Amaix The Watch Tower (Tanejmachtijkej) 1 metsti enero xiuit 1918 peuaya ika nejin netajtanil: “¿Toni kiualkuis xiuit 1918?”. Yekinika Ueyi Neteuilis kisentokaya mochiujtoya ompa Europa, sayoj ke seki taman tein mochiuak ipeujyan nejon xiuit tepitsin kinextij ke mochiuaskia miak taman tein kuali tein kinpaleuiskia Momachtianij ika Biblia uan nochin taltikpakneminij.

Itech tonal 8 metsti enero xiuit 1918, Woodrow Wilson, akin tekiuajtia ompa Estados Unidos kitemakak se tanojnots itech Congreso uan ika tajtoj catorce taman tein kiitaya ke monekia porin tapaleuiskia maj onka “se yolseuilis taixejekol uan tein uejkauas”. Kijtoj ke ueliskia se kinixtalis taltikpakneminij akin kitemoskiaj maj kuali mouikakan itech tataman altepemej, maj amo semi mochijchiuakan teposmej tein ika temiktiskej uan maj mosenpaleuikan nochi altepemej tein kinpaleuiskia “uejueyi xolalmej uan tein tsikitsitsin”. Nejon catorce taman kichiuak maj moajsi Sociedad de Naciones uan maj mochiua Tratado de Versalles, tein kichiuak maj tami Yekinika Ueyi Neteuilis.

Se xiuit achto, Momachtianij ika Biblia kipanokej miak ouijkayomej. * Sayoj ke ika tein mochiuak itech nechikol tein kichiujkej akin kinixyekanayaj itaixpantijkauan Jiova nesia ke yejuan no kipiaskiaj yolseuilis seki tonalmej.

Nejon nechikol mochiuak itech tonal 5 metsti enero xiuit 1918. Ijkuak, miakej takamej akin kipiayaj uejueyi tekimej uan kinkixtijkaj Betel kinekiaj taixyekanaskej. Se tokniuj takalpanojkej akin monotsaya Richard Barber kipeualtij nechikol ika se netataujtil. Moteixmatiltij tein mochiuak itech tanojnotsalis se xiuit achto uan ompa peujkej kinixtaliaj akonimej taixyekanaskiaj, ijkon kemej mochiuaya sejse xiuit. Tokniuj Barber kiixtalij Joseph Rutherford uan okseki chikuasen tokniuan. Ompa, se abogado akin kinpaleuijtoya taixnamikinij kinixtalij okseki chikome takamej, kampa no pouiaj akin kinkixtijkaj Betel. Sayoj ke tapoloj keman miakej akin ompa moajsiaj kiixpejpenkej tokniuj Rutherford uan okseki chikuasen tokniuan tatakamatinij.

Miakej tokniuan akin ompa moajsikej kijtojkej ke nejon katka “ueyi nechikol tein okachi tatiochiual kampa yajkaj”. Sayoj ke ininyolpakilis amo uejkauak.

Momachtianij ika Biblia miak metstiya kimoyaujtoyaj amatajkuilol The Finished Mystery (El misterio terminado). Taltikpakneminij akin kipiayaj kuali ininyolo kuali kiselijkej tein yekmelauj tamachtia Biblia tein ika motajtouaya ompa.

Edward Crist, se tokniuj takalpanojkej ompa Canadá, ininka tajtoj seki namikuanij akin kiixtajtoltijkej nejin amatajkuilol uan kineltokakej tein Biblia tamachtia itech sayoj makuil semana. Kijtoj: “Nochin omen senkis motemaktijkej uan kuali tekititokej”.

Se takat akin kiixtajtoltij nejin amatajkuilol niman kintapouij itasojikniuan tein momachtij. Ueliskia tikijtoskej ke itamachtilis nejon amatajkuilol “ipanko uetsik”, porin yejua kijtoua: “Ninejnentiyaya itech Tercera Avenida uan ompa nechajkolmotak teisa tein niknemilij ke katka se ladrillo. ¡Sayoj ke amo katka nejon! Katka El misterio terminado. Nikuikak nochan uan  nikixtajtoltij nochi. [...] Satepan nikmatik ke se tamachtijkej itech tiopan [...] kitauelpantamotka itech se ventana. [...] Niktasojkamatilia ikualanyo nejin tamachtijkej porin axkan tikueyichiuaj Dios”. Yejua no kijtoua ke ika tein kichiuak nejon takat kinpaleuij okachi taltikpakneminij ke ika okse taman tein kichiuak.

Amo sayoj nejon tamachtijkej amo kiyolpaktij. Ompa Canadá, itech tonal 12 metsti febrero xiuit 1918, tekiuanij kiixtalijkej ke kintatsakuiltiskiaj akin kipiaskiaj nejon amatajkuilol porin kijtojkej ke kiixnamikia neteuilis uan kinixnamikia tekiuanij. Tepitsin satepan, akin tekiuajtiaj Estados Unidos no ijkon kichiujkej. Seki tekiuanij kalakkej Betel uan itech oficinas ompa Nueva York, Pensilvania uan California. Kitemouayaj tein ika kinpantiskiaj tokniuan akin kiixyekanayaj inechikol Dios. Itech tonal 14 metsti marzo xiuit 1918, Departamento de Justicia de Estados Unidos kiixtalij ke kintatsakuiltiskiaj akin kipiaskiaj nejon amatajkuilol. Kijtojkej ke komo kikixtiayaj uan kixejxelouayaj kiixnamikiskia ley de Espionaje porin amo tapaleuiaya maj mochiua neteuilis.

Itech tonal 7 metsti mayo xiuit 1918, itech Departamento de Justicia kinkaujkej maj kinkitskitij tokniuan Giovanni DeCecca, George Fisher, Alexander Macmillan, Robert Martin, Frederick Robison, Joseph Rutherford, William van Amburgh uan Clayton Woodworth. Kinpantijkej ke kiixnamikiaj tanauatil itech altepet uan kinyoleuayaj oksekin maj taixnamikinij uan maj amo kinekinij pouiskej iniuan tateuianij ompa Estados Unidos. Kinuikakej ininixpan tamelauanij itech tonal 3 metsti junio xiuit 1918, uan senkis moitaya ke kintatsakuiltiskiaj. ¿Keyej?

Fiscal general ompa Estados Unidos kijtoj ke ley de Espionaje tel tapaleuiaya maj amo kiixnamikikan tekiuajyot. Itech tonal 16 metsti mayo xiuit 1918, itech Congreso amo kinekkej kipataskej se taman itech tanauatil tein kinpaleuiskia akin kiteixmatiltiayaj “tein melauak, ika se kuali tanemilil uan tein taixejekol”. Okachi ika tajtojkej amatajkuilol El misterio terminado. Tein moamatalij uan moajsi itech Congreso kinextia nejin: “Se taman tein okachi tamouilil tein moteixmatiltia yejua amatajkuilol tein motokaytia El misterio terminado”. Uan no kijtoua: “Soldados akin techpaleuiaj sayoj kinajsikamatiltia ke tein tiktemouaj amo kipia ipatiuj uan kinyoleua [...] maj amo kinekikan pouiskej iniuan tateuianij”.

Itech tonal 20 metsti junio xiuit 1918, tamelauanij kiixtalijkej ke melauak katka nochi tein kinpantiayaj nejon chikueyi tokniuan. Mostika, tamelaujkej kijtoj toni tatsakuiltilis kiseliskiaj. Kijtoj: “Inintaneltokalis tein ika miak chikaualis ika tajtouaj uan kiteixmatiltiaj nejin takamej [...] okachi tamouilil ke seki oloch tateuianij kayomej Alemania”. Uan no kijtoj: “Moneki se kinteltatsakuiltis”. Ome semana satepan, nejon chikueyi tokniuan kintsakuatoj itech Penitenciaría Federal ompa Atlanta (Georgia) kampa moixtalij maj tsaktokan majtakti uan hasta veinte xiujmej.

Itech nejon tonalmej, semi kinixnamikkej Momachtianij ika Biblia. Policías akin pouiaj itech FBI (Oficina  Federal de Investigación) kiteltemouayaj kiajsiskej tein amo kuali itech tein kichiuayaj. Nejon kichiuak maj moijkuilo tel miak amamej tein kinextiaj ke tokniuan senkis kiixtalijtoyaj kisentokaskej tanojnotsaskej.

Akin taixyekanaya itech oficina de correos ompa Orlando (Florida) kintajkuilouilij akin pouiaj itech FBI kampa ininka tajtoj Momachtianij ika Biblia: “Yajtinemij itech nochi xolal kajkalpan, okachiok keman tayoua. [...] Nesi ke kiixtalijtokej takuejmolojtinemiskej”.

Se taixyekankej itech Departamento de Guerra kintajkuilouilij akin pouij itech FBI kampa kinixmatiltij nochi tekit tein kichiuaya Frederick Franz, akin satepan pouik iniuan Oloch Taojtokaltianij. Nejon taixyekankej kijtoj ke tokniuj Franz kinamakatinemia “tel miak amaixmej El misterio terminado”.

Charles Fekel, akin no pouik iniuan Oloch Taojtokaltianij, semi kitajyouiltijkej. Tekiuanij kikitskijkej porin kimoyauaya amatajkuilol El misterio terminado uan yejuan kiseliayaj amamej tein kititaniliayaj keman yejua tsaktoya. Se metsti tsaktoya ompa Baltimore (Maryland), uan kiixmatiaj kemej “taixnamikkej kayot Austria”. Keman kinnojnotsak ika Biblia ika yolchikaualis akin kichiuiliayaj netajtanilmej, kielnamikik tajtolmej tein moajsij itech 1 Corintios 9:16, kampa Pablo kijtoj: “Semi niteikneltij [...] komo amo niktetapouia in yankuik Tajtoltsin de Dios”. *

Momachtianij ika Biblia amo sayoj tanojnotsayaj ika miak yolpakilis, ta no miakkan kiteixmatiltijkej ke kinekiaj maj kinkixtikan tokniuan akin tsaktoyaj ompa Atlanta. Tokniuj Anna Gardner kielnamiki: “Nochipa tikchiujtoyaj teisa. Keman kintsakkej tokniuan, peujkej tiyouij kajkalpan tiksentilijtiyayaj firmas. Tiksentilijkej miles. Tikiniluiayaj taltikpakneminij ke nejin takamej katkaj yekmelauj itatojtokakauan Cristo uan ke amo katka taixejekol maj kintsakuanij”.

Itech nejon tonalmej tein semi ouijkej, mochiujkej miak uejueyi nechikolmej tein ika mochikauaskia inintakuaujtamatilis tokniuan. Itech amaix Tanejmachtijkej itech tajtol inglés moijtoua ke itech nejon xiuit mochiujkej panoua cuarenta. Moijtoj: “Techmatiltiaj ke mochiuak miak taman tein kuali itech nochi uejueyi nechikolmej. Achto, mochiuayaj sayoj itech ome oso eyi metsti itech xiuit, sayoj ke axkan tikpiaj uejueyi nechikolmej mejmetstika”.

Taltikpakneminij akin kipiayaj kuali ininyolo kuali kiseliayaj tein tikteixmatiltiayaj. Ompa Cleveland (Ohio) mochiuak se ueyi nechikol kampa mosentilijkej kemej 1,200 uan moauijkej 42. Moijtoj ke se telpoch akin yekin moauijka moteltasojkamatia “porin kiixmatik Dios uan kimaktilij inemilis uan nejon kinpinaujtiskia miakej akin xiuejkej”.

Yaya tamitiya xiuit 1918, uan Momachtianij ika Biblia amo kimatiaj toni kinpanoskia. Kinamakakej seki kalmej tein kipiayaj ompa Brooklyn uan peuak kiixyekanaj tekit ompa Pittsburgh (Pensilvania). Keman tokniuan akin kiixyekanayaj tekit tsaktoyajok, moixtalij ke okse ueyi nechikol kampa kinixtaliskiaj akin taixyekanaskiaj mochiuaskia itech tonal 4 metsti enero xiuit 1919. ¿Toni panoskia?

Tokniuan kisentokakej kichiujkej tekit. Kemej senkis takuaujtamatiaj ke nochi kuali kisaskia, kiixpejpenkej kemej tajkuilol itech xiuit 1919 tajtolmej tein moajsij itech Isaías 54:17: “Nion se tepos tein kichijchiuaskej tein ika mitsixnamikiskej, amo kualtias”. Amo uejkaua senkis mopataskia miak taman tein kichikauaskia inintakuaujtamatilis uan kinmakaskia chikaualis tein kinpaleuiskia maj kichiuakan nochi tekit tein onkaskia.