1-3. 1) ¿Akoni peuak iuan youi Pablo keman kinkalpanoto nechikolmej, uan keniuj tekititoya nejon telpoch? 2) ¿Toni tikitaskej itech nejin tamachtilis?

 IJKON kemej panotiouij itech tataman xolalmej, Pablo ika tanemilia Timoteo, akin iuan youi. Yejua kipia kemej 20 xiujmej uan semi kiuelita tapaleuis. Ijkon kemej okachi uejka youi iuan Pablo, okachi uejka mokaua Listra kampa yejua nemia uan no Iconio. Uan ¿toni kinpanoskia kampa miakkan yajtinemiskiaj? Axkan Pablo ika ojpaya youi tanojnotsati kemej misionero yejua ika kimati ke kipanoskej ouijkayomej. Sayoj ke, ¿toni kichiuaskia Timoteo keman kipanoskia ouijkayomej?

² Xa Pablo takuaujtamati ke Timoteo kichiuas se kuali tekit. Kemej Pablo kipanoka seki taman, kuali kimatia ke moneki kuali mouikas iuan akin iuan yas, uan no sentekitiskej para kinyolchikauaskej tokniuan. No moneki senkis kiixtaliskej kichiuaskej tekit tein kinmakakej maski ouij yeski. Xa ijkon tanemilia porin achto yejua uan Bernabé motajtolteuijkej uan moxelojkej.

³ Itech nejin tamachtilis tikitaskej toni uelis tikchiuaskej komo kemansa timotajtolixnamikij iuan se tokniuj. No tikitaskej keyej Pablo kiixpejpenak Timoteo para maj iuan yajtinemi, uan okachi tikmatiskej toni tekit kichiuaj tokniuan takalpanouanij.

4. ¿Keyej Pablo kinekia oksepa kinkalpanotiuj tokniuan itech nechikolmej?

⁴ Itech achto tamachtilis tikitakej ke Pablo, Bernabé, Judas uan Silas kinmatiltitoj tokniuan de Antioquía ke oloch taojtokaltianij kiixejekojkej ke takamej amo monekiaok motekiskej uan no kinyolchikaujkej tokniuan. ¿Uan toni panok satepan? Pablo kiluij Bernabé: “Maj timokepakanya uan maj tikinkalpanotij tokniuan akin nemij itech nochin uejueyi xolalmej kampa tikteixmatiltijkej itajtol Jehová para tikitaskej keniuj yetokej” (Hech. 15:36). Axkan ika ojpa Pablo  yaskia tanojnotsatiuj kemej misionero. Amo sayoj kinekia kinitatiuj akin yankuixtok mochiujkaj tokniuan. Hechos kimelaua keyej yajki. Yekinika, porin ijkon no ueliskia kinmatiltiskej okseki tokniuan tein kiixtalijkaj tatitanilmej uan tayekananij de Jerusalén (Hech. 16:4). Uan, ojpatika, para kinyolchikauas tokniuan tein moajsiaj itech nochi nechikolmej (Rom. 1:11, 12). ¿Keniuj axkan itaixpantijkauan Jehová no ijkon kinyolchikauatij tokniuan kemej ne uejkauj oloch taojtokaltianij kiixtalijkej kichiuaskej?

5. ¿Keniuj axkan Oloch Taojtokaltianij kinixyekanaj uan kinyolchikauaj tokniuan?

⁵ Axkan, Jesús techixyekana itechkopa tokniuan Oloch Taojtokaltianij. Nejin tokniuan techyolchikauaj ika cartas, amaixmej, nechikolmej uan okseki taman. Uan ika nejon no technauatiaj seki taman tein moneki. No kinixtaliaj tokniuan akin kinkalpanoskej nechikolmej uan ijkon yejuan uelis kimatiskej keniuj moajsij tokniuan itech nochi taltikpak.

6, 7. ¿Katiyejua seki tekimej kichiuaj tokniuan takalpanouanij?

⁶ Tokniuan takalpanouanij ininka motekipachouaj nochin tokniuan itech nechikolmej uan kitemouaj kinyolchikauaskej, ijkon kemej kichiujkej Pablo uan okseki tokniuan takalpanouanij. Pablo kiluij Timoteo, akin no takalpanouaya: “Xikteixmatilti itajtol Dios, nochipa xiktayekanalti keman nochi kuali yetok uan keman amo; xiknexti tein amo kuali yetok, xitetakaualti uan xiteyolmajxiti. Keman tikchiuas nejin amo xiyolijsiui uan kuali xitamachti”. Uan satepan no kiluij: “Xikteixmatilti kuali tanauatilmej” (2 Tim. 4:2, 5).

⁷ Tokniuan takalpanouanij kichiuaj nejin tein Pablo tayolmajxitij. Yejuan tanojnotsaj iniuan tokniuan. Kemej kuali tamachtiaj uan kiuelitaj tanojnotsaskej, kinolinia tokniuan maj no ijkon kichiuakan (Rom. 12:11; 2 Tim. 2:15). Kinextiaj ke semi tetasojtaj uan kiuelitaj tapaleuiskej maski kipanoskej ouijkayomej. Kinkalpanouaj nechikolmej maski semi tonas, kiouis, taseseyas uan youij maski kampa tamouililpan (Filip. 2:3, 4). Uan no, kinyolchikauaj tokniuan, kinmachtiaj uan kinyolmajxitiaj ika tanojnotsmej tein kitemakaj. Tinochin moneki tikitaskej tein kuali tein kichiuaj tokniuan takalpanouanij uan titakuaujtamatiskej kemej yejuan (Heb. 13:7).

8. ¿Keniuj kiitak Bernabé keman Pablo kiluij maj oksepa yakan kinkalpanotij tokniuan?

⁸ Bernabé kiuelkakik keman Pablo kiluij maj oksepa yakan kinkalpanotij tokniuan (Hech. 15:36). Yejuan achto ipa sentekitikej  uan kuali kinixmatiaj tokniuan itech nechikolmej kampa yajtinenkej (Hech. 13:2-14:28). Yejua ika kuali yetoya maj oksepa sentekitinij. Sayoj ke mochiuak se kuejmol. Hechos 15:37 kijtoua ke “Bernabé kiixtalijkaya maj iniuan youi Juan, akin kiluiayaj Marcos”. Kemej tikitaj, amo kitajtanijtoya Pablo ox ueliskia kiuikas Marcos akin katka iprimo, ta “kiixtalijkaya” maj iniuan youi.

9. ¿Keyej Pablo amo kinekia maj Marcos iniuan yani?

⁹ “Pablo kiitaya ke amo kuali yetoya maj kiuikakan [Marcos], porin keman yetoyaj ompa Panfilia kinkaujka uan amo iniuan tanojnotstinemiaok” (Hech. 15:38). Kemej tikitakejya, Marcos iuan yaya Pablo uan Bernabé keman yekinika tanojnotsatoj kemej misioneros, sayoj ke amo kisentokak iniuan (Hech. 12:25; 13:13). Keman ayamo uejka yayaj, keman yekin yetoyaj Panfilia, kinkaujteuak uan yajki ichan ompa Jerusalén. Biblia amo kijtoua keyej ijkon kichiuak. Sayoj ke Pablo xa kiitak ke Marcos amo katka takuaujtamach.

10. ¿Toni panok keman Pablo uan Bernabé motajtolixnamikkej?

¹⁰ Maski Bernabé kiixtalij maj Marcos iniuan yani, Pablo kiixtalij ke amo yaskia iniuan. “Yejua ika semi mokualantijkej uan motajtolteuijkej, uan moxelojkej” (Hech. 15:39). Bernabé yajki Chipre, kampa kayot katka, iuan Marcos. Uan Pablo kisentokak ika ojpa tanojnotsato kemej misionero kemej kiixtalijka. Biblia kijtoua: “Pablo kijitak Silas uan yajki satepan ke tokniuan kitataujtijkej Jehová maj kiyekpia” (Hech. 15:40). Uan panok “Siria uan Cilicia kinyolchikaujtiaya tokniuan itech nechikolmej” (Hech. 15:41).

11. ¿Toni techpaleuis maj tiksentokakan kuali timouikakan iuan akin tikpiaskej se kuejmol?

¹¹ Nejin tein panok techelnamiktia ke tinochin timopolouaj. Maj tikelnamikikan ke oloch taojtokaltianij kintitankaj Pablo uan Bernabé maj takalpanotij itech nechikolmej, uan xa satepan Pablo hasta no pouik iniuan oloch taojtokaltianij. Maski yejuan katkaj kuali tokniuan, nejon tonal motajtolixnamikkej. ¿Kijtosnekia nejin ke amo keman kuali mouikaskiajok? Amo. Maski katkaj tajtakouanij, Pablo uan Bernabé katkaj yolyemankej uan kinekiaj kichiuaskej kemej Jesús. Satepan, motapojpoluijkej uan oksepa peuak kuali mouikakej (Efes. 4:1-3). Uan no, Pablo hasta oksepa iuan tekitik Marcos seki xiujmej satepan (Col. 4:10). a

12. ¿Keniuj moneki yeskij tokniuan tayekananij kemej katkaj Pablo uan Bernabé?

¹² Nion Bernabé uan nion Pablo moixmatiaj ke niman kualaniaj. Bernabé tetasojtaya uan nochipa tepaleuiaya. Yejua ika tatitanilmej  kiluiayaj Bernabé, tein kijtosneki “akin teyolseuia”, maski itokay katka José (Hech. 4:36). Uan Pablo no kiixmatiaj ke katka kualtakat uan tetasojtaya (1 Tes. 2:7, 8). Kemej Pablo uan Bernabé, nochin tokniuan tayekananij, hasta tokniuan takalpanouanij, moneki yeskij yolyemankej, kualtakamej uan kintasojtaskej okseki tayekananij uan nochin tokniuan (1 Ped. 5:2, 3).

13, 14. 1) ¿Akoni katka Timoteo, uan keniuj Pablo kiixmatik? 2) ¿Keyej Pablo kiitak keniuj tekitia Timoteo? 3) ¿Toni tekit kimakakej Timoteo?

¹³ Keman Pablo oksepa kinkalpanoto tokniuan, yajki ompa Galacia, kampa moajsiajya seki nechikolmej. Biblia kijtoua ke “ajsik Derbe uan satepan Listra”. No kijtoua: “Ompa yetoya se imomachtijkauj Jesús akin monotsaya Timoteo. Yejua katka ikoneuj se siuatsin judía taneltokakej, sayoj ke itat katka griego” (Hech. 16:1). b

¹⁴ Nesi ke Pablo kiixmatik Timoteo uan ichankauan keman yekinika panok ompa Listra, kemej itech xiuit 47. Ome oso eyi xiuit satepan, keman ika ojpa tanojnotsato kemej misionero, Pablo kiitak keniuj tekititoya Timoteo. ¿Keyej? Porin “kuali ika tajtouayaj” itech inechikol uan itech nechikolmej tein ompaka moajsiaj. Hechos kijtoua ke hasta ompa Iconio no kuali ika tajtouayaj, maski uejka katka kemej 30 kilómetros de Listra (Hech. 16:2). Ika ichikaualis Dios, tayekananij kimakakej Timoteo maj kichiuani se tekit tein semi monekia: maj youi iuan Pablo uan Silas maj takalpanotij itech nechikolmej (Hech. 16:3).

15, 16. ¿Keyej semi kuali ika tajtouayaj Timoteo?

¹⁵ ¿Keyej tel kuali ika tajtouayaj Timoteo maski katka telpochok? ¿Porin katka tamatkej, kuakualtsin oso uelia kichiuaya miak taman? Miakej kinemiliaj ke yejua nejon motelneki. Hasta tanauatijkej Samuel no ijkon kinemiliaya. Sayoj ke Jehová kielnamiktij: “Dios amo kiita se taman kemej takat kiita. Takat sayoj kiita tein moita tapani, sayoj ke Jehová kiita iyolo aksa” (1 Sam. 16:7). Uan yejua nejon panok iuan Timoteo. Tokniuan kuali ika tajtouayaj porin kipiaya kuali iyolo, amo porin uelia kichiuaya miak taman.

¹⁶ Seki xiujmej satepan, Pablo kijtoj toni taman tein kuali kichiuaya Timoteo. Kijtoj ke kiuelitaya tapaleuis, tetasojtaya, chikauak tekitia  maski tajyouiskia para kinpaleuis tokniuan (Filip. 2:20-22). No kijtoj ke ‘yekmelauj takuaujtamatia’ (2 Tim. 1:5).

17. ¿Keniuj telpochmej uelis kichiuaskej ijkon kemej Timoteo?

¹⁷ Axkan miakej telpochmej no mochikauaj tekitiskej kemej Timoteo. Ijkon kuali ininka tajtouaj itech nechikol maski ayamo kipiaj miak xiujmej uan kiyolpaktiaj Jehová (Prov. 22:1; 1 Tim. 4:15). Yejuan no yekmelauj takuaujtamatij uan kuali monejnemiltiaj kampa yeski yetoskej (Sal. 26:4). Yejua ika, uelis semi tapaleuiskej itech nechikol ijkon kemej Timoteo. Tinochin tiyolpakij keman tikitaj keniuj peuaj tanojnotsaj uan satepan motemaktiaj iuan Jehová uan moauiaj.

18. 1) ¿Toni kichiujkej Pablo uan Timoteo keman kinkalpanojkej tokniuan itech nechikolmej? 2) ¿Keniuj nejon kinpaleuij tokniuan?

¹⁸ Pablo uan Timoteo sentekitikej miak xiujmej. Nejin tokniuan takalpanouanij kichiujkej nochi tein tokniuan oloch taojtokaltianij kinnauatijkaj. Biblia kijtoua: “Keman yajtinemiaj itech sejse ueyi xolal, kiniluiayaj tokniuan tein kiixtalijkaj tatitanilmej uan tayekananij akin yetoyaj Jerusalén para maj kitakamatikan nejon tein moixtalijka” (Hech. 16:4). Uan kemej tokniuan kiselijkej tein oloch taojtokaltianij kiixtalijkej, “kisentokakej okachi takuaujtamatkej uan mojmostaj momiakilijtiayaj” (Hech. 16:5).

19, 20. ¿Keyej moneki tikintakamatiskej tokniuan akin techixyekanaj?

¹⁹ Itech nejin tonalmej, Jehová no techtatiochiuia keman tikchiuaj tein technauatiaj ‘akin techixyekanaj’ (Heb. 13:17). Kemej “tein mochiujtok itech taltikpak mopatatok”, semi moneki maj nochipa tikakikan uan maj tiktakamatikan tein “takeual takuaujtamach uan tamatkej” techmachtia (Mat. 24:45; 1 Cor. 7:29-31). Ijkon, tiksentokaskej titakuaujtamatiskej uan amo tikauaskej “maj techpitsotili kemej nemij akin amo tatakamatij” (Sant. 1:27).

²⁰ Ijkon kemej kinpanok Pablo, Bernabé, Marcos uan okseki tayekananij ne uejkauj, axkan tokniuan tayekananij uan hasta akin pouij iniuan Oloch Taojtokaltianij no tajtakouanij (Rom. 5:12; Sant. 3:2). Maski ijkon, uelis titakuaujtamatiskej iniuan tokniuan Oloch Taojtokaltianij porin nochipa kikauaj maj kinixyekana itajtol Dios uan kitemouaj kichiuaskej kemej kichiujkej tatitanilmej (2 Tim. 1:13, 14). Ijkon tokniuan itech nechikolmej amo moxexelouaj uan okachi takuaujtamatij.