1, 2. ¿Toni tein semi kuali tikchiaj tiitekitikauan Dios?

SEMI techpaleuia keman tikchiaj maj pano teisa. Kemej neskayot, sekin kinekij yolpakiskej iuan ininnamik, oso maj ininkoneuan amo kokolispeuakan oso kinekij pajtiskej porin semi mokokouaj. Tiitekitikauan Dios xa no tiknekij seki taman kemej nejin. Sayoj ke moajsi se taman tein tikchiaj tein okachi kipia ipatiuj. Tikchiaj tinemiskej nochipaya uan oksepa tikinitaskej tochankauan uan akin kuali iniuan timouikayaj akin momikilijkejya.

² Tatitanil Pablo kijtoj: “[Nitakuaujtamati] iuan Dios de ke [...] kinpankixtis yoltokke nochi in animajme, amo sayo in yolkualime. Ta, no nekes ten amo yolkualime” (Hech. 24:15). Pablo amo yejua akin yekinika ika tajtoj ke mikemej oksepa nemiskej. Job no ika tajtojka nejon. Yejua kijtoj ke komo momikiliaya kineltokaya ke Dios kielnamikiskia uan ke oksepa kimakaskia inemilis (Job 14:7-10, 12-15).

3. ¿Keyej 1 Corintios capítulo 15 uelis techpaleuis?

³ Tamachtilis tein kijtoua ke “pankisaske yoltokke nochi [...] ten momikilijke” yejua semej tamachtilismej tein tayekantokej tein tikneltokaj tiitatojtokakauan Cristo (Heb. 6:1, 2). Pablo ika tajtoj nejin tamachtilis itech 1 Corintios capítulo 15. Tein kijtoj xa semi kinyolchikauak tokniuan itech yekinika siglo. Uan no uelis techyolchikauas uan techpaleuis maj titakuaujtamatikan ke kemaj mochiuas maski uejkaujya oso yankuixtok peuak tikneltokaj ke mikemej oksepa nemiskej.

4. ¿Toni senkis techmatiltia ke tochankauan oso akin kuali iniuan timouikayaj oksepa nemiskej?

⁴ Kemej Jesucristo oksepa nemik, nejon senkis techmatiltia ke komo tochankauan oso akin kuali iniuan timouikaj momikiliaj, uelis oksepa nemiskej. Itech kualtsitsin “tamachtilis” tein Pablo kinmatiltij tokniuan akin nemiaj Corinto moajsia ke Jesucristo  oksepa nemik (1 Cor. 15:1, 2). Tein melauj, kiniluij ke komo amo kineltokayaj ke Cristo oksepa kiselijka inemilis, inintakuaujtamatilis “nenkajtiskia san” (1 Cor. 15:17). Tikneltokaskej ke Jesús oksepa nemik yejua tein kichiua maj tikneltokakan ke oksekin no oksepa nemiskej.

5, 6. Kemej kijtoua 1 Corintios 15:3, 4, ¿keniuj techpaleuia maj Jesús momikiliani, maj kitokanij uan maj oksepa nemini?

⁵ Keman Pablo peuak ika tajtoua ke mikemej oksepa nemiskej kijtoj eyi taman: “ke Jesucristo momikiliko uan ijkon kixtauak totajtakoluan”, “ke Yejuatsin kitalpachotoj” uan “ipan eyi tonal pankisak yoltok [...], ijkon keme tikajsij tech in Tajkuilolamatsin de Dios” (xikonixtajtolti 1 Corintios 15:3, 4).

⁶ ¿Keniuj techpaleuia maj Jesús momikiliani, maj kitokanij uan maj oksepa nemini? Tanauatijkej Isaías kijtojka ke Mesías ‘kiixpoloskiaj itech tal kampa nemij akin yoltokej’ uan ke ‘kitokaskiaj iniuan akin amo yolkualmej’. Sayoj ke no kijtoj okse taman: ke kiuikaskia “inintajtakoluan miakej taltikpakneminij”. Jesús kichiuak nejin keman toka momikilij (Is. 53:8, 9, 12; Mat. 20:28; Rom. 5:8). Yejua ika, kemej Jesús momikilij, kitokkej uan oksepa nemik, nejon kichiua maj senkis tikmatikan ke uelis tikchiaskej maj satepan amo tikpiakanok tajtakol nion maj timomikilikanok uan ke oksepa tikinitaskej tochankauan uan akin kuali iniuan timouikayaj akin momikilijkejya.

7, 8. ¿Keyej tikneltokaj ke Jesús oksepa nemik?

⁷ Techpaleuis maj tikneltokakan ke mikemej oksepa nemiskej komo tikneltokaj ke Jesús oksepa nemik. ¿Keyej ueli tikneltokaj ke Jiova oksepa kimakak inemilis?

⁸ Miakej kiitakej Jesús satepan ke oksepa nemik (1 Cor. 15:5-7). Pablo kijtoj ke akin yekinika kiitak Jesús katka Cefas, oso tatitanil Pedro. Seki itatojtokakauan Jesús no kijtojkej ke Pedro kiitaka (Luc. 24:33, 34). Uan no kiitakej doce itatitaniluan. Ompa “monextito inixpan keme makuil ciento tokniuan”, xa keman mosentilijkej ompa Galilea, tein ika motajtoua itech Mateo 28:16-20. Jesús no “monextij iixpan in Jacobo” oso Santiago, xa akin katka itakpaikniuj, akin ayamo kineltokaya ke yejua katka Mesías (Juan 7:5). Sayoj ke satepan ke kiitak ke oksepa nemia, kineltokak. Kemej itech xiuit 55, keman Pablo kijkuiloj nejin amat, miakej akin kiitakaj Jesús satepan ke oksepa kiselijka inemilis yoltoyajok. Yejua ika, akin amo kiyekneltokayaj ke Jesús oksepa nemia uelia kintajtaniayaj yejuan.

9. Ika tein kijtoua Hechos 9:3-5, ¿toni okse taman no uelia ika kinextiaya Pablo ke Jesús oksepa nemia?

⁹ Tepitsin satepan ke Jesús oksepa nemik uan yajki iluikak, monextij iixpan Pablo (1 Cor. 15:8). Pablo, akin no monotsaya Saulo, yajtoya Damasco keman kikakik Jesús uan Dios kichiuak maj kiitani (xikonixtajtolti Hechos 9:3-5). Tein kipanok Pablo no kinextij ke Jesús oksepa nemia (Hech. 26:12-15).

10. ¿Toni kichiuak Pablo keman kineltokak ke Jesús oksepa nemia?

¹⁰ Seki taltikpakneminij xa kinekiskiaj kikakiskej tein Pablo kijtouaya porin achto ke Jesús monextiskia iixpan kintajyouiltiaya itatojtokakauan. Keman kineltokak ke Jesús oksepa nemia, mochikauak kinpaleuis oksekin maj no kineltokanij. Keman kiteixmatiltijtinemia nejon, kiuijuitekkej, kitsakkej uan miakpa mokauak itech ueyi at porin barco tein itech yaya uejueliuik (1 Cor. 15:9-11; 2 Cor. 11:23-27). Kemej senkis kineltokaya ke Jesús oksepa nemia, kiteixmatiltij tein kineltokaya maski ueliskia momikilis. ¿Melauj ke tein kijtojkej tokniuan akin kiitakej Jesús satepan ke oksepa nemik no techpaleuia axkan maj tikneltokakan ke Jesús yekmelauj oksepa kiselij inemilis? ¿Uan melauj ke techpaleuia maj senkis tikneltokakan ke mikemej oksepa nemiskej?

11. ¿Keyej seki tokniuan akin nemiaj Corinto taman kiajsikamatiaj maj oksepa se nemi?

¹¹ Itech xolal Corinto tein moajsia Grecia, seki tokniuan taman kiajsikamatiaj maj oksepa se nemi, uan sekin hasta amo kineltokayaj ke mikemej oksepa nemiskej (1 Cor. 15:12). ¿Keyej? Porin itech xolal Atenas tein amo uejka moajsia, nemiaj tamatinij akin amo kineltokayaj ke Jesús oksepa nemik uan hasta kinueuetskiliayaj akin kiteixmatiltiayaj nejon. Yejua ika seki tokniuan akin nemiaj Corinto xa no peuak ijkon tanemiliaj (Hech. 17:18, 31, 32). Oksekin xa kinemiliayaj ke amo kijtosnekia ke mikemej oksepa nemiskej, ta ke kiixnextiaya tein panouaya keman mochiuayaj itatojtokakauan Cristo. Kinemiliayaj ke se taltikpaknenkej kemej yeskia moajsia miket porin tajtakolchiuaya, sayoj ke keman mochiuaya itatojtokakauj Cristo kemej yeskia oksepa nemia porin kitapojpoluiayaj itajtakoluan. Komo nejin oso okseki taman kichiuaya maj amo kineltokanij ke mikemej oksepa nemiskej, inintakuaujtamatilis nenkaj katka. Komo Dios amo oksepa kimakaka inemilis Jesús, amo moixtaujka inintajtakoluan uan amo kintapojpoluijkaj. Yejua ika, akin kijtouayaj ke mikemej amo oksepa nemiskej, nenkaj katka tein kichiayaj kiseliskej (1 Cor. 15:13-19; Heb. 9:12, 14).

12. ¿Keniuj 1 Pedro 3:18, 22 techpaleuia maj tikajsikamatikan keyej okachi kuali tein kipanok Jesús keman oksepa nemik?

¹² Pablo kiitaka ke Cristo “pankisak ya yoltok in intsalan in [mikemej]”. Keman Jesús oksepa kiselij inemilis okachi kuali tein kipanok ke akin achto no oksepa kiselijkaj, porin yejuan oksepa momikilijkej. Pablo no kijtoj ke Jesús “tayekanke de nochi [...] ten momikilijke”. ¿Keyej kijtoj ke “tayekanke”? Porin yejua yekinika kiselij inemilis kemej se espíritu uan yejua yekinika yajki iluikak (1 Cor. 15:20; Hech. 26:23; xikonixtajtolti 1 Pedro 3:18, 22, TNM).

13. ¿Keniuj kinextij Pablo ke Adán uan Jesús tatamamej?

¹³ ¿Keyej imikilis sayoj se takat ueli kichiua maj millones taltikpakneminij oksepa nemikan? Pablo kinankilij nejin netajtanil. Yejua kijtoj toni kinpanok taltikpakneminij keman Adán tajtakoj uan toni tikchiaj tikseliskej porin Cristo kitemakak inemilis. Pablo kijtoj ke “kuak ne achto tagat Adán [motajtakolmakak], ijkuakon in mikilis peuak kinkitskia in taltikpakuani”. Tajtakol tein kichiuak Adán kiualkuilij mikilis yejua uan ikoneuan. Axkan tiksentokaj tikijyouiaj tein amo kuali tein kiualkuik maj Adán amo tatakamatini. Sayoj ke kemej Dios kichiuak maj iKonetsin oksepa nemi ueli tikchiaj kualtsin tinemiskej satepan. Pablo kijtoj: “Kuak Cristo pankisak yoltok intsalan in animajme, ijkuakon Dios kitsinpeualtij nitekiu de kinpankixtis yoltokke itaneltokakauan. Uan nochi tejuan titaltikpakuani timomikiliske porin ne tagat Adán desde ne tonal ya motajtakolmakak. Pero nochi tejuan komo tipoutinemij iuan Cristo, ijkuakon se tonal Totajtsin Dios techpankixtis tiyoltokke” (1 Cor. 15:21, 22).

14. ¿Oksepa kiselis inemilis Adán? Xikonmelaua.

¹⁴ ¿Toni kijtosnekia Pablo keman kijtoj ke “nochi tejuan titaltikpakuani timomikiliske porin ne tagat Adán [...] motajtakolmakak”? Ininka tajtojtoya ikoneuan Adán akin kinpanoltilij tajtakol, uan yejua ika momikiliaj (Rom. 5:12). Adán amo moajsi iniuan akin oksepa kiseliskej ininnemilis. Yejua amo ueli kipaleuia inemilis Cristo tein kitemakak porin amo katka tajtakolej uan yejua kiixtalij amo kitakamatis Dios. Adán ixpoliuik, ijkon kemej no ixpoliuiskej akin iKonetsin Dios kijtos ke kemej yeskiaj “chivos” oso cabras (Mat. 25:31-33, 46; Heb. 5:9).

15. ¿Toni kijtoua 1 Corintios 15:22 keman ika tajtoua ke mikemej oksepa nemiskej?

¹⁵ No maj tikitakan ke Pablo kijtoj: “Komo  tipoutinemij iuan Cristo, ijkuakon se tonal Totajtsin Dios techpankixtis tiyoltokke” (1 Cor. 15:22). Amat tein Pablo kijkuiloj kintitanilij tokniuan akin nemiaj Corinto, akin katkaj taixpejpenalmej uan kiseliskiaj ininnemilis ompa iluikak. Pablo kiniluij: “Namejuan Dios namechyolchipauak ya para nanpouij iuan Cristo Jesús Temakixtijke. Uan Dios namechnotsak namejuan para kachi ok xichipaukanentinemikan”. Pablo no ininka tajtojtoya taixpejpenalmej keman ininka tajtoj “nochi ne taneltokani de Cristo ten momikilijke ya” (1 Cor. 1:2; 15:18; 2 Cor. 5:17). Uan itech okse amat tein kijkuiloj, kijtoj: “Timajsitinemij iuan Cristo porin Dios techpouak ke tejuan timomikilijke ijkon keme Cristo Jesús momikilij [...]. Uan no xikmatikan ke tejuan timajsitinemij iuan Cristo porin Dios techpouak ke tejuan tipankis[as]ke ya tiyoltokke intsalan in animajme, ijkon keme Cristo Jesús pankisak yoltok” (Rom. 6:3-5). Jesús kiselij inemilis kemej se espíritu uan yajki iluikak. No yejua nejon panos iniuan itatojtokakauan Cristo taixpejpenalmej.

16. ¿Toni kiteajsikamatiltij Pablo keman kijtoj ke Jesús “tayekanke”?

¹⁶ Pablo kijkuiloj ke Cristo oksepa nemik kemej “tayekanke de nochi [...] in taneltokani ten momikilijke”. Maj tikelnamikikan ke okseki taltikpakneminij, kemej Lázaro, oksepa kiselijkej ininnemilis nikan taltikpak, sayoj ke Jesús yejua akin yekinika kiselij inemilis kemej se espíritu uan amo kemanok momikilis. Yejua ika moijtouaya ke katka kemej yekinika takilomej tein israelitas kimaktiliayaj Dios. Uan no, keman Pablo kijtoj ke Jesús “tayekanke”, kiteajsikamatiltij ke oksekin no kiseliskiaj ininnemilis ompa iluikak. Satepan, tatitanilmej uan okseki itatojtokakauan Cristo taixpejpenalmej kiseliskiaj ininnemilis ompa iluikak, ijkon kemej Jesús.

17. ¿Kemanian kiseliskiaj ininnemilis ompa iluikak itatojtokakauan Cristo taixpejpenalmej?

¹⁷ Keman Pablo kintajkuilouilij tokniuan akin nemiaj Corinto, itatojtokakauan Cristo taixpejpenalmej ayamo peuaya kiseliayaj ininnemilis ompa iluikak. Tein melauj, Pablo kiteajsikamatiltij ke mochiuaskia satepan. Yejua kijtoj: “Achto Cristo pankisak yoltok, keme yeskia se tayekankatakilot. Uan satepan tech ne tonal kuak moualuikas Cristo, [...] ten tipoutinemij iuan Cristo, nochi tejuan Totajtsin Dios techpankixtis tiyoltokke” (1 Cor. 15:23; 1 Tes. 4:15, 16). Kemej tikitaj, tatitanilmej uan okseki tokniuan taixpejpenalmej kiseliskiaj ininnemilis ompa iluikak hasta ‘ne tonal ijkuak moualuikaskia Cristoʼ uan ijkon ‘pankisaskej ya yoltokej intsalan in animajme, ijkon keme Cristo Jesús  pankisak yoltokʼ. Axkan tinemij itech ‘ne tonal ijkuak moualuikaskia Cristoʼ.

18. 1) ¿Keniuj tikmatij ke moajsij oksekin akin no oksepa nemiskej? 2) Kemej kinextia 1 Corintios 15:24-26, ¿toni panos ompa iluikak?

¹⁸ Biblia kijtoua ke Pablo uan oksekin akin kiseliskej ininnemilis ompa iluikak yejuan “achtopa [...] Dios kinpankixtis ma oksepa yoltinemikan” (Apoc. 20:6). ¿Melauj ke nejin kiteajsikamatiltia ke moajsij oksekin akin no oksepa kiseliskej ininnemilis? Nejin mouika ika tein Job kijtoj ke kipanoskia satepan (Job 14:15). Akin ‘poutinemij iuan Cristo’ yetoskej iuan Jesús keman kiixpolos “nochi tanauatil uan nochi chikaualis uan nochi uelilis”. Ompa,“Totajtsin Dios [...] kitamitanilis ya in mikilis”. Nejin kinextia ke akin kiseliskej ininnemilis ompa iluikak amo keman momikiliskej. ¿Toni panos iniuan itekitikauan Dios akin amo kichiaj nemiskej ompa iluikak iuan Cristo? (Xikonixtajtolti 1 Corintios 15:24-26).

19. ¿Toni uelis kichiaskej akin amo yaskej iluikak?

¹⁹ ¿Toni uelis kichiaskej akin amo yaskej iluikak? Uelis kichiaskej nejin tein Pablo kijtoj: “[Nitakuaujtamati] iuan Dios de ke [...] kinpankixtis yoltokke nochi in animajme, amo sayo in yolkualime. Ta, no nekes ten amo yolkualime” (Hech. 24:15). Kemej ompa iluikak amo ueli kalakij “ten amo yolkualime”, ika nejin tajtolmej moajsikamati ke oksekin kiseliskej ininnemilis nikan taltikpak.

20. ¿Keniuj mitsonpaleuiani nejin tamachtilis itech nechialis tein tikpiaj?

²⁰ Senkis tikmatij ke “Totajtsin Dios kinpankixtis yoltokke nochi in animajme [oso mikemej]”. Akin kiseliskej ininnemilis nikan taltikpak uelis nemiskej nochipaya. Uelis titakuaujtamatiskej ke ijkon mochiuas. Komo seki tochankauan oso akin kuali iniuan timouikayaj momikilijkej, techyolseuia tikmatiskej ke uelis oksepa kiseliskej ininnemilis keman Cristo uan taixpejpenalmej tekiuajtiskej “mil xiume” (Apoc. 20:6). No uelis titakuaujtamatiskej ke oksepa tikseliskej tonemilis komo timomikiliaj achto ke Cristo peuas tekiuajtis Mil xiujmej. Nechialis tein tikpiaj amo “tekajkayaua”, techpaleuia maj titaxikokan axkan uan maj okachi tiyolpakikan keman tiktekitiliaj Dios (Rom. 5:5). Itech okse tamachtilis, tikitaskej toni okachi techmachtia 1 Corintios capítulo 15.