1-3. (1) ¿Tlen uelis kichiuaskia ayakmo kuali mamouikakan tokniuan? (2) ¿Ken techpaleuis timomachtiskej tlen opanok?

 PABLO uan Bernabé oksepa omokopkej Antioquía tlen poui Siria ijkuak otlanki otetlapouijkej itech okseki altepemej. Yejuan sapanoua opakiayaj porque Jehová “okintlapoli puerta akinmej amo judíos para matlaneltokakan” (Hech. 14:26, 27). Ompa Antioquía noijki ijkon opanok porque tokniuan otetlapouiayaj kuali tlajtoli uan miakej tlen amo judíos opejkej kichiuaj ken Cristo (Hech. 11:20-26).

² Amo nochtin akinmej okichiuayaj ken Cristo ompa Judea opakej ijkuak okimatkej miakej opejkej tlaneltokaj uan omoapolaktijkej. Sekimej okijtouayaj ok omonekiaya circuncisión para akinmej kichiuaj ken Cristo uan oksekimej okijtouayaj amo. ¿Ken omonekiaya mouikaskej judíos uan akinmej amo judíos? ¿Omonekiaya kitlakamatiskej iTlanauatil Moisés akinmej amo judíos? Tokniuan tlatlamantli omokuayejyekouayaj uan non uelis kichiuaskia ayakmo mamouikakan. ¿Ken kiyektlaliskiaj tlen opanotoka?

³ Sapanoua techpaleuis timomachtiskej tlen opanok. Techpaleuis matiyetokan tiixtlamatkej uan kuali matimouikakan inuan tokniuan ijkuak panos itlaj amo kuali.

4. (1) ¿Tlen otlamachtiayaj sekimej tlakamej judíos tlen otlaneltokayaj? (2) ¿Tlen uelis timotlajtlaniskej?

⁴ Discípulo Lucas okijkuilo: “Ijkuakon sekimej tlakamej tlen okatkaj Judea oyajkej Antioquía. Yejuan opejki kinmachtiaj tokniuan uan okinmiluiayaj: ‘Amo uelis nanmomakixtiskej tla amo nankimochiuiliskej circuncisión ijkon ken kijtoua iTlanauatil Moisés’” (Hech. 15:1). Amo tikmatij tla nonmej tlakamej tlen oualayaj Judea okatkaj fariseos ijkuak ayamo okichiuayaj ken Cristo. Pero yejuan ok omokuayejyekouayaj ken fariseos porque okinekiayaj kichiuaskej nochi tlen okijtouaya iTlanauatil Moisés. Xamo noijki okijtojkej yejuan otlamachtiayaj tlen okijtouayaj apóstoles uan tlayekankej tlen okatkaj Jerusalén (Hech. 15:23, 24). Kanaj 13 xiuitl achto, toTajtsin Dios yokimachtijka apóstol Pedro ye okinseliaya akinmej amo judíos. Tla ijkon, ¿tleka nonmej  judíos ok omokuayejyekouayaj oksekimej omonekiaya kimochiuiliskej circuncisión? (Hech. 10:24-29, 44-48). a

5, 6. (1) ¿Tleka sekimej judíos tlen okichiuayaj ken Cristo okineltokayaj ok omonekiaya nochtin kimochiuiliskej circuncisión? (2) Xikijto tleka acuerdo tlen okichi toTajtsin Dios iuan Abrahán amo poui itech acuerdo para kimochiuiliskiaj circuncisión (xikita nota).

⁵ Miak tlamantli uelis kichiuaskia ijkon mamokuayejyekokan nonmej tlakamej. Xamo yejuan okilnamikiayaj Jehová otlanauati nochtin tlakamej tlen opouiayaj itech ialtepe makimochiuilikan circuncisión uan non kiteititiskia kuali omouikayaj iuan Jehová. ToTajtsin Dios okinnauati Abrahán uan nochtin tlakamej tlen iuan ochantiayaj makimochiuilikan circuncisión, satepan okinnauati israelitas noijki ijkon makichiuakan (Lev. 12:2, 3). b ITlanauatil Moisés okijtouaya hasta akinmej oualayaj itech okseki altepemej omonekiaya kimochiuiliskej circuncisión tla okinekiayaj kichiuaskej seki tlamantli ken ijkuak okichiuayaj Pascua (Éx. 12:43, 44, 48, 49). Noijki judíos omokuayejyekouayaj akinmej amo okimochiuiliayaj circuncisión amo okatkaj chipauakej uan amo uelis kitekichiuiliskiaj toTajtsin Dios (Is. 52:1).

⁶ Judíos tlen opejkej kichiuaj ken Cristo, omonekiaya tlaneltokaskej uan yetoskej yolyamankej para mokuayejyekoskiaj ken Jehová mokuayejyekoua. Yankuik acuerdo okipatkayoti acuerdo tlen omochi ika tlanauatil, ikinon maski sekimej onesiayaj ken judíos xamo yejuan ayakmo opouiayaj itech ialtepe toTajtsin Dios. Miakej judíos tlen opejkej kichiuaj ken Cristo omonekiaya yetoskej yolchikauakej para kineltokaskej Jesús okatka Mesías porque ochantiayaj inuan judíos. Noijki omonekiaya yetoskej yolchikauakej para kiueyichiuaskiaj toTajtsin Dios inuan judíos tlen amo okimochiuilijkej circuncisión (Jer. 31:31-33; Luc. 22:20).

7. ¿Tlen amo okajsikamatiayaj “tlakamej tlen okatkaj Judea”?

⁷ Tejuan tikmatij Jehová amo kinpatla itlanauatiluan, porque principios tlen okatkaj itech iTlanauatil Moisés noijki okatkaj itech yankuik acuerdo (Mat. 22:36-40). Apóstol Pablo okijto tlen kijtosneki circuncisión ijkuak okijkuilo: “Tlen onka iyolipan se tlakatl kiteititia melauak judío. Ika espíritu santo kimochiuilia circuncisión itech iyolo uan amo ijkuak kitlakamati tlanauatil tlen okijkuilojkej” (Rom. 2:29; Deut. 10:16). “Tlakamej tlen okatkaj Judea” amo okajsikamatiayaj Jehová ayakmo okinekiaya nochtin makimochiuilikan circuncisión pero yejuan ok okijtouayaj omonekiaya nochtin kimochiuiliskej. ¿Kox okipatlakej tlen omokuayejyekouayaj?

8. ¿Tleka cuerpo gobernante tlen okatka Jerusalén omonekiaya kitas kox ok omonekiaya circuncisión?

⁸ Lucas okijto: “Pablo uan Bernabé amo kuali okitayaj tlen otlamachtiayaj [tlakamej  tlen okatkaj Judea] uan inuan omokualanijkej. Ikinon discípulos okintitlankej Pablo, Bernabé uan oksekimej tokniuan mayakan Jerusalén makinmiluitij apóstoles uan tlayekankej tlen opanotoka” (Hech. 15:2). c Tokniuan tlen omonechikouayaj Antioquía omokualanijkej porque amo okimatiayaj kox ok omonekiaya circuncisión. Nochtin okineltokayaj okichijtokaj tlen kuali uan amo okimatiayaj tlen kichiuaskiaj. Tokniuan okijtojkej kintlajtlaniskiaj “apóstoles uan tlayekankej” tlen okatkaj Jerusalén kox ok omonekiaya circuncisión, porque ijkuakon yejuan okatkaj cuerpo gobernante. Ijkon okichijkej porque okinekiayaj kuali mouikaskej uan san sekan yetoskej. ¿Tlen techmachtia tlen okichijkej tlayekankej tlen okatkaj Antioquía?

9, 10. (1) ¿Tlen techmachtia tlen okichijkej tokniuan tlen omonechikouayaj Antioquía? (2) ¿Tlen techmachtia tlen okichijkej Pablo uan Bernabé?

⁹ Non techmachtia moneki nochipa tikneltokiliskej ialtepe toTajtsin Dios. Xikilnamikto tokniuan tlen ochantiayaj Antioquía okimatiayaj itech cuerpo gobernante opouiayaj judíos tlen okichiuayaj ken Cristo. Pero yejuan okineltokayaj cuerpo gobernante kitaskia ika iTlajtol toTajtsin Dios kox omonekiaya circuncisión. ¿Tleka tokniuan akinmej ochantiayaj Antioquía okineltokiliayaj cuerpo gobernante? Tokniuan okineltokayaj Jehová okiyekanaya non tlamantli ika iespíritu santo uan ika toTeko Jesucristo akin kiyekana tlanechikol (Mat. 28:18, 20; Efes. 1:22, 23). Axkan tla itlaj panoua kanin timonechikouaj, matikchiuakan ken tokniuan tlen ochantiayaj Antioquía. Moneki tikinneltokiliskej ialtepe toTajtsin Dios uan Cuerpo Gobernante. Itech Cuerpo Gobernante pouij tokniuan tlen okinpejpenkej ika espíritu santo.

¹⁰ Noijki techmachtia moneki tiyetoskej tiyolyamankej uan tikmatiskej timochiaskej. Espíritu santo okinpejpenki Pablo uan Bernabé para matetlapouitij itech okseki altepemej, pero amo omokuayejyekouayaj uelis san yejuan kitaskiaj kox ok omonekiaya circuncisión (Hech. 13:2, 3). Satepan Pablo okijkuilo: “Onia [Jerusalén] porque itlaj onechmatiltijkej”, nin kiteititia okikauiliaya espíritu  santo makiyekana (Gál. 2:2). Axkan noijki tlayekankej moneki yetoskej yolyamankej uan kimatiskej mochiaskej, porque ualeua itlaj panoua tlen uelis kichiuas ayakmo mamouikakan tokniuan noso mamoxexelokan. Tlayekankej amo mokualaniaj uan amo mokuayejyekouaj san yejuan moneki kitaskej seki tlamantli. Yejuan mochijchikauaj mokuayejyekoskej ken Jehová kineki. Ikinon momachtiaj Biblia uan kitemouaj tlen yokijto tlakeuali yolmelajki (Filip. 2:2, 3).

11, 12. ¿Tleka miak ipati matimochiakan hasta ijkuak Jehová techpaleuis itlaj matikajsikamatikan?

¹¹ Ualeua moneki timochiaskej Jehová matechpaleui itlaj matikajsikamatikan. Matikilnamikikan tokniuan omochixkej kanaj 13 xiuitl hasta ijkuak Jehová okiteititi akinmej amo judíos amo omonekiaya kimochiuiliskiaj circuncisión. Omochixkej desde xiuitl 36 ijkuak Cornelio okipejpenkej ika espíritu santo hasta itech xiuitl 49. ¿Tleka Jehová omochixki miak xiuitl? Xamo ye okika mapano seki xiuitl porque okinekiaya judíos tlen okichiuayaj ken Cristo makipatlakan ken omokuayejyekouayaj uan mamokuayejyekokan ken ye. Yejuan okitlakaitayaj uan okipatioitayaj acuerdo tlen Jehová okichi iuan Abrahán para makimochiuilikan circuncisión. Non acuerdo yokatka 1,900 xiuitl, ikinon omonekiaya mochijchikauaskiaj kipatlaskiaj ken omokuayejyekouayaj (Juan 16:12).

¹² Sapanoua tiktlasojkamatiliaj Jehová porque techmachtia ika tlasojtlalistli, amo san niman kualani uan techpaleuia matimokuayejyekokan ken ye. Nochipa techpaleuia tlen Jehová techmachtia (Is. 48:17, 18; 64:8). Amo matimoueyinekikan nion matikijtokan tejuan okachi tikmatij. Noijki amo matitlateneuakan ijkuak ialtepe Jehová kipatla ken tikajsikamatij seki textos bíblicos (Ecl. 7:8). Tla peua ijkon timokuayejyekoua, xikita tlen mitsmachtia Hechos capítulo 15 uan xikilui Jehová mamitspaleui xikchiua tlen ompa kijtoua. d

13. ¿Ken uelis timochiaskej ken Jehová ijkuak titlamachtiaj?

¹³ Jehová amo san niman kualani ikinon tejuan amo moneki tikualaniskej ijkuak akinmej tikinmachtiaj ika Biblia kitaj oui ayakmo kineltokaskej seki tlamantli tlen amo melauak, noso kitaj oui ayakmo kichiuaskej seki costumbres tlen omomachtijkej itech inreligión. Tla ijkon panoua amo matikualanikan, matikinpaleuikan uan matikchiakan iespíritu toTajtsin Dios makinpaleui makipatlakan tlen kichiuaj (1 Cor. 3:6, 7). Noijki moneki inpatka timotlatlaujtiskej. Jehová satepan techititis ken okachi kuali tikinpaleuiskej (1 Juan 5:14).

14, 15. (1) ¿Ken okiteititijkej akinmej ochantiayaj Antioquía okintlakaitayaj Pablo, Bernabé uan akinmej inuan oyayaj? (2) Pablo uan oksekimej tokniuan ¿ken okinyolchikajkej tokniuan ompa Fenicia uan Samaria?

¹⁴ Satepan Lucas okijkuilo: “Tokniuan tlen omonechikouayaj okinkajkauatoj uan satepan san inselti opanokej ik Fenicia uan Samaria. Nochtin tokniuan opakiayaj ijkuak okintlapouijtiayaj ken opejki kiueyichiuaj toTajtsin Dios  akinmej amo judíos” (Hech. 15:3). Ijkuak tokniuan okinkajkauatoj Pablo, Bernabé uan akinmej inuan oyayaj, okiteititijkej okintlasojtlayaj uan okintlakaitayaj. Tokniuan okinekiayaj kiteititiskej okinpaleuiayaj uan okinekiayaj toTajtsin Dios makinteochiua. ¡Nin okse kuali tlamantli tlen techmachtiaj tokniuan tlen ochantiayaj Antioquía! Tinochtin moneki timotlajtlaniskej: “¿Nikintlakaita nochtin tokniuan uan okachi tlayekankej ‘akinmej mochijchikauaj tetlapouiaj iTlajtol toTajtsin Dios uan tlamachtiaj’?” (1 Tim. 5:17).

¹⁵ Ijkuak oyayaj Jerusalén, Pablo uan oksekimej okinyolchikajkej tokniuan ompa Fenicia uan Samaria, porque “okintlapouijtiayaj” ken opejki tlaneltokaj miakej tlen amo okatkaj judíos. Sekimej tokniuan tlen okinkakej xamo okatkaj judíos uan ompa okatkaj porque ocholojkej ijkuak okimiktijkej Esteban. Axkan noijki techyolchikaua ijkuak tikkakij ken Jehová kinteochiua akinmej tetlapouiaj maski kintlajyouiltiaj. Moneki timochijchikauaskej para timomachtiskej tlen kinpanoua tokniuan, ijkon tikchiuaj ijkuak timonechikouaj, ijkuak timomachtiaj amatlajkuilolmej uan ijkuak tikitaj tlen kinpanoua tokniuan itech página jw.org.

16. ¿Ken tikmatij miakej omokualaniayaj porque amo okimatiayaj kox ok omonekiaya circuncisión?

¹⁶ Tokniuan tlen oualayaj Antioquía onejnenkej 550 kilómetros ik sur hasta oajsitoj Jerusalén. Lucas okijto: “Kuali okinselijkej tokniuan tlen omonechikouayaj, apóstoles uan tlayekankej. Yejuan okintlapouijkej ken toTajtsin Dios okinpaleui makichiuakan nochi tlen okichijkej” (Hech. 15:4). “Pero sekimej tokniuan tlen achto opouiayaj itech inreligión fariseos, omoketskej uan okijtojkej: ‘Moneki kimochiuiliskej circuncisión uan moneki tikinnauatiskej makitlakamatikan iTlanauatil Moisés’” (Hech. 15:5). Ken tikitaj, miakej omokualaniayaj ikinon omonekiaya kiyektlaliskej non tlamantli.

17. ¿Akinmej opouiayaj itech cuerpo gobernante ompa Jerusalén uan tleka tlayekankej noijki ompa opouiayaj?

¹⁷ Proverbios 13:10 kijtoua: “Akinmej ixtlamatkej kintlajtlaniaj oksekimej tlen uelis kichiuaskej”. “Apóstoles uan tlayekankej” ijkon okichijkej ijkuak “omonechikojkej para kitaskiaj” kox ok omonekiaya circuncisión (Hech. 15:6). Ijkon ken axkan kichiua Cuerpo Gobernante, yiuejkika “apóstoles uan tlayekankej”  okipejpenayaj tlen kichiuaskiaj inpatka nochtin tokniuan. ¿Tleka “tlayekankej” omopaleuiayaj inuan apóstoles? Matikilnamikikan apóstol Santiago okimiktijkej uan apóstol Pedro seki tonal otsaktoka. ¿Oksekimej apóstoles noijki ijkon okinpanok? Tla ijkon okinpanok, omonekiaya mayetokan oksekimej tokniuan tlakamej para kiyekanaskiaj tekitl tlen okichijtokaj tokniuan.

18, 19. ¿Tlen okijto Pedro uan tlen omonekiaya kichiuaskej akinmej okikaktokaj?

¹⁸ Lucas noijki okijkuilo: “Ijkuak yomotlapouijkej, Pedro omoketski uan okijto: ‘Nokniuan, yinankimatij yiuejkika toTajtsin Dios ne achto onechpejpenki manikinmatilti kuali tlajtoli akinmej amo judíos para matlaneltokakan. ToTajtsin Dios kixmati toyolo uan ye okiteititi okinseli ijkuak okinmakak espíritu santo ijkon ken tejuan otechmakak. Ye tinochtin otechseli uan amo san sekimej. Noijki okinyolchipa porque tlaneltokaj’” (Hech. 15:7-9). Ijkon ken kijtoua se amochtli, tlajtoli griego tlen motlajtolkopa “yomotlapouijkej” uan moijtoua itech versículo 7 noijki kijtosneki tlayekankej otetlajtlanijkej uan omomachtijkej non tlamantli. Tokniuan tlatlamantli omokuayejyekouayaj, pero yejuan okinekiayaj motlapouiskej, kijtoskej tlen omokuayejyekouayaj uan tlen okimachiliayaj para kiyektlaliskiaj tlen opanotoka.

¹⁹ Ika yolchikaualistli Pedro nochtin okinmilnamikti ye ompa okatka ijkuak akinmej amo okimochiuilijkej circuncisión okinpejpenkej ika espíritu santo itech xiuitl 36. Cornelio uan akinmej iuan ochantiayaj yejuan achto okinpejpenkej. Tla Jehová yokinseliaya judíos uan akinmej amo judíos, tlakamej noijki omonekiaya ijkon kichiuaskiaj. Tlen okijto Pedro noijki okiteititi toTajtsin Dios kinseliskia akinmej okineltokayaj Cristo uan amo akinmej okitlakamatiayaj iTlanauatil Moisés (Gál. 2:16).

20. ¿Tleka akinmej okijtouayaj makimochiuilikan circuncisión ‘okiyejyekouayaj toTajtsin Dios’?

²⁰ Ijkon ken yokijtojka toTajtsin Dios uan ken okitekitilti iespíritu santo, Pedro saiktlami okijto: “Tla ijkon, ¿tleka nankiyejyekouaj toTajtsin Dios? ¿Tleka nankinekij nankinmamaltiskej discípulos itlaj tlen touejkatatajuan nion tejuan amo otikxikojkej tikmamaskej? Tejuan techmakixtiaj uan tikneltokaj yejuan noijki kinmakixtiaj porque toTeko Jesús kitetliokolia tlen kuali” (Hech. 15:10, 11). Pedro okijto akinmej okinekiayaj makimochiuilikan circuncisión, ‘okiyejyekouayaj toTajtsin Dios’. Yejuan okinekiayaj akinmej amo judíos makitlakamatikan iTlanauatil Moisés, pero nion yejuan amo ueli okitlakamatiayaj non tlanauatil ikinon ixpoliuiskiaj (Gál. 3:10). Okachi kuali, nonmej judíos omonekiaya kitlasojkamatiliskej toTajtsin Dios porque ika Cristo okiteititi okintlasojtlaya. Ikinon Pedro okinmilui okiyejyekojtokaj toTajtsin Dios.

21. ¿Ken otlapaleui tlen okijtojkej Pablo uan Bernabé para tokniuan uelis kipejpenaskiaj tlen kichiuaskiaj?

²¹ Tlen okijto Pedro okichi mamokuayejyekokan uan nochtin “ayakmo itlaj okijtojkej”. Satepan Pablo uan Bernabé “okinmiluijkej toTajtsin Dios okinpaleui makinchiuakan milagros uan okseki tlamantli tetlajtlachialti inmixpan akinmej amo judíos” (Hech. 15:12). Ijkuakon apóstoles uan tlayekankej yiuelis kitaskiaj kox ok omonekiaya circuncisión uan kuali kipejpenaskiaj tlen kichiuaskiaj ijkon ken okinekiaya toTajtsin Dios.

22-24. (1) ¿Ken kichiuaj axkan akinmej pouij itech Cuerpo Gobernante ijkon ken okichiuayaj apóstoles uan tlayekankej? (2) Akinmej techyekanaj kanin timonechikouaj, ¿ken uelis kiteititiskej kichiuaj ken Jehová kineki?

 ²² Axkan noijki ijkuak monechikouaj akinmej pouij itech Cuerpo Gobernante, moyekanaj ika Biblia uan kitlajtlaniliaj toTajtsin Dios makinpaleui ika iespíritu santo. Ijkon kichiuaj para kuali kipejpenaskej tlen toTajtsin Dios kineki (Sal. 119:105; Mat. 7:7-11). Achto monechikoskej akinmej pouij itech Cuerpo Gobernante, inselti mokuayejyekouaj uan motlatlaujtiaj para kuali kipejpenaskej tlen moneki mochiuas (Prov. 15:28). Ijkuak yikipejpenaskej tlen mochiuas yejuan motlapouiaj, kitaj tlen kijtoua Biblia, kijtouaj tlen mokuayejyekouaj pero motlakaitaj.

²³ Akinmej techyekanaj kanin timonechikouaj noijki moneki ijkon kichiuaskej. Ijkuak tlayekankej yomotlapouijkej uan yomomachtijkej pero amo ueli kiyektlaliaj tlen panotok, uelis kitlajtlaniskej tlayekanki itech circuito makinpaleui noso tokniuan tlen katej Betel ik kanin chantij. Tla tokniuan tlen katej Betel amo kimatij tlen kichiuaskej uelis kitlajtlaniskej makinpaleui Cuerpo Gobernante.

²⁴ Jehová kinteochiua akinmej kitlakamatij ialtepe, yolyamankej, kimatij mochiaskej uan kintlakamatij akinmej techyekanaj kanin timonechikouaj. Itech okse tlamachtil tikitaskej tla tikchiuaj tlen yotikijtojkej, Jehová techpaleuis matimoyolseuijtokan, kuali matimouikakan uan amo matimoxexelokan.