1. ¿Keniuj ueli tietokej iuan Jiova?

 ¿MELAUJ ke tinochin tikuelitaj tietoskej iniuan akin tikintasojtaj? Kemej neskayot, akin kipiaj ininnamik yolpakij keman ueli kisenchiuaj teisa. Telpochmej uan ichpochmej kiuelitaj yetoskej iniuan akin kuali iniuan mouikaj. Uan tinochin techyolpaktia tietoskej iniuan tokniuan. Sayoj ke xa okachi tikuelitaj tietoskej iuan toDios. ¿Keniuj ueli tietokej iuan? Keman tiktataujtiaj, keman tikixtajtoltiaj iTajtol uan keman itech titanemiliaj tein kiixtalijtok kichiuas uan ikualneskayouan. ¡Semi tikpatiuitaj keman ueli tietokej iuan Jiova! (Sal. 139:17).

2. ¿Keyej kemansa ouij techkisa tietoskej iuan Jiova?

² Maski tikuelitaj tiktataujtiskej Jiova uan timomachtiskej Biblia, kemansa ouij techkisa tikchiuaskej. Tikpiaj miak tekit, yejua ika xa ouij techkisa tikxeloskej tiempo uan tikueyichiuaskej Jiova. Kemej moneki titekitiskej, tikinyekpiaskej tochankauan uan tikchiuaskej okseki taman, xa tiknemiliaj ke amo ueliok tiktataujtiaj Jiova, timomachtiaj oso itech titanemiliaj tein timomachtiaj.

3. ¿Itech toni no moneki timoyekpiaskej?

³ Sayoj ke no moneki timoyekpiaskej itech okseki taman tein tikchiuaj, porin maski kuali yetok maj tikchiuakan, uelis techkuilis miak tiempo uan amo uelisok tikueyichiuaskej  Jiova. Kemej neskayot, kemansa tinochin moneki tepitsin timoseuiskej uan timoixpetaniskej, sayoj ke komo uejkauak tikchiujtokej nejon, amo tikpiaskejok tiempo tikueyichiuaskej Jiova. Moneki tikelnamikiskej ke neixpetanilis amo tayekantok (Prov. 25:27; 1 Tim. 4:8).

4. ¿Toni tikitaskej itech nejin tamachtilis?

⁴ Itech nejin tamachtilis tikitaskej keyej moneki kuali tikixtaliskej toni tiktayekanaltiskej. No tikitaskej toni techpaleuis maj kuali tikuikan tiempo keman tietokej iuan Jiova uan keniuj techpaleuis nejon.

5. ¿Keniuj Efesios 5:15-17 uelis kinpaleuis telpochmej uan ichpochmej maj kuali taixpejpenakan?

⁵ Maj tikixpejpenakan tein okachi kuali. Nejin se taman tein kintekipachoua miakej telpochmej uan ichpochmej, porin tamachtianij uan ininchankauan akin amo itaixpantijkauan Jiova xa kinyolmajxitiaj maj yakan universidad, porin ijkon uelis kiajsiskej se kuali tekit uan uelis kitaniskej miak tomin. Sayoj ke komo kiixpejpenaj nejon, xa kinkuilis miak tiempo. Uan no, inintatuan uan tokniuan xa kinyolchikauaj maj kiixtalikan kitekitiliskej Jiova. ¿Toni kipaleuis telpoch uan ichpoch akin kitasojta Jiova maj kiixpejpena tein okachi kuali? Uelis kiixtajtoltis uan itech tanemilis Efesios 5:15, 16 uan itech Traducción del Nuevo Mundo Efesios 5:17 (xikonixtajtolti). Satepan uelis motajtanis: “¿Toni kineki Jiova maj nikchiua? ¿Toni tein nikixpejpenas kiyolpaktis? ¿Toni tein nikixpejpenas nikchiuas nechpaleuis maj kuali nikui notiempo?”. Maj tikelnamikikan ke “nijin tonalme [...] kachi ok momajxitijtiu ika tajtakol” uan ke nochi tein kiixyekana Satanás amo uejkaua ixpoliuis. Yejua ika, okachi kuali maj tikixtalikan tikchiuaskej tein kiyolpaktis Jiova.

6. ¿Toni kiixpejpenak María, uan keyej kuali taixpejpenak?

⁶ Maj tikixtalikan toni tiktayekanaltiskej. Kemansa xa moneki tikixpejpenaskej tikchiuaskej sayoj se taman komo tiknekij kuali tikuiskej totiempo, maski okseki taman tein tikuelitaskiaj tikchiuaskej no kuali yetok. Yejua nejon panok keman Jesús kinkalpanoto María uan Marta. Kemej Marta semi yolpakia porin Jesús kinkalpanoto, peuak kichijchiua miak takual. Sayoj ke iikniuj María motalij uan peuak kikaki tein Jesús kinekia kinmachtis. Tein Marta kichiuak kuali katka, sayoj ke Jesús kijtoj ke María “kijitak [...] ten kachi kuali” (Luc. 10:38-42). Tein María kikuaj nejon tonal, satepan xa kielkauak, sayoj ke xa amo keman kielkauak tein Jesús tamachtij. Senkis moita ke María kipatiuitak tiempo tein kikuik keman kikakik Jesús, uan tejuan no tikpatiuitaj tiempo tein tikuij keman tietokej iuan Jiova. ¿Keniuj uelis okachi kuali tikuiskej nejon tiempo?

7. ¿Keyej moneki tiktataujtiskej Jiova, timomachtiskej uan itech titanemiliskej tein timomachtiaj?

⁷ Maj tikelnamikikan ke no tikueyichiuaj Jiova keman tiktataujtiaj, timomachtiaj uan itech titanemiliaj tein timomachtiaj. Keman tikchiuaj netataujtil titajtouaj iuan toTajtsin Jiova akin semi techtasojta (Sal. 5:7). Keman timomachtiaj Biblia, tikseliaj “itaixmatilis Dios”, akin okachi tamatkej (Prov. 2:1-5). Uan keman itech titanemiliaj tein timomachtiaj, titanemiliaj itech ikualneskayouan Jiova uan tatiochiualismej tein kineki techmakas tejuan uan nochin taltikpakneminij. Komo tikchiuaj nejin, kuali tikuitoskej  totiempo. Sayoj ke kemej amo tikpiaj miak tiempo, ¿toni techpaleuis maj kuali tikuikan?

8. ¿Toni techmachtia keman Jesús yajka taluakyan?

⁸ Komo ueli, maj tiakan kampa taseujtok. Maj itech titanemilikan tein kichiuak Jesús. Achto ke peuaskia itanojnotsalis, yajka taluakyan 40 tonalmej (Luc. 4:1, 2). Ompa uelik kitataujtij iTajtsin uan uelik itech tanemilij tein yejuatsin kinekia maj kichiua. Nejon kipaleuij porin satepan kipanoskia ouijkayomej. ¿Toni techmachtia tein kichiuak? Komo tochankauan miakej, xa ouij yeski maj taseujto tokalijtik. Komo ijkon, xa ueliskia tiaskej kansaika kampa taseujtok. Yejua nejon kichiua Julie keman kineki yetos iuan Jiova uan kitataujtis. Yejua uan inamik nemij itech se kali tein amo ueyi ompa Francia, yejua ika ouij kikisa yetos iselti uan maj amo teyi kikuejmolo. Julie kijtoua: “Mojmostaj ninenemiti parque. Ompa ueli nietok noselti, ueli kuali nitanemilia uan ueli kualtsin nitajtoua iuan Jiova”.

9. Maski Jesús nochipa kipiaya tekit, ¿keniuj kinextij ke kipatiuitaya kitataujtis Jiova?

⁹ Jesús nochipa kipiaya miak tekit. Kampa yeski kampa yaya, taltikpakneminij kitemouayaj porin kinekiaj iuan yetoskej. Biblia kijtoua ke se tonal yetoya itech se kali ‘uan nochi in pueblojuanij mosentilijkej kaltenoj’ porin kinekiaj kiitaskej. Maski ijkon, kixeloj tiempo para ueliskia kitataujtis Jiova. Achto ke tanesiskia, yajki kampa taseltijkan porin kinekia yetos iuan iTajtsin (Mar. 1:32-35).

10, 11. Kemej kijtoua Mateo 26:40, 41, ¿toni kinyolmajxitij Jesús itatitaniluan, sayoj ke toni kichiujkej yejuan?

¹⁰ Youak achto ke tamiskia tekit tein kichiuako nikan taltikpak porin yaya momikilitia, Jesús oksepa kitemoj yas kampa taseltijkan porin kinekia kitataujtis Jiova uan tanemilis, yejua ika yajki Getsemaní (Mat. 26:36). Keman ompa yetoya, kinyolmajxitij itatitaniluan keniuj monekia kiitaskej netataujtil, se taman tein semi kinpaleuiskia.

¹¹ Maj tikitakan tein panok. Keman ajsikej Getsemaní, xa panouayaya tajkoyouan. Jesús kiniluij itatitaniluan maj ijsatonij uan satepan kichiuato netataujtil (Mat. 26:37-39). Keman mokepak kampa yetoyaj itatitaniluan, yejuan kochtoyaj. Yejua ika oksepa kiniluij: “Xiixpetantokan uan ximotatatautilijtokan iuan Dios” (xikonixtajtolti Mateo 26:40, 41). Yejua kimatia ke amo kuali momachiliayaj uan ke semi sioujtoyaj, yejua ika kiniknelij uan kiniluij “kuetautok namochikaualis”. Maski ijkon, ojpaok kichiuato netataujtil, uan keman mokepak, itatitaniluan amo kichiujtoyaj netataujtil, ta kochtoyaj (Mat. 26:42-45).

12. ¿Toni uelis tikchiuaskej komo kemansa ouij techkisa tiktataujtiskej Jiova porin amo kuali timomachiliaj oso tisioujtokej?

 ¹² Maj tikixpejpenakan kemanian okachi amo ouij techkisas tikchiuaskej. Kemansa xa ouij techkisa tiktataujtiskej Jiova porin amo kuali timomachiliaj oso tisioujtokej, uan amo sayoj tejuan ijkon techpanoua. ¿Toni uelis tikchiuaskej? Seki tokniuan akin momattoyaj kitataujtiskej Jiova keman moseuitijya, kiitanij ke okachi amo ouij kinkisa komo kichiuaj tepitsin achto, keman amo semi sioujtokej. Oksekin kiitanij ke amo teyi kintapololtia keman kitataujtiaj Jiova komo tokotsyetokej oso tankuaijkatokej. Uan komo ouij techkisa tiktataujtiskej Jiova porin semi timotekipachojtokej oso titayokoxtokej, maj tikiluikan keniuj timomachiliaj. Uelis titakuaujtamatiskej ke yejuatsin techajsikamatis porin semi teiknelia (Sal. 139:4).

13. ¿Keniuj teléfono oso tableta uelis techtapololtis keman tietokej iuan Jiova?

¹³ Maj amo teyi techtapololti keman timomachtijtoskej. Amo sayoj moneki tiktataujtiskej Jiova, ta no moneki timomachtiskej iTajtol uan tiaskej nechikolmej. Nejin no techpaleuis maj okachi kuali timouikakan iuan. ¿Keniuj uelis okachi kuali tikuiskej totiempo keman timomachtiaj uan keman tietokej itech nechikolmej? Maj timotajtanikan: “¿Toni okachi nechtapololtia keman nimomachtia oso keman nietok nechikolmej?”. Xa aksa nechnotsa, nechtajkuilouilia oso nechtitanilia se correo. Teléfonos oso tabletas semi tapaleuiaj, uan axkan miakej kikuij. Sayoj ke seki tamatinij kijtouaj ke keman aksa kineki sayoj itech tanemilis tein kichiujtok, iteléfono uelis kitapololtis komo ompa kipia maski amo kikuitok. Se takat akin tamachtia Psicología kijtoua: “Amo itech titanemilia tein tikchiujtok, ta itech titanemilijtok okse taman”. Komo achto ke peuas se ueyi nechikol techiluiaj maj tiktalikan toteléfono oso totableta kemej amo kakistis uan ijkon amo kintapololtis oksekin, ¿no uelis tikchiuaskej nejon keman tietokej iuan Jiova uan ijkon tejuan amo no techtapololtis?

14. Kemej kijtoua Filipenses 4:6, 7, ¿keniuj techpaleuis Jiova maj amo teyi techtapololti?

¹⁴ Maj tiktajtanikan Jiova maj techpaleui maj amo teyi techtapololti. Komo  timomachtijtokej oso tietokej itech se nechikol uan peua titanemiliaj itech okse taman, maj tiktajtanikan Jiova maj techpaleui. Komo teisa techtekipachojtok, xa ouij techkisas itech titanemiliskej tein timomachtijtokej uan amo tikelnamikiskejok tein techtekipachoua, sayoj ke moneki tikchiuaskej. Maj tiktataujtikan Jiova uan maj tiktajtanikan maj techmaka yolseuilis tein techpaleuis (xikonixtajtolti Filipenses 4:6, 7).

15. ¿Katiyejua se nepaleuil tikseliskej komo tikxelouaj tiempo tietoskej iuan Jiova?

¹⁵ Semi techpaleuis komo tikxelouaj tiempo titajtoskej iuan Jiova, tikakiskej uan itech titanemiliskej yejuatsin. ¿Toni nepaleuil tikseliskej? Yekinika, okachi kuali titaixpejpenaskej. Biblia kijtoua ke “akin nentinemi iniuan tamatinij mochiuas tamatkej” (Prov. 13:20). Yejua ika, komo tietokej miak tiempo iuan Jiova, akin okachi tamatkej, timochiuaskej okachi titamatinij. Okachi kuali tikajsikamatiskej keniuj tikyolpaktiskej uan amo tikchiuaskej tein kiyolkokos.

16. ¿Keniuj techpaleuia maj okachi kuali titamachtikan komo tikxelouaj tiempo tietoskej iuan Jiova?

¹⁶ Ojpatika, okachi kuali titamachtiskej. Keman titamachtiaj ika Biblia, tiktemouaj tikpaleuiskej akin tikmachtiaj maj motoki iuan Jiova. Komo nochipa tiktataujtiaj toTajtsin Jiova, okachi tiktasojtaskej uan uelis okachi tikpaleuiskej akin tikmachtiaj maj kitasojta. Yejua nejon kichiuak Jesús. Kemej ika tajtouaya iTajtsin Jiova ika miak netasojtalis, imomachtijkauan no peuak kitasojtaj (Juan 17:25, 26).

17. ¿Keyej okachi titakuaujtamatij komo tiktataujtiaj Jiova uan timomachtiaj?

¹⁷ Expatika, okachi titakuaujtamatiskej. Maj itech titanemilikan tein panoua keman tiktataujtiaj Dios uan tiktajtaniaj maj techixyekana, maj techyolseui oso maj techpaleui. Nochipa keman yejuatsin technankilia, totakuaujtamatilis mochikaua (1 Juan 5:15). Keman timomachtiaj, totakuaujtamatilis no mochikaua, ta Biblia kijtoua: “Ma se kiyekakili in tanojnotsalis [...] para ijkon uelis ya se takuautamatis” (Rom. 10:17). Sayoj ke komo tiknekij maj totakuaujtamatilis mochikaua, amo sayoj moneki tikmatiskej miak taman. ¿Toni no moneki tikchiuaskej?

18. Xikonijto se neskayot tein kinextia keyej moneki itech titanemiliskej tein timomachtiaj.

¹⁸ Moneki itech titanemiliskej tein timomachtijtokej. Maj itech titanemilikan akin kijkuiloj Salmo capítulo 77. Yejua semi motekipachojtoya porin kinemiliaya ke Jiova amo kiyolpaktiayaok tein kichiujtoyaj yejua uan okseki israelitas. Yejua ika nion uelia kochia (versículos 2-8). ¿Toni kichiuak? Kiluij Jiova: “Itech nitanemilis nochi tein tikchiuani  uan itech nitanemilis kemej tikchiua teisa” (versículo 12). Maski yejua kimatia keniuj Jiova kinpaleuijka itekitikauan, motajtaniaya: “¿Kielkauak Dios techpaleuis, oso semi kualantok uan yejua ika amo techikneliaok?” (versículo 9). Akin kijkuiloj nejin salmo itech tanemilij tein Jiova kichiujka achto uan itech teiknelilis tein kinextijka (versículo 11). Nejon kipaleuij maj takuaujtamatini ke Jiova amo kinkauaskia itekitikauan (versículo 15). No ijkon, totakuaujtamatilis okachi mochikauas komo itech titanemiliaj keniuj Jiova kinpaleuiani itekitikauan uan keniuj techpaleuiani tejuan.

19. ¿Katiyejua okse nepaleuil tikseliskej komo tikxelouaj tiempo tietoskej iuan Jiova?

¹⁹ Naujpatika, uan tein okachi moneki, yejua ke okachi tiktasojtaskej Jiova. Netasojtalis yejua kualneskayot tein okachi techolinis maj tiktakamatikan Jiova, maj timochikauakan tikyolpaktiskej uan maj tikxikokan tein yeski ouijkayot (Mat. 22:37-39; 1 Cor. 13:4, 7; 1 Juan 5:3). Okachi tayekantok maj kuali timouikakan iuan toDios Jiova (Sal. 63:1-8).

20. ¿Toni tikonchiuas uan ijkon uelis tikontataujtis Jiova, tionmomachtis uan itech tiontanemilis tein tionmomachtis?

²⁰ Maj tikelnamikikan ke no tikueyichiuaj Jiova keman tiktataujtiaj, keman timomachtiaj uan keman itech titanemiliaj tein timomachtiaj. Yejua ika, maj tikchiuakan kemej Jesús uan maj tiktemokan tikchiuaskej nejin kampa taseujtok. Maj amo tikauakan maj nion teyi techtapololti. Uan keman tikueyichiujtoskej Jiova, maj tiktajtanikan maj techpaleui maj amo titanemilikan itech okseki taman. Komo kuali tikuij tiempo, Jiova kichiuas maj tinemikan nochipaya itech yankuik taltikpak (Mar. 4:24).