1-3. (1) ¿Akin okipejpenki Pablo makipaleui uan akin okatka ye? (2) ¿Tlen tikitaskej itech nin tlamachtil?

 APÓSTOL Pablo okiuikaya se telpochtli ijkuak oyaya itech okseki altepemej. Non telpochtli omotokayotiaya Timoteo. Ye okatka chikauak porque okatka telpochtli uan okipiaya kanaj 20 xiuitl. Ijkuak okachi onejnemiayaj, ikalijtik Timoteo okachi uejka omokauaya. Ikinon altepetl Listra uan Iconio uejka omokajkej. ¿Tlen kinpanoskia kanin oyayaj? Pablo yokimatiaya miak tlamantli oui kinpanoskia porque ye se uelta ompa oyajka. ¿Tlen kichiuaskia Timoteo ijkuak kitaskia non tlamantli?

² Pablo okimatiaya Timoteo uelis kichiuas miak tlamantli maski non telpochtli amo ijkon okineltokaya. Tlen okipanok Pablo okititi omonekiaya ikaj iuan yas. Pablo okimatiaya kipiaskiaj miak tekitl porque omonekiaya kintlajpalotiuij tokniuan para kinyolchikauaskej. Ikinon omonekiaya yetoskej yolchikauakej uan san sekan tekipanoskiaj tla okinekiayaj kichiuaskej non tekitl. Noijki omonekiaya san se tlamantli mokuayejyekoskej. ¿Tleka ijkon omokuayejyekouaya Pablo? Xamo porque ye uan Bernabé omokualanijkej uan omoxexelojkej.

³ Itech nin tlamachtil tikitaskej miak tlamantli tlen techpaleuis tikyektlaliskej ouijkayotl tlen tikpiaj inuan oksekimej. Tikitaskej tleka Pablo okipejpenki Timoteo makipaleui. Noijki okachi tikajsikamatiskej tlen tekitl kichiuaj axkan tlayekankej itech circuito.

4. ¿Tlen ome tlamantli okichi Pablo ijkuak oksepa okintlajpaloto tokniuan tlen ochantiayaj Antioquía?

⁴ Itech okse tlamachtil otikitakej Pablo, Bernabé, Judas uan Silas okinyolchikajkej tokniuan tlen omonechikouayaj Antioquía. Okinyolchikajkej tokniuan ijkuak okinmiluijkej tlen okijtojkej akinmej  opouiayaj itech cuerpo gobernante, yejuan okijtojkaj kox omonekiaya circuncisión. ¿Tlen okichi Pablo satepan? Okilui Bernabé tlen kichiuaskiaj: “Oksepa matikintlajpalotij tokniuan itech altepemej kanin otitetlapouijkej iTlajtol Jehová para tikmatiskej kox kuali katej” (Hech. 15:36). Pablo amo okijto san yaskia kintlajpaloti tokniuan tlen yikin opejkej kichiuaj ken Cristo. Libro Hechos kijtoua tlen okinekiaya kichiuas ijkuak oyajki oksepa okintlajpaloto tokniuan. Achto okinekiaya kinmiluis tlen okijtojkej akinmej opouiayaj itech cuerpo gobernante (Hech. 16:4). Noijki okinekiaya kinpaleuis tokniuan okachi kuali mamouikakan iuan toTajtsin Dios (Rom. 1:11, 12). ¿Ken teyolchikauaj axkan akinmej kiyekanaj ialtepe Jehová ijkon ken akinmej opouiayaj itech cuerpo gobernante tlen okatka achto siglo?

5. ¿Ken techyekanaj uan techyolchikauaj axkan akinmej pouij itech Cuerpo Gobernante?

⁵ Axkan Cristo kinpaleuia akinmej pouij itech Cuerpo Gobernante makinyekanakan tlanechikolmej. Ninmej tokniuan kinualtitlanij cartas, techinmakaj amatlajkuilolmej, kitaj matimonechikokan, techyolchikauaj ika okseki tlamantli uan kinyekanaj nochtin tokniuan tlen katej ipan tlaltikpak. Akinmej pouij itech Cuerpo Gobernante kinekij kimatiskej ken tikatej. Ikinon yokintlalijkej sapanoua miakej tokniuan tlen uelis tlapaleuiskej ken tlayekankej itech circuito para makintlajpalotij tokniuan tlen katej itech nochi tlaltikpak.

6, 7. ¿Ken techpaleuiaj tokniuan tlayekankej itech circuito?

⁶ Tlayekankej itech circuito kitaj ken kinpaleuiskej sejse tokniuan uan kinyolchikauaj nochtin tlen kintlajpalouaj. ¿Ken kichiuaj? Kichiuaj ijkon ken okichijkej tokniuan tlen okatkaj achto siglo. Pablo ijkon okichi uan okilui Timoteo noijki ijkon makichiua: “San niman xitetlapoui iTlajtol toTajtsin Dios ijkuak nochi kuali yetos uan ijkuak yetos ouijkayotl. Xikinmititi oksekimej ijkuak kichijtokej itlaj amo kuali, xikinnejmachti, xikinyektlapoui uan amo ximosotlaua ijkuak ijkon tikchiuas uan kuali xitlamachti”. Noijki okilui: “Nochipa xitetlapoui kuali tlajtoli” (2 Tim. 4:2, 5).

⁷ Tlayekankej itech circuito kichiuaj ijkon ken kijtoua non texto. Maski yomonamiktijkej noso amo, yejuan tetlapouiaj uan monechikouaj inuan tokniuan. Yejuan kinpaktia tetlapouiskej uan kuali tlamachtiskej iTlajtol toTajtsin Dios ikinon kinpaleuiaj tokniuan noijki ijkon makichiuakan (Rom. 12:11; 2 Tim. 2:15). Tokniuan tlen tlayekanaj itech circuito kinmixmatij ken sapanoua tetlasojtlaj uan kichiuaj miak tlamantli para kitekichiuiliskej Jehová. Yejuan pakij ijkuak kinpaleuiaj tokniuan maski ualeua kixnamikij miak tlamantli oui (Filip. 2:3, 4). Tokniuan tlen tlayekanaj itech circuito techyolchikauaj, techmachtiaj uan techyoleuaj matikchiuakan tlen toTajtsin Dios kineki ijkuak timonechikouaj. Tinochtin techpaleuia ijkuak tikitaj tlen kichiuaj tokniuan uan ken tlaneltokaj (Heb. 13:7).

8. ¿Tlen okijto Bernabé ijkuak Pablo okilui iuan mauia?

⁸ Bernabé okijto yaskia iuan Pablo ‘kintlajpalotiuij tokniuan’ (Hech. 15:36). Yejuan san sekan kuali yotekipanouayaj ikinon kuali yokinmixmatiayaj tokniuan tlen ompa omonechikouayaj porque yokintlajpalojkaj (Hech. 13:2-14:28). Non okiteititiaya oksepa san sekan kuali tekipanoskiaj. Pero opanok itlaj oui. Hechos 15:37 kijtoua: “Bernabé okinekiaya kiuikas Juan tlen okiluiayaj Marcos”. Bernabé amo okitlajtlani Pablo kox uelis kiuikaskia Marcos. Ye “okinekiaya” kiuikas Marcos tlen okatka iprimo uan san sekan tetlajpalotiuij.

9. ¿Tleka Pablo amo okipakti tlen okinekiaya kichiuas Bernabé?

⁹ Pablo amo okipakti tlen okinekiaya kichiuas Bernabé. ¿Tleka? Biblia kijtoua: “Pero Pablo amo okinekiaya kiuikas [Marcos] porque ye okinkajte ompa Panfilia uan amo inuan otetlapoui” (Hech. 15:38). Marcos yoyajka inuan Pablo uan Bernabé se uelta ijkuak uejka otetlapouitoj pero ayakmo inuan omokopato (Hech. 12:25; 13:13). Marcos okinkajte ompa Panfilia uan oyajki ikalijtik tlen okatka Jerusalén. Biblia amo techiluia tleka okinkajte pero Pablo okitak Marcos amo okipatioitaya tlen toTajtsin Dios okinauati. Xamo Pablo omotlajtlaniaya kox Marcos uelis kichiuaskia okseki tlamantli.

10. ¿Tlen okichijkej Pablo uan Bernabé ijkuak omokualanijkej?

¹⁰ Bernabé okinekiaya kiuikas Marcos maski Pablo amo okinekiaya. Pero Pablo amo kipatlaskia tlen omokuayejyekouaya. Hechos 15:39 kijtoua: “Ikinon sapanoua omokualanijkej uan omoxexelojkej”. Bernabé omokopki ichan tlen okatka Chipre uan okiuikak Marcos. Pablo okichi tlen yokijtojka. ITlajtol toTajtsin Dios kijtoua: “Pablo okipejpenki Silas. Tokniuan okitlatlaujtijkej Jehová makimalui Pablo. Satepan yejuan ome oyajkej” (Hech. 15:40). “Yejuan opanokej itech altepemej Siria uan Cilicia uan okinyolchikajkej akinmej omonechikouayaj” (Hech. 15:41).

11. ¿Tlen techpaleuis ijkuak timokualaniaj iuan se tokni?

¹¹ Tlen okinpanok Pablo uan Bernabé techilnamiktia tinochti titlajtlakolejkej. Pablo uan Bernabé okintlalijkej makinpaleuikan akinmej opouiayaj itech cuerpo gobernante. Xamo satepan Pablo okitlalijkej mapoui iuan cuerpo gobernante. Pablo uan Bernabé okatkaj yolkualmej pero non tonal omokualanijkej. ¿Non okichi ayakmo oksepa kuali mamouikakan? Pablo uan Bernabé okatkaj yolyamankej maski okatkaj tlajtlakolejkej. Yejuan omokuayejyekouayaj ijkon ken Cristo. Ikinon satepan omotlapojpoluijkej uan oksepa kuali omouikakej (Efes. 4:1-3). Noijki satepan Pablo uan Marcos san sekan okichijkej seki tlamantli (Col. 4:10). a

12. ¿Ken uelis kichiuaskej tlayekankej ijkon ken okichijkej Pablo uan Bernabé?

¹² Bernabé uan Pablo omokualanijkej non tonal pero amo nochipa ijkon  okichiuayaj. Bernabé otetlasojtlaya uan okinpaleuiaya tokniuan. Ikinon okitokayotiayaj Bernabé tlen kijtosneki “teyolchika” uan amo okiluiayaj José (Hech. 4:36). Pablo noijki otetlasojtlaya uan okinpaleuiaya tokniuan (1 Tes. 2:7, 8). Nochtin tlayekankej uan akinmej tlapaleuiaj itech circuito tlen axkan katej kichiuaj ijkon ken Pablo uan Bernabé. Yejuan mochijchikauaj yetoskej yolyamankej uan kintlasojtlaj oksekimej tlayekankej uan nochtin tokniuan (1 Ped. 5:2, 3).

13, 14. (1) ¿Akin okatka Timoteo uan ken okixmatki Pablo? (2) ¿Tleka Pablo okitak tlen okichiuaya telpochtli Timoteo? (3) ¿Tlen tekitl okimakakej Timoteo?

¹³ Ijkuak Pablo oyajki okse uelta uejka otetlapouito, okintlajpaloto tokniuan tlen omonechikouayaj Galacia, non altepetsintli okinauatiayaj romanos. Ompa yokatkaj seki tlanechikolmej. Biblia kijtoua: “Pablo oajsito altepetl Derbe uan satepan oajsito Listra”. Noijki kijtoua: “Ompa okatka se discípulo itoka Timoteo. Imama Timoteo okatka judía uan otlaneltokaya pero ipapa okatka griego” (Hech. 16:1). b

¹⁴ Xamo Pablo okixmatki ifamilia Timoteo ijkuak achto uejka otetlapouito kanaj itech xiuitl 47. Opanok kanaj ome noso eyi xiuitl uan oksepa okintlajpaloto. Pablo okitak tlen okichiuaya telpochtli Timoteo uan non okitlajtlachialti. ¿Tleka? Porque tokniuan “okijtouayaj kuali tlen okichiuaya Timoteo”. Noijki tokniuan tlen ochantiayaj Listra uan Iconio okijtouayaj kuali tlen okichiuaya. Ijkon okijtouayaj tokniuan maski Listra okatka 30 kilómetros ik Iconio. Noijki ijkon okijtouayaj tokniuan tlen ochantiayaj okseki altepemej (Hech. 16:2). Tlayekankej okikauilijkej iespíritu santo toTajtsin Dios makinyekana. Ikinon okiluijkej Timoteo makinpaleui Pablo uan Silas ken se tlayekanki (Hech. 16:3).

15, 16. ¿Tlen okichi Timoteo uan ijkon miakej okixmatiayaj?

¹⁵ ¿Tlen okipaleui Timoteo makichiua tlen kuali maski ok okatka telpochtli? ¿Ijkon okichi porque okatka ixtlamatki, kualtsin omotaya noso okimatiaya kichiuas miak tlamantli? Miakej kinmitaj ueyititokej akinmej kipiaj nochi non tlamantli. Ijkon okichi profeta Samuel ijkuak okitak se telpochtli. Pero toTajtsin Dios okilui: “Amo xikita ken mota nion ken uejkapantik porque amo onikseli. Porque ken kita ikaj amo ijkon kita toTajtsin Dios, ikaj kita san tlen kitaj ixtololouan pero Jehová kita tlen onka itech inyolo” (1 Sam. 16:7). Tokniuan okitakej tlen kuali okichiuaya Timoteo uan amo san okitakej kox okatka okachi ixtlamatki noso kualtsin omotaya.

¹⁶ Seki xiuitl satepan, apóstol Pablo okijto Timoteo okichiuaya miak tlamantli kuali. Ye okijto Timoteo okichiuaya tlen okiluiayaj, otetlasojtlaya uan okichiuaya miak tlamantli para kinpaleuis oksekimej. Omochijchikauaya  kichiuas tlen okiluiayaj tlayekankej para kinpaleuis tokniuan (Filip. 2:20-22). Noijki miakej okimatiayaj Timoteo ‘otlaneltokaya ika nochi iyolo’ (2 Tim. 1:5).

17. ¿Ken kichiuaj telpochmej uan ichpochmej ijkon ken okichi Timoteo?

¹⁷ Axkan telpochmej uan ichpochmej noijki kichiuaj ijkon ken Timoteo uan mochijchikauaj kichiuaskej tlen kipaktia toTajtsin Dios. Yejuan mochijchikauaj kichiuaskej tlen kuali uan ijkon kinmixmati Jehová uan tokniuan maski ayamo kipiaj miak xiuitl (Prov. 22:1; 1 Tim. 4:15). Yejuan kiteititiaj tlaneltokaj ika nochi inyolo ijkuak katej inuan tokniuan uan noijki ijkuak katej inuan akinmej amo tlaneltokaj (Sal. 26:4). Tejuan tikinpatioitaj telpochmej uan ichpochmej porque kichiuaj ijkon ken okichi Timoteo. Yejuan kinyolchikauaj tokniuan ijkuak peuaj tetlapouiaj, motemakaj ixpan Jehová uan moapolaktiaj.

18. (1) ¿Tlen okichiuayaj Pablo uan Timoteo? (2) ¿Ken okinpaleui tokniuan matetlakamatikan?

¹⁸ Pablo uan Timoteo san sekan okitekichiuilijkej toTajtsin Dios miak xiuitl. Yejuan oyayaj uejka tetlapouitiuij uan okichiuayaj tlen okinmiluiayaj tokniuan akinmej opouiayaj itech cuerpo gobernante. Biblia kijtoua: “Ijkuak oyayaj itech altepemej, okinmiluiayaj tokniuan makichiuakan tlen okijtouayaj apóstoles uan tlayekankej tlen okatkaj Jerusalén” (Hech. 16:4). Tokniuan tlen opouiayaj itech nechikolmej okichijkej tlen okijtojkej apóstoles uan tlayekankej tlen okatkaj Jerusalén. Ikinon “tokniuan tlen omonechikouayaj okachi otlaneltokayaj uan sejse tonal omomiaktiliayaj” porque yejuan otetlakamatiayaj (Hech. 16:5).

19, 20. ¿Tleka moneki tikintlakamatiskej akinmej ‘techyekanaj’?

¹⁹ Tejuan noijki techteochiua toTajtsin Dios ijkuak tikintlakamatij akinmej ‘techyekanaj’ (Heb. 13:17). Axkan okachi mota miak tlamantli amo kuali ikinon moneki tikitaskej uan tikchiuaskej tlen techiluia “tlakeuali yolmelajki uan ixtlamatki” (Mat. 24:45; 1 Cor. 7:29-31). Tla ijkon tikchiuaj okachi titlaneltokaskej uan techpaleuis amo matimosokiotikan ika tlen kichiuaj akinmej amo tetlakamatij (Sant. 1:27).

²⁰ Tokniuan tlen axkan techyekanaj uan akinmej pouij itech Cuerpo Gobernante tlajtlakolejkej. Pablo, Bernabé, Marcos uan oksekimej tlayekankej tlen okatkaj tlapejpenalmej achto siglo noijki okatkaj tlajtlakolejkej (Rom. 5:12; Sant. 3:2). Pero tokniuan tlen pouij itech Cuerpo Gobernante kichiuaj nochi tlen kijtoua iTlajtol toTajtsin Dios ikinon matikinneltokilikan ijkuak itlaj techiluiaj. Noijki mochijchikauaj kichiuaskej ijkon ken okichijkej apóstoles. Ijkon kiteititiaj kichiuaj tlen kineki toTajtsin Dios (2 Tim. 1:13, 14). Ikinon tokniuan tlen monechikouaj moyolchikauaj uan okachi tlaneltokaj.