1, 2. ¿Keyej kijtoua Biblia ke totajtol tamati kemej tit?

ITECH xiuit 1871 motatikuik se koujtaj kemej amo keman ijkon mochiujtoya ompa Estados Unidos. Ijsiujka momikilijkej 1,200 taltikpakneminij uan chichinaujkej 2,000 millones koujmej. ¿Keyej motatikuik? Nesi ke peuak ika seki tsikitsitsin tit tein kikixtijtiyayaj seki trenes tein ompakauin panouayaj. Nejin techelnamiktia tein Biblia kijtoua: “Ika se tsiktsin tit, kuali uelis se kixotaltia se ueyi kuouyo” (Sant. 3:5). ¿Keyej Santiago kijtoj nejin tajtolmej?

² Santiago kimelauak: “Tonenepil keme yeskia se tit” (Sant. 3:6). Itech nejin tajkuilol, tonenepil kiixnextia totajtol. Ijkon kemej tit uelis tel taijtakos, tein tikijtouaj no uelis kinijtakos oksekin. ¿Kijtosneki nejin ke amo keman moneki tikijtoskej teisa? Amo. ¿Melauj ke tiksentokaj tikuij tit maski uelis ika timoijtakoskej oso tikinijtakoskej oksekin? Sayoj ke tikyekitaj maj kuali tiktekitiltikan. Kemej neskayot, uelis ika titakualchiuaskej, timototoniskej oso ika timotauiliskej. No ijkon, Biblia tamachtia ke tein tikijtouaj uelis tel taijtakos oso tel tapaleuis (Prov. 18:21). Yejua ika moneki tikyekitaskej maj kuali  tiktekitiltikan totajtol. Kemej neskayot, uelis ika tikueyitaliskej Jiova uan tikinpaleuiskej oksekin (Sal. 19:14).

3. ¿Toni moneki tikmatiskej komo tiknekij tikinyolchikauaskej oksekin?

³ Jiova techchijchiuak kemej uelis tikijtoskej tein tiknemiliaj uan tein tikmachiliaj, uelis yeski ika tajtolmej oso ika señas. ¿Keniuj uelis tikuiskej nejin netetayokolil uan ika tikinyolchikauaskej oksekin? (Xikonixtajtolti Santiago 3:9, 10.) Moneki tikmatiskej kemanian titajtoskej, toni uan keniuj tikijtoskej.

4. ¿Kemanian moneki amo teyi tikijtoskej?

⁴ Biblia kijtoua ke onkak “tonal keman amo teyi se kijtos” (Ecl. 3:7). Nejin kijtosneki ke kemansa monekis amo titajtoskej. Kemej neskayot, keman oksekin tajtojtokej, tiknextiaj poujkaitalis keman sayoj titakakij uan amo teyi tikijtouaj (Job 6:24). Keman tikmatij seki taman tein amo moneki momatis, moneki amo tikintapouiskej oksekin (Prov. 20:19). Uan keman aksa techiluia teisa tein techkuejmoloua, moneki tiyolseujtoskej uan amo teyi tikijtoskej (Sal. 4:4).

5. ¿Keniuj tiknextiliaj Jiova ke tiktasojkamatij maj techmakani totajtol?

⁵ Sayoj ke kemansa semi kuali maj titajtokan (Ecl. 3:7). Kemej neskayot, uelis titajtoskej keman tiknekij tikueyichiuaskej Jiova, tikinyolchikauaskej oksekin oso tikijtoskej tein tikmachiliaj uan tein techpoloua (Sal. 51:15). Ijkon tiknextiliaj Jiova ke tiktasojkamatij maj techmakani totajtol, porin keman se totasojikniuj techmaka se netetayokolil tein kitelpia ipatiuj, tiknekij tel kuali tiktekitiltiskej.

6. ¿Keyej motelneki maj kuali tikixejekokan kemanian titajtoskej?

⁶ ¿Keyej motelneki maj kuali tikixejekokan kemanian titajtoskej? Proverbios 25:11 kijtoua ke se kuali tajtol tein se kijtoua keman moneki, tamati kemej manzanas tein chijchiujtok ika oro tein yetok itech tapalkat tein chijchiujtok ika plata. ¿Toni kijtosneki nejin? Manzanas tein chijchiujtok ika oro semi kualtsitsin. Sayoj ke komo tikintaliaj itech se tapalkat tein chijchiujtok ika plata, okachi kualtsin moitaskej. No ijkon, xa tikpiaskej kuali tajtolmej tein tikiluiskej aksa. Sayoj ke komo kuali tikixejekouaj kemanian tikiluiskej, nejon tajtolmej okachi kipaleuis. Maj tikitakan se taman tein kinextia nejon.

7, 8. ¿Keniuj tokniuan akin kayomej Japón kichiujkej kemej Jesús?

⁷ Komo titajtouaj keman amo moneki, uelis yeski ke taltikpakneminij amo kiajsikamatiskej tein tikiniluiaj oso amo kikakiskej (xikonixtajtolti Proverbios 15:23). Kemej neskayot, itech metsti marzo xiuit 2011, chikauak talolinik uan ueyiat moajkotamotak itech seki xolalmej tein pouij Japón uan semi tauejueloj. Momikilijkej panoua 15,000 taltikpakneminij. Ininchankauan uan inintasojikniuan miakej tokniuan no momikilijkej. Sayoj ke yejuan kinekiaj kinpaleuiskej akin ompakauin nemiaj ika tein kijtoua Biblia. Maski ijkon, kiixtalijkej ke ijkuak amo ika kinnojnotsaskej neajokuilis. ¿Keyej? Porin ompa miakej taltikpakneminij pouij itech taneltokalis budismo uan amo semi kiixmatij Biblia. Yejua ika tokniuan kitayekanaltijkej kinyolseuiskej uan kinmelauiliskej keyej mochiua tein amo kuali.

⁸ Jesús kimatia kemanian tajtos uan kemanian amo (Juan 18:33-37; 19:8-11). Kemej  neskayot, yejua mochiak hasta keman okachi ueliskia kinmachtis seki taman imomachtijkauan (Juan 16:12). Tokniuan akin kayomej Japón no kichiujkej kemej Jesús uan mochiakej hasta keman okachi ueliskia kintapouiskej taltikpakneminij ke mikemej moajokuiskej. Ome xiuit uan tajko satepan ke panok nejon tetsauit kimoyaujkej amat ¿Uelis oksepa nemiskej akin momikilijkejya? Miakej kiselijkej uan kinyolseuij tein ompa kijtoua. Tejuan no moneki tiknemiliskej keniuj nemij uan toni kineltokaj taltikpakneminij akin moajsij kampa tinemij. Ijkon tikmatiskej kemanian okachi uelis tikinnojnotsaskej.

9. ¿Kemanian no moneki timochiaskej achto ke titajtoskej?

⁹ ¿Kemanian no moneki timochiaskej achto ke tikijtoskej teisa? Se, keman aksa kijtoua teisa tein techkuejmoloua. Komo niman titanankiliaj, xa tikijtoskej teisa tein satepan tiknemiliskej maj amo tikijtouanij. Yejua ika, achto moneki timotajtaniskej: “¿Yekmelauj tel amo kuali tein kijtoj uan moneki maj nikyektali?”. Komo amo motelneki, xa okachi kuali maj amo teyi tikijtokan. Sayoj ke komo tikitaj ke moneki iuan titajtoskej, okachi kuali maj timochiakan hasta maj tiyolseujtokan (xikonixtajtolti Proverbios 15:28). Okse, keman tiknekiskej tikinyolchikauaskej tochankauan akin amo kitekitiliaj Jiova maj kiixmatikan yejuatsin. Achto ke tikinnojnotsaskej, moneki maj amo tiyolijsiuikan, maj kuali tiknemilikan toni tikijtoskej uan maj tiktemokan kemanian okachi kinekiskej techkakiskej.

10. 1) ¿Keyej moneki kuali tiknemiliskej tein tikijtoskej? 2) ¿Keniuj amo keman titajtouaj akin tikchiuaj kemej Cristo?

¹⁰ Tein tikijtouaj ueli kichiua maj oksekin okachi kuali momachilikan oso maj okachi amo kuali momachilikan. Yejua ika moneki kuali tiknemiliskej tein tikijtoskej (xikonixtajtolti Proverbios 12:18). Miakej taltikpakneminij tetajyouiltiaj uan teyolxokoliaj ika tajtolmej tein kikuij, kemej yeskia ika se espada oso se flecha (Sal. 64:3). Peua ijkon tajtouaj ika tein kiitaj itech películas uan seki taman tein kisa itech televisión. Sayoj ke akin tikchiuaj kemej Cristo amo keman tikuij amo kuali tajtolmej oso tein teyolxokoliaj, nion ijkuak tiauiltajtouaj. Amo kijtosneki ke amo kuali yetok maj se kijto teisa tein teuetskitij, uan nejon uelis tapaleuis maj okachi se yolpaki keman se monojnotsa. Sayoj ke moneki amo keman tikijtoskej teisa tein teyolxokolia oso tikejkeloskej aksa sayoj porin tiknekij tikinuetskitiskej oksekin. Biblia kijtoua ke moneki amo tikijtoskej pitsotik tajtolmej nion tein amo kinextia poujkaitalis, ta maj ika titajtokan tein kinpaleuis uan tein kinyolchikauas oksekin (Efes. 4:29, 31).

11. ¿Toni techpaleuis maj nochipa tikijtokan tein kuali uan tein teyolchikauas?

¹¹ Jesús kijtoj ke tein moajsi itech toyolo yejua tein tikijtouaj (Mat. 12:34). Nejin kinextia ke komo tikintasojtaj taltikpakneminij ika nochi toyolo, nochipa tikijtoskej tein kuali uan tein teyolchikauas.

12. ¿Toni okseki taman techpaleuis maj tikajsikan kuali tajtolmej keman titajtoskej?

 ¹² Maski tekiuaj Salomón semi tamatkej katka, monekik tel tanemilis uan ijkon kijkuiloskia kuali tajtolmej uan tein se kiuelkakis (Ecl. 12:9, 10). Nejin techmachtia ke moneki se mochikauas se kiajsis kuali tajtolmej tein se kijtos. ¿Toni techpaleuis maj tikajsikan? Uelis tikmatiskej yankuik taman kemej tikijtoskej teisa keman tikixtajtoltiskej Biblia uan toamaixuan. Uan komo amo tikmatij toni kijtosneki se tajtol, uelis tiktemoskej toni kijtosneki. No uelis tikitaskej ineskayo Jesús. Yejua kijtoj ke Jiova kinextilijka maj nochipa kijtouani tajtolmej tein kinyolchikauas uan kinyolseuis taltikpakneminij akin tajyouiaj (Is. 50:4). Uan no, moneki tiknemiliskej keniuj kinijtakos oksekin tein tikijtoskej (Sant. 1:19). Uelis timotajtaniskej: “Komo nikijtoua nejin, ¿toni kiajsikamatis okse taltikpaknenkej? ¿Keniuj momachilis?”.

13. ¿Keyej motelneki maj moajsikamati tein tikijtouaj?

¹³ Motelneki maj totajtol amo ouij moajsikamati. Maj tikitakan se neskayot tein techpaleuis maj tikmatikan keyej. Israelitas tataman kipitsayaj trompeta keman teisa kitematiltiayaj. Se taman kemej kipitsayaj kinmatiltiaya israelitas ke monekia mosentiliskej kansaika. Okse taman ika kinnauatiayaj tateuianij maj kinteuianij akin kinixnamikiaj. Komo amo kuali kipitsayaj trompeta, tateuianij ueliskiaj mopoloskej. Ika totajtol no ijkon panoua. Biblia kijtoua ke moneki titajtoskej kemej amo ouij moajsikamatis. Komo amo ijkon tikchiuaj, xa tikinpojpoloskej taltikpakneminij oso amo techajsikamatiskej. Sayoj ke, maski tikyekijtoskej teisa, moneki timoyekpiaskej maj amo titeyolxokolikan nion maj tiknextikan ke amo tikinpoujkaitaj oksekin (xikonixtajtolti 1 Corintios 14:8, 9).

14. ¿Toni kinextia ke Jesús nochipa tajtouaya kemej amo ouij se kiajsikamatis?

¹⁴ Jesús nochipa tajtouaya kemej amo ouij kiajsikamatiskiaj. Maj titanemilikan itech tanojnots tein tikixtajtoltiaj itech Mateo capítulos 5 hasta 7. Yejua amo kikuik tajtolmej tein amo monekiaj nion tein ouijkej uan ijkon taltikpakneminij kimoujkakakiskiaj kemej tajtouaya. Amo no kiyolkokoj aksa ika tein kijtoj. Kimelauak seki taman tein motelneki, sayoj ke nochipa ika tajtolmej tein amo ouijkej. Kemej neskayot, itech nejin tanojnots kinmachtij itatojtokakauan ke amo monekia motekipachoskej ika tein kikuaskiaj sejse tonal. Kemej kinekia maj nochipa kielnamikinij nejin tanemilil, kiniluij maj kiitanij keniuj Jiova kintamaka tototsitsin. Uan satepan kintajtanij: “¿Xe kachi amo nantayekantokke namejuan iuan Dios uan ke nijin tototsitsin?” (Mat. 6:26). Ika nejin tajtolmej tein amo ouij se kiajsikamati, kinyolchikauak uan kinmachtij se taman tein motelneki.

15. ¿Keyej moneki titajtoskej ika kualtakayot?

¹⁵ Kemej tikitakejya, moneki kuali tiknemiliskej tein tikijtotij. Sayoj ke no moneki tiknemiliskej keniuj tikijtoskej. Taltikpakneminij kiuelitayaj kikakiskej Jesús porin yejua tajtouaya ika kualtakayot (Luc. 4:22). Komo tejuan no titajtouaj ika kualtakayot, taltikpakneminij okachi kinekiskej techkakiskej (Prov. 25:15). ¿Toni techpaleuis maj tikualtakamej? Komo tikinpoujkaitaj oksekin uan tiknemiliaj tein kimachiliaj. Yejua nejon tein kichiuaya Jesús.  Kemej neskayot, keman kiitak ke miakej taltikpakneminij kichiujkaj se ueyi chikaujkayot kiajsiskej uan kikakiskej, ika yolpakilis kinselij uan kinmachtij miak taman (Mar. 6:34). Uan keman itech okseki tonalmej taltikpakneminij kiuijuikaltijkej, yejua amo keman no ijkon kinnankilij (1 Ped. 2:23).

16, 17. 1) ¿Keniuj uelis tikchiuaskej kemej Jesús keman titajtouaj iniuan tochankauan uan totasojikniuan? (Xikonita taixkopin ipeujyan tamachtilis.) 2) ¿Toni tein kuali kiualkuik keman se temomaj tajtoj ika kualtakayot?

¹⁶ Tinochin tikinteltasojtaj tochankauan uan totasojikniuan. Sayoj ke kemej iniuan timomattokej titajtoskej, xa tiknemiliskej ke amo moneki maj tikyekitakan keniuj titajtouaj iniuan. Kemansa xa hasta tikijtoskej teisa tein kinyolxokolis. Sayoj ke maj itech titanemilikan Jesús. Yejua nochipa kinpoujkaitak itasojikniuan. Keman sekin motajtolteuijkej porin kinekiaj kimatiskej akoni katka okachi ueyichiujkej, kinmelauak ika netasojtalis. Hasta kintalilij kemej neskayot se konetsin uan ijkon kinpaleuiskia maj kipatakan inintanemilil (Mar. 9:33-37). Itech nechikol, tayekananij moneki kichiuaskej kemej Jesús uan tayolmajxitiskej ika kualtakayot (Gál. 6:1).

¹⁷ ¿Uan komo aksa techiluia teisa tein techyolxokolia? Okachi kuali maj nochipa titanankilikan ika kualtakayot (Prov. 15:1). Maj tikitakan tein kipanok se temomaj akin iselti kiiskaltijtoya itelpoch. Telpoch ichtaka kichiujtoya tein amo kuali. Se tonal, se tokniuj siuat kimatik nejon uan kinekik kiyolchikauas temomaj. Maski amo kinekia kiyolxokolis, kiluij: “¡Semi tetayokoltij amo xikmatini kuali tikiskaltis!”. Achto ke kinankilis, temomaj tanemilij uan mochikauak kisentokas yolseujtos. Satepan kinankilij ika kualtakayot ke amo mosenkauaya uan ke kisentokaskia mochikauas kuali kimachtis itelpoch. Kemej kuali tanankilij, nejon ome tokniuan kisentokakej kuali mouikakej. Uan no, telpoch kikakik tein imomaj kijtojka. Keman kikakik ke imomaj amo kinemiliaya ke amo ueliskiaok mopatas, kikauak tein amo kuali tein kichiujtoya, moauij uan satepan tekitik Betel. ¿Toni techmachtia nejin? Ke yeski titajtojtoskej iniuan tokniuan, tochankauan oso oksekin akin amo tikinixmatij, moneki nochipa titajtoskej ika poujkaitalis (Col. 4:6).

18. ¿Keniuj uelis tikchiuaskej kemej Jesús?

¹⁸ Maj ueli tikiniluikan oksekin tein tiknemiliaj uan tein tikmachiliaj, se kualtsin netetayokolil tein Jiova techmaka. Yejua ika, maj tikchiuakan kemej Jesús uan maj kuali tikixejekokan kemanian titajtoskej, toni uan keniuj tikijtoskej. Maj nochipa tikualtakamej uan maj tikuikan tajtolmej tein ika tikinyolchikauaskej oksekin uan tein ika tikyolpaktiskej Jiova.