1, 2. ¿Keniuj uelis yeski tataman tein tikpanouaj kemej kalyetouanij uan kemej tikixmatkej tein tamachtia Biblia?

ONKAK nemilis kemej kalyetouanij porin Jiova kiixtalij (Efes. 3:14, 15). Itech kalyetouanij nochin tatamamej uan tataman tein kipanouaj. Tejuatsin xa tionnemik iniuan motatuan hasta keman tionueyiak. Oksekin xa momikilijkej inintatuan porin mokokouayaj oso kinpanok okse taman tein amo kuali. Uan no, sekin nion kinixmatkej inintatuan.

² No ijkon panoua iuan ichankauan Jiova akin tiktekitiliaj. Tataman kemej tikixmatkej tein tamachtia Biblia. Tejuatsin xa tionmoskaltij iniuan motatuan akin kiixmatiajya Jiova uan mitsonmachtijkej itanauatiluan keman katka tionkonetsin (Deut. 6:6, 7). Oso kemej kinpanoua miakej, xa tikonixmatik tein yekmelauj tamachtia Biblia porin aksa mitsontapouij (Rom. 10:13-15; 1 Tim. 2:3, 4).

3. ¿Toni se taman tikpanouaj tinochin?

³ Maski titatamamej, tinochin tikpanouaj se taman. Kemej Adán amo kitakamatik Dios, tinochin titajtakouanij uan timomikiliaj (Rom. 5:12). Maski ijkon, kemej tiktekitiliaj Jiova uan amo tikauaj, ueli tiknojnotsaj kemej toTajtsin. Ne uejkauj, akin kinixpejpenak  kemej ixolal ueliaj kijtouayaj tajtolmej tein moajsij itech Isaías 64:8: “Jiova, tejua titoTajtsin”. Uan no, keman Jesús tamachtij keniuj se kichiuas netataujtil, peuak ika nejin tajtolmej: “ToTajtsin akin tiyetok iluikak, maj moueyitali motokay” (Mat. 6:9, TNM).

4, 5. ¿Toni tikitatij tein techpaleuis maj mochikaua netasojtalis tein tikpialiaj toTajtsin Jiova?

⁴ ToTajtsin akin moajsi iluikak kinyekpia ichankauan akin kiueyichiuaj kemej kiyolpaktia. Yejuatsin techyekiluia: “Porin yejua [notekitikauj akin amo nechkaua] nechtasojta, nejua nikmakixtis. Nikyekpias porin kiixmati notokay” (Sal. 91:14). Jiova ika netasojtalis kinmakixtia itekitikauan keman kinixnamikij uan kinyekpia uan ijkon amo kinixpoloskej.

⁵ Tein techpaleuis maj okachi tikchikauakan netasojtalis tein tikpialiaj Jiova, maj tikitakan keniuj yejuatsin: 1) techmaka tein moneki, 2) techyekpia uan 3) mochiua okachi kuali toTasojikniuj. Keman tikitaskej sejsemej, maj titanemilikan itech tokuali uikalis tein tikpiaj iuan toTajtsin akin moajsi iluikak uan tein uelis tikchiuaskej uan ijkon uelis tikueyitaliskej. No ijkon, maj titanemilikan itech tatiochiualismej tein kinmaka akin motokiaj iuan (Sant. 4:8).

6. ¿Toni se taman kinextia ke Jiova techmaka “nochi in tetayokolil ten kuali”?

⁶ Santiago, imomachtijkauj Jesús kijkuiloj: “Nochi in tetayokolil ten kuali uan ten chipauak, yejua ne Dios techtayokolia [...] ten kinchijchiuak in tanexme den ne eluiyak” (Sant. 1:17). Nemilis se tel kualtsin netetayokolil tein Jiova techmaka (Sal. 36:9). Keman itech tonemilis tikchiuaj itanejnekilis, tikpiaj miak tatiochiualismej axkan uan uelis tinemiskej nochipaya itech yankuik taltikpak (Prov. 10:22; 2 Ped. 3:13). Sayoj ke, ¿keniuj uelis mochiuas nejin, ta tinochin tikijyouiaj tein kiualkuik tajtakol tein Adán techpanoltilij?

7. ¿Toni kichiuak Jiova tein techpaleuia maj tikpiakan se kuali uikalis iuan?

⁷ Jiova kinextiani ke nochipa techmaka tein moneki ika miak taman. Kemej neskayot, iueyiteiknelilis kiolinia maj techmakixti. Adán tinochin techpanoltilij tajtakol (Rom. 3:23). Maski ijkon, kemej Jiova techtasojta, kiixtalij se taman tein techpaleuia maj tikpiakan se kuali uikalis iuan. Tatitanil Juan kijkuiloj nejin: “Dios techualtitanilij ya ne iyojtsin Konetsin nikan taltikpak para maj tejuan tikpiakan ne nachipa nemilis [...]. In tetasojtalis de Dios monextijtinemi ijkuin, ke amo tejuan achtopa tiktasojtakke [...]. Ta, achto Yejuatsin techtasojtak tejuan. Uan [...] techualtitanilij Nikonetsin yojtsin para ma Yejuatsin technekixtiltiki ka in mikilis den totajtakoluan” (1 Juan 4:9, 10).

8, 9. ¿Keniuj itech itonaluan Abrahán uan Isaac kinextij Jiova ke nochipa temaka tein moneki? (Xikonita taixkopin ipeujyan tamachtilis.)

⁸ Kemej itech xiuit 1893 achto itech totonaluan, Abrahán kipanok se taman tein kinextij keniuj Jiova kichiuaskia tein monekiskia uan ijkon taltikpakneminij akin amo kikauaj uelis nemiskej nochipaya. Hebreos 11:17-19 kijtoua: “[Dios] kinekia kitas kox majsitok itakuautamatilis Abraham. Ika ya nojon Dios kinauatilij Abraham ma kuika ikoneu Isaac uan ma kimikti [...]. Uan melau ne Abraham yek yetoya ya para kitemaktis ne iyojtsin konetsin, maski Dios ipa moyektenkauka ya [...] ijkuin: ‘Ika itechkakopaka de Isaac, tejua Abraham, tikinpiati uel miak mokoneuan’. Uan Abraham [...] kajsikamatik ke Yejuatsin kipixtinemi nochi chikaualis hasta no uelis kinpankixtis yoltokke in [...] [mikemej]. Uan [...] kiselij oksepa yoltok, keme yeskia Dios kipankixtiskia yoltok”. ¿Keniuj mouika nejin ika tein Jiova kichiuak? Yejuatsin kitemakak iKonetsin, Jesucristo, uan ijkon nochin taltikpakneminij ueliskia momakixtiskej (xikonixtajtolti Juan 3:16, 36).

⁹ ¡Isaac xa semi yolseuik nejon tonal porin  amo monekik momikilis! Tikyekmatij ke kitasojkamatilij Dios maj kitaliani okse netetayokolil: se ichkat tein motsikoj xiujtsalan ompakauin (Gén. 22:10-13). Yejua ika Abrahán tatokaytij ompa “Jiova-yiré”, tein kijtosneki “Jiova Kitemakas” (Gén. 22:14, nota).

10, 11. ¿Akonimej kiixyekanaj “tanojnotsalis tein kiyektalia kuali uikalis iuan Dios”, uan keniuj kichiuanij?

¹⁰ Keman titanemiliaj itech nochi tein Jiova techmakani, tikitaj ke komo Jesús amo kitemakaskia inemilis amo ueliskia tikyektaliskej tokuali uikalis iuan Dios. Pablo no kiajsikamatik nejin keman kijkuiloj: “Kuali tikyekajsikamatij ya [...] ke nochi in taltikpakuani yolmiktinemij tech nintajtakoluan. Ika ya nojon Totekotsin Cristo momikilij ninixpatka in taltikpakuani uan kinixtauilij nintajtakoluan. Uan Cristo momikilij para [...] ke yejuan ma amo moyolpaktijtinemikan ok. Ta, para ke yejuan ma sayo Cristo kitekitilijtinemikan. Porin [...] momikilij uan oksepa pankisak yoltok” (2 Cor. 5:14, 15).

¹¹ Yekinika itatojtokakauan Cristo kitasojtayaj Dios uan kitasojkamatiliayaj maj uelinij kitekitilianij. Yejua ika, kiselijkej ika yolpakilis “tanojnotsalis tein kiyektalia kuali uikalis iuan Dios”. Kemej kiteixmatiltiayaj kuali tanauatilmej uan kinpaleuijkej taltikpakneminij maj mochiuanij imomachtijkauan Jesús, miakej akin yolyemankej uelik kuali moajsikej iixpan Dios, mochiujkej itasojikniuan uan satepan mochiujkej ikoneuan. Itech totonaluan, tokniuan taixpejpenalmej no kichiuaj nejon tekit. Kemej itanojnotskauan Dios uan Cristo, kinpaleuiaj taltikpakneminij akin yolyemankej maj motokikan iuan Jiova uan maj mochiuakan itekitikauan (xikonixtajtolti 2 Corintios 5:18-20, TNM; Juan 6:44; Hech. 13:48).

12, 13. ¿Keniuj uelis tiknextiskej ke tiktasojkamatiliaj Jiova nochi tein techmaka?

¹² Kemej tokniuan akin kichiaj nemiskej nikan taltikpak kitasojkamatiliaj Jiova akin nochipa techmaka tein moneki, kinpaleuiaj tokniuan taixpejpenalmej keman kiteixmatiltiaj kuali tanauatilmej ika iTekiuajyo Dios. Itech tanojnotsalis tiktekitiltiaj Biblia, okse kualtsin netetayokolil tein Jiova techmaka (2 Tim. 3:16, 17). Keman kuali tiktekitiltiaj iTajtol Dios, tikinpaleuiaj oksekin maj kichiuakan tein moneki uan ijkon uelis nemiskej nochipaya. Sayoj ke Jiova no techmaka iespíritu tein techpaleuia maj tikchiuakan nejin tekit (Zac. 4:6; Luc. 11:13). Keman tikixtajtoltiaj Anuarios de los testigos de Jehová tikitaj keniuj tel kuali tein mochiuani itech tanojnotsalis. ¡Se ueyi tatiochiualis titapaleuiskej itech nejin tekit tein kiueyitalia toTajtsin uan akin techmaka tein moneki!

¹³ Kemej Jiova techmakani tel miak taman, kuali tikchiuaj komo timotajtaniaj: “¿Nikchiujtok nochi tein niueli itech tanojnotsalis uan ijkon niknextilis Jiova ke niktasojkamati nochi tein nechmaka? ¿Toni moneki nikchiuas uan ijkon uelis okachi kuali nikteixmatiltis kuali tanauatilmej?”. Tiknextiaj ke timotasojkamatij komo tiktayekanaltiaj itech tonemilis iTekiuajyo Dios. Komo tikchiuaj nejin, tikyekmatij ke Jiova nochipa techmakas tein moneki (Mat. 6:25-33). Keman tikitaj keniuj yejuatsin techyekpia ika netasojtalis, techolinia maj tikchiuakan nochi tein tiueliskej uan ijkon uelis tikyolpaktiskej (Prov. 27:11).

14. ¿Kemanian Jiova kinpaleuiani itekitikauan?

¹⁴ David mokuikatij: “Nimotekipachojtok uan amo teyi nikpia. Jiova nechita. Tejua tinotapaleuijkauj uan tinotemakixtijkauj” (Sal. 40:17). Jiova miakpa kinmakixtiani itekitikauan kemej se xolal, okachiok keman akin kinixnamikij kinteltajyouiltiaj. ¡Tikteltasojkamatiliaj Jiova maj nochipa techmaka tein techpaleuia maj amo tikauakan keman tikpanouaj ouijkayomej!

15. Xikonijto se neskayot tein kinextia keniuj se tepopaj tetasojtakej nochipa kitemoua kinyekpias ikoneuan.

¹⁵ Se tepopaj tetasojtakej amo sayoj kinmaka ikoneuan tein kinpoloua, ta no kitemoua kinyekpias. Yejua niman kitemoskia keniuj kinpaleuis komo uelis moijtakoskej. Se tokniuj takat kijtoua ke se tonal, keman katka konetsinok, ipopaj uan yejua mokepayajya ininkalijtik satepan ke tanojnotsatoj uan kiitakej ke tel ueyiak aojpanat porin nejon kualkan tel kiouik. Nejon at amo kinkauaya maj panokan uan monekia panotiyaskej itech uejueyi tet. Yejua yaya taixpan sayoj ke itech se tet amo yektaksak uan uetsito aijtik uan ojpa pankalakik. Ipopaj niman kimatilanak uan kipaleuij maj amo atojtolouani. ¡Yejua kiteltasojkamatiliaya ipopaj! No ijkon, toTajtsin akin moajsi iluikak techyekpia maj amo techijtako tein onkak itech taltikpak kampa Satanás taixyekantok. Jiova yejuatsin akin okachi kuali techyekpia (Mat. 6:13; 1 Juan 5:19).

16, 17. ¿Keniuj Jiova kinpaleuij uan kinyekpiak israelitas keman moteuijkej iniuan akin nemiaj Amaleq?

¹⁶ Jiova techyekpia ika netasojtalis uan nejin moita ika tein kinpanok israelitas satepan ke kinmakixtij ompa Egipto kampa kinteltekitiltiayaj. Ika se mouiskatekit kipanauijkaj ueyiat Chichiltik itech xiuit 1513 achto itech totonaluan. Keman yajtoyaj tepet Sinaí, ajsikej Refidim.

¹⁷ Kemej tein achtook moijtojka itech Génesis 3:15 ayamo mochiuaya, Satanás xa kiteltemouaya keniuj kinijtakos israelitas akin moitaya ke amo ueliaj mopaleuiayaj. Kichiuak nejin keman kinkuik akin nemiaj Amaleq, akin kintauelitayaj itekitikauan Dios (Núm. 24:20). Maj tikitakan keniuj Jiova kinyekpiak itekitikauan ika ininnepaleuil naui takamej akin amo kikauayaj: Josué, Moisés, Aarón uan Hur. Josué moteuij iniuan  amalequitas, uan Moisés, Aarón uan Hur yajkej itech se tepekuapan tein ompakauin moajsia. Keman Moisés momaajokuia, israelitas kintaniaj taixnamikinij. Yejua ika, keman Moisés peuak makoujti, Aarón uan Hur kimatsakuilijkej. Kemej Jiova kinpaleuij uan kinyekpiak, “Josué kitanik Amaleq uan ixolal” (Éx. 17:8-13). Moisés ompa kichijchiuak se altar, tein kitokaytij “Jiova-nisí” tein kijtosneki “Jiova Yejua noTapaleuijkauj” (xikonixtajtolti Éxodo 17:14, 15, nota).

18, 19. ¿Keniuj techyekpiani Jiova itech nejin tonalmej?

¹⁸ Jiova kinyekpia akin kitasojtaj uan kitakamatij. Ijkon kemej kichiujkej israelitas keman yetoyaj Refidim, tejuan tiktemouaj inepaleuil keman techixnamikij akin techtauelitaj. Tein melauj, yejuatsin miakpa techyekpiani kemej xolal uan techpaleuiani maj amo techijtako Satanás. Xiontanemili keniuj tel miakpa Jiova kinyekpiani akin amo motemakaj kinpaleuiskej taltikpaktekiuajyomej. Yejua nejon kinpanok miakej tokniuan akin nemiaj Alemania uan okseki altepemej keman nazis taixyekantoyaj. Keman tikixtajtoltiaj tein seki tokniuan kinpanouani uan tein motetapouia itech Anuarios, kampa nesi keniuj Jiova kinyekpiak itekitikauan uan itech titanemiliaj, okachi titakuaujtamatij ke yejuatsin toTapaleuijkauj (Sal. 91:2).

¹⁹ Ika inechikol Jiova uan amaixmej tikseliaj tayolmajxitilis tein techpaleuia maj amo timoijtakokan. Nejin tanejmachtilis tein techmakaj ika netasojtalis techtelpaleuiani itech nejin tonalmej. Maski taltikpakneminij okachi tel amo kuali monejnemiltiaj, kitelnekij auilnemiskej, tauanaskej uan kiitaskej auilnemilis, Jiova miakpa techmakani kuali tayolmajxitilis keman moneki, tein techpaleuia maj amo tikchiuakan teisa tein uelis kijtakos tokuali uikalis iuan. Kemej neskayot, Jiova kemej se tePopaj, techyolmajxitia maj amo timouikakan iniuan akin uelis techijtakoskej akin uelis tikinajsiskej itech redes sociales (1 Cor. 15:33). *

20. ¿Keniuj techixyekanaj uan techyekpiaj itech nechikol kampa kichiuaj kemej Cristo?

²⁰ ¿Keniuj uelis tiknextiskej ke titaltikpakneminij akin “tamachtilmej itechkopa Jiova”? Komo kuali tiktakamatij itanauatiluan (Is. 54:13). Itech nechikol ueli tiyekyetokej porin techixyekanaj uan techyekpiaj, ta ompa moajsij takamej tayekananij akin amo kikauaj Jiova akin techpaleuiaj uan techyolmajxitiaj ika Biblia (Gál. 6:1). Jiova okachi techyekpia inintechkopa nejin “takamej kemej netetayokolilmej” (Efes. 4:7, 8, TNM). ¿Toni moneki tikchiuaskej tejuan? Moneki timokauaskej maj techixyekanakan uan maj titatakamatikan. Komo ijkon tikchiuaj, Dios techtatiochiuis (Heb. 13:17).

21. 1) ¿Toni tikixtaliaj tikchiuaskej? 2) ¿Toni tikitaskej itech okse tamachtilis?

²¹ Maj tikixtalikan timokauaskej maj techixyekana iespíritu Dios uan tayolmajxitilis tein yejuatsin techmaka. Maj titanemilikan itech tel kuali neskayot tein techkauilij iKonetsin, Jesucristo, uan maj timochikauakan tikchiuaskej kemej yejua. Jesús kitakamatik Jiova hasta keman momikilij uan yejuatsin kimakak tel ueyi tatiochiualis (Filip. 2:5-11). Tejuan no techtatiochiuis Jiova komo iuan titakuaujtamatij ika nochi toyolo (Prov. 3:5, 6). Yejua ika, maj nochipa tikelnamikikan ke Jiova yejuatsin akin techmaka tein moneki uan techyekpia kemej amo akin ueli kichiua. ¡Titelyolpakij uan tikitaj ke se ueyi tatiochiualis tiktekitiliskej! Sayoj ke, ¿keyej ueli tikijtouaj ke yejuatsin no okachi kuali toTasojikniuj? Netasojtalis tein tikpialiaj okachi mochikauas keman tikitaskej itanankilil nejin netajtanil itech okse tamachtilis.