¿KEYEJ nopopaj tel kualantoya? Maj namechmelauili. Niyolik tonal 29 metsti julio xiuit 1929 uan nimoskaltij itech se xolalkonet tein poui Bulacán, ompa Filipinas. Amo tikpiayaj miak tomin, nion tikpiayaj miak taman. Keman niokichpilok nikatka, peuak ueyi neteuilis. Tateuianij kayomej Japón ajsikej Filipinas, sayoj ke kemej toxolal tel uejka moajsia, neteuilis amo semi techijtakoj. Amo tikpiayaj radio, televisión nion periódicos, yejua ika tikmatiaj tein panouaya ika tein tiktekakiliayaj.

Nikinpiak chikome nokniuan. Keman nikpiaya chikueyi xiuit noueyitatuan nechuikakej maj iniuan ninemiti. Maski tikatkaj ticatólicos, noueyitat amo techikoitaya uan kipiaya miak amaixmej tein motemakayaj itech taneltokalismej tein itasojikniuan kimakakaj. Nikelnamiki ke nechnextilij seki folletos itech tajtol tagalo tein ika tajtouayaj tamachtilis tein amo melauak, uan no se Biblia. Semi nechyolpaktiaya nikixtajtoltis Biblia, okachiok naui Evangelios. Nejon nechpaleuij maj niknekini niktojtokas ineskayo Jesús (Juan 10:27).

Tateuianij kayomej Japón yajkej itech xiuit 1945. Ijkuak, notatuan nechiluijkej maj nimokepani kalijtik. Noueyitat nechyolmajxitij maj niyani, uan yejua ika niyajki.

Itech metsti diciembre xiuit 1945, seki itaixpantijkauan Jiova kayomej Angat tanojnotsatoj itech toxolal. Se takat xiuejya yajki kalijtik uan techmelauilij tein Biblia kijtoua ika itamian tonalmej (2 Tim. 3:1-5). Techyoleuak maj timomachtianij Biblia iniuan oksekin akin mosentiliayaj itech se xolal tein amo uejka moajsia. Notatuan amo yajkej, sayoj ke nejua kemaj. Ompa moajsiaj kemej veinte taltikpakneminij uan sekin kichiuayaj netajtanilmej ika tein Biblia kijtoua.

Amo nikajsikamatia nochi tein kijtouayaj, yejua ika niknemilij nikisas. Sayoj ke peuak mokuikatiaj. Nekuikatil semi nechyolpaktij uan yejua ika nimokauak. Satepan, mochiuak se netataujtil uan  techyoleujkej maj tiyanij se nechikol ompa Angat tein mochiuaskia okse domingo.

Monekik tinejnemiskej kemej chikueyi kilómetro hasta ininchan tokniuan Cruz, kampa mochiuaskia nechikol. Moajsiaj kemej cincuenta taltikpakneminij uan semi nikmoujkaitak ke hasta konemej kinankiliayaj netajtanilmej tein ouijkej ika tein tamachtia Biblia. Satepan ke miakpa niyajka nechikolmej, tokniuj Damian Santos, se tokniuj akin xiuejya katka uan tekitia kemej precursor, nechyoleuak maj nimokauani ichan nejon youak. Uejkauak ika titajtojtoyaj Biblia.

Ijkuak, miakej niman moauiayaj satepan ke kiixmatiaj tamachtilis tein tayekantok itech Biblia. Yankuixtok peujka timonechikouaj keman techtajtanijkej ox tiknekiaj timoauiskej. Nejua nikijtoj ke kemaj, porin niknekia nimochiuas itakeual Cristo (Col. 3:24). Tiyajkej se ameyal tein amo uejka moajsia, uan ompa techauijkej tiomen itech tonal 15 metsti febrero xiuit 1946.

Nikajsikamatik ke, kemej nimoauijkaya, monekia nikchiuas kemej Jesús uan nitanojnotsas. Nopopaj kinemiliaya ke semi niokichpilok nikatka uan ke amo ueliskia nitanojnotsas sayoj porin nimoauijkaya. Nikiluij ke Dios kineki maj tikteixmatiltikan iTekiuajyo (Mat. 24:14). Uan satepan nikiluij: “Moneki nikchiuas tein nimotenkauak iuan Dios”. Ijkuak keman nechiluij tein nikijtoj yekinika. Yekmelauj amo kinekia maj nitanojnotsani. Nejin keman yekinika nikauaskia nochi uan ijkon niktekitiliskia Jiova.

Tokniuan Cruz nechyoleujkej maj iniuan ninemiti ompa Angat. Techyoleujkej nejua uan Nora, ininichpoch akin xokoyot, maj titekitinij kemej precursores. Tiomen tipeujkej itech tonal 1 metsti noviembre xiuit 1947. Nora tapaleuito itech okse xolal, uan nejua nimokauak ompa Angat.

Eyi xiuitya nitekititoya kemej precursor, keman Earl Stewart, se tokniuj akin ualeuaya Betel, kitemakak se tanojnots ininixpan panoua quinientos taltikpakneminij ompa Angat. Kitemakak tanojnots itech tajtol inglés uan nejua nikijtoj tein yejua ika tajtoj itech tajtol tagalo keman matamik. Sayoj niyajka chikome xiuit kaltamachtiloyan, sayoj ke tamachtianij nochipa technojnotsayaj itech tajtol inglés. Okse taman tein nechpaleuij maj niueli tajtol inglés yejua ke nimomachtij miak amaixmej tein ika tajtouaj Biblia itech nejon tajtol, porin itech tajtol tagalo amo tikpiayaj miak amaixmej. Nejon nechpaleuij maj niktajtolkepa nejon tanojnots uan okseki tein motemakaya itech tajtol inglés.

Tokniuj Stewart kiniluij tokniuan itech nechikol ke misioneros yaskiaj ueyi nechikol “Aumento de la Teocracia”, tein mochiuak itech xiuit 1950 ompa Nueva York (Estados Unidos). Yejua ika itech sucursal kintemojtoyaj se oso ome precursores akin ueliskia tapaleuitiuij ompa. Nejua semej akin kinyoleujkej, yejua ika oksepa monekik nikauas nochi tein nikixmatia, uan ijkon nitapaleuiskia ompa Betel.

Niajsik Betel tonal 19 metsti junio xiuit 1950. Katka se ueyi kali tein uejkauj kayot uan kiyoualouayaj uejueyi koujmej, itech se hectárea. Kemej 12 telpochmej ompa tekitiaj. Kualkampa nitapaleuiaya kampa takualchiuayaj. Satepan, kemej chiknaui hora kualkan, nikalaxouaya tilmaj kampa tapakayaj. Tiotakpa no nikchiuaya nejon. Maski misioneros mokepkej satepan ke yajkaj ueyi nechikol, niksentokak ompa Betel. Nikinyektaliaya amaixmej tein nikintitaniskia itech correo, nikitaya akonimej kinekiaj kiseliskej amaixmej uan nikinseliaya akin techkalpanouayaj; nikchiuaya nochi tein nechiluiayaj.

Itech xiuit 1952, nejua uan okseki chikuasen tokniuan tikayomej Filipinas techmakakej se tel kualtsin tanauatil. Techyoleujkej maj tikselitij tamachtilis tapoual 20 ompa Galaad. Miak taman tein tikitakej Estados Unidos amo keman tikitstoyaj. Nemilis amo katka kemej tein nejua nikixmatia itech xolalkonet kampa nikayot.

Kemej neskayot, monekik tiueliskej tiktekitiltiskej teposmej uan okseki manamikmej tein amo tikixmatiaj. Uan no, taseseyaya. Se tonal, kualkampa nikalankisak uan nikitak ke nochi istak katka. Ijkuak keman yekinika nikitaya sekti. Tel kualtsin moitaya, sayoj ke niman nikmachilij ke sesek katka, ¡tel sesek!

 Semi nechyolpaktij tel kuali tamachtilis tein nikselij ompa Galaad, yejua ika amo semi nechtekipachoj ouijkayomej tein nikpanouaya. Tamachtianij tel kuali tamachtiayaj uan technextilijkej keniuj timomachtiskej uan keniuj tiktemoskej okachi tamachtilis. Tamachtilis tein nikselij Galaad senkis nechpaleuij maj nikchikaua nokuali uikalis iuan Jiova.

Satepan ke tamik tamachtilis, seki tonalmej nechixtalijkej maj nitekiti kemej precursor especial ompa Bronx, itech xolal Nueva York. Yejua ika itech metsti julio xiuit 1953 uelik niyajki ueyi nechikol “Sociedad del Nuevo Mundo”, tein ompa mochiuak. Satepan ke tamik ueyi nechikol, nechtitankej maj nitapaleuiti ompa Filipinas.

Tokniuan ompa Betel nechixtalijkej maj nitakalpano itech nechikolmej. Nejon nechpaleuiskia maj okachi nikchiua kemej Jesús, akin yajtinemik itech xolalkonemej uan xolalmej tein uejka moajsiaj uan ijkon kinpaleuij itekitikauan Jiova (1 Ped. 2:21). Kampa nitakalpanouaya pouiaj seki xolalmej tein pouij Luzón, okachi ueyi tal tein moajsi tatajko ueyiat tein poui Filipinas. No pouiaj altepemej Bulacán, Nueva Écija, Tarlac uan Zambales. Monekia nikpanauis uejueyi tepemej tein pouiaj itech Sierra Madre uan ijkon niajsiskia seki xolalkonemej. Amo onkayaj autobuses oso trenes tein ompa teuikayaj, yejua ika nikintajtaniaya akin kiuikayaj uejueyi teposmej maj nechkauanij maj nitejko itech koujmej tein kiuikayaj taikan. Miakpa nechkauayaj, maski amo kualtsin niyaya.

Tel miak nechikolmej katkaj yankuikej uan amo miakej mosentiliayaj. Tokniuan semi kitasojkamatiaj maj nikinnextiliani keniuj kichiuaskej nechikolmej uan keniuj okachi kuali tekitiskej itech tanojnotsalis.

Satepan, nechtitankej maj nitakalpano itech altepet Bicol uan miak nechikolmej tel uejuejka moajsiaj. Ompa tapaleuijtoyaj seki precursores especiales akin tanojnotsayaj kampa amo keman achto motanojnotstoya. Itech se kali kampa nimokalotij, nekalauiloyan katka sayoj se talkoyok ika ome uapal kampa se mometstajtaliaya. Keman ipan nitaksak, uetsitoj taijtik, uan nejua no nipankalakito. Uejkauak nimochipaujtoya.

Itech nejon tonalmej peuak itech nitanemilia Nora. Yejua peuak tekiti kemej precursora keman nejua nipeuak, uan axkan tekitia kemej precursora especial itech xolal Dumaguete. Nikalpanoto uan satepan timotajkuilouilijkej seki tonalmej. Itech xiuit 1956 timonamiktijkej. Yekinika semana satepan ke timonamiktijkej titakalpanojkej itech se nechikol tein moajsia Rapu Rapu, se tal tein moajsi tatajko ueyiat. Monekik tipankisaskej seki tepemej uan tel uejka tinejnemiskej, sayoj ke semi techyolpaktij tikinpaleuiskej tokniuan akin tel uejka nemiaj.

Kemej naui xiuit satepan ke titakalpanojtoyaj itech nechikolmej, techyoleujkej maj titapaleuitij Betel. Tiajsikej itech metsti enero xiuit 1960, uan ompa tiksentokaj. Nimomachtiani miak taman keman nitekitini iniuan tokniuan akin kipiaj uejueyi tekimej. Uan Nora yolpakini tapaleuis itech miak tataman tekimej.

Se ueyi tatiochiualis nikitas keniuj momiakilianij itekitikauan Dios itech ueyi altepet Filipinas. Keman niajsik Betel ijkuak katka noseltiok, moajsiaj kemej 10,000 tanojnotsanij itech nochi ueyi altepet. Uan axkan moajsij panoua 200,000, kampa pouij 435 tokniuan akin tekitij Betel uan tapaleuiaj itech tekit tein mochiua itech tanojnotsalis.

Kemej onkaya okachi tekit, tikitakej ke monekia se kali okachi ueyi kampa titekitiskiaj. Tokniuan Oloch Taojtokaltianij technauatijkej maj tiktemouanij se tal kampa mochijchiuaskia se okachi ueyi sucursal. Tokniuj akin taixyekanaya kampa kikixtiaj amaixmej uan nejua kajkalpan tikintajtanitoj akin ompakauin nemiaj ox kinekiaj kinamakaskej inintalpan. Miakej katkaj kayomej China. Amo akin kinekia technamakiltis, uan semej hasta techiluij: “Akin tikayomej China amo titanamakaj, ta titakouaj”.

Sayoj ke se tonal se takat techiluij ox tiknekiaj tikouaskej italpan porin yaya nemiti Estados Unidos. Uan nejon kiualkuik okseki taman tein amo tikchiayaj. Okse takat no technamakiltij italpan uan kichiuak maj oksekin no technamakiltianij. Hasta uelik tikouilijkej italpan takat akin amo kinekia technamakiltis. Niman, totalpan katka ome achiok. Nikyekmati ke yejua nejon tein Jiova kinekia maj panouani.

Itech xiuit 1950, nejua nikatka akin okachi telpoch itech kali Betel. Axkan, nonamik uan nejua akin okachi tixiuejkejya. Amo nimoyolnonotsa niktojtokas Cristo kampa yeski nechuikaskia. Melauak ke notatuan nechtokakej, sayoj ke Jiova nechmakani tel miakej tokniuan akin kitekitiliaj akin mochiujkej kemej nochankauan. Yekmelauj nikneltoka ke Jiova techmaka nochi tein techpoloua, itech tein yeski tekit tein techmakaskej. Nora uan nejua semi tiktasojkamatiliaj Dios nochi taman tein kuali tein techmakani, uan tikinyoleuaj oksekin maj no kiitakan keniuj Jiova tetatiochiuia (Mal. 3:10).

Se tonal, Jesús kiyoleuak se takat akin kisentiliaya impuestos akin motokaytiaya Mateo Leví maj mochiua itatojtokakauj. ¿Keniuj tanankilij? “Moketstikisak uan kikauak nitekiu kampa ne tokotsiutoya uan yajki kitoktilito Jesús.” (Luc. 5:27, 28.) Miakpa nikauani nochi uan niktojtokani Jesús, uan nikinyolchikaua oksekin maj no ijkon kichiuakan uan maj yolpakikan kiseliskej tel miak tatiochiualismej.