1, 2. 1) ¿Keniuj taman kemej Jiova uan akin kipiaj tanauatil kinitaj taltikpakneminij? 2) ¿Toni tikitaskej itech nejin tamachtilis?

MIAKEJ akin kipiaj tanauatil “mopouaj ueyi chiuanime” ininixpan oksekin oso hasta kintajyouiltiaj (Mat. 20:25; Ecl. 8:9). ¡Jiova amo keman kichiua nejon! Maski kipia nochi uelilis, kinajsikamati oso inintech tanemilia taltikpakneminij tajtakouanij. Yejuatsin kualtakat, kiajsikamati tein tikmachiliaj uan kiita toni techpoloua. Uan no, amo keman techtajtania maj tikchiuakan tein amo tiueliskej, porin “kielnamiki ke tichijchiujtokej ika talnex” (Sal. 103:13, 14).

² Itech Biblia, tikitaj keniuj Jiova inintech tanemilij itekitikauan. Maj tikitakan eyi neskayomej. Yekinika, keman kipaleuij okichpil Samuel maj kimatiltiani tayekankatiopixkat Elí ke yaya kitatsakuiltiti. Ojpatika, ijkuak amo yolijsiuik keman Moisés kimachilij ke amo ueliskia kinixyekanas israelitas. Uan expatika, keman kinkixtij israelitas ompa Egipto. ¿Toni uelis techmachtis kemej tamati Jiova uan keniuj uelis tikchiuaskej kemej yejuatsin?

3. 1) ¿Toni kipanok Samuel se youak? (Xikonita taixkopin ipeujyan tamachtilis.) 2) ¿Toni uelis timotajtaniskej?

³ Samuel peuak kitekitilia Jiova itech tabernáculo keman katka se okichpiltsin (1 Sam. 3:1). Se youak, satepan ke motekato, panok se taman tein amo keman panotoya (xikonixtajtolti 1 Samuel 3:2-10). * Kikakik ke aksa kinotstoya uan kinemilij ke katka tayekankatiopixkat Elí akin xiuejya katka. Kemej Samuel nochipa tatakamatia, ijsiujka kiitato uan kiluij: “Nikan niyetok, porin tinechnotsak”. Elí kiluij ke amo yejua kinotska. Satepan ke ika expa kinotskej, Elí kiajsikamatik ke Dios kinotstoya Samuel. Yejua ika kiluij keniuj monekia tanankilis, uan Samuel ijkon kichiuak. ¿Keyej Jiova amo kiluij Samuel keman yekinika kitokaytij ke yejuatsin kinotstoya? Biblia amo kijtoua. Sayoj ke, Jiova xa ijkon kichiuak porin kinemilij keniuj momachiliskia Samuel.

4, 5. 1) ¿Toni kichiuak Samuel keman Jiova kinauatij maj kimatilti Elí se taman? 2) ¿Toni techmachtia kemej tamati Jiova tein kipanok Samuel?

⁴ (Xikonixtajtolti 1 Samuel 3:11-18.) Itech iTanauatil Jiova moijtouaya ke konemej monekia kinpoujkaitaskej akin xiuejkejya, okachiok komo kipiayaj tanauatil (Éx. 22:28; Lev. 19:32). Yejua ika, ouij techkisa tiknemiliskej maj Samuel meuani kualkan, yani kiitati Elí uan maj ika yolchikaualis kimatiltiani ke Dios yaya kitatsakuiltiti yejua uan ichankauan. Tein melauj, Biblia kijtoua ke Samuel “mouia kimatiltis Elí” tein kikakik. Sayoj ke Dios kiajsikamatiltij Elí ke yejuatsin kinotstoya Samuel. Yejua ika Elí kinauatij maj amo teyi kitatiliani. Samuel kitakamatik uan “kiluij nochi”.

⁵ Elí xa amo kimoujkakakik tein Samuel kiluij, porin achto se “takat akin Dios kititanka” kimatiltijka se taman kemej nejon (1 Sam. 2:27-36). Tein kipanok Samuel techmachtia ke Jiova semi tamatkej uan teajsikamati.

6. ¿Toni techmachtia kemej Dios kipaleuij Samuel?

⁶ Tein kipanok Samuel no techmachtia ke Jiova kiajsikamati ouijkayomej tein kipanouaj telpochmej uan kemej momachiliaj. ¿Tipinaua titajtos uan ouij mitskisa tikinnojnotsas akin uejueykejya oso amo timonejnemiltis kemej akin iniuan timomachtia? Xikyekmati ke Jiova kineki mitspaleuis, yejua ika xikchiua netataujtil uan xiktapoui nochi tein tikmachilia (Sal. 62:8). Itech xitanemili ininneskayo seki telpochmej akin Biblia ininka tajtoua kemej Samuel. Uan xitajto iniuan okseki tokniuan, uelis yeskij mouampoyuan oso akin okachi uejueykej, akin xa no kipanouanij seki taman kemej tein tikpanotok. Yejuan xa mitstapouiskej keman Jiova kinpaleuij, xa kemej amo kichiayaj.

7, 8. ¿Keniuj kinextij Jiova ke kiajsikamatia kemej momachiliaya Moisés?

⁷ Keman Moisés kipiaya 80 xiujmej, Jiova kinauatij maj kichiua se ueyi tekit: maj kinkixti israelitas ompa Egipto kampa kinteltekitiltiayaj (Éx. 3:10). Kemej Moisés kinyekpiak ichkamej cuarenta xiujmej ompa Madián, semi kimoujkaitak maj kimakanij nejin tekit. Yejua ika kiluij Jiova: “¿Toni nichiujkej nejua yejua ika niyas iixpan Faraón uan nikinkixtis israelitas ompa Egipto?”. Yejuatsin kiyekiluij: “Nejua niyetos mouan” (Éx.  3:11, 12). Uan no, motenkauak ke taixyekananij itech xolal Israel kitajtolkakiskiaj. Maski ijkon, Moisés kijtoj: “Sayoj ke maj tikijtokan ke amo nechneltokiliaj uan amo kikakij notajtol” (Éx. 3:18; 4:1). Tein melauj, Moisés kemej yeskia kiluijtoya Jiova ke mopolojtoya. Sayoj ke yejuatsin amo yolijsiuik, ta hasta kimakak chikaualis tein kipaleuij maj kichiua uejueyi tachiualismej. Tein melauj, Moisés yejua yekinika taltikpaknenkej akin ixnesi itech Biblia akin uelik kichiuak nejon (Éx. 4:2-9, 21).

⁸ Maski ijkon, Moisés kisentokaya motenpaleuiaya uan kiluij Jiova ke amo yektajtouaya. Yejuatsin kinankilij: “Nejua niyetos mouan keman titajtos uan nimitsnextilis tein moneki tikijtos”. ¿Kineltokak Moisés ke Jiova kipaleuiskia? Nesi ke amo, porin kitataujtij maj kititanini okse taltikpaknenkej. Yejua ika, Jiova kualanik. Sayoj ke kiajsikamatik keniuj momachiliaya Moisés, uan yejua ika kititanik Aarón maj kipaleui (Éx. 4:10-16).

9. ¿Keniuj kipaleuij Moisés porin Jiova amo yolijsiuik iuan uan itech tanemilij?

⁹ ¿Toni techmachtia nejin kemej tamati Jiova? Kemej kipia nochi uelilis, ueliskia kimojmoujtis Moisés ika ichikaualis uan kichikaujkauis maj kitakamati. Sayoj ke amo kichiuak nejon, ta amo yolijsiuik uan kinextilij kualtakayot, uan kiyekmatiltij itekitikauj akin katka yolyemanik ke kipaleuiskia. ¿Tapaleuij tein Dios kichiuak? Kemaj, porin Moisés mochiuak tel kuali taixyekankej uan mochikauak amo yolijsiuis iniuan oksekin uan inintech tanemilis ijkon kemej Jiova kichiujka iuan (Núm. 12:3).

10. ¿Keniuj tapaleuia komo akin kipiaj tanauatil kichiuaj kemej Jiova?

¹⁰ Tein kipanok Moisés no techmachtia seki taman. Takamej akin kipiaj ininnamik, tetatmej oso tayekananij itech nechikol, uelis tikijtoskej ke kipiaj tanauatil. Yejua ika, motelneki maj inintech tanemilikan oksekin, maj kualtakamej uan maj amo yolijsiuikan ijkon kemej Jiova kichiua (Col. 3: 19-21; 1 Ped. 5:1-3). Komo mochikauaj kichiuaskej kemej Jiova uan Jesucristo, tapaleuiskej maj oksekin amo ouij kinkisa tajtoskej iniuan uan uelis kinyolchikauaskej (Mat. 11:28, 29). Uan no, kikauaskej se kuali neskayot (Heb. 13:7).

11, 12. ¿Keniuj Jiova kinpaleuij israelitas maj amo mouinij keman kinkixtij Egipto?

¹¹ Keman israelitas kiskej Egipto, itech xiuit 1513 achto itech totonaluan, xa katkaj panoua tres millones. Moajsiaj konemej, akin xiuejkejya uan xa sekin akin kipiayaj se kokolis. Kemej tel miakej katkaj, akin kinixyekanaskia monekia inintech tanemilis uan kinajsikamatis. Uan ijkon kichiuak Jiova itechkopa Moisés. Yejua ika, israelitas amo moujkej keman kiskej kampa achto katka ininchan uan yajkej kampa amo ixmatiaj (Sal. 78:52, 53).

¹² ¿Keniuj kinpaleuij Jiova maj amo mouinij? Keman kinkixtij Egipto kiixtalij maj nochin motekpananij kemej motekpanayaj tateuianij (Éx. 13:18). Nejon kinpaleuij maj kiajsikamatinij ke Jiova kimatia keniuj kinmakixtiskia. Uan no, Jiova kinextij ke iniuan yetoya ika “se mixti” tonayan uan ika “itanex se tit” youak (Sal. 78:14). Kemej yeskia kiniluijtoya: “Amo ximouikan. Nejua namechixyekanas uan namechmatampauis”. Uan monekia kiyekmatiskej nejon porin satepan kipanoskiaj se ouijkayot.

13, 14. 1) ¿Keniuj Jiova kinpaleuij israelitas itech ueyiat Chichiltik? 2) ¿Keniuj Jiova kinextij ke okachi chikauak ke egipcios?

¹³ (Xikonixtajtolti Éxodo 14:19-22.) Maj tiknemilikan ke iniuan tiyajtokej israelitas, taikan uitsej faraón uan itateuijkauan uan toixpan moajsi ueyiat Chichiltik. Niman, Dios techpaleuia. Mixti motalia taikampa uan kintsakuilia egipcios. Tatayouayantia kampa yejuan moajsij, sayoj ke kampa tejuan tiyetokej tatanestok. Ompa, tikitaj ke Moisés momamelaua itech ueyiat, uan se chikauak ejekat tein ualeua tonalkisayampa kixeloua ueyiat hasta oksekopa. Ompa, tejuan, tochankauan uan totapialuan peua tinejnemij tatajko iniuan okseki israelitas. Tikmoujkaitaj maj amo sokitaj nion maj taalaui, yejua ika ijsiujka ueli tinejnemij. Hasta akin yolik nejnemij kuali ajsij oksekopa.

¹⁴ (Xikonixtajtolti Éxodo 14:23, 26-30.) Ijkuak, faraón, akin semi moueyineki uan amo tekaki, peua techtojtoka. Ompa, Moisés oksepa momamelaua itech ueyiat. At tein moxelojka kemej yeskia xitini uan ininpan uetsi Faraón uan itateuijkauan. Amo akin makisa (Éx. 15:8-10).

15. ¿Toni mitsonmachtia kemej tamati Jiova tein kinpanok israelitas?

¹⁵ Tein kinpanok israelitas techmachtia ke Jiova kuali kiixtalia keniuj kichiuas teisa, uan nejon techpaleuia maj amo timouikan (1 Cor. 14:33). No techmachtia ke ijkon kemej se ichkatajpixkej tetasojtakej, techyekpia ika miak taman. Jiova techpaleuia maj kuali timoajsikan uan techmatampauia keman techixpolosnekij taixnamikinij. Nejon semi techyolseuia porin amo uejkaua kiixpolos tein amo kuali (Prov. 1:33).

16. ¿Keniuj uelis techpaleuis tikitaskej kemej Jiova kinmakixtij israelitas?

¹⁶ Jiova no kinyekpia itekitikauan senoloch. Kinpaleuia maj kisentokakan kuali mouikakan iuan uan maj amo kinixpolokan taixnamikinij. Uan kisentokas  techyekpias itech okachi ueyi tajyouilis, tein mochiuas amo uejkaua (Apoc. 7:9, 10). Yejua ika, yeski titelpochmej oso tiichpochmej, tikpiaskej se kokolis oso amo, amo timouiskej keman mochiuas okachi ueyi tajyouilis. * Ijkuak, tikelnamikiskej itajtoluan Jesús: “Ximoyolchikauakan uan xiajkotachiakan porin ejkotos ya ne tonal kuak Dios namechtamajxitilis den namonemakixtilis” (Luc. 21:28). Amo tiomeyolouaskej nion keman kinekis techixpolos Gog, oloch altepemej tein okachi kipiaj chikaualis ke faraón (Ezeq. 38:2, 14-16). ¿Keyej tiyolseujtoskej? Porin tikmatij ke Jiova amo mopata. Oksepa kinextis ke yejuatsin se temakixtijkej akin tetasojta uan teajsikamati (Is. 26:3, 20).

17. 1) ¿Toni nepaleuil tikseliskej keman timomachtiskej tein Biblia kijtoua kemej Jiova kiyekpia ixolal? 2) ¿Toni tikitaskej itech okse tamachtilis?

¹⁷ Itech nejin tamachtilis, tikitakej eyi neskayomej kampa moita ke Jiova kintasojta uan inintech tanemilia itekitikauan keman kinyekpia, kinixyekana uan kinmakixtia. Keman inintech titanemiliskej, maj tiktemokan tikmatiskej okseki yankuik taman kemej tamati Jiova keman tikitaskej tein achto xa amo tikitanij. Ijkon kemej okachi tikixmatiskej kualtsitsin kualneskayomej tein kipia Jiova, okachi tiktasojtaskej uan okachi iuan titakuaujtamatiskej. Itech okse tamachtilis tikitaskej keniuj uelis tikchiuaskej kemej yejuatsin uan tiknextiskej ke tikinajsikamatij uan inintech titanemiliaj tochankauan, tokniuan uan akin tikinnojnotsaj ika Biblia.