1. ¿Tleka moneki ma timomachtikan itech ángeles?

JEHOVÁ kineki ma tikinmixmatikan ikalchanejkauan uan ángeles noijki ikalchanejkauan. Biblia kijtoa yejuan “ikoneuan toTajtsin Dios” (Job 38:7). Pero xamo timotlajtlaniaj: ¿Tlen kichiuaj ángeles? ¿Ken otlapaleuijkej yiuejkika? ¿Axkan ok techpaleuiaj? (Xikita nota 8).

2. 1) ¿Akin okinchijchi ángeles? 2) ¿Keski ángeles katej?

² Achto moneki tikmatiskej akin okinchijchi ángeles. Colosenses 1:16 kijtoa Jehová achto okichijchi Jesús uan satepan “okichijchi nochi tlan onka kan ilwikak iwa itech tlaltíkpaktli”. Ijkuakon noijki okinchijchi ángeles. ¿Keski okinchijchi? Biblia kijtoa katej sapanoa miakej (Salmo 103:20; Apocalipsis 5:11).

3. ¿Tlen kijtoa Job 38:4-7 itech ángeles?

³ Biblia noijki kijtoa toTajtsin Dios achto okinchijchi ángeles uan satepan tlaltikpak. ¿Ken omomachilijkej ijkuak Jehová okichijchi tlaltikpak? Amochtli Job kijtoa sapanoa oyolpakej. Nochtin ángeles san sekan okatkaj ken ikalchanejkauan Jehová uan san sekan okitekichiuiliayaj (Job 38:4-7).

4. ¿Ken tikmatij ángeles kinekij kuali ma tiyetokan?

⁴ Ángeles kinekij kuali ma tiyetokan uan ma mochiua tlen Jehová kineki para tejuan uan noijki para tlaltikpak (Proverbios 8:30, 31; 1 Pedro 1:11, 12). Xamo ángeles  sapanoa omoyolkokojkej ijkuak Adán uan Eva okixnamikej Jehová. Axkan uelis okachi moyolkokoaj porque kitaj miakej amo kinekij kitlakamatiskej Jehová. Pero ijkuak ikaj moyolkopa uan oksepa kitekichiuilia toTajtsin Dios, ángeles sapanoa yolpakij (Lucas 15:10). Yejuan kinekij kuali ma tiyetokan tiitekipanojkauan toTajtsin Dios, ik non, ye kintekitiltia ángeles para techpaleuis uan techmaluis (Hebreos 1:7, 14). Ma tikitakan akinmej ijkon okinpaleui.

5. ¿Ken otlapaleuijkej ángeles yiuejkika?

⁵ Jehová okinualtitlanki ome ángeles ma kipaleuikij  ma cholo Lot uan ikalchanejkauan ijkuak okipojpolo Sodoma uan Gomorra (Génesis 19:15, 16). Satepan ijkuak opanok miak xiuitl, profeta Daniel okitlamotlakej ijtik se koyoktli kanin okatkaj leones. Pero amitlaj okipanok porque toTajtsin Dios “okiualtitlanki iángel uan okinkamatsak leones” (Daniel 6:22). Itech achto siglo toTajtsin Dios okiualtitlanki se ángel uan okikixti Pedro ijkuak otsaktoka (Hechos 12:6-11). Ángeles noijki okipaleuijkej Jesús ijkuak nikan okatka. Satepan ijkuak omoapolakti, sekimej ángeles okipaleuijkej (Marcos 1:13). Noijki ijkuak yikimiktiskiaj, se ángel “okiyolchikawako” (Lucas 22:43).

6. 1) ¿Ken tikmatij ángeles kinpaleuiaj itekipanojkauan toTajtsin Dios? 2) ¿Tlen tlajtlanilmej tikinnankiliskej?

⁶ Axkan ángeles ayakmo techmonextiliaj. Pero toTajtsin Dios ok kintekitiltia para ma kinpaleuikan itekipanojkauan. ¿Ken tikmatij? Biblia kijtoa: “Iángel Jehová chanti innauak nochtin akinmej kimauiliaj uan kinmakixtia” (Salmo 34:7). Axkan sekimej techkokoliaj, yejuan kipiaj miak chikaualistli uan kinekij techtlajyouiltiskej. Ik non, moneki ikaj ma techmalui. ¿Akinmej techkokoliaj? ¿Tleka opejkej ijkon kichiuaj? ¿Ken kinekij techtlajyouiltiskej? Tla tiknekij tikmatiskej, achto moneki tikitaskej tlen opanok satepan ijkuak toTajtsin Dios okichijchi Adán uan Eva.

7. ¿Tlen yokichi Satanás?

⁷ Itech tlamachtil 3 otimomachtijkej se ángel okixnamik toTajtsin Dios uan okinekiaya tlanauatis. Biblia kitokayotia “diablo iwa satanás” (Apocalipsis 12:9). Satanás noijki okinekiaya tejuan amo ma tiktlakamatikan toTajtsin Dios. Okikajkaya Eva uan axkan noijki miakej  kinkajkayaua. Pero Abel, Enoc, Noé uan oksekimej okitlakamatkej Jehová (Hebreos 11:4, 5, 7, TNM).

8. 1) ¿Ken omochijkej amo kuali ejekamej sekimej ángeles? 1) ¿Tlen okichijkej amo kuali ejekamej para momakixtiskej ijkuak oatemik tlaltikpak?

⁸ Ijkuak Noé okatka, sekimej ángeles okixnamikej Jehová, oualajkej nikan tlaltikpak uan omochijkej ken tlakamej. ¿Tleka? Biblia kijtoa okinekiayaj kipiaskej insiua (xiktlajtolti Génesis 6:2). Pero amo omonekiaya ijkon kichiuaskej (Judas 6). Miakej tlaltikpaktlakamej opejkej kichiuaj tlen amo kuali uan otetlajyouiltiayaj ijkon ken ángeles tlen okixnamikej toTajtsin Dios. Ye okinmixpolo akinmej amo yolkualmej ijkuak oatemik tlaltikpak. Pero okinmakixti akinmej okitlakamatiayaj (Génesis 7:17, 23). Ángeles tlen amo yolkualmej okinekiayaj momakixtiskej, ik non, omokopkej iluikak. Biblia kintokayotia amo kuali ejekamej nonmej ángeles tlen amo yolkualmej. Yejuan okinekej kipaleuiskej Satanás uan ye opejki kinyekana (Mateo 9:34).

9. 1) ¿Tlen okinpanok amo kuali ejekamej ijkuak omokopkej iluikak? 2) ¿Tlen timomachtiskej?

⁹ Ijkuak amo kuali ejekamej omokopkej iluikak, Jehová ayakmo okinkauili ma yetokan iuan ikalchanejkauan (2 Pedro 2:4, TNM). Amo kuali ejekamej ayakmo ueli mokopaj tlakamej pero ok “kinkajkayawa nochteh n tlaltikpaktlakah” (Apocalipsis 12:9; 1 Juan 5:19). Ma tikitakan ken tlakajkayauaj (xiktlajtolti 2 Corintios 2:11).

10. ¿Ken tlakajkayauaj amo kuali ejekamej?

¹⁰ Amo kuali ejekamej tlakajkayauaj ika miak tlamantli. Sekimej tlaltikpaktlakamej motlapouiaj iuan amo kuali ejekamej noso kitlakeuaj akin tetlajchiuia, se tlachixki  noso akin motlapouia iuan akinmej yoixpolikej. Akinmej kichiuaj non tlamantli, kichijtokej “naualotl”. ToTajtsin Dios technauatia amo ma timokajkalakikan itech tlen kichiuaj amo kuali ejekamej (Gálatas 5:19-21). Ijkon ken se tlakatl kinkitskia yolkamej ika trampas, amo kuali ejekamej noijki kitekitiltiaj seki tlamantli tlen ika tlakajkayauaj (xikita nota 26).

11. ¿Tlen kitekitiltiaj amo kuali ejekamej uan tleka moneki ma tikixtopeuakan?

¹¹ Amo kuali ejekamej noijki kintekitiltiaj akinmej tepopoaj uan akinmej tetlajchiuiaj. Ika inchikaualis amo kuali ejekamej kijtoaj tlapajtiaj noso tetlajchiuiaj. Kitlajtlanij ifoto, itsonkal noso itlaken akin kinekij kitlajchiuiskej. Amo kuali ejekamej noijki tlakajkayauaj ika cartas del tarot, bolas de cristal noso ijkuak sekimej kinmitiliaj inma uan kinmiluiaj tlen kinpanos. Akinmej ijkon kichiuaj kitekitiltiaj inchikaualis amo kuali ejekamej para kimatiskej tlen panos satepan. Miakej kijtoaj nochi non tlamantli amo tlajtlakoli pero melauak teijtlakoa. Biblia kiteititia amo kuali ejekamej san sekan tekitij iuan akinmej kichiuaj naualotl. Hechos 16:16-18 kijtoa se ichpochtli “okipiaya se espíritu non ika okimatia tlan se mochiwaskia”. Ijkuak tlatitlanil Pablo okikixtili amo kuali ejekatl, ichpochtli ayakmo ueli okijtoaya tlen panoskia satepan.

12. 1) ¿Tleka amo kuali ma tiktlakeuakan akin kijtoa motlapouia iuan akinmej yoixpolikej? 2) ¿Tlen costumbres amo ma tikchiuakan?

¹² Amo kuali ejekamej noijki kinekij ma tikneltokakan uelis timotlapouiskej iuan akinmej yoixpolikej. Kinekij ma tikneltokakan akinmej yoixpolikej oksekan yoltokej uan uelis touan motlapouiskej, techpaleuiskej noso itlaj techchiuiliskej. Ijkuak ikaj ixpoliui xamo ikalchanejkauan kitlakeuaj akin kijtoa motlapouia iuan  akinmej yoixpolikej. Xamo ye kinmiluis itlaj itech akin yoixpoliuik noso tlajtos ken ye. Pero amo melauak motlapouiaj iuan akin yoixpoliuik, motlapouiaj iuan amo kuali ejekamej (1 Samuel 28:3-19). Noijki ijkuak ikaj ixpoliui, ikalchanejkauan kipiaj seki costumbres uan kijtoaj ijkon kichiuaj para amo kanaj ma tlajyouijto: kichiuaj miak tlamantli itech velorio, tliliuik motlakentiaj, mopopoaj, kichiuaj novenario, misa, kitlamaniliaj ijkuak mikailuitl noso Todos Santos uan kichiuaj okseki tlamantli (Salmo 115:17). Ik non, moneki ma timomaluikan uan amo ma tikchiuakan nonmej costumbres. Amo keman ma timokuayejyekokan tiktlakeuaskej akin kichiua naualotl (xiktlajtolti Deuteronomio 18:10, 11; Isaías 8:19).

13. ¿Ken momachiliaj miakej tlen okinmauiliayaj amo kuali ejekamej?

¹³ Amo kuali ejekamej amo san tlakajkayauaj, noijki temomojtiaj. Satanás uan amo kuali ejekamej “kimatokeh [amo] ok wejkawitl” kichijtinemiskej tlen amo kuali, porque toTajtsin Dios ayakmo kinkauilis. Ik non, axkan okachi tetlajyouiltiaj (Apocalipsis 12:12, 17). Pero miakej tlen okinmauiliayaj amo kuali ejekamej, axkan ayakmo kinmauiliaj. ¿Tlen okinpaleui?

14. Ijkon ken tokniuan tlen okatkaj itech achto siglo, ¿tlen moneki tikchiuaskej para amo tiyetoskej inmak amo kuali ejekamej?

¹⁴ Biblia techiluia ken uelis timomaluiskej uan ijkon amo tiyetoskej inmak amo kuali ejekamej. Itech achto siglo, sekimej tlen ochantiayaj itech altepetl Éfeso, ijkuak ayamo okichiuayaj ken Cristo, omotlapouiayaj iuan amo kuali ejekamej. ¿Ken okichijkej para  ayakmo yetoskiaj inmak amo kuali ejekamej? Biblia kijtoa: “Noiwa miakeh non otetlajchiwiayah, okwalinwikakeh intlajkuilolwah non intech omomachtiayah para tetlajchiwiskeh iwa teixpa okinchichinojkeh” (Hechos 19:19). Okinekiayaj kichiuaskej ken Cristo, ik non, okinchichinojkej amochmej tlen ika otetlajchiuiayaj. Axkan moneki noijki ijkon tikchiuaskej. Tla tiknekij tiktekichiuiliskej Jehová, moneki tikchichinoskej nochi tlen kitekitiltiaj amo kuali ejekamej. Non kijtosneki amochmej, revistas, horóscopos, películas, tlatsotsonali, tlakuikalmej, juegos, fotos uan okseki tlamantli tlen ika tlakajkayauaj para ma tikneltokakan techpaleuia magia uan amo kuali ejekamej. Noijki amo ma tikpiakan itlaj tlen oksekimej kijtoaj ika mopaleuiaj para amo kintlajchiuiskej (1 Corintios 10:21).

15. ¿Tlen okachi moneki tikchiuaskej para amo tiyetoskej imak Satanás uan amo kuali ejekamej?

¹⁵ Seki xiuitl satepan ijkuak akinmej ochantiayaj Éfeso okinchichinojkej amochmej itech magia, tlatitlanil Pablo okijto ok ‘omotekilmakatokahʼ iuan “espíritus amokualteh” tlen “kipiah weletílistli” (Efesios 6:12). Maski okinchichinojkej amochmej, amo kuali ejekamej ok okinekiayaj kintlajyouiltiskej. Ik non, ¿tlen okachi omonekiaya kichiuaskej? Para uelis mopaleuiskiaj uan amitlaj kinchiuiliskia Satanás, Pablo okinmilui: “Xikpiakah nomotlaneltokalis kemi se tépostli non ika nonmopalewiskeh” (Efesios 6:16). Ijkon ken se escudo kipaleuia se soldado, totlaneltokilis techpaleuis ma tikinmixnamikikan amo kuali ejekamej. Tla ika nochi toyolo tikneltokaj Jehová uelis techmaluis, tiktlaniliskej Satanás uan amo kuali ejekamej (Mateo 17:20).

16. ¿Tlen techpaleuis okachi ma titlaneltokakan itech Jehová?

¹⁶ ¿Tlen techpaleuis okachi ma titlaneltokakan itech  Jehová? Mojmostla ma tiktlajtoltikan Biblia uan ma tikneltokakan Jehová techmaluis. Tla ika nochi toyolo titlaneltokaj itech Jehová, Satanás uan amo kuali ejekamej amitlaj techchiuiliskej (1 Juan 5:5).

17. ¿Tlen okse tlamantli moneki tikchiuaskej?

¹⁷ Akinmej ochantiayaj Éfeso omonekiaya kichiuaskej okse tlamantli. Ompa miakej okichiuayaj naualotl, ik non, Pablo okinmilui akinmej okichiuayaj ken Cristo nochipa ma motlatlaujtikan (Efesios 6:18). Nochipa omonekiaya kitlatlaujtiskej Jehová ma kinmalui. Axkan noijki onka miak naualotl, ik non, moneki ma tikiluikan Jehová ma techmalui uan ma tiknotsakan ika itoka ijkuak tiktlatlaujtiaj (xiktlajtolti Proverbios 18:10). Tla nochipa tiktlatlaujtiaj Jehová ma techpaleui, ye techmakixtis imak Satanás (Salmo 145:19; Mateo 6:13).

18, 19. 1) ¿Ken tiktlaniliskej Satanás uan amo kuali ejekamej? 2) ¿Tlen tikitaskej itech okse tlamachtil?

¹⁸ Tla ayakmo tikpiaskej nochi tlen kitekitiltiaj amo kuali ejekamej uan tikneltokaj Jehová techmaluis, Satanás uan amo kuali ejekamej amitlaj techchiuiliskej. Amo ma tikinmauilikan (xiktlajtolti Santiago 4:7, 8). Jehová okachi chikauak amo ken amo kuali ejekamej. Yotimomachtijkej ijkuak okatka Noé, Jehová okintlajyouilti amo kuali ejekamej uan tikmatokej satepan kinmixpolos (Judas 6). Xikilnamikto amo tikatej toselti. Jehová techmaluia ika iángeles (2 Reyes 6:15-17). Jehová techpaleuis ma tiktlanilikan Satanás uan amo kuali ejekamej (1 Pedro 5:6, 7; 2 Pedro 2:9).

¹⁹ Yotimomachtijkej Satanás uan amo kuali ejekamej sapanoa tetlajyouiltiaj. Ik non, xamo timotlajtlaniaj: “¿Tleka toTajtsin Dios ayamo kinmixpoloa?”. Tikitaskej itech okse tlamachtil.