1, 2. 1) ¿Akoni katka Eunice, uan katiyejua ouijkayomej monekik kiixnamikis keman kiiskaltijtoya Timoteo? 2) Xikonijto tein moita itech taixkopin ipeujyan amaix.

 MASKI Biblia amo ika tajtoua keman Timoteo moauij, nejon tonal imomaj, Eunice, xa semi yolpakik (Prov. 23:25). Maj tiknemilikan tein xa panok nejon tonal: semi yolpaktok porin kiita ikonetsin itech at keman moauitia. Keman kiitstok ikonetsin, motokia Loida, iueyinan Timoteo, uan kinaua. Okachi yolpaki keman kiita ke Timoteo kipankalakiajya itech at. Peua choka keman kikaki at uan kiita ke ikonetsin kisaya itech at uan moita iixko ke semi yolpaki. Maski ouij kikisani, uelik kipaleuij Timoteo maj kitasojta Jiova uan iKonetsin, Jesucristo. ¿Katiyejua ouijkayomej monekik kiixnamikis?

² Itatuan Timoteo kipiayaj tataman taneltokalis. Ipopaj katka griego, imomaj uan iueyinan katkaj judías (Hech. 16:1). Nesi ke Timoteo katka telpoch keman Eunice uan Loida mochiujkej itatojtokakauan Cristo. Sayoj ke ipopaj kisentokak itech itaneltokalis. Timoteo ueliaya iselti kiixpejpenaya toni kichiuaskia. ¿Toni kiixpejpenaskia? ¿Kiixtaliskia yetos itech taneltokalis tein kipiaya ipopaj? ¿Kichiuaskia tein momattoyaj kichiuaskej judíos kemej kimachtijkaj keman okichpilok katka? ¿Oso mochiuaskia itatojtokakauj Cristo?

3. Kemej kijtoua Proverbios 1:8, 9, ¿keniuj kiita Jiova nochi tein kichiuaj tokniuan siuamej porin kinpaleuiaj ininkoneuan maj kuali mouikakan iuan?

 ³ Ijkon kemej Eunice, tokniuan siuamej akin kipiaj ininkoneuan kintasojtaj ininchankauan. Mochikauaj kinpaleuiskej ininkoneuan maj kuali mouikakan iuan Jiova. Uan yejuatsin semi kipatiuita nochi tein kichiuaj (xikonixtajtolti Proverbios 1:8, 9). Uan Jiova kinpaleuiani miakej tokniuan siuamej maj kinpaleuikan ininkoneuan maj kitasojtakan uan maj kitekitilikan.

4. ¿Toni ouijkayomej kiixnamikij tokniuan siuamej akin kipiaj ininkoneuan?

⁴ Se temomaj kemansa xa motajtanis ox ikoneuan kiixtaliskej kitekitiliskej Jiova ijkon kemej kichiuak Timoteo. Tetatmej kimatij ke ininkoneuan kiixnamikiskej miak ouijkayomej itech nejin taltikpak kampa taixyekana Satanás (1 Ped. 5:8). Uan okachi ouij keman tokniuan siuamej moneki ininselti kiniskaltiskej ininkoneuan porin amo kipiaj ininnamik oso porin ininnamik amo itaixpantijkauj Jiova. Kemej neskayot, se tokniuj siuat akin monotsa Christine b kijtoua: “Nonamik katka se kuali tepopaj uan semi techtasojtaya, sayoj ke amo nechkauaya maj nikinpaleuiani nokoneuan maj mochiuanij itaixpantijkauan Jiova. Miakpa nichokaya uan nimotajtaniaya ox se tonal nokoneuan kitekitiliskiaj Jiova”.

5. ¿Toni tikitaskej itech nejin tamachtilis?

⁵ Komo tejuatsin tiontemomaj uan tiitaixpantijkauj Jiova uelis tikonpaleuis mokoneuan maj kitasojtakan uan maj kitekitilikan Jiova, ijkon kemej kichiuak Eunice. Itech nejin tamachtilis tikitaskej keniuj uelis tikonchiuas kemej Eunice uan tikonmachtis mokoneuan ika tein tikonijtoua uan ika tein tikonchiua. No tikitaskej keniuj mitsonpaleuis Jiova.

6. Kemej kinextia 2 Timoteo 3:14, 15, ¿toni kipaleuij Timoteo maj mochiuani itatojtokakauj Cristo?

⁶ Keman Timoteo yolik, Eunice niman peuak kimachtia “Tajkuilolamatsin de Dios”, ijkon kemej tamachtiayaj judíos. Yejua amo kimatia miak taman porin amo kiixmatia Jesucristo. Maski ijkon, tein kimachtijkaj Timoteo ueliskia kipaleuis maj satepan mochiuani itatojtokakauj Cristo. Sayoj ke, ¿kiixtaliskia kichiuas nejon? Iselti ueliaya kiixpejpenaya toni kichiuas uan senkis tikmatij ke nochi tein kichiuak imomaj kipaleuij maj kineltokani uan maj kiixmatini Jesús (xikonixtajtolti 2 Timoteo 3:14, 15). ¡Eunice xa semi yolpakik porin uelik kipaleuij ikonetsin maj kiixmati Jiova! Eunice yekmelauj kichiuak tein kijtosneki itokay. Itokay kijtosneki “se tatanis”.

7. ¿Keniuj Eunice kisentokak kipaleuij ikonetsin satepan ke moauij?

⁷ Keman Timoteo moauij kichiuak se taman tein semi moneki. Sayoj ke Eunice kisentokaya ika motekipachouaya ikonetsin. ¿Toni kichiuaskia Timoteo axkan ke moauijkaya? ¿Mouikaskia iniuan akin amo kipaleuiskiaj? ¿Yaskia momachtitiuj Atenas uan kineltokaskia tein tamatinij ompa tamachtiayaj? ¿Kitemoskia sayoj motomintis? Eunice amo ueliskia kiixtalis tein kichiuaskia Timoteo, sayoj ke ueliskia kipaleuis. ¿Keniuj? Komo kisentokaya kipaleuiaya maj kitasojta Jiova uan maj kitasojkamati tein Jesús kichiuak. Tokniuan akin ininselti kitekitiliaj Jiova ouij kinkisa kinpaleuiskej ininkoneuan maj kiixtalikan kitekitiliskej. Sayoj ke no ouij kinkisa akin nochin omen kitekitiliaj Jiova. Komo ijkon,  ¿toni uelis kinmachtis tetatmej tein kichiuak Eunice?

8. ¿Keniuj se temomaj uelis kipaleuis inamik akin no itaixpantijkauj Jiova maj kinmachtikan ininkoneuan?

⁸ Xionmomachti Biblia iniuan mokoneuan. Komo monamik no kitekitilia Dios, Jiova kineki xikonpaleui uan xikonmachti mokoneuan maj kiixmatikan. Uelis tikonchiuas komo tikonpaleuia monamik keman nantaueyichiuaj kemej kalyetouanij. Xikonijto keniuj semi tapaleuia keman namosenmachtiaj uan xikonnemili keniuj uelis tiontapaleuis maj nochin kuali momachilikan uan maj yolpakikan keman namomachtiskej. Xa uelis tikonpaleuis monamik maj kiixtali se taman tein uelis nankisenchiuaskej. Uan no, komo semej mokoneuan ueliskiaya momachtis amatajkuilol Tiyolpakiskej nochipaya, xa tejuatsin ueliskia tikonpaleuis monamik ika nejin.

9. ¿Toni seki taman uelis kipaleuis se temomaj akin inamik amo itaixpantijkauj Jiova?

⁹ Seki tokniuan siuamej kinmachtiaj ika Biblia ininkoneuan xa porin amo kipiaj ininnamik oso porin ininnamik amo itaixpantijkauj Jiova. Komo tikonpanotok nejon, amo xionmotekipacho. Jiova mitsonpaleuis. Kuali xikonkui tein techmaka inechikol Jiova tein uelis ika tikonmachtis mokoneuan uan no uelis tikontajtanis okseki tetatmej keniuj kikuij nejon keman taueyichiuaj kemej kalyetouanij c (Prov. 11:14). Uan no, uelis tikontataujtis Jiova maj mitsonpaleui xikonmati toni tikontajtanis mokoneuan uan ijkon kijtoskej tein yekmelauj kinemiliaj uan kimachiliaj (Prov. 20:5). Xa ueliskia tikontajtanis nejin: “¿Toni kuejmolmej tikpia kampa timomachtia?” nejon xa tapaleuis peua xiontajtokan.

10. ¿Toni no uelis tikonchiuas tein tapaleuis maj mokoneuan kiixmatikan Jiova?

¹⁰ Xikontemo kemanian uelis tikonmachtis mokoneuan de Jiova. Ika xiontajto yejuatsin uan keniuj mitsonpaleuiani (Deut. 6:6, 7; Is. 63:7). Nejin okachiok moneki komo amo ueli tionmomachtia mochan iniuan mokoneuan. Christine, akin ika titajtojkej itech párrafo 4, kijtoua: “Kemej amo semi uelia nikinnojnotsaya nokoneuan de Jiova, nikchiuaya nochipa keman nikitaya ke ueliskia. Tiayaj tinejnemitij oso tiayaj itech se tsikitsin barco itech at uan ika titajtouayaj nochi tein semi kualtsin tein Jiova kichijchiuak, uan okseki taman tein kinpaleuiskia maj kuali mouikanij iuan. Uan keman nokoneuan uejueykejya katkaj nikinyolchikauak maj momachtianij Biblia ininselti”. No kuali ika xiontajto inechikol Jiova uan tokniuan. Amo xikonijijto tokniuan tayekananij. Tein tikonijtos uelis tapaleuis maj mokoneuan kiitakan ke uelis kintajtaniskej maj kinpaleuikan keman monekis.

11. Kemej kijtoua Santiago 3:18, ¿keyej moneki tikchiuaskej tein tapaleuis maj kuali mouikakan nochin tochankauan?

¹¹ Xikonchiua tein tapaleuis maj kuali mouikakan mochankauan. Nochipa xikonnextili monamik uan mokoneuan ke tikontasojta. Kuali ika xiontajto monamik uan xikonnexti ke tikonpoujkaita, uan xikonmachti mokoneuan maj no ijkon kichiuakan. Nejon tapaleuis maj nochin kuali mouikakan uan maj mokoneuan amo ouij kinkisa kiixmatiskej Jiova (xikonixtajtolti Santiago 3:18). Maj tikitakan tein kipanok Jozsef, se precursor especial akin tapaleuia Rumania. Keman okichpilok katka, ipopaj amo kinekia maj imomaj, iikniuan uan yejua kitekitilianij Jiova. Jozsef kijtoua: “Nomomaj kichiuaya nochi tein tapaleuiskia maj kuali timouikanij. Keman  nopopaj okachi kualania, nomomaj okachi kualtakat katka. Keman kiitaya ke ouij techkisaya tikpoujkaitaskej uan tiktakamatiskej topopaj, touan momachtiaya tein kijtoua Efesios 6:1-3. Satepan techiluiaya tein kuali tein kichiuaya topopaj, uan techpaleuiaya maj tikajsikamatikan keyej monekia tikpoujkaitaskej. Nejon tapaleuij maj kuali timouikanij”.

12. Ika tein kijtoua 2 Timoteo 1:5, ¿keniuj tein kichiuaya Eunice kipaleuij Timoteo?

¹² (Xikonixtajtolti 2 Timoteo 1:5). Ika tein kichiuak Eunice kuali kimachtij Timoteo. Yejua xa kimachtij ke akin yekmelauj takuaujtamati kinextia ika tein kichiua (Sant. 2:26). Timoteo xa kiitak ke ika tein kichiuaya imomaj kinextiaya ke semi kitasojtaya Jiova. Xa no kiitak ke kitekitilis Jiova kiyolpaktiaya. ¿Keniuj kipaleuij tein kichiuaya Eunice? Kemej kijtoj tatitanil Pablo, Timoteo takuaujtamatia kemej imomaj. Uan nejon amo iselti mochiuak, ta takuaujtamatia kemej yejua porin kiitak tein kichiuaya uan kinekik no ijkon kichiuas. No ijkon, miakej tokniuan siuamej kinpaleuianij ininchankauan maj kitekitilikan Jiova sayoj ika tein kichiuaj (1 Ped. 3:1, 2). Tejuatsin no uelis ijkon tikonchiuas. ¿Keniuj?

13. ¿Keyej se temomaj moneki kitayekanaltis kuali mouikas iuan Jiova?

¹³ Xikontayekanalti kuali tionmouikas iuan Jiova (Deut. 6:5, 6). Ijkon kemej kichiuaj miakej siuamej akin kipiaj ininkoneuan, tejuatsin xa tionmochikaua tikonyekpias mokoneuan maski moneki tikonkauas miak taman. Kemej neskayot, xa tikonkui motiempo, motomin uan amo tionmoseuia maski tikonnekiskia tikonchiuas. Sayoj ke maski moneki tikonchiuas miak taman, moneki tikontayekanaltis kuali tionmouikas iuan Jiova. Yejua ika, xikonxelo tiempo tionmotataujtis, tionmomachtis Biblia moselti uan tionyas nechikolmej. Komo ijkon tikonchiua okachi kuali tionmouikas iuan Jiova. Uan no, tein tikonchiua uelis kinpaleuis mochankauan uan oksekin.

14, 15. ¿Toni mitsonmachtia tein kinpanok Leanne, María uan João?

¹⁴ Maj tikitakan tein kinpanok seki telpochmej uan ichpochmej akin peuak kitasojtaj Jiova uan takuaujtamatij iuan, porin kiitakej tein ininmomaj kichiuaya. Leanne, semej isiuapipiluan Christine, kijtoua: “Amo uelia timomachtiayaj Biblia keman topopaj yetoya kalijtik. Sayoj ke tomomaj nochipa yaya nechikolmej. Maski amo semi tikmatiaj tein Biblia tamachtia, tein kichiuak techpaleuij maj satepan semi titakuaujtamatinij iuan Jiova. Tikitakej ke nejin katka tamachtilis tein melauak achto ke peuaskia tiaskiaj nechikolmej”.

¹⁵ Kemansa, ipopaj María kinajuaya oso kinchiuiliaya tein amo kuali ichankauan porin yayaj nechikolmej. María kijtoua: “Nikinixmati tokniuan siuamej akin semi yolchikaujkej, semej yejua nomomaj. Keman katka nisiuapilok amo niknekia nikchiuas seki taman porin nikmouiliaya tein oksekin kijtoskiaj. Sayoj ke, nikitas ke nomomaj katka semi yolchikauak uan ke nochipa kitayekanaltiaya Jiova, nechpaleuij maj amo nikmouilianiok tein oksekin kijtoskiaj”. João uan ichankauan amo uelia ika tajtouayaj Biblia oso Jiova ininchan porin ipopaj amo kinkauaya. João kijtoua: “Semi nikmoujkaitak maj nomomaj kikauani tein yeski taman para kiyolpaktis nopopaj, sayoj ke amo keman kikauak Jiova”.

16. ¿Keniuj tein kichiua se temomaj uelis kinpaleuis oksekin?

 ¹⁶ Xikonelnamiki ke tein tikonchiua uelis kinpaleuis oksekin. ¿Keniuj? Xikonnemili keniuj kiitaya tatitanil Pablo tein kichiuaya Eunice. Yejua kijkuiloj ke takuaujtamatilis tein kinextij Timoteo, yekinika kinextij Eunice (2 Tim. 1:5). ¿Uan kemanian kiitak Pablo ke Eunice semi takuaujtamatia? Xa kinixmatik Loida uan Eunice ompa Listra keman yekinika yajki tanojnotsato itech miak altepemej, uan xa yejua kinpaleuij maj mochiuanij itatojtokakauan Cristo (Hech. 14:4-18). Keman kitajkuilouilij Timoteo kemej 15 xiujmej satepan, kielnamikiaok ke Eunice semi takuaujtamatia uan ke tein kichiuaya ueliskia kinpaleuis oksekin. Senkis moita ke tein kichiuak Eunice kiyolchikauak tatitanil Pablo uan xa no okseki tokniuan itech nejon tonalmej. Komo tikoniskaltijtok mokoneuan moselti oso monamik amo kitekitilia Jiova, xikonelnamiki ke tein tikonchiua uelis kinyolchikauas oksekin.

17. ¿Toni moneki tikonchiuas komo tikonita ke mokonetsin amo kipaleuijtok tein tikonchiua?

¹⁷ ¿Uan komo tikonita ke amo kipaleuia mokonetsin tein tikonchiua? Xikonelnamiki ke amo ueli ijsiujka se kimachtia se ikonetsin. Kemej moita itech taixkopimej, keman tejuatsin tikontoka teisa, xa kemansa tionmotajtania ox tein ixuas kitemakas takilot. Maski amo tikonmati ox kitemakas takilot tikonsentoka tikonatekia porin ijkon uelis moskaltis (Mar. 4:26-29). No ijkon, kemej temomaj kemansa xa tionmotajtania ox tein tikonchiujtok  kipaleuijtok mokonetsin. Melauj ke tejuatsin amo uelis tikonixtalis toni kiixpejpenaskej mokoneuan. Sayoj ke, komo tikonsentoka tionmochikaua kuali tikonmachtis mokonetsin uelis kipaleuis maj kuali mouika iuan Dios (Prov. 22:6).

18. ¿Keniuj Jiova uelis kinpaleuis mokoneuan maj kuali mouikakan iuan?

¹⁸ Biblia kinextia ke Jiova kinpaleuiani miakej telpochmej uan ichpochmej maj kuali mouikakan iuan (Sal. 22:9, 10). Yejua ika no uelis kinpaleuis mokoneuan maj kuali mouikakan iuan, komo yejuan kinekij (1 Cor. 3:6, 7). Maski moitas ke mokoneuan amo semi kinekijok kitekitiliskej Jiova, yejuatsin kisentokas kintasojtas (Sal. 11:4). Uan niman keman tepitsin kinextiskej ke “kiyolnejnekij kiseliskej tein melauak” yejuatsin kinpaleuis (Hech. 13:48, TNM; 2 Crón. 16:9). Jiova no uelis mitsonpaleuis xikonilui mokoneuan tein kinyolchikauas keman okachi monekis (Prov. 15:23). Oso no uelis kichiuas maj se tokniuj itech nechikol kinpaleui ika netasojtalis. Hasta keman uejueykejya yeskij, Jiova uelis kichiuas maj kielnamikikan teisa tein tejuatsin tikonmachtij (Juan 14:26). Komo tikonsentoka tikonmachtia mokoneuan ika tein tikonijtoua uan tikonchiua, Jiova mitsontatiochiuis.

19. ¿Keyej uelis tikonneltokas ke Jiova kiyolpaktia tein tikonchiua?

¹⁹ Maski mokoneuan kiixtaliskej kitekitiliskej Jiova oso amo, yejuatsin kisentokas mitsontasojtas. Jiova mitsontasojta porin tejuatsin tikontasojta. Komo moselti tikoniskaltijtok mokoneuan oso monamik amo kitekitilia Jiova, xikonelnamiki ke yejuatsin kijtoua ke mitsonyekpias uan ke yeski kemej ininpopaj mokoneuan (Sal. 68:5). Tejuatsin amo ueli tikonixtalia ox mokoneuan kitekitiliskej Jiova oso amo. Sayoj ke, komo tikonsentoka tiontakuaujtamati ke Jiova mitsonpaleuis uan tikonchiua nochi tein tionueli, yejuatsin yolpakis ika tein tikonchiua.