1, 2. ¿Keniuj techpaleuia maj nochipa tikitakan katiyejua itanejnekilis Dios, uan toni techmachtis ineskayo David?

XIONMONEMILI ke tionnejnentok kampa tepeyoj, sayoj ke tikonajsi ome ojti uan amo tikonmati katiyejua tikonixpejpenas. ¿Toni tikonchiuaskia? Xa monekis tiontejkos tepekuako uan ijkon uelis tikonitas kani mitsonuikas sejse ojti. No ijkon uelis tikchiuaskej ijkuak monekis tikixpejpenaskej seki taman tein motelneki. Komo tikitaj teisa kemej Jiova kiita, techpaleuis maj tinemikan itech ojti tein yejuatsin kiselia (Is. 30:21).

² Itech miak xiujmej tein nemik David, akin tekiuajtik Israel, kikauak se kuali neskayot porin nochipa kiitaya katiyejua katka itanejnekilis Dios. Maj tikitakan seki taman tein kipanok itech inemilis, uan ijkon uelis tikitaskej toni techmachtia neskayot tein kikauak porin kitekitilij Jiova ika se yolo ajsitok (1 Rey. 11:4).

3, 4. 1) ¿Toni kiolinij David maj kiixnamiki Goliat? 2) ¿Keniuj kiitaya David itokay Dios?

³ Keman David katka telpoch, kiixnamikik Goliat, se ueyi tateuijkej filisteo. ¿Toni kiolinij David maj kiixnamiki se takat akin katka tel uejkapantik kemej eyi metro, uan kiuikaya uejueyi manamikmej? (1 Sam. 17:4.) ¿Porin katka yolchikauak oso porin takuaujtamatia iuan Dios? Maski nejon ome taman kitelpaleuij, okachi kiolinij poujkaitalis tein kipialiaya itokay Dios. Kemej kikualantij itajtoluan Goliat, tajtanik: “¿Toni chiujkej nejin filisteo akin amo kitekkej itech inakayo akin kinixnamiki ika takejkelolis itateuijkauan Dios akin yoltok?” (1 Sam. 17:26).

⁴ Uan iixpanya Goliat kiiluij: “Tejua tiuitse notech ika se espada uan ika se lanza uan ika se jabalina, sayoj  ke nejua niyouj motech itokaykopa Jiova akin kinixyekana tateuianij, Dios akin kinixyekana itateuijkauan itech Israel, akin tejua tikixnamiki ika takejkelolis” (1 Sam. 17:45). David takuaujtamatik ke Dios akin melauak kipaleuiskia, uan kimiktij nejon tamouilil filisteo ika sayoj se tet. Ijkon kemej kichiuak nejon tonal, David nochipa takuaujtamatik iuan Jiova uan kipoujkaitak itokay itech nochi inemilis. Uan no, kiniluij iikniuan israelitas: “Xikueyitalikan itokay tein yektik” (xikonixtajtolti 1 Crónicas 16:8-10).

5. ¿Keniuj no uelis tikpanoskej se ouijkayot kemej tein kipiak David iuan Goliat?

⁵ ¿Tikonita kemej se ueyi tatiochiualis tikonpias Jiova kemej moDios? (Jer. 9:24.) ¿Toni tikonchiua keman akin nemi ompakauin kampa tionnemi, mochankauan oso oksekin, amo kuali ika tajtouaj Jiova uan kinkejkelouaj iTaixpantijkauan? ¿Tikonpaleuia itokay Jiova uan tiontakuaujtamati ke yejuatsin mitsonpaleuis? Maski tikmatij ke kemansa moneki “amo teyi tikijtos[kej]”, maj amo keman timopinaujmatikan komo techixmatij ke tiitaixpantijkauan Jiova uan tiitatojtokakauan Jesús (Ecl. 3:1, 7; Mar. 8:38). Maski moneki kuali se kinemilis toni se kiniluis akin amo kuali kiseliaj iTajtol Dios, maj amo keman timochiuakan kemej israelitas akin “tel moujkakalakkej uan motelmoujtijkej” keman kikakkej itaixnamikilis Goliat (1 Sam. 17:11). Okachi kuali, maj tikueyitalikan itokay Jiova ika yolchikaualis. Tiknekij tikinpaleuiskej taltikpakneminij maj kiixmatikan akoni yekmelauj Dios, yejua ika tiktekitiltiaj iTajtol tein kinpaleuis maj kiitakan ke motelneki maj iuan motokikan (Sant. 4:8).

6. ¿Toni kinekia kichiuas David ijkuak kiixnamikik Goliat, uan toni okachi moneki tiktayekanaltiskej?

⁶ Timomachtiaj okse taman tein motelneki keman David kiixnamikik Goliat. Ijkuak David ajsitiuetsik kampa moajsiaj tateuianij, tajtanik: “¿Toni kichiuiliskej takat akin kimiktis ne filisteo uan yekmelauj kipinaujkakixtis Israel?”. Takamej israelitas oksepa kiiluijkej tein kijtojkajya achto: “Takat akin kimiktis, tekiuaj kitomintis uan kimakas iichpoch, uan ichan ipopaj kimakixtis itech Israel” (1 Sam. 17:25-27). Sayoj ke David amo kiitaya ke okachi monekia kiselis nejon netetayokolil, ta yekinika kinekia kichiuas tein okachi monekia: kiueyitalis itokay Dios akin melauak (xikonixtajtolti 1 Samuel 17:46, 47). ¿Uan tejuan toni tikitaj ke okachi moneki? ¿Tikitaj ke okachi moneki maj kuali techitakan? ¿Sayoj tiknemiliaj timotomintiskej uan timoueyichiuaskej itech nejin taltikpak? Tein melauj, tiknekij timochiuaskej kemej David, akin mokuikatij: “Xikueyitalikan Jiova nouan, uan maj tiksenueyichiuakan itokay” (Sal. 34:3). Yejua ika, maj titakuaujtamatikan iuan Jiova uan maj tikitakan ke okachi moneki maj kuali ika tajtokan itokay uan amo maj tiktelnekikan maj kuali techitakan (Mat. 6:9).

7. ¿Keniuj uelis tikchikauaskej totakuaujtamatilis uan ijkon tiksentokaskej titanojnotsaskej maski amo kuali techseliskej?

⁷ Keman David kiixnamikik Goliat ika yolchikaualis, monekik maj takuaujtamati ika nochi iyolo iuan Jiova. Se taman tein David kipaleuij maj kichikaua itakuaujtamatilis, porin nochipa takuaujtamatik iuan Jiova keman katka ichkatajpixkej (1 Sam. 17:34-37). Tejuan no moneki tikpiaskej se chikauak takuaujtamatilis, uan ijkon uelis tiksentokaskej tikteixmatiltiskej itokay Jiova, uan okachi komo amo kuali techseliaj. Uelis mochikauas totakuaujtamatilis komo tikneltokaj ke techpaleuis itech nochi tein mojmostaj tikchiuaj. Kemej neskayot, komo kansaika tiyouij itech tepos, uelis tiktapouiskej iTajtol Dios akin tokotsyetiuj tonakastan. No uelis tikinnojnotsaskej akin tikinnamikij itech ojti ijkuak tiyouij kajkalpan (Hech. 20:20, 21).

8, 9. Ijkon kemej David kiitaya Saúl, ¿keniuj kinextij ke nochipa kinekia kichiuas itanejnekilis Jiova?

⁸ Okse taman kemej David kinextij ke takuaujtamatia iuan Jiova yejua kemej kiitaya tekiuaj Saúl, akin katka yekinika tekiuaj itech Israel. Saúl iuan kualanik David uan yejua ika expa kinekik kimiktis ika se lanza, sayoj ke David moajchiuak uan amo keman kitemoj momakepas. Satepan monekik cholos (1 Sam. 18:7-11; 19:10). Satepan, Saúl iuan eyi mil takamej tein kinixpejpenak itech nochi altepet Israel, kitemoto David taluakyan (1 Sam. 24:2). Se tonal, Saúl kalakik itech se tekoyok kampa yetoya David uan itateuijkauan. David ueliskia kimiktis Saúl, ta kimatia ke itanejnekilis Jiova katka maj yejua kiixpatani Saúl kemej tekiuaj itech Israel (1 Sam. 16:1, 13). Uan komo kikakiskia tein kiiluiayaj itateuijkauan, kemaj kimiktiskia. Sayoj ke amo kichiuak, ta kijtoj: “Tel amo kuali komo nikchiua, ijkon kemej kiita Jiova, maj nejua nikchiuili nejin taman noteko, akin Jiova kiixpejpenak” (xikonixtajtolti 1 Samuel 24:4-7). Saúl kisentokaya katka tekiuaj akin Jiova kiixpejpenka, uan David amo kinekia kikuilis tekiuajyot porin Jiova kikaujtoyaok maj tekiuajti. Keman David sayoj kitekilij itaken tein makojkotoltik, kinextij ke amo kinekia kijtakos (1 Sam. 24:11).

⁹ Keman David oksepa kiitak itaixpejpenal Jiova uan amo kiitaskiaok, oksepa kinextij ke kipoujkaitaya. David uan Abisai yajkej kampa yetoya Saúl, uan kiajsitoj kochtoya. Maski Abisai kinemilij ke Dios kimaktilij David itaixnamikkauj uan kijtoj ke yejua kimiktiskia, David amo kikauak maj kichiua (1 Sam. 26:8-11). Amo kinekik kijtakos akin Dios kiixpejpenka kemej tekiuaj, maski Abisai kiiluiaya maj kichiua.

10. ¿Toni uelis tikpanoskej, uan toni techpaleuis maj nochipa tikchiuakan tein Jiova kineki?

¹⁰ Tejuan no uelis tikpanoskej teisa uan xa aksa techiluis maj tikchiuakan kemej yejua kinemilia uan amo tein Jiova kineki. Ijkon kemej kichiuak Abisai, uelis techyolchikauas maj tikchiuakan teisa achto ke tikitaskej toni kinemilia Jiova. Tein techpaleuis maj amo tiktajtolkakikan, moneki maj kuali tikmatikan keniuj kiita Jiova tein tikpanotokej uan maj tikixtalikan tikchiuaskej tein yejuatsin kineki.

11. ¿Keniuj kinextij David ke kinekia kichiuas itanejnekilis Dios, uan keniuj no ijkon uelis tikchiuaskej?

¹¹ David kitataujtij Jiova: “Xinechmachti  maj nikchiua motanejnekilis” (xikonixtajtolti Salmo 143:5, 8, 10). David amo takuaujtamatik itech itanemililuan nion kichiuak tein oksekin kiiluiayaj, ta kinejnekia maj Dios kimachtiani. Yejua ika uelik kiiluij: “Nitanemiliani itech nochi motachiualisuan; ika yolpakilis nechyolnotsak nochi tekit tein tikchiuak ika momay”. Tejuan no uelis tikajsikamatiskej katiyejua itanejnekilis Dios, komo timomachtiaj iTajtol ika nejmachkayot uan titanemiliaj keniuj Jiova kinixyekanani itekitikauan ne uejkauj.

12, 13. ¿Keyej David kitoyauak at tein kiuikilijkej eyi itateuijkauan?

¹² No moajsi okse taman tein David kichiuaya, uan nejon techmachtia tein motelneki. Yejua kiajsikamatia tamachtilis tein kisa itech tanauatil uan kinekia kichiuas itech inemilis. Maj tikitakan tein panok keman kijtoj ke kitelnekia ‘tayis at tein moajsia kampa kinechikojtoyaj ompa Belén’. Eyi itateuijkauan kalakkej uan kikuitoj at itech xolal kampa yetoyaj filisteos maski ueliskia kipoloskej ininnemilis. Sayoj ke “David amo kinekik tayis, ta kitoyauak iixpan Jiova”. ¿Keyej? Yejua kimelauak: “¡Tel amo kuali, ijkon kemej kiita noDios, maj nikchiua nejin! ¿Ininesyo nejin takamej monekiskia nitayis maski yejuan ueliskia kipoloskej ininnemilis? Porin kiualkuikej maski ueliskia kipoloskej ininnemilis” (1 Crón. 11:15-19).

¹³ Kemej David kiixmatia Tanauatil, kimatia ke esti amo monekia se kikuas, ta se kitoyauas iixpan Jiova. Kiajsikamatia ke ijkon monekia kichiuas, porin Tanauatil kijtouaya ke “nemilis yetok itech esti”. Sayoj ke tein David kiualkuilijkaj katka at, amo esti. ¿Keyej amo kinekik tayis? Porin nejon tanauatil kiajsikamatiltij ke Jiova kipoujkaita esti. Uan kemej nejon eyi takamej ueliskia kipoloskej ininnemilis keman kikuitoj at, David kimachiliaya ke komo tayiskia nejon at kinextiskia ke amo kipoujkaitaya ininesyo. Yejua ika, amo kinekik tayis, ta okachi kuali kitoyauak talpan (Lev. 17:11; Deut. 12:23, 24).

14. ¿Toni kipaleuij David maj kichiuani tein Jiova kiyolpaktia?

 ¹⁴ David nochipa mochikauak kichiuas tein Dios tanauatia. Yejua ika mokuikatij: “Nikchiuas motanejnekilis, noDios, nechtelyolpaktia, uan motanauatil moajsi noyolijtik” (Sal. 40:8). David momachtij iTanauatil Dios uan itech tanemilij. Kemej kimatia ke kiualkuiliskia tein kuali komo kitakamatia tein Jiova tanauatiaya, amo sayoj kichiuaya tein kijtouaya Tanauatil tein kiselij Moisés ta no tamachtilis tein itech kisaya. Keman timomachtiaj Biblia, moneki maj itech titanemilikan tein tikixtajtoltiaj. Nejon techpaleuis maj nochipa tiktakamatikan uan maj tikchiuakan tein kiyolpaktis Jiova.

15. ¿Keniuj kinextij Salomón ke amo kipoujkaitayaok iTanauatil Dios?

¹⁵ Jiova kimakak miak tatiochiualismej Salomón, ikonetsin David. Sayoj ke satepan amo kipoujkaitakok iTanauatil Dios. Kemej neskayot, yejua kimatia ke tekiuanij israelitas amo “moneki[a] kinpias[kej] miakej i[nin]siuauan”, sayoj ke amo kitakamatik nejon tanauatil (Deut. 17:17). Monamiktij iniuan miakej siuamej akin okseko kayomej. Keman xiuejya katka, “isiuauan kiyolpatakej maj kinueyichiuani okseki tiotsitsin”. Maski amo tikmatij toni kinemiliaya keman kichiuak nejon, Salomón “peuak kichiua tein amo kuali iixpan Jiova, uan amo senkis kitojtokak Jiova kemej ipopaj David” (1 Rey. 11:1-6). Yejua ika, motelneki maj tiktakamatikan itanauatiluan Dios uan tamachtilis tein kipia iTajtol. Kemej neskayot, nejin motelneki tikchiuaskej keman tiknemiliskej timonamiktiskej.

16. ¿Toni techmachtia tanauatil tein kijtoua maj se monamikti iuan aksa akin “no taneltokakke”?

¹⁶ Komo aksa akin amo taneltoka peua kinextia ke techtasojta, ¿toni tikchiuaskej? ¿Tiknextiskej ke titanemiliaj kemej David oso kemej Salomón? Akin tikchiuaj kemej Cristo moneki tiktakamatiskej tanauatil tein kijtoua maj se monamikti iuan aksa akin “no taneltokakke” (1 Cor. 7:39). Komo se akin kichiua kemej Cristo kinemilia monamiktis, moneki kiixpejpenas se akin motemaktijya iuan Jiova uan moauijya. Uan komo tikajsikamatij tamachtilis tein kipia nejin tanauatil, amo sayoj tikixtopeuaskej timonamiktiskej iuan akin amo taneltoka, ta no amo tikauaskej maj kisentoka kinexti ke techtasojta.

17. ¿Toni techpaleuis maj amo tikitakan auilnemilis?

¹⁷ David nochipa kitemoj itayekanalis Dios. Komo no ijkon tikchiuaj, techpaleuis maj amo tikitakan auilnemilis. Xikonixtajtolti nejin tajkuilolmej, uan xiontanemili itech tamachtilis tein kipia uan xionmochikaua tikonajsikamatis keniuj momachilia Dios komo tikitaj auilnemilis (xikonixtajtolti Salmo 119:37; Mateo 5:28, 29 uan Colosenses 3:5). Komo titanemiliaj itech itanauatiluan tein tel tapaleuiaj, techolinis maj amo tikitakan auilnemilis.

18, 19. 1) Maski David katka tajtakojkej, ¿keyej uelik kisentokak kipiak se kuali uikalis iuan Jiova? 2) ¿Toni tikonixtalia tikonchiuas?

¹⁸ Maski David techkauilij se kuali neskayot itech miak taman, kichiuak uejueyi tajtakolmej (2 Sam. 11:2-4, 14, 15, 22-27; 1 Crón. 21:1, 7). Sayoj ke nochipa moyolnonotsak. Uelis se kijtos ke nemik iuan Jiova ika “se yolo ajsitok” (1 Rey. 9:4). ¿Keyej? Porin nochipa mochikauak kichiuas itanejnekilis Jiova.

¹⁹ Maski titajtakouanij, uelis tiksentokaskej tikpiaskej se kuali uikalis iuan Jiova. Moneki maj tiksentokakan timomachtikan iTajtol, maj tiknemilikan tein tikixtajtoltiaj uan maj tikchiuakan tein timomachtiaj. Komo ijkon tikchiuaj, no uelis titajtaniskej tein David kitajtanij Jiova ika yolyemanilis: “Xinechmachti maj nikchiua motanejnekilis”.