TLAMACHTIL 24
“¡Ximoyolchikaua!”
Pablo okincholili akinmej okinekiayaj kimiktiskej uan omopaleui ixpan tekiua Félix
Omokixti itech Hechos 23:11-24:27
1, 2. ¿Tleka Pablo amo omotlajtlachialti ijkuak okitlajyouiltijkej ompa Jerusalén?
PABLO oksepa okitsakej maski omomakixtijka ijkuak miakej tlen okualantokaj okinekiayaj kimiktiskej. Okatka yolchikauak uan amo okitlajtlachialti ijkuak okitlajyouiltijkej ompa Jerusalén. Ye yokiluijkaj ‘kitsakuaskiaj uan kitlajyouiltiskiaj’ itech non altepetl (Hech. 20:22, 23). Maski amo okimatiaya tlen kipanoskia satepan, ye yokimatiaya ok tlajyouiskia porque okatka idiscípulo Jesús (Hech. 9:16).
2 Hasta profetas tlen okichiuayaj ken Cristo yokiluijkaj Pablo kilpiskiaj uan kitemaktiskiaj “inmak akinmej amo judíos” (Hech. 21:4, 10, 11). Achto miakej judíos okinekiayaj kimiktiskej Pablo uan satepan akinmej opouiayaj Sanedrín noijki okinekiayaj kimiktiskej porque omokualanijkej. Satepan okikitskijkej uan soldados romanos okimaluiayaj porque satepan kitaskiaj ken kixkomakaskej uan tleka okiteluiayaj (Hech. 21:31; 23:10). ¡Omonekiaya ikaj makiyolchikaua Pablo!
3. ¿Tlen techyolchikaua para ok titetlapouiskej?
3 Tejuan tlen tikatej itlamian tonalmej tikmatij “kintlajyouiltiskej nochtin idiscípulos Cristo Jesús tlen kinekij kiueyichiuaskej toTajtsin Dios” (2 Tim. 3:12). Ijkon ken okipanok Pablo, ualeua noijki moneki matechyolchikauakan para ok titetlapouiskej. Sapanoua timotlasojkamatij porque ijkuak okachi moneki, techyolchikauaj ika amatlajkuilolmej uan nechikolmej tlen kinyektlalia “tlakeuali yolmelajki uan ixtlamatki” (Mat. 24:45). Jehová yokijto amo uelis kipojpoloskej ialtepe nion amo uelis kichiuaskej ayakmo matitetlapouikan (Is. 54:17; Jer. 1:19). Pero ¿tlen okipanok apóstol Pablo? ¿Okiyolchikajkej para uelis tetlapouiskia maski okitlajyouiltijkej? ¿Akin okiyolchika uan tlen okichi?
“Omotlapouijkej kimiktiskej Pablo” (Hechos 23:11-34)
4, 5. ¿Akin okiyolchika Pablo uan ken okipaleui tlen okilui?
4 Apóstol Pablo okiyolchikajkej non youak ijkuak okimakixtijkej inmak akinmej opouiayaj itech Sanedrín. Biblia kijtoua: “ToTeko okimonextili Pablo uan okilui: ‘¡Ximoyolchikaua! Te tiktematiltis akin ne ompa Roma ijkon ken otikinmatilti nochtin tlen chantij Jerusalén’” (Hech. 23:11). Ijkuak Jesús ijkon okijto, Pablo omoyolchika uan kuali okimatiaya kikixtiskiaj. Ye okimatiaya kuali ajsiskia Roma uan ompa noijki kitematiltiskia akin Jesús.
“Yikatej kanaj 40 tlakamej tlen kichiatiuij” (Hechos 23:21).
5 Pablo okiyolchikajkej ijkuak omonekiaya porque mostlatika kanaj 40 tlakamej judíos “omotlapouijkej kimiktiskej Pablo. Noijki okijtojkej amitlaj kikuaskiaj nion amitlaj koniskiaj hasta ijkuak kimiktiskiaj”. Yejuan “omotlapouijkej kimiktiskej Pablo” uan ijkon okiteititijkej. Hasta okijtojkej makinpano itlaj amo kuali tla amo ijkon kichiuaskiaj (Hech. 23:12-15). Nonmej judíos okinmiluijkej teopixkej tlen otlayekanayaj uan tlayekankej oksepa makiuikakan Pablo ixpan Sanedrín, para kitlajtlaniskiaj okseki tlamantli uan ijkon okachi kuali kimatiskiaj tlen opanok. Pero yejuan okinekiayaj kichiaskej itech ojtli para kimiktiskiaj.
6. ¿Ken omomatki tlen okinekiayaj kichiuiliskej Pablo uan tlen kinmachtia telpochmej uan ichpochmej tlen opanok?
6 Pero isobrino Pablo okimatki tlen okinekiayaj kichiuiliskej Pablo uan okiluito. Pablo okititlanki non telpochtli makiluiti non tlamantli soldado romano Claudio Lisias (Hech. 23:16-22). ¡Non telpochtli okatka sapanoua yolchikauak! Jehová kintlasojtla telpochmej uan ichpochmej tlen amo momojtiaj ijkon ken non telpochtli, porque yejuan kinpaleuiaj tokniuan uan ika nochi inyolo kipaleuiaj iTekiuajkayo toTajtsin Dios. Maski amo tikmatij ken itoka isobrino Pablo, ye okatka yolchikauak uan ijkon otechititi tlen moneki tikchiuaskej
7, 8. ¿Tlen okichi Claudio Lisias para amitlaj makipano Pablo?
7 Claudio Lisias okinyekanaya mil soldados. Ijkuak ye okimatki tlen okinekiayaj kichiuiliskej Pablo, san niman okinnauati 470 soldados, akinmej oyayaj ipan caballos uan akinmej okiuikayaj inlanzas makisakan Jerusalén non youak uan makiuikakan Pablo hasta Cesarea para amitlaj makipano. Ijkuak ompa ajsiskiaj, kiuikaskiaj ixpan tekiua Félix. a Ompa Cesarea ochantiaya tekiua tlen otlanauatiaya Judea inpatka romanos uan ompa okachi ochantiayaj akinmej amo judíos. Itech altepetl Cesarea okatka yolseuilistli pero itech altepetl Jerusalén miakej omokualaniayaj porque okinchikoitayaj okseki religiones. Ompa Cesarea noijki okatkaj soldados romanos tlen otlamaluiayaj Judea.
8 Ijkon ken okijtouaya intlanauatil romanos, Claudio Lisias okititlanili se carta Félix kanin okiluiaya tlen opanok. Okijkuilili ijkuak ye okimatki Pablo okatka romano, san niman okipaleui porque judíos “yikimiktiskiaj”. Noijki okijto Pablo “amitlaj okichi para makimiktikan noso makitsakuakan” ikinon okititlanki Pablo ompa Cesarea uan ijkon Félix uelis kinkakiskia akinmej okiteluiayaj Pablo uan okinekiayaj kimiktiskej. Lisias okinekiaya Félix makixkomaka Pablo (Hech. 23:25-30).
9. (1) ¿Tlen tlamantli amo kuali okichiuilijkej Pablo maski okatka romano? (2) ¿Tleka moneki matimopaleuikan ika tlanauatilmej tlen kinpiaj sejse altepetl?
9 ¿Melauak ijkon opanok nochi tlen okijkuilo Lisias? Amo nochi ijkon opanok. San okinekiaya kuali makita tekiua. Ye amo okipaleui Pablo maski okatka romano. Noijki Lisias amo okijkuilo ye “otlanauati makilpikan ika ome cadenas” nion okijkuilo ye otlanauati “makiuitekikan ika mekatl uan makitlajtlanikan tlen okichi” (Hech. 21:30-34; 22:24-29). Lisias amo okitlakamatki intlanauatil romanos porque okichiuili tlen amo kuali Pablo maski okatka romano. Axkan Satanás kichiua sekimej sapanoua makipatioitakan inreligión para makintlajyouiltikan tokniuan uan ijkuak kintlajyouiltiaj amo kitlakaitaj intlanauatil tekiuajkej. Pero ijkon ken Pablo, itekipanojkauan toTajtsin Dios mopaleuiaj ika tlanauatilmej tlen kinpiaj sejse altepetl uan kinmiluiaj tekiuajkej makinpaleuikan.
“Nipaki moixpan nimopaleuis” (Hechos 23:35-24:21)
10. ¿Tlen okitlajtlakoltiayaj Pablo?
10 Ompa Cesarea, sekimej ‘okimaluijtokaj Pablo ichan Herodes’ uan ye okinchixtoka akinmej okiteluiayaj tlen oualayaj Jerusalén (Hech. 23:35). Makuili tonal satepan, oajsito teopixki Ananías tlen otlayekanaya, se abogado tlen omotokayotiaya Tértulo uan sekimej tlayekankej. Tértulo opejki kiueyichiua Félix uan okijto okinpaleuiaya judíos, pero san ijkon okichi porque okinekiaya iuan mouikas uan kuali makita. b Satepan Tértulo okijto: “Nin tlakatl [Pablo] san tlakuejsojtinemi. Ipan nochi tlaltikpak kintlatlaluijtinemi judíos makinmixnamikikan tekiuajkej. Ye kiyekana inreligión nazarenos. Noijki okinekiaya kisokiotis templo ikinon otikkitskijkej”. “Satepan judíos noijki opejki kiteluiaj uan okijtojkej melauak tlen omoijto” (Hech. 24:5, 6, 9). Uelis ikaj kimiktiskiaj tla okiteluiayaj okinmixnamikiaya tekiuajkej, okiyekanaya se religión tlen okichiuaya tlen amo kuali uan tla okisokiotiaya templo.
11, 12. ¿Tlen okijto Pablo para mopaleuiskia?
11 Satepan Pablo okikauilijkej matlajto, ikinon ye opejki kijtoua: “Nipaki moixpan nimopaleuis”. Noijki okijto amo melauak tlen okitlajtlakoltiayaj. Okijto amo okinmixnamikiaya tekiuajkej, nion okichiuaya oksekimej makinmixnamikikan tekiuajkej. Noijki okijto yimiak “xiuitl” amo okatka ompa Jerusalén, ye omokopki ‘okintliokolito tomin’ tokniuan porque amo okipiayaj tlen kikuaskej itech non altepetl uan okintlajyouiltiayaj. Ye okijto achto kalakiskia templo ‘yomochipajka ken kijtoua iTlanauatil Moisés’ uan ‘omochijchika kipias chipauak itlalnamikilis ixpan toTajtsin Dios uan inmixpan tlakamej’ (Hech. 24:10-13, 16-18).
12 Pablo okijto okitekichiuiliaya inDios iuejkatatajuan uan okitlakamatiaya ‘tlen yejuan okitokayotiayaj yankuik religión’. Noijki okijto ye okineltokaya nochi “tlen ijkuilitok itech iTlanauatil Moisés uan tlen okijkuilojkej profetas”. Ye noijki okineltokaya toTajtsin Dios kinyolitis “akinmej yolkualmej uan akinmej amo yolkualmej” ijkon ken akinmej okiteluiayaj. Ijkuakon Pablo okinmixnamik akinmej okiteluiayaj uan okijto: “Tlamo ninmej tlakamej makijtokan tlen amo kuali onikchi ijkuak onikatka kanin kajki Sanedrín. Ne san chikauak ompa onikijto: ‘¡Axkan namoixpan nechixkomakaj porque nikneltoka kinyolitiskej akinmej yoixpolikej!’” (Hech. 24:14, 15, 20, 21).
13-15. ¿Ken otechmachti Pablo amo matimomojtikan tla techuikaj inmixpan tekiuajkej?
13 Pablo otechmachti tlen moneki tikchiuaskej tla se tonal techuikaj inmixpan tekiuajkej porque tikueyichiuaj Jehová. Xamo sekimej kijtouaj tejuan tikinkualaniaj oksekimej, tikinmixnamikij tekiuajkej noso tipouij itech se religión tlen kichiua tlen amo kuali, pero non amo melauak. Pablo amo okiueyichi tekiua ijkon ken okichi Tértulo. Ye omoyolseui, otetlakaitak, kuali okitematilti iTlajtol toTajtsin Dios uan amo okualanki. Pablo okijto “judíos tlen oualayaj Asia” amo ompa okatkaj maski okiteluijkej okisokioti templo. Yejuan omonekiaya ompa yetoskej porque omonekiaya kinkakis uan ijkon kimatiskia ken mopaleuiskia (Hech. 24:18, 19).
14 Pero Pablo amo omomojtiaya kijtos tlen okineltokaya. Ye omoyolchika uan okijto okineltokaya oksepa kinyolitiskej akinmej yoixpolikej maski non okinkualani akinmej opouiayaj itech Sanedrín (Hech. 23:6-10). ¿Tleka ijkon okijto? Porque Pablo nochtin okinmatiltiaya akin Jesús uan noijki okijtouaya toTajtsin Dios okiyoliti maski amo okiseliayaj akinmej okixnamikiayaj (Hech. 26:6-8, 22, 23). Pablo okineltokaya kinyolitiskej akinmej yoixpolikej uan okachi okineltokaya Jesús okiyolitijkej ikinon okixkomakakej.
15 Ijkon ken okichi Pablo, tejuan amo timomojtiaj ijkuak titetlapouiaj uan techyolchikaua tlen Jesús okinmilui idiscípulos. Ye okijto: “Nochtin namechkokoliskej porque nankichiuaj ken ne nikchiua. Pero momakixtis akin tlaxikos hasta ijkuak tlatlamis”. ¿Moneki timotekipachoskej porque amo tikmatiskej tlen tikijtoskej? Amo, porque Jesús okijto: “Ijkuak namechtemaktiskej inmixpan tekiuajkej, amo manamechtekipacho tlen nankijtoskej. Non tonal xikijtokan tlen namechmatiltis espíritu santo. Ye namechpaleuis xitlajtokan uan amo san namejuan nantlajtoskej” (Mar. 13:9-13).
“Félix omomojti” (Hechos 24:22-27)
16, 17. (1) ¿Tlen okichi Félix para kixkomakaskia Pablo? (2) ¿Tleka omomojti Félix uan tleka miak uelta iuan omotlapoui Pablo?
16 Tekiua Félix yokimatiaya tlen kineltokaj akinmej kichiuaj ken Cristo. Biblia kijtoua: “Félix kuali okinmixmatiaya akinmej opouiayaj itech Ojtli tlen melauak [ijkon okinmiluiayaj akinmej okichiuayaj ken Cristo]. Ikinon okijto okse tonal kitaskia nin tlamantli uan nochtin okinmilui: ‘Nikijtos ken tikyektlaliskej nin ouijkayotl ijkuak uits soldado Lisias tlen tlayekana’. Satepan okinauati tlakatl tlen okinyekanaya soldados makitsakua Pablo uan makimalui. Pero okilui makikauili makichiua seki tlamantli, uan makinkauili tokniuan makimakatij tlen okipolouaya” (Hech. 24:22, 23).
17 “Seki tonal satepan, Félix oajsito iuan isiua tlen okatka judía uan omotokayotiaya Drusila. Félix otlanauati makinotsatij Pablo uan okikak ijkuak okilui ye okineltokaya Cristo Jesús” (Hech. 24:24). Pero Félix omomojti ijkuak Pablo okijto moneki kichiuaskej tlen kuali, moneki kuali monauatiskej porque toTajtsin Dios tlaixkomakas. Xamo Félix omomojti porque okichiuaya tlen amo kuali ikinon okikuejsouaya itlalnamikilis. Ye okijto mauia Pablo uan okilui: “Axkan xio uan oksepa nimitsnotsas ijkuak nimajxilis”. Satepan Félix miak uelta oksepa iuan omotlapoui Pablo, pero amo ijkon okichi porque okinekiaya kikakis iTlajtol toTajtsin Dios, ye ijkon okichi porque okinekiaya makimaka tomin para kipaleuis (Hech. 24:25, 26).
18. ¿Tleka Pablo okinmilui Félix uan Drusila omonekiaya kichiuaskej tlen kuali, kuali monauatiskej uan toTajtsin Dios tlaixkomakas?
18 ¿Tleka Pablo okinmilui Félix uan Drusila omonekiaya kichiuaskej tlen kuali, kuali monauatiskej uan toTajtsin Dios tlaixkomakas? Matikilnamikikan yejuan okinekiayaj kimatiskej tlen okineltokayaj akinmej kichiuaj ken Cristo. Pablo okimatiaya Félix uan Drusila oauilnemiayaj, amo oteiknomatiayaj uan otlajtlakolchijtinemiayaj, ikinon okinmilui tlen omonekiaya kichiuaskej akinmej okinekiayaj yetoskej idiscípulos Jesús. Ijkon Pablo okiteititi toTajtsin Dios san kinselia akinmej kichiuaj tlen kuali pero Félix uan isiua amo ijkon okichiuayaj. Non okinpaleui makajsikamatikan toTajtsin Dios nochtin kinmixkomakas ika tlen mokuayejyekouaj, tlen kijtouaj uan tlen kichiuaj. Noijki okajsikamatkej toTajtsin Dios kinmixkomakas maski ijkuakon Félix otlanauatiaya uan kixkomakaskia Pablo. ¡Ikinon “Félix omomojti”!
19, 20. (1) ¿Tlen moneki tikchiuaskej tla akinmej tikinmachtiaj amo kikauaj tlajtlakoli? (2) ¿Ken tikmatij Félix amo okitaya Pablo ken iyolikni?
19 Ijkuak titetlapouiaj xamo tikinmajsij sekimej tlen kichiuaj ijkon ken Félix. Achto mota kinekij momachtiskej Biblia pero yejuan amo kinekij kikauaskej tlen amo kuali kichiuaj. Ikinon moneki timomaluiskej ijkuak tikinmachtiaj tlen kijtoua Biblia. Ijkon ken okichi Pablo, akinmej tikinmachtiaj moneki tikintlakaitaskej uan tikinmiluiskej tlen kineki toTajtsin Dios makichiuakan maski mota amo ajsi itech inyolo tlen tikinmachtiaj. Pero tla kiteititiaj amo kinekij kikauaskej tlajtlakoli, ayakmo matikinmachtikan uan matikintemokan akinmej melauak kinekij kixmatiskej toTajtsin Dios.
20 Tejuan tikmatij tlen okipiaya Félix itech iyolo porque Biblia kijtoua: “Ome xiuitl satepan, Porcio Festo okipatkayoti Félix. Pero Félix okika Pablo matsakto porque okinekiaya kuali mokauas inuan judíos” (Hech. 24:27). Félix okimatiaya akinmej kichiuaj ken Cristo amo okinmixnamikiayaj tekiuajkej nion amo okinkualaniayaj oksekimej. Pero ye amo okipaleui Pablo porque amo okitaya ken iyolikni (Hech. 19:23). Félix noijki okimatiaya Pablo amo okixnamik intlanauatil romanos, pero ye okika matsakto “porque okinekiaya kuali mokauas inuan judíos”.
21. ¿Tlen okipanok Pablo ijkuak Porcio Festo opejki tlanauatia uan tlen okiyolchika?
21 Ijkon ken otimomachtijkej, Hechos 24:27 kijtoua Pablo ok otsaktoka ijkuak Porcio Festo okipatkayoti Félix. Ijkuakon oksepa okitlajtlaniayaj tlen okichi Pablo uan inmixpan miakej tekiuajkej okixkomakakej. Ye okatka yolchikauak porque okiuikakej “inmixpan akinmej tlanauatiaj uan tekiuajkej” (Luc. 21:12). Pablo nochipa otlaneltokaya maski okipanok miak tlamantli amo kuali uan okintlapoui tekiuajkej tlen okachi oueyititokaj itech nonmej tonalmej. Xamo okiyolchikauaya ijkuak okilnamikiaya tlen Jesús okilui: “¡Ximoyolchikaua!”.
a Xikita recuadro “ Félix otlaixkomakaya ompa Judea”.
b Tértulo okitlasojkamatili Félix porque otlapaleui kuali mayeto nochi altepetl. Pero ijkuak Félix otlanauatiaya okachi otlajyouiayaj akinmej ochantiayaj Judea uan amo ken ijkuak otlanauatijkej oksekimej tekiuajkej. Satepan noijki otlajyouijkej judíos ijkuak okixnamikej Roma. Tértulo noijki okijto judíos omotlasojkamatiayaj porque Félix otlayektlalijtoka, pero non amo melauak, miakej judíos okitlauelitayaj Félix porque ye otetlajyouiltiaya uan okinchiuiliaya tlen amo kuali akinmej okixnamikiayaj (Hech. 24:2, 3).
