 1:14 kijtoua: “Kemej nochin yejuan sayoj se taman kinekiaj, miakpa motataujtiayaj”. Keman timosentiliaj ueli tikueyichiuaj Jehová. Ompa timoyolchikauaj, techmachtiaj itajtol Dios uan techyolmajxitiaj. Uan tein okachi moneki, timonechikouaj para tikueyichiuaskej Jehová. Semi tikyolpaktiaj toTajtsin keman ompa timotataujtiaj uan ticantarouaj, uan nejon no semi techyolchikaua tejuan. Yejua ika, maj nochipa tiakan nechikolmej kampa tikueyichiuatij Jehová (Heb. 10:24, 25).

19-21. 1) ¿Toni techmachtia tikmatiskej ke Pedro taixyekanak keman momelauak se taman tein semi monekia? 2) ¿Keyej monekia kiixpataskej Judas, uan toni techmachtia kemej kimelaujkej nejin taman?

¹⁹ Itech nejon tonalmej, itatojtokakauan Cristo monekik maj kimelauakan se taman tein semi monekia, uan tatitanil Pedro taixyekanak keman momelauak nejon (Hech. 1:15-26). Tikitaj ke Jehová oksepa kimakatoya nejon tekit maski seki semanas achto kijtojka ke amo kiixmatia iTekotsin (Mar. 14:72). ¿Melauj ke semi techyolseuia nejon? Kemej tinochin titajtakouanij, moneki maj techelnamiktikan ke Jehová yolkuali uan ke kineki techtapojpoluis komo yekmelauj timoyolpataj (Sal. 86:5).

²⁰ Pedro kiajsikamatik ke monekia kitemoskej akoni kiixpataskia Judas akin kitemaktij Jesús. ¿Akoni yeskia? Monekia yeski semej takamej akin nochipa yajtinemik iuan Jesús keman tanojnotstinemia uan kiitak keman  oksepa nemik (Hech. 1:21, 22). Nejon mouika ika tein Jesús kijtojka: “Namejuan akin nanechtojtokanij, namotaliskej itech 12 uejueyi sillas uan nankiixtaliskej tein kinnamiki kiseliskej 12 uejueyi kalyetonij israelitas” (Mat. 19:28). Nesi ke Jehová kinekia maj 12 tatitanilmej akin iuan tanojnotsayaj Jesús yeskiaj “12 temej” kampa tsineujtoskia Yankuik Jerusalén (Apoc. 21:2, 14). Yejua ika toTajtsin kipaleuij Pedro maj kiajsikamati ke yejua Judas akin itech mochiuaskia tein achto moijtojka: “Tekit tein kipiaya kemej tayekankej, maj kimakakan okse” (Sal. 109:8).

²¹ ¿Keniuj taixpejpenkej? Kitemojkej kimatiskej ika suertes (Prov. 16:33). Maski ijkon kichiujkej nejon tonal kemej ipa momattoyaj ne uejkauj, amo sepaok kinextia Biblia ke ijkon kichiujkej. Nesi ke keman Dios kinmakak ichikaualis, amo keman mokuikok. ¿Keyej ijkon taixpejpenkej nejon tonal? Tatitanilmej kitajtanijkej Dios: “ToDios Jehová, tejua akin tikinyolixmati nochin, xiknexti katiyejua de nejin ome takamej tikijitak” (Hech. 1:23, 24). Yejuan kinekiaj maj Jehová kiixpejpenani akoni yeskia. ¿Uan akoni kiixpejpenak maj yeskia semej “12 tatitanilmej”? c Matías, akin moita ke katka semej 70 imomachtijkauan Jesús akin kintitanka maj tanojnotsatij (Hech. 6:2).

22, 23. ¿Keyej moneki timokauaskej maj techixyekanakan tokniuan tayekananij uan tikintakamatiskej?

²² Nejin techelnamiktia ke Dios kineki maj no ijkon mochiua itech inechikol. Axkan no kinixtaliaj tokniuan akin taixyekanaskej itech nechikolmej. Achto ke kinixtaliskej, tayekananij kitajtaniaj Dios maj kinixyekana ika ichikaualis uan kiitaj ox kichiujtokejya tein Biblia kijtoua ke moneki kichiuaskej. Ijkon tinochin tikmatij ke ika ichikaualis Dios kinixtalijkej kemej tayekananij. Yejua ika timokauaj maj techixyekanakan uan tikintakamatij. Ijkon titapaleuiaj maj tinochin tisentekitikan itech nechikol (Heb. 13:17).

²³ Kemej tikitakej, imomachtijkauan Jesús moyolchikaujkej keman Jesús monextij ininixpan keman oksepa yoltoya uan mopatak seki taman para ueliskia kichiuaskej tekit. Itech okse tamachtilis tikitaskej nejon taman tein semi moneki.