ISRAELITAS miak xiujmejya momattoyaj kitemakaskej tomin uan ika tapaleuiskej itech itaueyichiualis Jiova. Sayoj ke itech itonaluan Jesús, judíos monekia kiixtauaskej miak impuestos, uan nejon semi ouij kinkisaya.

Keman takamej kiajxitiayaj 20 xiujmej peuaya kiixtauayaj tajko siclo (ome dracmas) uan ika tapaleuiayaj maj mochiuani tekit tein onkaya itech tabernáculo uan satepan itech templo. Itech yekinika siglo, ika nejon tomin kiyekchijchiuayaj templo tein Herodes kichijchiujka uan no ika kitemakayaj netemaktilmej. Seki judíos kitajtanijkej Pedro keniuj kiitaya Jesús maj kiixtauanij nejon impuesto, uan Jesús kijtoj ke kuali yetoya maj kiixtauanij. Hasta kinauatij Pedro maj yani kikuiti nejon tomin uan maj ika taxtauani (Mat. 17:24-27).

Ijkuak, ixolal Dios no monekia kiixtauas diezmo, tein kijtosneki, ke tatok tein kitekiaj oso tomin tein kitaniaj monekia kitemakaskej 10% (Lev. 27:30-32; Núm. 18:26-28). Taixyekananij itech taneltokalis kijtouayaj ke judíos monekia kitemakaskej diezmo itech nochi tein kitokayaj, hasta “menta uan anis uan cominos”. Jesús amo kijtoj ke amo kuali yetoya maj judíos kiixtauanij diezmo, ta ke amo kuali yetoya kemej escribas uan fariseos kijtouayaj ke monekia kiixtauaskej (Mat. 23:23).

Uan no, judíos monekia kinixtauiliskej romanos miak impuestos porin yejuan kinixyekanayaj. Kemej neskayot, se impuesto monekia kiixtauaskej akin kipiayaj talmej (kemej 20 oso hasta 25%), uan uelia kiixtauayaj ika tomin oso ika tatok. No onkaya se impuesto tein monekia kiixtauas sejse judío. Fariseos kitajtanijkej Jesús ox kuali yetoya maj kiixtauanij nejon impuesto, uan ika nejin tajtolmej Jesús kinextij keniuj monekia kiitaskej se kiixtauas impuestos: “Xikmaktilikan [...] César ten kinamiki xikmaktikan César, uan xikmaktilikan Dios ten kinamiki xikmaktikan Dios” (Mat. 22:15-22).

No monekia kiixtauaskej se impuesto akin kikixtiayaj tanamak itech se xolal oso akin kiajxitiayaj ompa. Nejon impuesto kiixtauayaj kampa ajsiaj barcos, itech puentes, kampa monamikiaj ojmej, ikalakyan xolalmej oso itech tanamakaloyamej.

Judíos monekia kiixtauaskej miak impuestos keman romanos kinixyekanayaj, uan nejon semi ouij kinkisaya. Tácito, se takat romano akin kijkuiloj tein panok ne uejkauj, kijtoj ke keman Jesús yetoya nikan taltikpak, akin nemiaj Siria uan Judea motataujtiayaj maj amo kiixtauanijok miak impuestos keman taixyekantoya tekiuaj Tiberio.

Akin kintaxtauiayaj impuestos kikouayaj nejon tekit uan kiseliayaj porin yejuan akin okachi taxtaujkaj. Sayoj ke kichiuayaj seki taman tein kichiuaya maj judíos no ouij kinkisani taxtauaskej. Kemej kinekiaj kitaniskej okachi tomin kipankixtiayaj impuesto. Uan no, kintakeuayaj okseki takamej akin no kipankixtiayaj impuesto porin no kinekiaj motataniliskej. Nesi ke Zaqueo katka semej nejon takamej akin kintakeuayaj oksekin (Luc. 19:1, 2). Yejua ika judíos kualaniaj uan semi kintauelitayaj akin kintaxtauiayaj impuestos.