1, 2. 1) Xikonijto seki kuejmolmej tein ika motajtoua itech Génesis. 2) ¿Keyej Biblia ika tajtoua nejin kuejmolmej?

BIBLIA ika tajtoua seki kuejmolmej tein kipiakej seki taltikpakneminij iniuan oksekin. ¿Kemansa tiontanemiliani itech nejon kuejmolmej? Sayoj itech yekinika capítulos itech amatajkuilol Génesis ika tajtoua seki. Kemej neskayot, Caín kimiktij iikniuj Abel (Gén. 4:3-8). Lamec kimiktij se telpoch akin kiteuijka (Gén. 4:23). Akin kiyekpiayaj itapialuan Abrahán motajtolteuijkej iniuan akin kiyekpiayaj itapialuan Lot (Gén. 13:5-7). Agar momachilij okachi ueyichiujkej ke Sara, uan Sara kualanik iuan Abrahán (Gén. 16:3-6). Ismael kintauelitak nochin, uan nochin kitauelitakej (Gén. 16:12).

² ¿Keyej Biblia ika tajtoua nejin kuejmolmej? Porin techpaleuia maj tikitakan keyej moneki kuali tiyetoskej iniuan oksekin uan keniuj tikchiuaskej. Tejuan no titajtakouanij uan uelis tikpiaskej seki kuejmolmej kemej nejon. Keman techpanos nejon, maj tiktojtokakan kuali neskayomej tein moajsij itech Biblia uan maj amo tikchiuakan kemej akin amo kuali kichiujkej (Rom. 15:4).

3. ¿Toni tikitaskej itech nejin tamachtilis?

 ³ Itech nejin tamachtilis tikitaskej keyej moneki tikyektaliskej kuejmolmej tein tikpiaskej iniuan oksekin uan keniuj uelis tikchiuaskej. No tikitaskej seki tayolmajxitilis tein kitemaka Biblia tein techpaleuis maj tikyektalikan kuejmolmej uan maj tiksentokakan kuali timouikakan iuan Jiova uan iniuan oksekin.

4. 1) ¿Toni tanemilil momoyauak itech nochi taltikpak? 2) ¿Toni kiualkuini nejon?

⁴ Satanás yejua okachi itajtakol maj taltikpakneminij moteuikan uan maj kipiakan miak kuejmolmej. Maj tikitakan keyej ijkon tikijtouaj. Itech xochital tein moajsia Edén, Satanás kijtoj ke sejse taltikpaknenkej ueli kiixejekoua iselti tein kuali oso tein amo kuali, uan ke amo moneki kitakamatis Dios (Gén. 3:1-5). Nejin tanemilil momoyauak itech nochi taltikpak uan sayoj kiualkuini kuejmolmej. Miakej kinemiliaj ke kinnamiki kiixejekoskej toni kuali oso toni amo kuali. Sayoj inintech tanemiliaj uan kitemouaj keniuj yeskij okachi ueyichiuanimej ke oksekin. Uan amo kintekipachoua ox tein kichiuaj kinijtakoua oksekin. Nejin kichiua maj onka tateuilis. Biblia techmachtia ke komo niman tikualanij, tikpiaskej kuejmolmej iniuan oksekin uan hasta titajtakoskej (Prov. 29:22).

5. ¿Toni tayolmajxitij Jesús tein tapaleuia maj se kiyektali kuejmolmej iniuan oksekin?

⁵ Itech tamachtilis tein Jesús kitemakak itech se tepet, kinmachtij itatojtokakauan maj kuali yetonij iniuan oksekin maski kinemiliskiaj ke amo yejua tein okachi kuali. Kinyolmajxitij miak taman tein kinpaleuiskia maj kiyektalianij kuejmolmej tein kipiaskiaj iniuan oksekin. Kemej neskayot, kiniluij maj yeskiaj kualtakamej, maj kitemouanij kuali yetoskej iniuan oksekin, maj mochikauanij kitsakuiliskej ininkualanyo, maj niman kiyektalianij kuejmolmej uan maj kintasojtanij akin kintauelitayaj (Mat. 5:5, 22, 25, 44).

6, 7. 1) ¿Keyej moneki maj niman tikyektalikan kuejmol tein tikpiaskej iuan se tokniuj? 2) ¿Toni moneki timotajtaniskej tinochin tiitekitikauan Jiova?

⁶ Itech totonaluan tikueyichiuaj Jiova keman timotataujtiaj, titanojnotsaj uan timonechikouaj. Sayoj ke komo amo kuali tiyetokej iniuan tokniuan, Dios amo kiselis totaueyichiualis (Mar. 11:25). Komo tiknekij tiyeskij tiitasojikniuan Jiova, moneki tikintapojpoluiskej oksekin (xikonixtajtolti Lucas 11:4 uan Efesios 4:32).

⁷ Jiova kichia maj tiitekitikauan titetapojpoluikan uan maj kuali tiyetokan iniuan oksekin. Yejua ika moneki timotajtaniskej: “¿Nechouijmaka nikintapojpoluis nokniuan? ¿Nikuelita niyetos iniuan maski nechyolxokolijkej?”. Komo tikitaj ke techouijmaka titetapojpoluiskej, maj ika yolyemanilis tiktataujtikan Jiova maj techpaleui, uan yejuatsin technankilis (1 Juan 5:14, 15).

8, 9. ¿Toni moneki tikchiuaskej komo aksa techyolxokolia?

⁸ Kemej tinochin titajtakouanij, moajsikamati maj kemansa oksekin kijtokan oso kichiuakan teisa tein techyolxokolis (Ecl. 7:20; Mat. 18:7). ¿Toni tikchiuaskej? Maj tikitakan se neskayot tein techmachtia se taman tein motelneki. Se tonal, se tokniuj siuat kintajpaloto ome tokniuan takamej. Semej amo kiuelitak kemej kinnojnotsak. Keman tokniuj siuat yajki, peuak kijijtoua. Sayoj ke, okse tokniuj kielnamiktij ke tokniuj siuat kitekitilianiya Jiova cuarenta xiujmej maski kipanouani miak ouijkayomej. Uan kiluij ke kiyekmatia ke yejua amo kinekia kiyolxokolis. ¿Toni kichiuak tokniuj akin moyolxokolij? Kiluij ke melauak tein kijtouaya uan kiixtalij kielkauas tein panok.

⁹ ¿Toni techmachtia nejin neskayot? Ke komo aksa techyolxokolia uelis tikixpejpenaskej toni tikchiuaskej. Komo titetasojtaj, titetapojpoluiskej (xikonixtajtolti Proverbios 10:12 uan 1 Pedro 4:8). Jiova kiita ke semi kualtsin keman tikelkauaj tein oksekin ika techyolxokolijkej (Prov. 19:11; Ecl. 7:9). Yejua ika, keman oksepa aksa kijtos oso kichiuas teisa tein amo tikuelitaj, maj timotajtanikan: “¿Uelis nitetapojpoluis uan nikelkauas tein panok? ¿Yekmelauj moneki niksentokas itech nitanemilijtos?”.

10. 1) ¿Keniuj momachilij se tokniuj keman kijijtouayaj? 2) ¿Toni tayolmajxitilis itech Biblia kipaleuij maj kipia yolseuilis?

¹⁰ Komo aksa techijtouilia teisa, xa techouijmakas titetapojpoluiskej uan tikelkauaskej. Yejua nejon kipanok se precursora. Yejua semi kiyolkokoj keman seki tokniuan kijtojkej ke amo kuali tanojnotsaya uan amo kuali kikuia itonaluan. Yejua ika iniuan tajtoj seki tokniuan akin kipiaj kuali taixejekolis uan kintajtanij maj kiyolmajxitianij. Yejuan kipaleuijkej ika Biblia maj amo kiteltekipachouani tein oksekin kijtoskiaj uan maj okachi itech tanemiliani keniuj kiita Jiova. Semi kiyolchikauak kiixtajtoltis Mateo 6:1-4 (xikonixtajtolti). Nejin tajkuilolmej kielnamiktijkej ke okachi moneki se kiyolpaktis Jiova. Yejua ika kiixtalij amo ika tanemilijtos tein kijtouiliayaj. Axkan, komo sekin kijtouiliaj ke amo kuali tanojnotsa, yejua kisentoka yolpaki, porin kimati ke kichiujtok nochi tein ueli tein ika kitemoua kiyolpaktis Jiova.

11, 12. 1) ¿Toni moneki tikchiuaskej komo tikmatij ke se tokniuj touan kualantok? 2) ¿Toni techmachtia kemej Abrahán kiyektalij se kuejmol? (Xikonita taixkopin ipeujyan tamachtilis.)

¹¹ Santiago 3:2 kijtoua ke “tinochin timotajtakolmakaj ika miak tataman”. Maj timonemilikan ke tikmatkej ke se tokniuj kualanik porin tikchiujkej oso tikijtojkej teisa tein kiyolxokolij. ¿Toni moneki tikchiuaskej? Jesús kijtoj: “Kuak tikuikas ne motetayokolil tenika tiknemilia tikmouistilitiu Totajtsin Dios uan santajma tikelnamikis ke mokniu mitsyolkualantia, ijkuakon xikaua ompa ten tikuiyak tenika  tikmouistiliskia Totajtsin Dios. Ta, xiyo achto xikitati ne mokniu uan xikiliti ma mitstapojpolui para ijkon nanmoyekauaske. Uan de ompa kuali timokuepas uan tikmouistilitiu Totajtsin Dios ika ne motetayokolil” (Mat. 5:23, 24). Kemej tikitaj, komo tikpiaj se kuejmol iuan se tokniuj, moneki iuan titajtoskej. Maj amo tiktajtakoltikan tein panok, ta moneki tikijtoskej ke timopolojkej. Moneki tiktemoskej tikyektaliskej kuejmol tein tikpiaj iuan. Okachi moneki maj kuali tiyetokan iniuan tokniuan.

¹² Biblia techmachtia keniuj uelis tiksentokaskej kuali tiyetoskej keman tikpiaj se kuejmol iuan se tokniuj. Maj tikitakan ineskayo Abrahán uan Lot, akin katka isobrino. Omen kipiayaj miak tapialmej, uan akin kinyekpiayaj inintapialuan peujkej motajtolteuiaj porin amo semi onkaya kani kintakualtiskej nochi tapialmej. Kemej Abrahán kinekia kuali yetos iuan Lot, kikauak maj yejua kiixpejpenani okachi kuali talmej (Gén. 13:1, 2, 5-9). Abrahán techkauilij se kuali neskayot. Sayoj ke ¿tapoloj porin ijkon kichiuak? Amo, porin tepitsin satepan Jiova motenkauak ke kimakaskia okachi ke tein kipolojka (Gén. 13:14-17). ¿Toni techmachtia ineskayo Abrahán? Ke komo tikyektaliaj kuejmolmej ika netasojtalis, maski kemansa tikitaskej ke tikpolouaj teisa, Jiova techtatiochiuis. ^[1]

13. 1) ¿Toni kichiuak se tokniuj keman okse tokniuj kitauelnankilij? 2) ¿Toni uelis techmachtis nejin neskayot?

¹³ Maj tikitakan se neskayot tein panok itech totonaluan. Se tokniuj kiixyekanaskia itech se ueyi nechikol se tekit tein amo keman kichiujtoya. Yejua kinotsak ika teléfono okse tokniuj uan kitajtanij ox ueliskia kipaleuis itech nejon tekit. Sayoj ke nejin tokniuj kitauelnankilij uan amo kisentokakok iuan tajtoj. Kichiuak nejon porin kisentokaya kualantoya iuan akin achto taixyekanak itech nejon tekit. Tokniuj akin axkan taixyekanaskia amo moyolxokolij, sayoj ke kinemilij ke amo uelia ijkon kikauaya nejon. Yejua ika se hora satepan oksepa kinotsak uan kitajtanij ox ueliskiaj moitaskej uan tajtoskej. Se semana satepan moitakej itech Kali kampa tiMosentiliaj. Ompa kichiujkej netataujtil uan monojnotskej se hora. Tokniuj akin moyolxokolijka ika tajtoj kuejmol tein kipiak iuan tokniuj akin achto taixyekanak. Okse tokniuj kikakik, kiajsikamatik uan kinextilij seki tajkuilolmej itech Biblia tein kipaleuiskiaj. Nejon tapaleuij maj kiyektalianij kuejmol uan sentekitikej itech ueyi nechikol. Tokniuj akin moyolxokolijka kitasojkamati maj okse tokniuj kuali kinojnotsani uan maj kinextiliani kualtakayot.

14, 15. 1) ¿Kemanian moneki tikchiuaskej tein tayolmajxitia Mateo 18:15-17? 2) ¿Toni eyi taman kijtoj Jesús? 3) ¿Toni moneki tiktemoskej maj mochiua keman tikchiuaj nejin eyi taman?

¹⁴ Miakpa, kuejmolmej tein kipiaj ome tokniuan ueli uan moneki ininselti kiyektaliskej. Sayoj ke amo nochipa ueli mochiua ijkon. Jesús kijtoj ke itech seki kuejmolmej moneki maj oksekin tapaleuikan maj moyektali (xikonixtajtolti Mateo 18:15-17). ¿Kemanian moneki tikchiuaskej tein Jesús tayolmajxitij? Yejua amo ika tajtouaya keman ome tokniuan motajtolteuiaj porin amo kipiaj sayoj se tanemilil ika se taman. ¿Keniuj tikmatij? Porin kijtoj ke komo akin tajtakoj amo moyolnonotsa satepan ke iuan tajtoj tokniuj akin iuan kipia kuejmol, iniuan okseki tokniuan uan iniuan  akin taixyekanaj itech nechikol, monekia se kiitas kemej se akin “amo poui iuan Dios”. Itech totonaluan, nejin kijtosneki ke monekiskia kikalankixtiskej itech nechikol. Yejua ika, “ten amo kuali” tein ika tajtoj Jesús, kijtosnekia seki taman kemej ijkuak se kitani tomin ika takajkayaualis oso keman se tetakajkayauilia. Sayoj ke amo ika tajtouaya okachi uejueyi tajtakolmej kemej auilnemilis, keman ome takamej oso ome siuamej mosentekaj, keman sekin kikauaj tamachtilis tein melauak uan kiixnamikij oso keman kinueyichiuaj tiotsitsin. ¿Keyej? Porin nejin tajtakolmej nochipa moneki kiyektaliskej tayekananij.

¹⁵ Komo ijkon, ¿keniuj uelis tikchiuaskej tein Jesús tayolmajxitij? Yekinika, moneki tiktemoskej tikyektaliskej kuejmol iuan tokniuj uan amo tikinkalakiskej oksekin. Xa miakpa monekis iuan titajtoskej. ¿Uan komo amo ueli tikyektaliaj kuejmol? Ojpatika, moneki titajtoskej iuan tokniuj iixpan aksa akin kimati tein panotok oso akin uelis kiixejekos ox mochiuak se taman tein amo kuali. Komo moyektalia kuejmol, tikpaleuiskej tokniuj, ijkon kemej kijtoj Jesús. Sayoj ke ¿komo miakpaya iuan titajtojkej uan ayamo ueli tikyektaliaj kuejmol? Sayoj ijkuak tikchiuaskej expatika taman: tikiniluiskej tayekananij. ¿Toni moneki tiktemoskej maj mochiua keman tikchiuaj nejin eyi taman? Jesús tamachtij ke moneki tiktemoskej tikpaleuiskej tokniuj porin tiktasojtaj (Mat. 18:12-14).

16. ¿Keyej tapaleuia uan ika tiknextiaj netasojtalis keman tikchiuaj tein kijtoj Jesús?

¹⁶ Amo nochipa moneki se kichiuas nochi eyi taman tein kijtoua Mateo 18:15-17. ¿Keyej? Porin miakpa, akin tajtakoj kiajsikamati ke mopoloj uan kiyektalia kuejmol, yejua ika amo moneki kikalankixtiskej itech nechikol. Uan tokniuj akin kichiuilijkej tein amo kuali moneki kitapojpoluis uan ijkon kisentokaskej kuali yetoskej. Nejin techyolchikaua. Senkis nesi ke keman Jesús tayolmajxitij maj amo niman se tajto iniuan tayekananij semi tapaleuia uan ika se kinextia netasojtalis. Sayoj moneki tikintajtaniskej ininnepaleuil komo tikchiujkejya yekinika ome taman tein kijtoj Jesús uan komo onkak tein senkis kinextia ke tokniuj kichiuak teisa tein amo kuali.

17. ¿Toni tatiochiualismej tikpiaskej komo timochikauaj kuali tiyetoskej iniuan tokniuan?

¹⁷ Santiago kijtoj: “Komo aksa amo motajtakolmaka ika itajtolis, ijkuakon ne tagat yek yolmajsitok ya, uan ne tagat no kuali kimati kenin para motsakuilis ika nochi ne tanejnekilis den ninakayo” (Sant. 3:2). Kemej titajtakouanij, tinochin tiksentokaskej tikchiuaskej oso tikijtoskej seki taman tein kinyolxokolis oksekin. Komo tiknekij tikyektaliskej kuejmolmej tein tikpiaskej iniuan tokniuan, moneki tiktemoskej uan tikchiuaskej nochi tein tapaleuis maj kuali tiyetokan (Sal. 34:14). Komo timochikauaj kuali tiyetoskej iniuan tokniuan, kuali timouikaskej iniuan uan amo tixexeliujtoskej (Sal. 133:1-3). Uan tein okachi moneki: kuali timouikaskej iuan Jiova, “Dios [akin] teyolseuia” (Rom. 15:33). Uelis tikpiaskej nejin tatiochiualismej komo nochipa tikyektaliaj kuejmolmej ika netasojtalis.