1. ¿Keyej moneki tikmatiskej akonimej ángeles?

ÁNGELES ichankauan Jiova. Biblia kijtoua ke yejuan “ikoneuan Dios” (Job 38:7). Uan Dios kineki maj tikinixmatikan ichankauan. ¿Toni kichiuaj ángeles? ¿Keniuj kinpaleuijkej akin nenkej ne uejkauj? ¿Ueli techpaleuiaj axkan? (Xikonita tajtolmelaualis 8.)

2. 1) ¿Akoni kinchijchiuak ángeles? 2) ¿Kanachi ángeles onkakej?

² Yekinika, moneki tikmatiskej akoni kinchijchiuak ángeles. Biblia kijtoua ke Jiova yekinika kichijchiuak Jesús, uan satepan “kimaktilij Ikonetsin nochi chikaualis para ijkon [...] uelis kichijchiuas nochi ten ongak nikan taltikpak uan nepa eluiyak” (Hebreos 1:2). Itech tein kichijchiuak no moajsij ángeles. ¿Kanachi ángeles kinchijchiuak Jiova? Biblia kijtoua ke onkakej miak millones (Salmo 103:20; Apocalipsis 5:11).

3. ¿Toni kijtoua Job 38:4-7 ke kichiujkej ángeles?

³ Biblia no kijtoua ke Dios kinchijchiuak ángeles achto ke kichijchiuaskia taltikpak. ¿Keniuj momachilijkej keman Jiova kichijchiuak taltikpak? Amatajkuilol Job kijtoua ke semi yolpakkej. Nochin ángeles kuali mouikayaj kemej kalyetouanij uan kisentekitiliayaj Jiova (Job 38:4-7).

4. ¿Keniuj tikmatij ke ángeles kinekij techpaleuiskej?

⁴ Ángeles kinekij techpaleuiskej uan kinekij kimatiskej keniuj mochiuas nikan taltikpak tein Dios kiixtalijtok (Proverbios 8:30, 31; 1 Pedro 1:12). Yejuan xa semi tayokoyakej keman Adán uan Eva taixnamikkej. Axkan xa okachi tayokoyaj keman kiitaj ke semi miakej akin amo kitakamatij Dios. Sayoj ke yolpakij keman se taltikpaknenkej  amo kichiuaok tein amo kuali uan kiueyichiua Dios (Lucas 15:10). Ángeles kichixtokej kinpaleuiskej itekitikauan Jiova, uan yejuatsin kinnauatia ángeles maj kinpaleuikan uan maj kinmatampauikan (Hebreos 1:7, 14). Maj tikitakan seki neskayomej.

5. ¿Keniuj ángeles kinpaleuijkej itekitikauan Dios ne uejkauj?

⁵ Keman xolalmej Sodoma uan Gomorra yaya ixpoliuitij, Jiova kintitanik ome ángeles maj kinpaleuitij Lot uan ichankauan maj cholokan (Génesis 19:15, 16). Miak xiujmej satepan,  se itekitikauj Dios akin monotsaya Daniel kipantamotkej itech se ueyi talkoyok kampa moajsiaj tekuanimej. Sayoj ke amo teyi kipanok porin Jiova “kiualtitanik iángel uan kintentsakuak tekuanimej” (Daniel 6:22). Itech yekinika siglo, Dios kititanik se ángel maj kikixtiti tatitanil Pedro kampa kitsakkaj (Hechos 12:6-11). Ángeles no kipaleuijkej Jesús keman nemia nikan taltikpak. Kemej neskayot, kipaleuijkej satepan ke moauij (Marcos 1:13). Uan tepitsin achto ke kimiktiskiaj, se ángel kiyolchikauak (Lucas 22:43).

6. 1) ¿Keniuj tikmatij ke ángeles kinpaleuiaj itekitikauan Dios? 2) ¿Toni netajtanilmej tiknankiliskej?

⁶ Axkan ángeles amo monextiajok. Sayoj ke Dios kisentoka kinnauatia maj kinpaleuikan itekitikauan. ¿Keniuj tikmatij? Biblia kijtoua: “Iángel Jiova kinmatampauia akin kimoujkatokaj Dios uan kinmakixtia” (Salmo 34:7). Moneki maj ángeles techmatampauikan porin sekin akin semi chikaujkej kinekij techchiuiliskej tein amo kuali. ¿Akonimej uan kani ualeujkej? ¿Keniuj kitemouaj techchiuiliskej tein amo kuali? Maj achto tikitakan tein panok tepitsin satepan ke Dios kinchijchiuak Adán uan Eva.

7. ¿Toni uelini kichiuani Satanás?

⁷ Itech tamachtilis 3 tikitakej ke se ángel kiixnamikik Dios uan kinekik yejua taixyekanas. Itech Biblia moixmati kemej “amokuali Satanás” (Apocalipsis 12:9). Satanás no kinekia maj taltikpakneminij kiixnamikikan Dios. Uelik kikajkayauak Eva, uan hasta axkan semi miakejya kinkajkayauani. Sayoj ke sekin kemaj kitakamatkej Jiova, kemej Abel, Enoc uan Noé (Hebreos 11:4, 5, 7).

8. 1) ¿Keniuj seki ángeles mochiujkej amokuali ejekamej? 2) ¿Keniuj momakixtijkej amokuali ejekamej keman taapexonik oso taatemik itech nochi taltikpak?

⁸ Itech itonaluan Noé, seki ángeles taixnamikkej uan  nemikoj nikan taltikpak kemej takamej. ¿Keyej? Biblia kijtoua ke kinekiaj nemiskej iniuan siuamej (xikonixtajtolti Génesis 6:2). Sayoj ke nejon amo kuali maj kichiuakan ángeles (Judas 6). Ijkon kemej nejon ángeles akin taixnamikkej, miakej akin ijkuak nemiaj semi amo yolkualmej katkaj uan semi tateuiayaj. Jiova kinixpoloj akin amo yolkualmej keman kichiuak maj chikauak kioui miak tonalmej uan maj taapexoni oso taatemi itech nochi taltikpak. Sayoj ke kinmakixtij itekitikauan (Génesis 7:17, 23). Kemej ángeles akin taixnamikkej kinekiaj momakixtiskej, mokepkej iluikak. Nejon ángeles Biblia kintokaytia “amokuali ejekame”. Yejuan peuak iuan taixnamikij Satanás, uan yejua mochiuak inintaixyekankauj (Mateo 9:34).

9. 1) ¿Toni panok iniuan amokuali ejekamej keman mokepkej iluikak? 2) ¿Toni tikitatij ke kichiuaj amokuali ejekamej?

⁹ Keman amokuali ejekamej mokepkej iluikak, Jiova amo kinkauakok maj yeskiaj ichankauan. Amokuali ejekamej amo ueli mochiuajok kemej takamej, sayoj ke kisentokaj “[kinkajkayaujtinemij] nochi in taltikpakuani” (Apocalipsis 12:9; 1 Juan 5:19). Maj tikitakan keniuj uelinij kinkajkayauanij miakej (xikonixtajtolti 2 Corintios 2:11).

10. ¿Keniuj takajkayauaj amokuali ejekamej?

¹⁰ Amokuali ejekamej takajkayauaj ika miak taman. Seki taltikpakneminij kichiuaj naualot oso kitemouaj ininnepaleuil naualmej. Keman kichiuaj nejin, tein melauj kitemouaj ininnepaleuil amokuali ejekamej. Sayoj ke Dios technauatia maj amo keman tikuikan nion teyi tein kipia ininchikaualis amokuali ejekamej (Gálatas 5:19-21). Ijkon kemej se akin kinkitskia tapialmej kikui miak taman tein ika kinkitskis, amokuali ejekamej kikuij miak taman tein ika kitemouaj techkajkayauaskej uan techchiualtiskej  tein yejuan kinekij. (Xikonita tajtolmelaualis 25.)

11. 1) ¿Toni kichiuaj miakej keman kinekij kimatiskej toni kinpanos satepan? 2) ¿Keyej moneki maj amo keman techyolnotsa nejon?

¹¹ Maj tikitakan se taman kemej takajkayauaj amokuali ejekamej. Yejuan kitemouaj maj tikuikan ininchikaualis uan ijkon tikmatiskej tein techpanos satepan oso tein amo akin kimati. Seki taltikpakneminij kitemouaj kimatiskej nejin ininmaixko, ika cartas oso horóscopos. Miakej kinemiliaj ke amo teyi kinpanos komo kichiuaj nejin, sayoj ke tein melauj semi tamouilil. Biblia kinextia ke naualmej kikuij ininchikaualis amokuali ejekamej. Kemej neskayot, itech Hechos 16:16-18 ika motajtoua “se amokuali ejekat” tein kipaleuiaya se ichpoch maj kijto tein panoskia satepan. Keman tatitanil Pablo kikixtilij nejon amokuali ejekat, ichpoch amo ueliaok kichiuaya nejon.

12. 1) ¿Keyej semi tamouilil maj se kitemo se tajtos iniuan mikemej? 2) ¿Keyej amo tikchiuaj tein miakej kichiuaj keman momikilia se taltikpaknenkej?

¹² Okse taman kemej takajkayauaj amokuali ejekamej yejua keman kitemouaj maj tikneltokakan ke uelis titajtoskej iniuan mikemej. Kinekij maj tikneltokakan ke mikemej kisentokaj yoltokej okseko uan ke uelis tajtoskej touan, ke uelis techpaleuiskej oso techchiuiliskej tein amo kuali. Akin momikilij se ichankauj oso se akin kuali iuan mouikaya, xa kiitati akin kijtoua ke ueli tajtoua iniuan mikemej. Yejua xa kiluis se taman tein sayoj miket uan ichankauan kimatiaj oso xa hasta tajtos kemej tajtouaya miket. Maski kinemilis ke tajtojtok iuan miket, tein melauj tajtojtok iniuan amokuali ejekamej (1 Samuel 28:3-19). Miakej kineltokaj ke mikemej kisentokaj yoltokej okseko, yejua ika kichiuaj miak taman keman momikilia se ininchankauj. Kemej neskayot, kinchiuiliaj misa, novenario uan xijxiujtika tachijchiuaj keman kinelnamikij mikemej. No  kichiuaj okseki taman achto ke kintokaskej. Keman itekitikauan Dios amo kichiuaj nejon, xa ininchankauan oso akin nemij kampa ika yejuan nemij kinijijtouaj, kinuijuikaltiaj oso amo kinnotsajok. Sayoj ke itekitikauan Dios kimattokej ke mikemej amo kisentokaj yoltokej okseko. Amo ueli iniuan titajtouaj, uan yejuan amo ueli techpaleuiaj nion techchiuiliaj tein amo kuali (Salmo 115:17). Amokuali ejekamej kinekij mitsonkajkayauaskej, yejua ika amo xikontemo tiontajtos iniuan mikemej oso iniuan amokuali ejekamej. Uan keman momikilia se taltikpaknenkej amo xikonchiua nion se taman tein kinextis ke tikonneltoka ke mikemej kisentokaj yoltokej okseko (xikonixtajtolti Deuteronomio 18:10, 11; Isaías 8:19).

13. ¿Toni panouani iniuan miakej akin achto kinmouiliayaj amokuali ejekamej?

¹³ Amokuali ejekamej amo sayoj takajkayauaj, ta no tamojmoujtiaj keman kichiuaj maj se kinemili ke mikemej nentinemij. Satanás uan iamokuali ejekauan kimattokej ke “amo [kipiajok] miak tonalme” porin Dios amo uejkaua amo kinkauasok maj kichiuakan tein amo kuali. Yejua ika okachi kualantokej uan okachi tetajyouiltiaj (Apocalipsis 12:12, 17). Sayoj ke miakej akin achto kinmouiliayaj amokuali ejekamej axkan amo kinmouiliajok. ¿Toni kinpaleuij?

14. ¿Keniuj uelis tikixnamikiskej ininchikaualis amokuali ejekamej?

¹⁴ Biblia techiluia keniuj timopaleuiskej uan tikixnamikiskej ininchikaualis amokuali ejekamej. Kemej neskayot, itech yekinika siglo, sekin akin nemiaj Éfeso katkaj naualmej achto ke mochiuaskiaj itekitikauan Dios. ¿Keniuj kiixtopeujkej ininchikaualis amokuali ejekamej? Biblia kijtoua: “Miakke [...] ten tekititinemiaj ika naualot [...] kualkuikke ninlibros tenika momachtiayaj uan ompa  kitatijke senteixteno” (Hechos 19:19). Kemej kinekiaj kitekitiliskej Dios, kintatijkej ininamatajkuiloluan tein ika momachtiayaj naualot. Axkan no moneki tikchiuaskej se taman kemej nejon. Komo tiknekij tiktekitiliskej Jiova, moneki tiktamotaskej nochi tein mouika iniuan amokuali ejekamej. Uelis yeski ke seki amatajkuilolmej, películas, tatsotson uan okseki taman kipiaj naualot. Uelis teyolnotsas se kiitas oso se kikakis, sayoj ke nochi nejon kikuij amokuali ejekamej. No, miakej motaliliaj oso kikuij seki taman porin kinemiliaj ke uelis kinpanos tein amo kuali uan ika mopaleuiaj. Sayoj ke moneki amo tikpiaskej nion se taman kemej nejon (1 Corintios 10:21).

15. ¿Toni no techpaleuis maj amo teyi techchiuilikan Satanás uan amokuali ejekamej?

¹⁵ Seki xiujmej satepan ke akin nemiaj Éfeso kitatijkej ininamatajkuiloluan tein ika momachtiayaj naualot, tatitanil Pablo kijkuiloj: “Timoteuijtinemij iuan nochi amokuali chikaukaejekame” (Efesios 6:12). Maski kintatijkajya ininamatajkuiloluan, amokuali ejekamej kisentokayaj kinkuejmolouayaj. ¿Toniok monekia kichiuaskej? Moajsia se taman tein ika ueliskia mopaleuiskej keman Satanás kitemoskia kinchiuilis tein amo kuali. Pablo kiniluij: “Ma timokemiloltikan ne ueyi takuautamatilis [...]. Uan ijkon kuali uelis tikxijxikojtiyaske nochi tataman kuejmololis tenika in Satanás kineki techyolxokolis. Porin yejua ne totakuautamatilis keme yeskia se [...] escudo” (Efesios 6:16). Ijkon kemej se escudo kipaleuia se soldado itech neteuilis, totakuaujtamatilis no uelis techpaleuis maj tikinixnamikikan amokuali ejekamej. Komo senkis titakuaujtamatij ke Jiova uelis techpaleuis, Satanás uan amokuali ejekamej amo teyi uelis techchiuiliskej (Mateo 17:20).

16. ¿Keniuj uelis okachi titakuaujtamatiskej iuan Jiova?

¹⁶ ¿Keniuj uelis okachi titakuaujtamatiskej iuan Jiova?  Moneki tikixtajtoltiskej Biblia mojmostaj uan tiknextiskej ke tikneltokaj ke yejuatsin techpaleuis. Komo senkis titakuaujtamatij iuan Jiova, amo teyi uelis techchiuiliskej Satanás uan iamokuali ejekauan (1 Juan 5:5).

17. ¿Toni no moneki tikchiuaskej tein techpaleuis maj amo teyi techchiuilikan amokuali ejekamej?

¹⁷ Itekitikauan Dios akin nemiaj Éfeso no monekia kichiuaskej okse taman. Itech nejon xolal miakej katkaj naualmej. Yejua ika Pablo kiniluij: “Ximotatatautilikan iuan Dios youalitonal” (Efesios 6:18). Monekia nochipa kitajtaniskej Jiova maj kinmatampauiani. Itech nejin tonalmej no moajsi miak taman tein kikuij amokuali ejekamej. Yejua ika, maj tiktajtanikan Jiova maj techmatampaui uan keman tiktataujtiskej maj tikuikan itokay (xikonixtajtolti Proverbios 18:10). Komo miakpa tiktataujtiaj Jiova maj techpaleui maj Satanás amo teyi techchiuili, yejuatsin techpaleuis (Salmo 145:19).

18, 19. 1) ¿Keniuj uelis tikintaniskej Satanás uan amokuali ejekamej? 2) ¿Toni tikitaskej itech okse tamachtilis?

¹⁸ Komo tiktamotaj nochi tein mouika iniuan amokuali ejekamej uan titakuaujtamatij ke Jiova techmatampauis, Satanás uan amokuali ejekamej amo teyi uelis techchiuiliskej. Amo onkak keyej tikinmouiliskej (xikonixtajtolti Santiago 4:7, 8). Jiova okachi chikauak ke amokuali ejekamej. Tikitakejya ke kintatsakuiltij itech itonaluan Noé, uan tikmatij ke amo uejkaua kinixpolos (Judas 6). Xikonelnamiki ke amo toselti tikinixnamikij. Jiova kinnauatia iángeles maj techmatampauikan (2 Reyes 6:15-17). Ika inepaleuil Jiova, uelis tikintaniskej Satanás uan amokuali ejekamej (2 Corintios 1:10; 1 Pedro 5:6, 7).

¹⁹ Tikitakejya ke Satanás uan amokuali ejekamej semi techtajyouiltiaj. Yejua ika xa timotajtaniaj: “¿Keyej Dios ayamo kinixpoloua?”. Tikitaskej itech okse tamachtilis.