PANOUA eyi mil xiujmej, taixyekankej Job kiitak ke uelis miak taman techmachtis itachijchiualis Dios kemej ijkuak tikinitaskej totomej. Tein melauj, seki taman kemej chijchiujtokej totomej uan tein sayoj yejuan kichiuaj tapaleuiani maj ika timomachtikan teisa. Biblia miakpa ika tajtoua totomej keman kineki techmachtis seki taman tein motelneki itech tonemilis uan keniuj uelis tikyekpiaskej tokuali uikalis iuan Dios. Maj tikitakan seki taman.

Ompa Jerusalén kuali kinixmatiaj golondrinas porin kichijchiuayaj inintapajsol itampa kalkuako. Hasta itech templo tein kichijchiuak Salomón. Xa xijxiujtika ompa yayaj tapachotij porin amo teyi kinkuejmolouaya.

Se akin ualeuaya itech ichankauan Coré uan akin kijkuiloj Salmo 84, kiitak tapajsolmej tein kichijchiuayaj totomej ompa templo. Chijchikuasen metsti ompa tekitia se semana, sayoj ke kinekia yeski kemej nejon golondrinas tein nochipa nemiaj ichan Dios. Yejua kijtoj: “¡Semi kualtsin moueyi tabernáculo, Jiova akin tikinixyekana tateuianij! Nonemilis kitelnejneki, uan no kiteltemouani, porin kinejneki yetos ichan Jiova. [...] Hasta totot kiajsini se ichan ompa, uan golondrina, motachijchiuiani ompa, kampa kinyekpia ikoneuan. ¡Amo uejka kampa moueyi Altar, Jiova akin tikinixyekana tateuianij, noTekiuaj uan noDios!” (Salmo 84:1-3). ¿Uan tejuan uan tokoneuan? ¿Tiknejnekij nochipa timosentiliskej iuan ixolal Dios uan tikitaj kemej se tatiochiualis? (Salmo 26:8, 12).

Jeremías se akin kitematiltiaya tein Dios kichiuaskia kijtoj: “Hasta cigüeña tein pantatinemi ejekaixko kimati kemanian moneki uejka patanis”. Kemej tikitaj, yejua senkis kimatia kemanian cigüeñas panouayaj itech tal tein Dios motenkaujka kinmakas israelitas. Itech tonalmej tein moixmatij kemej primavera moitani ke 300,000 cigüeñas peuaj patanij ompa África, panouaj ueyiat Jordán uan youi hasta Europa. Kipiaj kemej yeskia se reloj tein kiniluia ke moneki mokepaskej kampa kinpiaskej ininkoneuan. Ijkon kemej oksekin totomej, no “kimati kemanian moneki uejka patanis” (Jeremías 8:7).

Amaix Collins Atlas of Bird Migration kijtoua ke “tein okachi se kimoujkaita keman uejka patanij, yejua ke kimatij itech katiyejua tonalmej moneki kichiuaskej”. Jiova kinmakak tamatilis tein kichiua maj kimatikan kemanian moneki uejka pataniskej. Sayoj ke tejuan techmakak taajsikamatilis tein kichiua maj tikmatikan itech katiyejua tonalmej tinentokej (Lucas 12:54-56). Cigüeña chijchiujtok kemej kimatis kemanian moneki kichiuas seki taman, sayoj ke tejuan moneki tikixmatiskej Dios uan ijkon tikmatiskej keyej mochiua seki taman itech totonaluan. Israelitas akin nenkej itech itonaluan Jeremías amo kiajsikamatkej  ke tein mochiujtoya itech inintonaluan semi monekia. Uan Dios kijtoj keyej: “Yejuan kiixtopeuanij itajtol Jiova, uan ¿toni tamatilis kipiaj?” (Jeremías 8:9).

Axkan tikitaj miak taman tein kinextia ke tinentokej itech “itamian tonalmej” ijkon kemej kijtoua Biblia (2 Timoteo 3:1-5, TNM). Ijkon kemej cigüeña, ¿tiktemouaj tikajsikamatiskej keyej mochiua seki taman itech totonaluan?

Biblia miakpa ika tajtoua águilas. Semi kinitayaj ompa itech talmej tein Dios motenkauak kinmakas israelitas. Biblia kijtoua ke ompa itech itapajsol tein kichijchiua ikuapan tepejxit “moneki kitemos tein kikuas”. Uan no kijtoua: “Iixtololouan uejka tachiaj” (Job 39:27-29). Yejua ika moijtoua ke ueli kiita se tochin tein moajsi uejka kemej se kilómetro.

Ijkon kemej “iixtololouan [águila] uejka tachiaj”, Jiova ueli kiita tein mochiuas miak xiujmej satepan. Yejua ika, kijtoua ke yejua Dios “Akin achtook kitematiltia keniuj tamis teisa tein peua, uan tel achtook kitematiltia tein ayamo mochiuani” (Isaías 46:10). Komo tiktemouaj itaixyekanalis Jiova, techpaleuis iueyi tamatilis porin yejuatsin kimati tein mochiuas miak xiujmej satepan (Isaías 48:17, 18).

Uan no, Biblia kijtoua ke akin takuaujtamatij iuan Jiova tamatij kemej águilas. Kijtoua: “Akin mochiaj maj kinpaleui Jiova, oksepa kipiaskej chikaualis. Ika ininajtapaluan kemej águilas, ajkopataniskej” (Isaías 40:31). Águila peua ajkopatani ika ejekat totonik tein kisa talixko. Ijkuak kiajsi semej nejin ejekat, kipataua iajtapaluan uan momamalakachojtiuj itajkotian ejekat. Amo pankisa hasta ajko nion patani uejka ika ichikaualis. No ijkon, akin kichiaj maj Jiova kinpaleui uelis takuaujtamatiskej ke yejuatsin kinmakas “chikaukauelilis [tein] ualeutok imako” ijkon kemej motenkaua kichiuas (2 Corintios 4:7, 8).

Tepitsin achto ke momikiliskia, Jesús moketsak uan kiitak ininueyi xolal judíos uan kijtoj ika tayokol: “Jerusalén, namejuan nankinmiktiaj in tanauatiani de Dios, uan nankintepoxoníaj [oso nankintetemaj] ne itanojnotskauan de Dios, naken Dios namechualtitanilij. ¿Kanachpa niknekia namechsentilis para namechyekanas namejuan, nanpueblojuani de Jerusalén? [...] Ijkon keme in piotapachojke kinsentilia nipiluan yej tapaltampa, uan amo nankinekke” (Mateo 23:37).

Se taman tein totomej okachi kimachiliaj ke moneki kichiuaskej yejua kinyekpiaskej ininkoneuan. Totomej tein kichijchiuaj inintapajsol talpan, kemej piotenan, moneki kuali monejmachpias. Komo piotenan kiita ke se kuixij kineki kinkitskis ipiotsitsin, peua chikauak tsajtsi tein ika kinnejmachtia uan niman youij motatitij iajtapaltampa. Ompa no mopaleuiaj keman chikauak tona uan keman tel kioui. Jesús ijkon kinekia kiyekpias ininkuali uikalis iuan Dios tein kipiayaj akin nemiaj Jerusalén. Uan axkan techyoleua maj tiktemokan, ijkon uelis techpaleuis keman senkis techtekipachos seki taman tein tikpanouaj mojmostaj (Mateo 11:28, 29).

Kemej tikitaj tein kichiuaj totomej techmachtia miak taman. Keman tikitaskej tein kichiuaj, maj tikelnamikikan keniuj Biblia kikui nejon uan ika technextilia seki taman. Keman tikitaskej golondrina, maj tikpatiuitakan kampa tikueyichiuaj Jiova. Maj titakuaujtamatikan ke yejuatsin techmakas chikaualis tein techpaleuis maj tikchiuakan kemej se águila. Ijkon kemej piotenan kinyekpia ipiotsitsin, tejuan maj tiktemokan tein Jesús tamachtij porin nejon techpaleuis maj tikyekpiakan tokuali uikalis iuan Jiova. Uan ijkon kemej cigüeña, maj tikitakan keyej motelneki nochi tein mochiujtok itech totonaluan.