1. ¿Toni kichiuak Manóah keman kimatik ke kipiaskiaj se konetsin?

MANÓAH uan inamik katkaj israelitas. Yejuan kinemiliayaj ke amo keman ueliskiaj kinpiaskej konemej. Sayoj ke se tonal, se ángel monextij iixpan inamik Manóah uan kimakak se kuali tanauatil. Ángel kiluij ke kipiaskia se konetsin. Keman siuat kiluij inamik tein ángel kiluijka, takat semi yolpakik. Sayoj ke Manóah no tanemilij itech ueyi tekit tein axkan kipiaskiaj. Itech nejon tonalmej, miakej israelitas kichiuayaj tein amo kuali. ¿Keniuj Manóah uan inamik ueliskiaj kimachtiskej ininkonetsin maj kitekitili uan maj kitasojta Jiova? Manóah kitajtanij Jiova maj oksepa kititanini ángel maj kiniluiani keniuj kiiskaltiskiaj konetsin (Juec. 13:1-8).

2. ¿Toni tekit kipiaj tetatmej, uan toni kinpaleuis maj kuali kichiuakan? (No xikonita kampa kijtoua “ Akin okachi moneki tikonmachtis ika Biblia”.)

² Komo tejuatsin tikonpia konemej, tikyekmatij ke tikonajsikamati Manóah. Tejuatsin no moneki tikonmachtis mokoneuan maj kitekitilikan uan maj kitasojtakan Jiova (Prov. 1:8). ¿Toni mitsonpaleuis kuali xikonchiua nejin tekit tein tikonpia? Se taman, motelneki xikonchiua nochi semanas taueyichiualis kemej  kalyetouanij. Nejon mitsonpaleuis xikonmachti mokoneuan keniuj tamati Jiova uan toni tamachtia Biblia (xikonixtajtolti Deuteronomio 6:6-9). Sayoj ke ¿toni no uelis mitsonpaleuis? Kuali neskayot tein kikauak Jesús. Semi melauak ke yejua amo kinpiak konemej, sayoj ke tetatmej uelis kinmachtis miak taman ijkon kemej yejua kinmachtij itatojtokakauan. Itech nejin tamachtilis tikitaskej ke Jesús kinnextilij ke kintasojtaya uan ke katka yolyemanik. Uan no, kiajsikamatia keniuj momachiliayaj uan kimatia keniuj kinpaleuis. No tikitaskej keniuj uelis tikchiuaskej kemej yejua.

3. ¿Keyej imomachtijkauan Jesús kiyekmatiaj ke kintasojtaya?

³ Jesús nochipa kiniluiaya imomachtijkauan ke kintasojtaya (xikonixtajtolti Juan 15:9). Uan no, nochipa iniuan yetoya (Mar. 6:31, 32; Juan 2:2; 21:12, 13). Yejua amo sayoj katka inintamachtijkauj, ta no katka inintasojikniuj. Yejua ika, imomachtijkauan Jesús kiyekmatiaj ke kintasojtaya. ¿Keniuj uelis tikonchiuas kemej Jesús?

4. ¿Keniuj uelis tikonnextilis mokoneuan ke tikontasojta? (Xikonita taixkopimej ipeujyan tamachtilis.)

⁴ Nochipa xikonilui mokoneuan ke tikontasojta. Xikonnextili ke ininka tionmotekipachoua (Prov. 4:3; Tito 2:4). Itech ueyi altepet Australia, se tokniuj akin monotsa Samuel kijtoua ke keman konetsinok katka, mojmostaj youak ipopaj kiixtajtoltiliaya amatajkuilol Tanojnotsmej itech Biblia uan kinankiliaya tein yeski netajtanil tein yejua kipiaya. Satepan kinauaya uan kipitsouaya oso kitennamikia keman yaya kochitiya. Xiujmej satepan, Samuel kimoujkaitak kimatis ke ichankauan ipopaj amo momattoyaj kinnauaskej ininkoneuan nion kinpitsoskej oso kintennamikiskej. Sayoj ke ipopaj mochikaujka kinextilis ke kiteltasojtaya. Nejon kichiuak maj Samuel nochipa  yolpakini uan maj kuali momachiliani. Uan omen mochiujkej tel kuali tasojiknimej. Komo tejuatsin nochipa tikoniluia mokoneuan ke tikontasojta, yejuan no momachiliskej kemej Samuel. Yejua ika, xikonpitso oso xikontennamiki uan xikonnaua, uan iniuan xiontajto, iniuan xiontakua uan iniuan xionmauilti.

5, 6. 1) ¿Keniuj Jesús kinpaleuij imomachtijkauan? 2) ¿Keniuj tetatmej moneki kinmelauaskej ininkoneuan?

⁵ Jesús kijtoj: “Nochi nekes ten nikintasojta, yejuan nojonkes nikinyekixilia kuak amo chipaukanemij. Uan no nikinyekmejmelaua” (Apoc. 3:19). * ¿Keniuj Jesús kinmelauak imomachtijkauan? Kemej neskayot, yejua kiitak ke imomachtijkauan kipiayaj se kuejmol porin nochipa motajtolteuijtoyaj porin kinekiaj kimatiskej akoni okachi ueyichiujkej katka. Yejua ika, miakpa kinmelauak ika nejmachkayot. Sayoj ke nochipa kitemoj kani uan kemanian ueliskia kinmelauas ika netasojtalis (Mar. 9:33-37).

⁶ Tejuatsin tikontasojta mokoneuan, uan yejua ika tikonmati ke moneki tikonmelauas. Komo kichiuaj teisa tein amo kuali, kemansa sayoj monekis xikonmelauili keyej amo kuali yetok tein kichiujkej. ¿Uan komo kisentokaj amo tatakamatij? (Prov. 22:15.) Xikonchiua tein kichiuak Jesús. Xikonsentoka xikonixyekana, xikonyolmajxiti uan xikonmelaua ika nejmachkayot. Xikontemo kani uan kemanian uelis tikonmelauas ika netasojtalis. Ompa Sudáfrica, se tokniuj siuat akin monotsa Elaine kielnamiki keniuj kimelauayaj itatuan. Yejuan nochipa kimelauiliayaj toni kichiayaj maj kichiuani yejua. Kemej neskayot, kinejmachtiayaj ke komo amo tatakamatia, kitatsakuiltiskiaj. Uan satepan kichiuayaj ijkon kemej kiluiayaj. Sayoj ke nochipa kimelauiliayaj keyej kitatsakuiltiayaj uan amo keman kimelauayaj ika kualanyot. Nejon kichiuak maj kiyekmatini ke itatuan kiteltasojtayaj.

7, 8. 1) ¿Keniuj kinpaleuij itatojtokakauan Jesús keman kikakkej inetataujtiluan? 2) ¿Keniuj uelis tikonmachtis mokoneuan maj takuaujtamatikan iuan Jiova keman tionmotataujtis ininixpan?

⁷ Keman Jesús yaya kikitskitij uan kimiktitij, kichiuak nejin netataujtil: “Abba, Notajtsin, nochi uelis Tejuatsin tikonnchiuas. Xikonxelo de Nejuatsin nijin tajyouilis. Pero amo xikonchiua ten Nejuatsin nikneki. Ta, ma mochiua ijkon keme Tejuatsin tikomonekiltia” (Mar. 14:36). * ¿Keniuj kinpaleuij itatojtokakauan Jesús keman kikakkej netataujtilmej kemej nejin? Tikyekmatij ke kiitakej ke, maski Jesús amo tajtakolej katka, kitajtaniaya iTajtsin maj kipaleuiani. Uan no, kiitakej ke yejuan no monekia yeskij yolyemankej uan kitemoskej inepaleuil Jiova.

⁸ Netataujtilmej tein tejuatsin tikonchiuas ininixpan uelis kinmachtis miak taman mokoneuan. Sayoj ke nejin amo kijtosneki ke  tejuatsin tikonchiua netataujtil uan ijkon sayoj tikonmachtis mokoneuan miak taman. Sayoj ke keman tejuatsin tionmotataujtia ininixpan, uelis tikonmachtis maj takuaujtamatikan iuan Jiova. ¿Keniuj? Amo sayoj xikontajtani Jiova maj kinpaleui yejuan, ta no xikontajtani maj mitsonpaleui tejuatsin. Itech ueyi altepet Brasil, se tokniuj siuat akin monotsa Ana kijtoua ke keman itatuan kipiayaj kuejmolmej, nochipa kitajtaniayaj Dios maj kinpaleuiani. Kemej neskayot, keman iueyitatuan Ana kokolispeujkej, itatuan kitajtanijkej Jiova maj kinmakani chikaualis uan tamatilis tein kinpaleuiskia maj kuali taixpejpenakan. Nochipa kikaujkej imako Dios nochi kuejmolmej tein kipiayaj, hasta tein okachi ouijkej. Nejin kichiuak maj Ana kimatini ke monekia takuaujtamatis iuan Jiova. Tejuatsin no uelis tikonchiuas nejon keman tikontataujtis Jiova iniuan mokoneuan. Kemej neskayot, xikontajtani Jiova maj mitsonmaka yolchikaualis tein mitsonpaleuis xikontapoui aksa akin nemi ompakauin kampa tionnemi tein Biblia tamachtia oso tein mitsonpaleuis xikontajtani moteko maj mitsonkaua xionyoui se ueyi nechikol. Keman tikonchiuas nejon, mokoneuan kiitaskej ke tiontakuaujtamati iuan Jiova uan no ijkon kichiuaskej.

9. 1) ¿Keniuj Jesús kinmachtij itatojtokakauan maj kinextianij yolyemanilis uan maj kinpaleuianij oksekin? 2) ¿Toni kichiuaskej mokoneuan komo tionyolyemanik uan tikontemoua tikonpaleuis oksekin?

⁹ Jesús kinmachtij itatojtokakauan maj yeskiaj yolyemankej uan maj kinpaleuianij oksekin. ¿Keniuj kinmachtij? Ika ineskayo (xikonixtajtolti Lucas 22:27). Yejua kikauak miak taman uan ijkon ueliskia kitekitilis Jiova uan kinpaleuis oksekin. Uan tatitanilmej no ijkon kichiujkej. Tejuatsin no uelis tikonmachtis mokoneuan keman tikonkauilis se kuali neskayot. Xikonnemili tein kipanok se tokniuj siuat akin monotsa Debbie uan inamik, Pranas. Yejuan kinpiaj ome konemej, uan tokniuj  takat tapaleuia kemej tayekankej. Debbie kijtoua ke amo keman yolkualanik porin Pranas monekia kichiuas miak taman itech nechikol. Yejua kiyekmatia ke komo monekiskia, inamik nochipa kinpaleuiskia ichankauan (1 Tim. 3:4, 5). ¿Keniuj neskayot tein kikaujkej Debbie uan Pranas kinpaleuij ininkoneuan? Tokniuj takat kijtoua ke ininkoneuan semi yolpakiaj uan tel kuali mouikayaj iniuan nochin tokniuan. Uan no, nochipa tapaleuiayaj ika tekit tein monekia mochiuas itech uejueyi nechikolmej. Axkan, nochin nejin kalyetouanij kichiuaj tekit kemej precursor regular. Komo tejuatsin tionyolyemanik uan tikonpaleuia oksekin, mokoneuan no ijkon kichiuaskej.

10. ¿Toni kichiuak Jesús keman seki taltikpakneminij kayomej Galilea kitemojtinemiaj?

¹⁰ Jesús amo tajtakolej katka uan uelia kimatia toni kinemilijtoyaj taltikpakneminij (Juan 2:25). Yejua ika amo sayoj kiitaya tein kichiuayaj, ta no kiajsikamatia keyej kichiuayaj. Kemej neskayot, se tonal seki taltikpakneminij kayomej Galilea kitemojtinemiaj Jesús (Juan 6:22-24). Sayoj ke yejua kimatia ke amo yetoyaj ompa porin kinekiaj kikakiskej, ta porin kinekiaj kitajtaniskej maj kintamaka. Yejua ika kinmelauak ika nejmachkayot uan kinmelauilij toni monekia kichiuaskej tein kinpaleuiskia maj mopatanij (xikonixtajtolti Juan 6:25-27).

11. 1) ¿Toni uelis mitsonpaleuis xikonmati ox mokoneuan yekmelauj kiuelitaj tanojnotsaskej? 2) ¿Keniuj uelis tikonchiuas maj mokoneuan okachi kinyolnotsa tanojnotsaskej?

¹¹ Semi melauak ke tejuatsin tiontajtakolej uan amo ueli tikonmati toni kinemilijtokej mokoneuan. Sayoj ke uelis tikontemos tikonajsikamatis keyej kichiuaj seki taman. Kemej neskayot, tikyekmatij ke mokoneuan mouan tanojnotsatij. Sayoj ke xionmotajtani: “¿Keyej tanojnotsatij? ¿Kichiuaj porin yekmelauj kiuelitaj? ¿Oso sayoj porin kemansa tionmotsakuilia uan teisa nankikuaj oso nantayij?”. Komo tikonita ke tein melauj mokoneuan amo kiuelitaj tanojnotsaskej, xikontemo keniuj uelis okachi kinyolnotsas tanojnotsaskej. Xikonkauili maj kichiuakan seki taman tein amo ouij uan ijkon kimachiliskej ke tapaleuiaj itech tanojnotsalis.

12. 1) ¿Toni Jesús kinmelauilij imomachtijkauan? 2) ¿Keyej monekia maj Jesús kinmelauiliani imomachtijkauan nochi nejon?

¹² Jesús no kinpaleuij imomachtijkauan ika okse taman. Yejua kimatia ke komo aksa mopoloua, satepan uelis kipias se okachi ueyi nepolol oso hasta ueyi tajtakos. Yejua ika kiniluij imomachtijkauan maj moyekpianij. Kemej neskayot, yejuan kimatiaj ke monekia amo kichiuaskej nochi tataman auilnemilis. Sayoj ke Jesús kinmelauilij toni ueliskia kichiuas maj auilnemikan. Kiniluij ke komo se takat kisentoka kiita se siuat akin amo inamik porin kineki iuan motekas, tajtakojtokya iuan itech iyolo. Uan kinyolmajxitij: “Takan moixtololo den moyekmakopaka mitstepotamiskia tech in tajtakol, ijkuakon ximokixtili” (Mat. 5:27-29). ¿Keyej monekia maj Jesús kinmelauiliani imomachtijkauan nochi nejon? Porin akin ompa nemiaj kichiuayaj miak taman auilnemilis uan kiitayaj tamouisolmej sentaixpan kampa monextiaya auilnemilis uan kikuiaj tajtolmej tein pitsotikej. Kemej Jesús kintasojtaya imomachtijkauan, kiniluij maj kitalkauikan nochi tein ueliskia kichiuas maj tajtakokan.

13, 14. ¿Keniuj uelis tikonpaleuis mokoneuan maj kiixtopeuakan neixpetanilis tein amo kuali?

¹³ Tejuatsin moneki tikonmatampauis mokoneuan maj amo kichiuakan nion teyi tein Jiova kitauelita. Tetayokoltij tikijtoskej ke itech nejin tonalmej hasta konemej akin nojnelmejok no uelis kiitaskej auilnemilis uan  okseki taixkopimej tein pitsotikej. ¿Keniuj uelis tikonmatampauis mokoneuan? Melauak ke moneki tikoniluis ke amo kuali yetok maj se kiita auilnemilis. Sayoj ke no moneki okseki taman. Xionmotajtani: “¿Kimatij nokoneuan keyej semi tamouilil maj se kiita auilnemilis? ¿Toni uelis kichiuas maj kinekikan kiitaskej auilnemilis? ¿Takuaujtamatij ke uelis nouan tajtoskej ika tein yeski taman? ¿Nechiluiskej komo kinyolnotsa kiitaskej auilnemilis?”. Maski mokoneuan semi nojnelmejok, uelis tikoniluis: “Komo kemansa tikajsi itech Internet teisa tein kinextia auilnemilis uan mitsyolnotsa tikitas, xinechilui. Amo ximoui nion ximotekipacho, nejua nikneki nimitspaleuis”.

¹⁴ Keman tejuatsin tikonixpejpenas keniuj tionmoixpetanis, kuali xikonnemili toni neskayot tikonkauilis mokoneuan. Tepopaj akin ika titajtojkej itech párrafo 9 kijtoua ke tetatmej uelis kiniluiskej ininkoneuan miak taman, sayoj ke konemej kichiuaskej tein kiitaskej ke kichiuaj inintatuan. Komo tejuatsin tikonixpejpena nekuikatilmej, películas uan amatajkuilolmej tein amo kipiaj tein amo kuali, mokoneuan xa no kichiuaskej nejon (Rom. 2:21-24).

15, 16. 1) ¿Keyej uelis tikonyekmatis ke Jiova mitsonpaleuis kuali xikoniskalti mokoneuan? 2) ¿Toni tikitaskej itech okse tamachtilis?

¹⁵ ¿Toni panok keman Manóah kitajtanij Jiova maj kipaleui maj kuali kiiskalti ikonetsin? “Dios akin melauak kikakik Manóah.” (Juec. 13:9.) Yejua ika, tejuatsin uelis tikonyekmatis ke Jiova no kikakis monetataujtiluan uan mitsonpaleuis kuali xikoniskalti mokoneuan. Yejuatsin mitsonpaleuis xikonnextili mokoneuan ke tikontasojta, ke tionyolyemanik uan ke tikonajsikamati.

¹⁶ Sayoj ke Jiova amo sayoj mitsonpaleuis xikonmachti mokoneuan keman nojnelmejok. Yejuatsin kisentokas mitsonpaleuis keman mokoneuan yeskij telpochmej oso ichpochmej. Itech okse tamachtilis tikitaskej keniuj tejuatsin uelis tikonchiuas kemej Jesús uan tikonnextilis motelpochuan uan moichpochuan ke tikontasojta, ke tionyolyemanik uan ke tikonajsikamati. Ijkon uelis tikonmachtis maj kitekitilikan Jiova.