TLAMACHTIL 18
“ToTajtsin Dios ijkon okichi para makixmatikan”
Pablo okitemo ken kintlapouis akinmej okse tlamantli otlaneltokayaj
Omokixti itech Hechos 17:16-34
1-3. (1) ¿Tleka Pablo amo okipakti tlen okitak ijkuak oajsito Atenas? (2) ¿Ken uelis titetlapouiskej ijkon ken okichi Pablo?
PABLO amo okipakti tlen okitak. Ye okatka Atenas kanin otlamachtijkej Sócrates, Platón uan Aristóteles. Akinmej ochantiayaj Atenas okinueyichiuayaj miakej dioses. Ijkuak Pablo ompa onejnemiaya okinmitak miakej imágenes uan omoyolkoko. Okinmitak itech templos, tiankisko uan itech ojtli. Ye okimatiaya Jehová amo kipaktia makinueyichiuakan okseki dioses (Éx. 20:4, 5). Ikinon Pablo amo okipaktiaya makinueyichiuakan imágenes ijkon ken Jehová amo kipaktia.
2 Pablo amo okipakti tlen okitak ijkuak oajsito tiankisko. Ik kanin okalakiayaj otekpantokaj miakej iimágenes dios Hermes. Ompa tiankisko san nouian otlaueyichiuayaj. ¿Ken uelis tetlapouiskia Pablo tla okinueyichiuayaj miakej dioses? ¿Moyolseuiskia uan kitemoskia ken kintlapouiskia akinmej ompa ochantiayaj? ¿Uelis ikaj kipaleuiskia makixmati akin melauak toTajtsin Dios?
3 Hechos 17:22-31 kijtoua ken okichi Pablo ijkuak otlamachti inmixpan ixtlamatkej tlen okatkaj Atenas. Axkan timomachtiskej tlen okichi Pablo uan non techpaleuis kuali matitetlapouikan, matikyekijtokan tlen tikneltokaj uan matikinpaleuikan oksekimej mamokuayejyekokan tlen tikinmachtiaj.
Pablo “okinmachtiaya akinmej onemiayaj tiankisko” (Hechos 17:16-21)
4, 5. ¿Kanin otetlapoui Pablo ijkuak oajsito Atenas uan tlen okineltokayaj akinmej ompa ochantiayaj?
4 Kanaj itech xiuitl 50, Pablo oksepa uejka otetlapouito uan opanok Atenas. a Ompa okinchixtoka Silas uan Timoteo tlen oualayaj Berea. Ikinon ye “opejki kinmachtia judíos” itech sinagoga ijkon ken nochipa okichiuaya. Noijki oyajki “tiankisko” uan ompa okintlapoui akinmej amo okatkaj judíos uan ochantiayaj Atenas (Hech. 17:17). Non tiankisko okatka ik Acrópolis ompa Atenas uan okatka ueyi kanaj makuili hectáreas. Itech non tiankisko amo san otlasemanayaj. Noijki ompa miakej omonechikouayaj porque miakej otlaixmatiayaj. Se libro kijtoua ompa omonechikouayaj “tlasemankej, tekiuajkej, ixtlamatkej uan akinmej otlajkuilouayaj”. Ompa omonechikouayaj ixtlamatkej porque okinpaktiaya motlapouiskej miak tlamantli.
5 Oui tetlapouiskia Pablo ompa tiankisko porque ompa okatkaj epicúreos uan estoicos. b Yejuan okatkaj ixtlamatkej uan tlatlamantli otlaneltokayaj. Epicúreos okineltokayaj amikaj otechchijchi. Yejuan okijtouayaj “amo moneki tikmauiliskej Dios, amitlaj tikmachiliaj ijkuak timikij, uelis tikchiuaskej tlen kuali uan titlaxikoskej ijkuak titlajyouiaj”. Pero estoicos okineltokayaj okachi ipati matiyetokan tiixtlamatkej uan nochi matikajsikamatikan. Yejuan okineltokayaj toTajtsin Dios amo okatka se persona. Epicúreos uan estoicos amo okineltokayaj ikaj uelis kiyolitiskej ijkon ken otlamachtiayaj idiscípulos Jesús. Ikinon tlen omokuayejyekouayaj ninmej ixtlamatkej amo omouikaya iuan tlen okineltokayaj tokniuan uan tlen otlamachtiaya Pablo.
6, 7. ¿Tlen okijtojkej ixtlamatkej ijkuak Pablo okintlapoui uan axkan tlen techtoktiaj?
6 ¿Tlen okijtojkej ixtlamatkej griegos ijkuak Pablo okintlapoui? Sekimej okijtojkej non tlakatl ‘san otlajtojtinemiaya’. Non tlajtoli ika griego kijtosneki “san kololojtinemi semilla” (xikita nota tlen kipia Hechos 17:18 itech Biblia de estudio ika español). Se ixtlamatki okijto: “Ijkon okiluiayaj se tototsintli tlen okololouaya semilla. Satepan opejki ijkon kinmiluiaj akinmej okipejpenayaj tlakuali tlen omokauaya tiankisko uan okseki tlamantli tlen ompa okikauayaj. Saiktlami ijkon okinmiluiayaj akinmej san okijtouayaj tlen okikakiayaj uan amo okajsikamatiayaj tlen okijtouayaj”. Nonmej ixtlamatkej okijtojkej Pablo amitlaj okimatiaya uan san okijtouaya tlen ok kanaj okikakiaya. Axkan tikitaskej Pablo amo omomojti maski ijkon okiluijkej nonmej tlakamej.
7 Axkan noijki ijkon techtoktiaj. Miakej techuijuikaltiaj porque tejuan tiiTlaixpantijkauan Jehová uan tikneltokaj tlen kijtoua Biblia. Akinmej tlamachtiaj kijtouaj ixtlamatkej akinmej kineltokaj evolución. Ikinon kijtouaj amitlaj kimati akin amo ijkon kineltoka. Yejuan kijtouaj yetoskia ken “san tikololojtinemij semilla” ijkuak tikijtouaj tlen tlamachtia Biblia uan ijkuak tikteititiaj ikaj otlachijchi. Pero amo timomojtiaj ijkuak ijkon techiluiaj. Timoyolchikauaj uan tikinmiluiaj Jehová okichijchi nochi tlen onka porque ye ixtlamatki (Apoc. 4:11).
8. (1) ¿Tlen okijtojkej oksekimej ijkuak Pablo okintlapoui? (2) ¿Tlen kijtosneki Areópago kanin okiuikakej Pablo? (Xikita nota tlen kajki página 142).
8 Pero oksekimej okse tlamantli okijtojkej ijkuak Pablo okintlapoui ompa tiankisko. Yejuan okijtojkej: “Nesi kitematiltia makinmixmatikan dioses tlen oksekan kinueyichiuaj” (Hech. 17:18). ¿Okinekiaya Pablo makinmixmatikan okseki dioses akinmej ochantiayaj Atenas? Uelis itlaj kipanoskia tla ijkon okinekiaya kichiuas. Miak xiuitl achto se ixtlamatki tlen omotokayotiaya Sócrates okiteluijkej noijki ijkon okichi, ye okixkomakakej uan okimiktijkej. Ikinon amo techtlajtlachialtia ijkuak Pablo okiuikakej Areópago makiyekijtoti tleka otlamachtiaya tlen amo okixmatiayaj akinmej ompa ochantiayaj. c ¿Tlen kinmiluiskia Pablo tla yejuan amo okixmatiayaj iTlajtol toTajtsin Dios?
“Tlakamej tlen nanchantij Atenas, nikita...” (Hechos 17:22, 23)
9-11. (1) ¿Ken opejki tetlapouia Pablo? (2) ¿Ken uelis titetlapouiskej ijkon ken okichi Pablo?
9 Matikilnamikikan Pablo amo okipakti ijkuak okitak okinueyichiuayaj okseki dioses. Pero ye omoyolseui uan amo san niman okinmilui amo kuali tlen okichijtokaj. Amo okinmajuak, kualtsin okintlapoui uan okinmilui tlen kuali okichijtokaj. Ye okinmilui: “Tlakamej tlen nanchantij Atenas, nikita namejuan okachi nankinueyichiuaj dioses uan amo ken kichiuaj oksekimej” (Hech. 17:22). Noijki okinmilui: “Ne nikita namejuan melauak nantlaneltokaj”. Ijkon Pablo okinyolchika porque otlaneltokayaj. Okajsikamatiaya sekimej okinekiayaj kikakiskej tlen ye otlamachtiaya maski amo melauak tlen okineltokayaj. Pablo okajsikamatki tlen okinpanotoka porque achto ye noijki ‘amo okimatiaya tlen okichiuaya uan amo otlaneltokaya’ (1 Tim. 1:13).
10 Satepan Pablo okijto se tlamantli tlen kiteititia akinmej ochantiayaj Atenas melauak otlaneltokayaj. Ye okijto okatka se altar kanin oijkuilitoka “nin iaxka Dios tlen amo tikixmatij”. Se libro kijtoua: “Griegos uan oksekimej okinchiuiliayaj altares ‘dioses tlen yejuan amo okinmixmatiayaj’. Ijkon okichiuayaj porque omomojtiayaj makualani se dios tlen okilkajkej ijkuak otlaueyichiuayaj”. Non altar okiteititiaya okatka se Dios tlen yejuan amo okixmatiayaj. Ikinon Pablo opejki kintlapouia itech non altar ijkuak okintlapoui kuali tlajtoli. Ye okinyekilui: “Ne namechmatiltia akin non Dios tlen nankiueyichiuaj maski amo nankixmatij” (Hech. 17:23). Pablo okinpaleui mamokuayejyekokan uan amo san niman okinmilui amo kuali tlen okichijtokaj. Sekimej okimamaltijkej ye okinmiluijtoka makiueyichiuakan okse Dios tlen amo okixmatiayaj pero amo melauak ijkon okinmiluijtoka. Porque ye okinekiaya kinyekiluis akin melauak toTajtsin Dios tlen yejuan amo okixmatiayaj.
11 ¿Ken uelis titetlapouiskej ijkon ken okichi Pablo? Achto matikitakan tlen kineltoka akin tiktlapouiskej. Ijkon uelis tikchiuaskej tla tikitaj tlen kipixtok, tlen kipia ikalijtik uan ikaltempa. Uelis tikiluiskej: “Nikita tejuatsin tikneltoka toTajtsin Dios. Ikinon nikneki mouan nimotlapouis”. Tla tikmatij tlen kineltoka akin tiktlapouijtokej, tikmatiskej tlen tikiluiskej uan ijkon okachi iuan timotlapouiskej. Tejuan amo technamiki tikinmixkomakaskej oksekimej porque itlaj kineltokaj. Matikilnamiktokan miakej tokniuan achto okineltokayaj tlen amo melauak.
Matiktemokan ken titetlapouiskej uan ijkon techkakiskej.
ToTajtsin Dios “amo oui tikixmatiskej” (Hechos 17:24-28)
12. ¿Tlen eyi tlamantli okichi Pablo para makikakikan akinmej ochantiayaj Atenas?
12 Pablo kuali omotlapoui inuan akinmej ochantiayaj Atenas porque okinmilui tlen yejuan okinekiayaj kikakiskej. Ye okimatiaya okachi okixmatiayaj tlen okineltokayaj ixtlamatkej griegos. Ikinon amo okimatiayaj tlen kijtoua iTlajtol toTajtsin Dios. Ijkon kuali okitak ken kintlapouiskia. Achto san okijto tlen tlamachtia iTlajtol toTajtsin Dios. Satepan okinmajsikamatki uan okiteititi okatka ijkon ken yejuan ijkuak okijto tejuan. Saiktlami okinmilui tlen okijkuilojkej griegos uan ijkon okiteititi noijki ompa oijkuilitoka tlen ye otlamachtiaya. ¿Tlen okinmilui Pablo akinmej ochantiayaj Atenas para makixmatikan toTajtsin Dios? Matikitakan tlen okinmilui ijkuak otlamachti.
13. ¿Akin okijto Pablo okichijchi nochi tlen onka uan tlen kiteititia tlen okijto?
13 ToTajtsin Dios okichijchi nochi tlen onka. Pablo okijto: “Non Dios okichijchi tlaltikpak uan nochi tlen ipan onka. Ye iaxka iluikak uan tlaltikpak ikinon ye amo chanti itech templos tlen kinchiuaj tlakamej” (Hech. 17:24). d Ye okijto ikaj okichijchi nochi tlen onka. San toTajtsin Dios nochi otlachijchi (Sal. 146:6). ToTeko akin ueyititok tlen okichijchi iluikak uan tlaltikpak amo chanti itech templos tlen kinchiuaj tlakamej. Ye amo ken dioses tlen okinpiayaj Atenas tlen omonekiaya kinchiuiliskej altares uan templos para kinueyichiuaskiaj (1 Rey. 8:27). Pablo okiyekijto toTajtsin Dios kipia sapanoua miak chikaualistli uan amo ken dioses tlen okinueyichiuayaj uan okatkaj itech templos (Is. 40:18-26).
14. ¿Ken Pablo okiteititi toTajtsin Dios amo techiluia itlaj matikmakakan?
14 ToTajtsin Dios amitlaj kipoloua ikinon amo techiluia itlaj matikmakakan. Akinmej okinueyichiuayaj imágenes kualtsin okintlakentiayaj, okinkouiliayaj miak tlamantli patio noso okinmaniliayaj tlakuali uan tlakonili. Yejuan omokuayejyekouayaj okinpolouaya nochi non tlamantli. Pero xamo sekimej ixtlamatkej griegos tlen okikaktokaj Pablo omokuayejyekouayaj se dios amo techiluia itlaj matikmakakan. Tla ijkon omokuayejyekouayaj, okineltokakej ijkuak Pablo okinmilui toTajtsin Dios “amo kinmiluia akinmej chantij tlaltikpak makipaleuikan porque amitlaj kipoloua”. “Ye kichiua tinochtin matiyoltokan, kichiua matimijyotikan uan techmaka nochi tlen onka”. Noijki kichiua topan matlaui tonaltsin, kichiua makiaui uan kiskaltia tlen tiktokaj (Hech. 17:25; Gén. 2:7). ToTajtsin Dios nochi techmaka uan amo techiluia itlaj matikmakakan.
15. ¿Tlen okinmilui Pablo akinmej ochantiayaj Atenas uan tlen techmachtia tlen ye okichi?
15 ToTajtsin Dios okichijchi tlakatl. Akinmej ochantiayaj Atenas okineltokayaj san yejuan okachi oueyititokaj. Pero Biblia kijtoua amo matimoueyinekikan tla tiuitsej itech okse altepetl, noijki tla tiixchipajkej noso amo (Deut. 10:17). Pablo okinyekilui nin tlamantli uan amo okinmajuak. Ijkuak okijto: “San ika se tlakatl okinchijchi nochtin tlen pouij itech altepemej” (Hech. 17:26). Ye okintlapouijtoka itech Adán tlen omochi inuejkatata nochtin akinmej pouij itech altepemej (Gén. 1:26-28). Nin techititia tikpiaj san se touejkatata ikinon amikaj okachi ueyititok. Nochtin kajsikamatiskiaj tlen Pablo okinmatilti porque okimatiayaj melauak tlen okinmiluijtoka. Tlen okichi Pablo techmachtia itlaj miak ipati. Kualtsin tikintlapouiaj oksekimej uan amo tikualanij, pero amitlaj tikpatiliaj Biblia para makiselikan.
16. ¿Tlen kineki toTajtsin Dios matikchiuakan?
16 ToTajtsin Dios kineki inauak matimotokikan. Maski ixtlamatkej miak xiuitl motlapouiskiaj tleka tiyoltokej, inselti amo keman kimatiskiaj ken kiyekijtoskej. Pero Pablo okinyekilui tlen kineki toTajtsin Dios matikchiuakan. Ye okinmilui: “ToTajtsin Dios ijkon okichi para makixmatikan akinmej mochijchikauaj kixmatiskej, porque ye amo oui tikixmatiskej” (Hech. 17:27). Akinmej ochantiayaj Atenas uelis kixmatiskiaj toTajtsin Dios tlen yejuan okijtouayaj amo okixmatiayaj. Ye amo uejka kajki tla melauak mochijchikauaskiaj kajsiskiaj uan kixmatiskiaj (Sal. 145:18). Ijkuak Pablo okijto “tikixmatiskej” okiteititi ye noijki omonekiaya ‘mochijchikauaskia kixmatiskia’ toTajtsin Dios.
17, 18. ¿Tleka moneki timotokiskej inauak toTajtsin Dios uan tlen techmachtia ken otetlapoui Pablo?
17 Tejuan moneki timotokiskej inauak toTajtsin Dios. Pablo okijto toTajtsin Dios “kichiua nikan matiyetokan, matimolinikan uan matiyoltokan”. Sekimej ixtlamatkej kijtouaj Pablo okijto tlen okijkuilo se tlakatl ixtlamatki tlen omotokayotiaya Epiménides. Non tlakatl ochantiaya Creta uan okatka itech siglo chikuase achto itech xiuitl se. “Miakej tlen ochantiayaj Atenas okixmatiayaj non tlakatl”. Pablo noijki okinmilui tleka moneki timotokiskej inauak toTajtsin Dios. Ye okijto: “Ijkon ken okijtojkej sekimej tlakamej griegos tlen otlajkuilouayaj: ‘Tejuan noijki tiikoneuan’” (Hech. 17:28). Tejuan moneki timotokiskej inauak toTajtsin Dios porque ye okichijchi achto tlakatl uan non tlakatl omochi touejkatata. Pablo okinekiaya makikakikan ikinon okijto seki tlamantli tlen okijkuilojkej griegos uan ijkon makineltokakan tlen okinmiluijtoka porque xamo okintlakaitayaj. e Tejuan noijki ualeua tikinmiluiaj akinmej tikintlapouiaj tlen kijtouaj seki enciclopedias, tlen yiuejkika okijkuilojkej uan okseki libros. Ualeua tikinmititiaj se libro kanin kijtoua kanin kisa tlen iluichiuaj uan okseki tlamantli tlen yejuan kinpaktia.
18 Pablo okitemo ken kinyekiluis akinmej okintlapouijtoka akin melauak toTajtsin Dios. ¿Tlen okinekiaya Pablo makichiuakan akinmej okintlapoui? Satepan okinyekilui tlen omonekiaya kichiuaskej.
ToTajtsin Dios kineki nochtin “mamoyolkopakan” (Hechos 17:29-31)
19, 20. (1) ¿Ken okiyekijto Pablo tlajtlakoli ijkuak kinueyichiuaj imágenes? (2) ¿Tlen omonekiaya kichiuaskej akinmej okintlapoui Pablo?
19 Pablo okinyole itlaj makichiuakan akinmej okikaktokaj. Ye okinmilui tlen okijkuilojkej griegos ijkuak okijto: “Tla tejuan tiikoneuan toTajtsin Dios, amo matikijtokan ye chijchitok ika oro, plata noso tetl. Amo matikijtokan ye mota ken itlaj tlen tlakamej kichiuaj ken yejuan mokuayejyekouaj” (Hech. 17:29). Tla toTajtsin Dios otechchijchi, amo uelis tikijtoskej imágenes tlen kinchiuaj tlakamej kineskayotia toTajtsin Dios. Pablo okinyekilui amo kuali makinueyichiuakan imágenes tlen kinchiuaj tlakamej (Sal. 115:4-8; Is. 44:9-20). Ijkuak okijto “amo matikijtokan” okijtosnekiaya ye noijki ijkon omonekiaya kichiuas uan non okichi makiselikan tlen okinmilui.
20 Satepan Pablo okinmilui: “ToTajtsin Dios okintlapojpolui porque amo okimatiayaj tlen okichijtokaj. Pero axkan nochtin kinmiluia mamoyolkopakan” (Hech. 17:30). Xamo sekimej amo okinpakti ijkuak Pablo okinmilui mamoyolkopakan. Tlen okinmilui okiteititi toTajtsin Dios kichiua mayoltokan uan ye kinmixkomakas. Yejuan omonekiaya kixmatiskej toTajtsin Dios, momachtiskej iTlajtol uan kichiuaskej tlen momachtiskiaj. Omonekiaya kajsikamatiskej tlajtlakoli okinueyichiuayaj dioses uan ayakmo omonekiaya ijkon kichiuaskej.
21, 22. ¿Tlen okijto Pablo saiktlami uan tlen techmachtia tlen okijto?
21 Saiktlami Pablo okinmilui: ToTajtsin Dios “yokitlali se tonal ijkuak kinmixkomakas nochtin tlen chantij tlaltikpak ijkon ken moneki. Yokitlali se tlakatl tlen ijkon kichiuas uan yokiteititi ijkon panos ijkuak okiyoliti non tlakatl” (Hech. 17:31). Pablo okinmatilti kinmixkomakaskia ikinon omonekiaya kixmatiskej akin melauak toTajtsin Dios. Pablo amo okinmilui akin okitlalijkej matlaixkomaka. Ye san okijto: “Oyoltoka ken se tlakatl, okimiktijkej uan okiyoliti toTajtsin Dios”.
22 Tlen saiktlami okijto Pablo techmachtia itlaj miak ipati. Tejuan tikmatij toTajtsin Dios okitlali Jesucristo matlaixkomaka (Juan 5:22). Noijki tikmatij tlaixkomakas mil xiuitl uan ayakmo miak poliui ijkon panos (Apoc. 20:4, 6). Pero amo techmomojtia ijkuak Jesucristo tlaixkomakas porque tikmatij toTajtsin Dios techteochiuas tla amo tikkauaskej. Satepan mochiuas tlen tikchiaj porque okiyolitijkej Jesucristo uan non kiteititia melauak techteochiuas toTajtsin Dios.
“Sekimej [...] opejki tlaneltokaj” (Hechos 17:32-34)
23. ¿Nochtin okinpakti tlen Pablo otetlapoui?
23 Amo nochtin okinpakti tlen Pablo okinmilui. “Sekimej okipinauijkej” ijkuak okintlapoui kinyolitiskej akinmej yoixpolikej. Oksekimej okijtojkej ‘okse tonal kikakiskiaj’ (Hech. 17:32). Sekimej okinpakti tlen okintlapoui uan “opejki tlaneltokaj uan opejki mouikaj iuan Pablo. Se omotokayotiaya Dionisio uan ye okatka juez itech Areópago. Noijki opejki tlaneltoka se siuatl tlen omotokayotiaya Dámaris uan oksekimej” (Hech. 17:34). Tejuan techpanoua ijkon ken okipanok Pablo ijkuak titetlapouiaj. Sekimej techpinauiaj uan oksekimej kijtouaj okse tonal techkakiskej. Pero tipakij ijkuak ikaj kiselia kuali tlajtoli uan mochiua iTlaixpantijka Jehová.
24. ¿Ken techpaleuis ken otetlapoui Pablo?
24 Matimokuayejyekokan ken otetlapoui Pablo porque techpaleuis matikinmiluikan tlen kinpaktia akinmej tikintlapouiaj uan makineltokakan melauak tlen tikinmachtiaj. Noijki tikmatiskej timochiaskej uan amo tikinmajuaskej ijkuak techiluiaj kineltokaj okseki tlamantli. Amo keman matikpatlakan tlen kijtoua Biblia para oksekimej makiselikan. Matikchiuakan ijkon ken okichi Pablo uan ijkon okachi kuali titetlapouiskej. Noijki tlayekankej kinpaleuis okachi kuali matlamachtikan kanin timonechikouaj. Ijkon uelis tikinpaleuiskej “makixmatikan” toTajtsin Dios “akinmej mochijchikauaj” kitemoskej (Hech. 17:27).
a Xikita recuadro “ Yiuejkika altepetl Atenas oueyititoka”.
b Xikita recuadro “ Epicúreos uan estoicos”.
c Areópago okatka ik Acrópolis. Ompa omonechikouayaj tekiuajkej tlen otlaixkomakayaj Atenas. Ikinon okiluiayaj “Areópago” non tepetsintli kanin omonechikouayaj pero noijki ijkon okinmiluiayaj tekiuajkej. Sekimej ixtlamatkej mokuayejyekouaj Pablo okiuikakej itech non tepetsintli noso ik ompa. Pero oksekimej mokuayejyekouaj okiuikakej oksekan kanin omonechikojkej tekiuajkej, xamo ompa tiankisko.
d Ika griego tlajtoli “tlaltikpak” okijtouayaj kósmos. Griegos ijkon okiluiayaj nochi tlen onka. Pero itech Biblia non tlajtoli kijtosneki personas. Pablo okijto non tlajtoli ijkon ken yejuan okajsikamatiayaj porque okinekiaya makikakikan.
e Pablo okinmilui tlen okijto se tlakatl estoico tlen omotokayotiaya Arato. Non tlakatl okijkuilo libro tlen itoka Fenómenos. Seki tlamantli tlen ijkuilitok itech non libro noijki ijkon okijkuilojkej griegos. Noijki ijkon otlajkuilo Cleantes itech Himno a Zeus.
