Xionyoui kampa nesi tein kipia

Xionyoui kampa nesi tein kipia

Joseph Rutherford uan okseki tokniuan keman yajkaj Europa.

1920: cien xiujmejya

1920: cien xiujmejya

KEMAN peujtiaya xiuit 1920, itekitikauan Jiova kipiayaj se ueyi tekit uan yaya kipeualtitij ika miak yolpakilis. Tajkuilol tein kiixpejpenkej kikuiskej itech xiuit 1920 katka nejin: “Nochikaualis uan nonekuikatil yejua JAH” (Sal. 118:14, Reina-Valera, 1909).

Jiova kinpaleuij nejon tokniuan akin tanojnotsayaj ika yolpakilis. Itech nejon xiuit, colportores oso precursores momiakilijkej, porin katkaj 225 uan ajsikej 350. Uan panoua 8,000 trabajadores de clase oso tokniuan tanojnotsanij yekinika kintitanilijkej tokniuan akin taixyekanayaj kanachi horas tanojnotskaj. Moitak ke Jiova kintatiochiuij porin miakej kuali kinkakkej.

TANOJNOTSAJ IKA YOLPAKILIS

Itech tonal 21 metsti marzo xiuit 1920, Joseph Rutherford, akin ijkuak kiixyekanaya tekit tein kichiuayaj Momachtianij ika Biblia, kitemakak tanojnots “Millones akin axkan nemij amo keman momikiliskej”. Momachtianij ika Biblia kinyoleujkej miakej maj kikakitij tanojnots. Taneujkej se kali kampa miakej ueliaj mosentiliayaj ompa Nueva York uan taxtaujkej. No kitemakakej kemej 320,000 amamej tein ika tayoleujkej.

Itech se periódico motematiltij ke motemakaskia tanojnots “Millones akin axkan nemij amo keman momikiliskej”.

Amo kinemilijkej ke semi miakej yaskiaj nejon tonal. Taijtik amo akiajok porin moajsiajya panoua 5,000, uan 7,000 kalampa mokaujkej. Amaix La Atalaya itech tajtol inglés kijtoj ke nejon nechikol semej tein okachi ueyi tein kichiujkej Momachtianij ika Biblia.

Miakej kinixmatiaj Momachtianij ika Biblia porin kiteixmatiltiayaj ke “millones akin axkan nemij amo keman momikiliskej”. Ijkuak, amo kiajsikamatiaj ke miakkanok monekia moteixmatiltis iTekiuajyo Dios. Maski ijkon, tanojnotsayaj ika yolpakilis. Ida Olmstead, akin peuak youi nechikolmej itech xiuit 1902, kijtoj: “Tikmatiaj ke taltikpakneminij ueliskia kiseliskej miak tatiochiualismej, uan yejua ika nochipa tikinmatiltijkej nejon kuali tanauatilmej nochin akin tikinajsiaj”.

PEUA KIAMAKIXTIAJ ININAMATAJKUILOLUAN

Kemej tokniuan akin tekitiaj Betel kinekiaj maj nochipa onkani amaixmej, peuak yejuan kiamakixtiaj seki. Kikoujkej teposmej tein monekia uan kitalijkej itech se kali tein taneujkaj ompa Brooklyn (Nueva York) kampa taxtaujtoskiaj. Nejin kali moajsia itech ojti Myrtle tapoual 35 uan amo uejka moajsia iuan kali Betel.

Leo Pelle uan Walter Kessler ajsikej Betel itech metsti enero xiuit 1920. Walter kijtoj: “Keman tiajsikej, akin taixyekanaya kampa mokixtiayaj amaixmej techitak uan techiluij: ‘Poliui se hora uan tajko achto ke titakuaskejʼ. Uan technauatij maj tikpapankixtianij seki cajas tein kipiayaj amatajkuilolmej tein moajsiaj tatampa”.

Leo kijtoj tein panok mostika: “Monekik tikchipauaskej tepamit itech yekinika piso. Amo keman nikitstoya maj kansaika semi tapitsokan. Sayoj ke amo nenkaj katka, porin tiktekitilijtoyaj Jiova”.

Tepos tein kiamakixtiaya La Torre del Vigía itech tajtol inglés.

Seki semanas satepan, tokniuan kiamakixtijtoyajya La Torre del Vigía (itech tajtol inglés, The Watch Tower). Itech tepos tein moajsia itech ojpatika piso, kikixtijkej 60,000 amaixmej La Torre del Vigía 1 metsti febrero xiuit 1920. Uan tokniuan kitalijkej okse tepos itech se cuarto tein moajsia tatampa. No kikixtiayaj amaix The Golden Age, tein axkan motokaytia ¡Despertad! Yekinika amaix tein ompa kikixtijkej katka tapoual 14 metsti abril xiuit 1920. Senkis moita ke Jiova kitiochiuak tekit tein kichiujkej.

“Amo nenkaj katka, porin tiktekitilijtoyaj Jiova”

“MAJ TINEMIKAN IKA YOLSEUILIS”

Itekitikauan Jiova oksepa peujkaj kitekitiliaj ika yolpakilis uan mosentiliayaj iniuan tokniuan. Sayoj ke itech xiujmej 1917 hasta 1919 onkaya miak ouijkayomej uan seki Momachtianij ika Biblia kikaujkaj inechikol Jiova. ¿Keniuj ueliskia kinpaleuiskej?

Itech amaix La Torre del Vigía 1 metsti abril xiuit 1920 itech tajtol inglés, kisak tamachtilis “Maj tinemikan ika yolseuilis”, tein ika netasojtalis tayoleuaya: “Tikmatij [...] ke nochin akin kinekij kitakamatiskej Jiova [...] kielkauaskej nepololmej tein kipiakej achto, [...] uan motokiskej iniuan itekitikauan Dios uan kisentekitiliskej”.

Miakej kinpaleuij nejon tamachtilis. Se tokniuj takat uan inamik kijkuilojkej: “Amo kuali maj amo teyi tikchiuanij panoua se xiuit keman oksekin kichiujtoyaj tekit [tanojnotsalis]. [...] Tikchiaj amo keman oksepa timouejkatiliskej”. Satepan ke mokepkej, kipiayaj miak tekit tein monekia kichiuaskej.

KITEMAKAJ “ZG”

Itech tonal 21 metsti junio xiuit 1920, Momachtianij ika Biblia peuak tanojnotsaj ika “ZG”, amatajkuilol El misterio terminado itech tajtol inglés (The Finished Mystery) tein kichijchiujkaj maj yemaxtik ipanko. * Itech xiuit 1918 tekiuanij amo kinkaujkajok tokniuan maj kitemakanij nejin amatajkuilolmej uan yejua ika onkayaj miakej.

Kinyoleujkej nochin trabajadores de clase maj tapaleuianij itech nejin tekit, uan amo sayoj colportores. Itech se amaix moijtoj: “Itech nochi nechikolmej, nochin akin moauijkejya uan uelis tapaleuiskej, maj kichiuakan ika yolpakilis. Maj nochin tikijtokan nejin: ‘Sayoj se taman nikchiua’: niktemaka ZG”. Edmund Hooper kijtoj ke keman peuak kitemakaj ZG, miakej ijkuak peuak tanojnotsaj kajkalpan. Uan no kijtoj: “Tikajsikamatkej ke nejin tekit okachi miakkan mochiuaskia ke tein ueliskia tiknemiliskej”.

OKSEPA PEUA MOTANOJNOTSA OMPA EUROPA

Kemej itech Yekinika Ueyi Neteuilis amo uelik tajtojkej iniuan Momachtianij ika Biblia akin nemiaj itech okseki altepemej, tokniuj Rutherford kinekia kinyolchikauas uan oksepa kipeualtis tanojnotsalis. Yejua ika, itech tonal 12 metsti agosto xiuit 1920, yejua uan okseki naui tokniuan yajkej Gran Bretaña, Europa continental uan Oriente Medio.

Tokniuj Rutherford keman yajka Egipto.

Itech altepet Gran Bretaña, Momachtianij ika Biblia kichiujkej eyi uejueyi nechikolmej uan 12 nechikolmej tein amo uejueyi. Moixejekoua ke mosentilijkej kemej 50,000. Amaix La Torre del Vigía itech tajtol inglés kijtoj keniuj tapaleuij nejin: “Tokniuan kuali momachilijkej uan moyolchikaujkej. Okachi motasojtayaj uan sentekitiaj. Uan nejon kichiuak maj yolpakinij”. Itech altepet París, tokniuj Rutherford oksepa kitemakak tanojnots “Millones akin axkan nemij amo keman momikiliskej”. Kampa kichiujkej nechikol amo akiajok. Keman tamik, 300 taltikpakneminij kichiujkej netajtanilmej.

Ueyi amat kampa motematiltij ke motemakaskia se tanojnots itech kali Royal Albert Hall ompa Londres.

Itech semanas tein kisentokakej, tokniuj Rutherford uan tokniuan akin iuan yayaj, yajkej Atenas, El Cairo uan Jerusalén. Kemej miakej kinekiaj kimatiskej okachi, tokniuj Rutherford kitalij se sucursal itech xolal Ramala, tein amo uejka yetoya iuan Jerusalén. Satepan mokepak Europa uan kitalij se sucursal ompa Europa Central, kampa no taamakixtiskiaj.

MOTEMATILTIA TEIN TEKIUANIJ KINCHIUILIJKEJ SEKI TOKNIUAN

Itech metsti septiembre xiuit 1920, kisak amaix ¡Despertad! tapoual 27 itech tajtol inglés. Itech nejon tapoual ika motajtoj ke Momachtianij ika Biblia semi kintajyouiltijkaj itech xiuit 1918. Kikixtijkej panoua naui millones amaixmej itech tepos tein kitalijkaj itech cuarto tein moajsia tatampa, tein mojmostaj kitekitiltijtoyaj tonayan uan youak.

Taixkopin tein policías kikixtilijkej Emma Martin.

Akin kiixtajtoltijkej nejon amaix kimatkej tein kipanok Emma Martin, se colportora kayot Bernardino (California, Estados Unidos). Itech tonal 17 metsti marzo xiuit 1918, yejua uan eyi tokniuan takamej, Edward Hamm, Edward Sonnenburg uan Ernest Stevens, yajkaj se nechikol tein kipiakej Momachtianij ika Biblia.

Semej akin moajsia itech nejon nechikol amo yajka porin kinekia momachtis Biblia. Satepan kijtoj: “Niajka nejon nechikol porin tekiuanij nechtitankej. Niktemoto toni ueliskia tikinpantiskej”. Uan kiajsik tein kitemouaya: se amatajkuilol El misterio terminado. Seki tonalmej satepan, Emma Martin uan nejon eyi tokniuan takamej kinuikakej ininixpan tekiuanij. Kinpantijkej ke kitapanauilijkej se inintanauatil tekiuanij porin miakej kinmakakaj se amatajkuilol tein amo monekia kitemakaskej.

Tekiuanij kiixtalijkej maj nejon naui tokniuan kintsakuanij eyi xiuit. Itech tonal 17 metsti mayo xiuit 1920, tokniuan amo kiajsikejok teisa tein tapaleuiskia maj tekiuanij kipatanij tein kiixtalijkaj, uan yejua ika kintsakkej. Sayoj ke tepitsin satepan nochi mopatak.

Itech tonal 20 metsti junio xiuit 1920, tokniuj Rutherford ika tajtoj tein kinpanok nejon tokniuan itech se ueyi nechikol tein mochiuak San Francisco. Keman akin moajsiaj ompa kikakkej tein kinchiuilijkaj nejon tokniuan, kititanilijkej se amat tekiuaj akin taixyekanaya Estados Unidos. Nejon amat kijtouaya ke kinemiliayaj ke tein kichiuilijkaj Emma Martin amo kuali katka. Kijtojkej ke tekiuanij kichiujkaj tein amo melauak porin kitemojkej toni kipantiskej uan ijkon ueliskia kitsakuaskej.

Mostika, tekiuaj Woodrow Wilson niman kikixtij tokniuj Emma Martin uan tokniuan Hamm, Sonnenburg uan Stevens. Tein amo kuali tein kichiujkaj tekiuanij tamik.

Itamian xiuit 1920, onkaya miak taman tein kichiuaya maj Momachtianij ika Biblia yolpakinij. Okachi momiakiliaya tekit tein mochiuaya itech sucursales uan akin yekmelauj kichiuayaj kemej Cristo okachi kiteixmatiltijtoyaj ke sayoj iTekiuajyo Dios kiixpolos kuejmolmej tein kipiaj taltikpakneminij (Mat. 24:14). Uan itech xiuit 1921, okachi ueliskiaj kiteixmatiltiskej tein kichiuas iTekiuajyo Dios.

^ párr. 18 Moajsiaj chikome amatajkuilolmej tein moixmatiaj kemej Estudios de las Escrituras, uan El misterio terminado katka chikometika. Moixmatia kemej “ZG” tein kichijchiujkaj maj yemaxtik ipanko, tein kikixtijkej kemej La Torre del Vigía 1 metsti marzo xiuit 1918 itech tajtol inglés. Mokuik “Z” porin ika peuaya tokayit Zion’s Watch Tower, uan kemej “G” yejua chikometika letra tein kipia abecedario, kinextiaya ke katka chikometika amatajkuilol.