1, 2. ¿Keniuj moajsia Jesús keman kijtoj seki taman achto ke momikiliskia?

KATKA tonal 14 metsti nisán xiuit 33. Satepan ke kitakajkayauilijkej Jesús uan kipantijkej ke kichiujka tein amo kuali, akin kitauelitayaj kipijpinaujtijkej, kitajyouiltijkej uan kisojsokej itech se kouit. Kemej kisojsokej imauan uan imetsuan, semi kikokouaya keman mijyotiaya uan keman tajtouaya. Sayoj ke monekia kijtos seki taman tein semi kipia ipatiuj, yejua ika mochikauak tajtos.

² Maj tikitakan toni kijtoj Jesús achto ke momikiliskia uan toni uelis techmachtis. Uelis tikijtoskej ke tikakitij Jesús (Mat. 17:5).

3. ¿Akonimej ininka tajtojtoya Jesús keman kijtoj: “Notajtsin Dios, xikintapojpolui”?

³ Tein kijtoj Jesús. Keman kipilojkej itech kouit, Jesús kitajtanij Jiova: “Notajtsin Dios, xikintapojpolui”. ¿Akonimej ininka tajtojtoya? Tein kijtoj satepan techmatiltia akonimej xa ininka tajtojtoya. Yejua kijtoj: “Amo kajsikamatij toni kichiutokke” (Luc. 23:33, 34). Xa ininka tajtojtoya tateuianij romanos akin kisojsokaj porin amo kimatiaj ke katka iKonetsin Dios. Xa no ininka tajtojtoya taltikpakneminij akin kinekiaj maj kimiktikan sayoj ke satepan iuan takuaujtamatiskiaj  (Hech. 2:36-38). Jesús amo kinamikia mikis, maski ijkon, amo kualanik nion kintauelitak akin kitajyouiltijkaj (1 Ped. 2:23). Okachi kuali, kitajtanij Jiova maj kintapojpoluiani akin kitajyouiltijtoyaj.

4. ¿Toni techmachtij Jesús keman kintapojpoluij akin kitauelitayaj?

⁴ Tein techmachtia. No moneki titetapojpoluiskej ijkon kemej kichiuak Jesús (Col. 3:13). Xa seki taltikpakneminij, xa hasta tochankauan, techixnamikiskej porin amo kiajsikamatij tein tikneltokaj uan keyej amo tikchiuaj seki taman. Xa techtakajkayauiliskej, techpijpinaujtiskej, techtsayaniliskej toamaixuan oso hasta techiluiskej ke techkokoskej. Maj amo tikintauelitakan, ta maj tiktajtanikan Jiova maj se tonal kinekikan momachtiskej Biblia (Mat. 5:44, 45). Kemansa, xa ouij techkisas titetapojpoluiskej, okachiok komo semi amo kuali tein techchiuilijkej. Sayoj ke amo techpaleuis komo tikualanij uan amo titetapojpoluiaj. Se tokniuj siuat kijtoua: “Nikajsikamati ke nikintapojpoluis oksekin amo kijtosneki ke niknemilia ke kuali yetok tein kichiujkej oso ke nikaua maj nechchiuilikan tein amo kuali. Kijtosneki ke amo nikneki nikualantos iniuan” (Sal. 37:8). Keman titetapojpoluiaj, amo tikauaj maj tein amo kuali tein techchiuiliaj kichiua maj amo tiyolpakikanok (Efes. 4:31, 32).

5. ¿Toni kiluij Jesús ke kiseliskia takat akin pilkatoya inakastan, uan keyej kiluij nejon?

⁵ Tein kijtoj Jesús. Inakastan Jesús no kinpilojkaj ome takamej akin kichiujkaj tein amo kuali. Yekinika, yejuan no kikejkelouayaj Jesús (Mat. 27:44). Sayoj ke satepan, se amo kichiuakok porin kiajsikamatik ke Jesús “amo teyi tajtakol kichiuak” (Luc. 23:40, 41). Uan no, kinextij ke kineltokaya ke Jesús oksepa nemiskia uan ke mochiuaskia tekiuaj. Yejua kiluij: “Xinechonelnamiki ne tonal kuak tejua tikonselitiu ya in tanauatil” (Luc. 23:42). Moita ke nejin takat semi takuaujtamatia. Jesús kinankilij: “Yekmelauj nimitsiluia axkan: nouan tietos itech Xochital” (Luc. 23:43, TNM). * Tajtolmej “nouan tietos” kinextiaj ke yejua Jesús kijtojtoya ke panoskia nejon. Jesús kimatia ke iTajtsin teiknelia, yejua ika uelik kiluij nejon takat ke oksepa nemiskia (Sal. 103:8).

6. ¿Toni techmachtia tein Jesús kiluij takat akin kichiujka tein amo kuali?

⁶ Tein techmachtia. Jesús kichiuak kemej iTajtsin (Heb. 1:3). Jiova kineki techtapojpoluis uan techiknelis komo yekmelauj timoyolnonotsaj porin achto tikchiujkaj tein amo kuali uan komo titakuaujtamatij itech inemilis Jesús tein kitemakak (1 Juan 1:7). Sayoj ke, ¿toni uelis tikchiuaskej komo kemansa ouij techkisa tikneltokaskej ke Jiova techtapojpoluis? Maj tiknemilikan nejin: tepitsin achto ke Jesús momikiliskia, kiiknelij takat akin kichiujka tein amo kuali akin ijkuak peuak takuaujtamati. Jiova okachiok kiniknelia itekitikauan akin amo kikauaj uan mochikaujtokej kitakamatiskej (Sal. 51:1; 1 Juan 2:1, 2).

7. Kemej kijtoua Juan 19:26, 27, ¿toni kiniluij Jesús María uan Juan, uan keyej?

⁷ Tein kijtoj Jesús (xikonixtajtolti Juan 19:26, 27). Jesús kinekia maj kiyekpianij imomaj, akin xa amo nemiaok inamik.  Satepan ke Jesús momikiliskia, iikniuan ueliskia kiixpanoltiskej. Sayoj ke nesi ke yejuan ayamo mochiuayaj imomachtijkauan. Yejua ika, ¿akoni kipaleuiskia María maj kisentokani kuali mouikani iuan Jiova? Tatitanil Juan amo keman kikauak Jesús uan semi kuali mouikaya iuan. Jesús kinitaya kemej ichankauan akin kiueyichiuayaj Jiova (Mat. 12:46-50). Yejua ika, kemej kitasojtaya imomaj uan kinekia maj kuali yetoni, Jesús kiluij Juan maj kiyekpiani porin kimatia ke yejua kipaleuiskia maj kisentokani kitekitiliani Jiova. Jesús kiluij María: “Yejua xikpoua keme mokoneu”, uan ompa kiluij Juan: “Tejua xikpoua keme monantsin”. Ijkuak, María peuak kiita Juan kemej ikoneuj uan Juan kiyekpiak  María kemej yeskia imomaj. Jesús kinextilij María ke semi kitasojtaya. Yejua kiiskaltij uan kiyekpiak uan hasta keman kimiktijkej iuan yetoya.

8. ¿Toni techmachtia tein Jesús kiniluij María uan Juan?

⁸ Tein techmachtia. Xa okachi kuali timouikaj iniuan tokniuan ke iniuan tochankauan. Xa seki tochankauan techixnamikiskej oso senkis techkauaskej. Sayoj ke Jesús kijtoj ke komo amo tikauaj Jiova uan inechikol tikseliskej “makuilpoal” okachiok ke tein tikpoloskej. Miakej mochiuaskej kemej tokoneuan oso kemej totatuan (Mar. 10:29, 30). ¿Keniuj timomachiliaj porin timoajsij itech se nechikol kampa tinochin kuali timouikaj porin titakuaujtamatij uan tiktasojtaj Jiova uan tikintasojtaj tokniuan? (Col. 3:14; 1 Ped. 2:17).

9. ¿Toni techmachtia tein kijtoj Jesús itech Mateo 27:46?

⁹ Tein kijtoj Jesús. Tepitsin achto ke momikiliskia, Jesús kijtoj chikauak: “No Dios no Dios, ¿keye tinechsenkauak?” (Mat. 27:46). Biblia amo kijtoua keyej Jesús kijtoj nejon. Sayoj ke maj tiknemilikan toni techmachtia. Keman Jesús kijtoj nejon tajtolmej kichiujtoya tein moijtojka itech Salmo 22:1. * Itajtoluan no kinextiaj ke Jiova amo kipaleuij iKonetsin maj amo teyi kipano (Job 1:10). Jesús kiajsikamatik ke iTajtsin kikaujka maj akin kitauelitayaj kitajyouiltianij porin ijkon ueliskia kinextis ke amo keman kikauaskia maski kimiktiskiaj. Nion se taltikpaknenkej kipanouani tein Jesús kipanok. Uan no, ika tein kijtoj kinextij ke amo kichiujka nion teyi tein amo kuali uan ke yejua ika amo kinamikia maj kimiktikan.

10. ¿Toni techmachtia tein Jesús kiluij iTajtsin?

¹⁰ Tein techmachtia. Se taman yejua ke moneki amo tikchiaskej maj Jiova techmakixti keman tikpanouaj ouijkayomej. Ijkon kemej Jesús, moneki tikchiuaskej tein techpaleuis maj amo tikauakan Jiova maski uelis tikpoloskej tonemilis (Mat. 16:24, 25). Maski ijkon, tikmatij ke Dios amo kikauas maj titajyouikan okachi ke tein uelis tikxikoskej (1 Cor. 10:13, TNM). Okse taman tein techmachtia yejua ke ijkon kemej Jesús, xa techtajyouiltiskej maski amo tikchiujkej nion teyi tein amo kuali (1 Ped. 2:19, 20). Taltikpakneminij techixnamikij amo porin tikchiujkej tein amo kuali, ta porin amo tikchiuaj kemej yejuan uan tikteixmatiltiaj tein tamachtia iTajtol Dios (Juan 17:14; 1 Ped. 4:15, 16). Jesús kiajsikamatia keyej Jiova kikaujtoya maj tajyoui. Sayoj ke seki itekitikauan Jiova akin amo kikauaj motajtanianij keyej kikaua maj tajyouikan (Hab. 1:3). Kemej Jiova teiknelia uan amo yolijsiui, kimati ke nejon itekitikauan takuaujtamatij, sayoj ke moneki kiseliskej yolseuilis tein sayoj yejuatsin ueli kitemaka (2 Cor. 1:3, 4).

11. ¿Keyej Jesús kijtoj tein moajsi itech Juan 19:28?

¹¹ Tein kijtoj Jesús (xikonixtajtolti Juan 19:28). ¿Keyej kijtoj Jesús ke amikia? Porin ijkon mochiuaskia tein kijtoua Salmo 22:15: “Amo nikpiaok chikaualis, nimomachilia kemej yeskia se tapalkakotol. Nonenepil mopepechoua nokanko”. Uan no, xa semi amikia porin pilkatoya itech kouit uan semi tajyouijtoya porin kichiuilijkaj miak taman, yejua ika kijtoj ke amikia.

12. ¿Toni techmachtia maj Jesús kijtouani ke amikia?

¹² Tein techmachtia. Jesús amo kinemilij ke amo kuali yetoya maj kijtouani keniuj  momachiliaya, uan tejuan no amo moneki tiknemiliskej nejon. Maski xa ouij techkisa tikiniluiskej oksekin ke tiknekij maj techpaleuikan, komo kemansa moneki, maj niman tikiniluikan. Kemej neskayot, komo tixiuejkejya oso timokokouaj, xa monekis tikiluiskej se tokniuj akin kuali iuan timouikaj maj techuika maj titakouatij oso maj techuika iuan tapajtijkej. Komo titayokoxtokej, xa monekis tikiluiskej se tokniuj tayekankej oso okse tokniuj akin uelis techpaleuis ke tikuelitaskiaj iuan titajtoskej oso ke tikuelitaskiaj maj techyolchikaua (Prov. 12:25). Maj tikelnamikikan ke tokniuan techtasojtaj uan ke kinekij techpaleuiskej ‘keman tikpanouaj tajyouilis’ (Prov. 17:17). Sayoj ke yejuan amo ueli kimatij toni tiknemiliaj oso keniuj timomachiliaj, yejua ika amo uelis techpaleuiskej komo amo tikiniluiaj.

13. ¿Toni panok porin Jesús amo keman kikauak Jiova?

¹³ Tein kijtoj Jesús. Kemej eyi hora tiotak itech tonal 14 metsti nisán, Jesús kijtoj: “Niktamichiuak ya” (Juan 19:30). Tepitsin achto ke momikiliskia, Jesús kimatik ke kichiujka nochi tein Jiova kinekia maj kichiuani. ¿Toni panok porin Jesús amo keman kikauak Jiova? Yekinika, kinextij ke Satanás takajkayaua, porin kinextij ke se taltikpaknenkej akin amo tajtakolej uelis nochipa kitakamatis Jiova maski Satanás kitemos maj kikaua. Ojpatika, kinmakixtij taltikpakneminij ika inemilis tein kitemakak. Yejua ika, maski taltikpakneminij tajtakolejkej uelis kuali mouikaskej iuan Dios uan satepan uelis nemiskej nochipaya. Uan expatika, Jesús kinextij ke Jiova kinamiki taixyekanas uan tapaleuij maj mochipaua itokay.

14. Xikonijto keniuj moneki tinemiskej mojmostaj.

¹⁴ Tein techmachtia. Moneki tikixtaliskej mojmostaj tiktakamatiskej Jiova. Maj tikitakan tein kijtoj tokniuj Maxwell Friend, semej akin kinmachtiaya tokniuan akin kiseliaj tamachtilis tein motemaka Galaad. Itech se ueyi nechikol kitemakak se tanojnots kampa ika tajtoj tatakamatilis uan kijtoj: “Amo xiknemili tikchiuas oso tikijtos mosta tein axkan uelis tikchiuas oso tikijtos. ¿Keniuj tikmati ke tiyoltosok mosta? Mojmostaj xinemi kemej yeskia sayoj ijkuak uelis tiknextis ke mitsnamiki tinemis nochipaya”. Kemej kijtoj tokniuj, maj tiktakamatikan Jiova kemej yeskia sayoj axkan tinemiskej. Ijkon, komo timomikiliskiaj uelis tikiluiskej Jiova nejin: “Nimochikauak nochipa nimitstakamatis, niknextis ke Satanás takajkayaua, nitapaleuis maj mochipaua motokay uan niknextis ke sayoj tejuatsin mitsnamiki titaixyekanas”.

15. Kemej kijtoua Lucas 23:46, ¿toni kimatia Jesús ke kipanoskia?

¹⁵ Tein kijtoj Jesús (xikonixtajtolti Lucas 23:46). Jesús kinextij ke semi takuaujtamatia iuan Jiova keman kijtoj: “Notajtsin Dios, nimotemaktia momakotsinko”. Kimatia ke inemilis mokauaya imako iTajtsin Jiova uan takuaujtamatia ke kielnamikiskia.

16. ¿Toni techmachtia tein kichiuak Joshua?

¹⁶ Tein techmachtia. Maj tiksentokakan tiktakamatikan Jiova maski uelis timomikiliskej. Uelis tikchiuaskej nejin komo senkis iuan titakuaujtamatij (Prov. 3:5). Maj tikitakan tein kichiuak Joshua, se telpoch akin kipiaya 15 xiujmej uan semi mokokouaya. Amo kinekik maj tapajtianij kitalilianij pajti tein kijtouayaj porin amo kinekia kitapanauilis  itanauatiluan Dios. Tepitsin achto ke momikiliskia, kiluij imomaj: “Nonemilis yetok imako Jiova”. Uan no kiluij: “Ueli nimitsiluia nejin: senkis nikneltoka ke Jiova oksepa nechmakas nonemilis. Yejuatsin kimati tein niknemilia uan tein nikmachilia uan kimati ke yekmelauj niktasojta”. * Tinochin monekiskia timotajtaniskej: “Komo nikpanoua se ouijkayot uan uelis nimomikilis, ¿niksentokas niktakamatis Jiova uan nitakuaujtamatis ke nechelnamikis uan ke oksepa nechmakas nonemilis?”.

17, 18. ¿Toni techmachtij tein kijtoj Jesús? (No xikonita recuadro “ Tein techmachtia tein kijtoj Jesús achto ke momikiliskia”).

¹⁷ Tein kijtoj Jesús achto ke momikiliskia techmachtia miak taman. Techelnamiktia ke moneki titetapojpoluiskej uan titakuaujtamatiskej ke Jiova techtapojpoluis. Tikpiaj tatiochiualis maj moajsikan miakej tokniuan akin kemej yeskiaj tochankauan akin niman techpaleuiskej komo moneki. Sayoj ke keman monekis maj techpaleuikan, maj tikiniluikan. Tikmatij ke Jiova techpaleuis maj tikxikokan tein yeski ouijkayot. Tikajsikamatij ke moneki tiktakamatiskej Jiova kemej yeskia sayoj axkan tinemiskej, uan tikmatij ke Jiova oksepa techmakas tonemilis komo timomikiliaj.

¹⁸ Komo tikchiuaj nochi tein techmachtia tein kijtoj Jesús, tikchiujtoskej tein Jiova kijtoj: “Yejuatsin nijin Notasojtsin Konetsin [...]; xikakilikan” (Mat. 17:5).