Biblia amo kijtoua keyej, sayoj ke kijtoua seki taman tein panok tein xa kichiuak maj mokauakan.

Keman se ángel kiluij María ke kipiaskia se konetsin, yejua uan José nemiaj Nazaret tein pouia itech xolal Galilea (Luc. 1:26-31; 2:4). Uan satepan ke kiskej de Egipto, mokepkej Nazaret. Kemej Jesús moskaltij itech nejon xolal, uelis tikijtoskej ke yejua katka nazareno (Mat. 2:19-23). Yejua ika, keman tikakij xolal Nazaret niman tikinelnamikij: José, María uan Jesús.

Uan tein melauj, María ixmatia ompa Judea. ¿Keniuj tikmatij? Porin seki ichankauan ompa nemiaj. Ompa nemia Elisabet, akin katka isiuatsin tiopixkat Zacarías uan satepan mochiuak imomaj Juan akin teauia (Luc. 1:5, 9, 13, 36). María kikalpanoto Elisabet uan ompa mokauak eyi metsti uan satepan mokepak Nazaret (Luc. 1:39, 40, 56).

Satepan tekiuaj tanauatij maj nochin moijkuilokan. Uan José monekik kisas de Nazaret uan yas Belén, kampa katka “iueyi xolal David” uan kampa moijtojka ke yoliskia Mesías, para ompa moijkuilos (Luc. 2:3, 4; 1 Sam. 17:15; 20:6; Miq. 5:2). Ompa yolik Jesús, uan kemej María kipiaya se pilitsin akin yekin yolka, José amo kiluiskia María maj oksepa mokepanij porin uejka katka. Mokaujkej ompa Belén, tein amo uejka moajsia de Jerusalén, katka kemej 9 kilómetros. Nejin semi tapaleuij porin ijkon ueliskia yaskej templo iuan konetsin para kitemaktiskej tein kijtouaya iTanauatil Jehová (Lev. 12:2, 6-8; Luc. 2:22-24).

No moneki tikelnamikiskej ke ángel kiluijka María ke ikonetsin ‘tekiuajtiskia kemej David’. Xa José uan María semi kintanemililtij maj Jesús yolini itech iueyi xolal David (Luc. 1:32, 33; 2:11, 17). Xa kinemilijkej ke monekia mokauaskej ompa Belén uan maj mochianij maj Dios kiniluiani toni kichiuaskiaj.

Moajsikamati ke yejuan mokaujkej miak tiempo ompa Belén. Maski amo tikmatij kanachi tiempo ompa nemiajya keman seki magos kinkalpanotoj, Jesús amo katka se pilitsinok, ta katka se okichpilya, uan kipiayajya se kali (Mat. 2:11). Yejuan amo mokepkej Nazaret, ta se tiempo mochantijkej ompa Belén.

Herodes “tanauatij maj kinmiktikan nochin okichpipilkonemej akin ayamo kiajxitiayaj ome xiuit, nochin akin nemiaj Belén” (Mat. 2:16). Kemej se ángel kinejmachtij José tein yaya panoti, yejua uan María cholojkej Egipto iuan Jesús, uan ompa mokaujkej hasta keman Herodes momikilij. Satepan José kinuikak ichankauan itech xolal Nazaret. ¿Keyej amo mokepkej Belén? Porin ompa Judea tekiuajtia Arquelao, se ikoneuj Herodes akin tel amo yolkuali katka. Uan se ángel kinejmachtij José tein ueliskia kinpanos. Ompa Nazaret, amo teyi kipanoskia Jesús uan ueliskia moskaltis kemej se itekitikauj Dios (Mat. 2:19-22; 13:55; Luc. 2:39, 52).

Nesi ke José momikilij achto ke Jesús kitemakaskia inemilis para maj sekin ueliskia nemiskej ompa iluikak. Komo ijkon, José oksepa nemis nikan taltikpak, miakej uelis kiixmatiskej uan kitajtaniskej keyej kiixtalijkej mokauaskej ompa Belén satepan ke yolik Jesús.