¿Kemanian peuak moajsij sinagogas?

TAJTOL sinagoga mokixtia itech tajtol griego tein kijtosneki “nechikol” oso “mosentiliaj”. Nejin tokayit kinamiki porin ne uejkauj judíos ompa mosentiliayaj, kiseliayaj tamachtilis uan kiueyichiuayaj Dios. Itech Escrituras Hebreas amo ika motajtoua sinagogas. Sayoj ke itech Escrituras Griegas Cristianas kijtoua ke onkayajya itech yekinika siglo.

Miakej motelmachtianij kiixejekouaj ke sinagogas peuak moajsij keman judíos kinuikakaj Babilonia. Encyclopaedia Judaica kijtoua: “Judíos akin kinuikakaj Babilonia amo ueliaj yayaj templo uan kemej tajyouiayaj kinekiaj moyolchikauaskej, yejua ika kemansa monechikouayaj xa tonal sábado uan kiixtajtoltiayaj amatajkuilolmej”. Uan keman judíos oksepa mokepkej ininxolal, xa kisentokayaj monechikouayaj, motataujtiayaj uan kiixtajtoltiayaj amatajkuilolmej uan kinchijchiujkej sinagogas kampa mokaltalijtiayaj.

Itech yekinika siglo, judíos akin nemiaj ompakauin itech xolalmej kampa moajsia Mediterráneo, Medio Oriente uan Israel kinpiayaj sinagogas kampa taueyichiuayaj uan kichiuayaj okseki taman. Lee Levine, akin tamachtia itech Universidad Hebrea ompa Jerusalén, kijtoua: “Itech sinagogas momachtiayaj, takuayaj itech tonal sábado uan itech iluimej, momelauayaj kuejmolmej, kitemakayaj seki tataman tein ika kinpaleuiayaj oksekin uan no ompa kiixtaliayaj tein mochiuaskia itech xolal”. No kijtoua: “Tein ompa okachi kitayekanaltiayaj yejua kiueyichiuaskej Dios”. Yejua ika Jesús miakpa yaya sinagogas (Mar. 1:21; 6:2; Luc. 4:16). Kinmachtiaya, kinyolmajxitiaya uan kinyolchikauaya akin ompa mosentiliayaj. Satepan ke peuak nechikol kampa kichiuaj kemej Cristo, tatitanil Pablo no yaya tanojnotsati ompa. Akin kinekiaj kiixmatiskej Dios ompa yayaj, yejua ika keman Pablo ajsia itech se xolal yekinika yaya tanojnotsati kampa moajsia se sinagoga (Hech. 17:1, 2; 18:4).