1. ¿Ken uelis tiktlakamatiskej Jehová uan tekiuajkej?

BIBLIA techiluia moneki ma tikintlakamatikan tekiuajkej, pero noijki kijtoa moneki achto tiktlakamatiskej toTajtsin Dios uan satepan tlaltikpaktlakamej (Hechos 5:29; Tito 3:1). ¿Ken uelis tikchiuaskej? Jesús okijto se principio tlen techiluia ken uelis tikchiuaskej, ye okijto: “Xikmakakah n César tlan iaxka n César, iwa xikmakakah Dios tlan iaxka Dios” (Mateo 22:21). ^[1] (Xikita nota kanin tlami tlamachtil). Tikmakaj “César tlan iaxka n César” ijkuak tikintlakamatij intlanauatiluan tekiuajkej, tikintlakaitaj uan tiktlaxtlauaj impuestos (Romanos 13:7). Pero tla tekiuajkej technauatiskej amo ma tikintlakamatikan itlanauatiluan toTajtsin Dios, ika tlakaitalistli tikinmiluiskej amo ijkon tikchiuaskej.

2. ¿Ken tikteititiaj amo timokajkalakiaj itech política?

² Tikmakaj “Dios tlan iaxka Dios” ijkuak amo timokajkalakiaj itech tlen kichiuaj tlaltikpaktlakamej nion itech política (Isaías 2:4). Tikintlakamatij tekiuajkej pampa Jehová okintlali. Pero amo timokajkalakiaj itech iluimej ijkuak kilnamikij tlen okichijkej itech inmialtepe (Romanos 13:1, 2). Amo tikpejpenaj se tekiua  nion tiauij kanin kichiuaj votaciones pampa ma techmakakan se tekitl. Noijki amo tikinmiluiaj akinmej kinekij yetoskej tekiuajkej itlaj ma kichiuakan nion tiknekij ma kitlalikan okse tekiua.

3. ¿Tleka amo moneki timokajkalakiskej itech tlen kichiuaj tlaltikpaktlakamej?

³ Biblia kijtoa tleka toTajtsin Dios technauatia amo ma timokajkalakikan itech tlen kichiuaj tlaltikpaktlakamej. Se neskayotl, tikmatij tlen otlamachti Jesús uan tiknekij tikchiuaskej ken ye, akin “amo de nin tlaltíkpaktli” uan ik non, amo omokajkalaki itech política nion guerras (Juan 6:15; 17:16). Noijki tla tiknekij tiktlakamatiskej iTekiuajkayo toTajtsin Dios, amo moneki ma timokajkalakikan itech tlen kichiuaj tlaltikpaktlakamej. Nochtin tikinmatiltiaj san non tekiuajkayotl uelis kiyektlalis nochi ouijkayotl tlen onka. ¿Uelis ijkon tikijtoskiaj tla timokajkalakiaj itech política? Uan noijki amo tikchiuaj ken okseki tlaneltokalismej tlen mokajkalakiaj itech política uan kinxexeloaj tlaltikpaktlakamej. Ken tejuan amo timokajkalakiaj itech política, tinochtin kuali timouikaj uan san sekan tikatej (1 Pedro 2:17).

4. (1) ¿Tleka okachi monekis timochijchikauaskej amo timokajkalakiskej itech tlen kichiuaj tlaltikpaktlakamej? (2) ¿Tleka moneki timoyektlaliskej axkan?

⁴ Uelis kanin tichantij amo onka ouijkayotl ika tekiuajkej uan amo itlaj kichiuiliaj tlaneltokalistli tlen melauak. Pero yitlamis nochi tlen Satanás kiyekantok, ik non, uelis okachi oui techchiuilis amo timokajkalakiskej itech tlen kichiuaj tlaltikpaktlakamej. Ken san kanin onka tlakamej uan siuamej tlen amo kinekij tetlakamatiskej nion kinekij tlakakiskej, nochtin tlaltikpaktlakamej okachi moxexeloaj (2 Timoteo 3:3, 4). Sekimej tokniuan kipiaj miak ouijkayotl pampa tekiuajkej kichiuaj miak tlamantli. Tla amo tiknekij timokajkalakiskej itech tlen kichiuaj tlaltikpaktlakamej, moneki axkan timoyektlaliskej, ijkuak ayamo uits ouijkayotl. Ma tikitakan naui tlamantli tlen techpaleuis ma timoyektlalikan.

5. ¿Tlen mokuayejyekoa Jehová itech tekiuajkej?

⁵ Pampa amo timokajkalakiskej itech tlen kichiuaj tlaltikpaktlakamej, achto moneki ma tikinmitakan tekiuajkej ken Jehová kinmita. Jehová amo okinekiaya inneuia tlaltikpaktlakamej ma monauatikan (Jeremías 10:23). Ye kinmita nochtin tlaltikpaktlakamej ken se ueyi kalchanejke. Pero tekiuajkej yokinxexelojkej tlaltikpaktlakamej pampa kijtoaj inmialtepe okachi kuali amo ken oksekimej. Uan maski katej seki tekiuajkej yolkualmej, amo ueli kinyektlaliaj nochi ouijkayotl tlen onka. Tekiuajkej kikokoliaj iTekiuajkayo toTajtsin Dios, tlen opejki tlanauatia itech xiuitl 1914. Pero san niman nin Tekiuajkayotl kintlajtlamis nochtin tekiuajkayomej (xiktlajtolti Salmo 2:2, 9 *).

6. ¿Ken moneki tikinmitaskej tekiuajkej?

⁶ Jehová kitekauilijtok ma yetokan tekiuajkej  pampa amo ma yeto miak ouijkayotl uan ma yeto yolseuilistli, uan nin techkauilia ma titetlapouikan (Romanos 13:3, 4). Jehová technauatia ma timotlatlaujtikan inpampa tekiuajkej, okachi ijkuak kijtoaj kox uelis titetlapouiskej noso amo (1 Timoteo 2:1, 2). Uan ijkuak kichiuaj ma tikpiakan se ouijkayotl, tikinmiluiaj ma kiyektlalikan ika melajkayotl, ijkon ken okichi tlatitlanil Pablo (Hechos 25:11). Biblia kijtoa Satanás, akin kikokolia toTajtsin Dios, kinyekana tekiuajkej, pero amo kijtoa kinnauatia sejse tekiua (Lucas 4:5, 6). Ik non, amo ma tikijtokan Diablo kinauatijtok se tekiua. Uan noijki amo ma tikinmiluikan tlajtolmej tlen amo kuali (Tito 3:1, 2).

7. ¿Tlen amo moneki ma timokuayejyekokan?

⁷ Noijki tiktlakamatij toTajtsin Dios ijkuak amo tikpaleuiaj ikaj tlen kineki yetos tekiua, nion se partido noso tlen oksekimej kineltokaj, maski kinekij techpaleuiskej noso amo. Ualeua oui techchiuilis ijkon tikchiuaskej. Se neskayotl, ma timokuayejyekokan sekimej kinekij kikixtiskej se tekiua tlen kintlajyouiltia tlaltikpaktlakamej uan noijki itekipanojkauan toTajtsin Dios. Uelis amo tikinpaleuiskej akinmej kinekij kikixtiskej tekiua, pero moneki ma timomaluikan pampa amo ma timokuayejyekokan ken yejuan (Efesios 2:2). Moneki ma tikteititikan amo timokajkalakiaj itech tlen kichiuaj tlaltikpaktlakamej ika tlen tikchiuaj, ika tlen tikijtoaj uan noijki ika tlen timokuayejyekoaj.

8. Ijkuak sekimej kinekiskej ma timokajkalakikan itech tlen kichiuaj tlaltikpaktlakamej, ¿ken uelis ‘tiijsatoskeh’ pero noijki tiyetoskej ‘tiyolyamankeh’?

⁸ Pampa amo timokajkalakiskej itech tlen kichiuaj tlaltikpaktlakamej, noijki moneki ma ‘tiijsatokah kemi koameh’ pero noijki ma ‘tiyetokah tiyolyamankeh kemi palomajtsitsinteh’ (xiktlajtolti Mateo 10:16, 17). ‘Tiijsatoskeh’ ijkuak tikitaskej tlen ouijkayotl uelis panos uan tiyetoskej ‘tiyolyamankeh’ ijkuak amo timokajkalakiskej itech tlamantli tlen uelis kichiuas ma tikpiakan ouijkayotl. Ma tikitakan seki tlamantli tlen techmachtis keman moneki ma timomaluikan uan tlen uelis tikchiuaskej pampa amo timokajkalakiskej itech tlen kichiuaj tlaltikpaktlakamej.

9. ¿Ken uelis timomaluiskej ijkuak timotlapouiaj iuan oksekimej?

⁹ Tlen tikijtoaj. Moneki ma tiijsatokan noso tikmaluiskej tlen tikijtoskej ijkuak ikaj peua tlajtoa itech política. Se neskayotl, ijkuak ikaj tiktlapouijtokej itech Tekiuajkayotl, amo ma tikueyichiuakan noso ma tikteneuakan tlen kijtoa se partido noso se tekiua. Amo ma tikinmiluikan tlen kinekij kichiuaskej tekiuajkej pampa kitlajtlamiskej nochi ouijkayotl, okachi kuali ma tikinmachtikan san iTekiuajkayo toTajtsin Dios uelis kitlajtlamis nochi ouijkayotl. Tla peua tlajtoa itech se tlamantli oui ken ijkuak sekimej kinmayauij konemej uan ijkuak se tlakatl monamiktia iuan okse tlakatl noso se siuatl monamiktia iuan se siuatl, ma tiktlapouikan itech itlanauatiluan toTajtsin Dios uan ma tikinyekiluikan ken timochijchikauaj tikintlakamatiskej itech tonemilis. Tla ikaj kijtoa seki intlanauatiluan tekiuajkej moneki kinpojpoloskej noso kinpatlaskej, tejuan amo tikijtoaj kuali kajki, nion tikchiualtiaj akin ijkon kijtoa okse tlamantli ma mokuayejyeko.

10. ¿Tlen moneki tikchiuaskej pampa amo tikneltokaskej nochi tlen moijtoa noso tiktlajtoltiaj itech noticias?

¹⁰ Tlen moijtoa itech televisión, radio noso oksekan. Seki noticias kipaleuiaj ikaj noso itech tlen kineki kichiuas. Ualeua tekiuajkej kintekitiltiaj nonmej pampa kitematiltiskej tlen mokuayejyekoaj. Itech seki altepemej  kanin tekiuajkej kinyekanaj televisión noso radio uelis kinpaleuiaj san sekimej. Uan tokniuan akinmej chantij itech se altepetl kanin uelis amo onka miak ouijkayotl, noijki moneki momaluiskej pampa amo mokuayejyekoskej tlen kijtoa se periodista. Ik non, moneki ma timotlajtlanikan: “¿Nechpaktia nikkakis tlen kijtoa se periodista pampa noijki nimokuayejyekoa ken ye itech política?”. Pampa amo timokajkalakiskej itech tlen kichiuaj tlaltikpaktlakamej, okachi kuali amo ma tikakikan tlen sekimej kijtoaj itech política. Uelis tikinkakis noticias tlen amo kipaleuia política. Nochipa xikita kox tlen tikkaki mouika ika “kualitlájtoli” tlen kijtoa Biblia (2 Timoteo 1:13).

11. ¿Tlen uelis techpanos tla sapanoa tiktlasojtlaj tomin uan tlen tikpiaj?

¹¹ Tomin uan tlen tikpiaj. Tla sapanoa tiktlasojtlaj tomin uan tlen tikpiaj, ijkuak uits se ouijkayotl uelis timokajkalakiskej itech tlen kichiuaj tlaltikpaktlakamej. Se tokni tlen itoka Rut okitak non itech ueyi altepetl Malaui. Kanaj itech xiuitl 1970 okitak tlen okichijkej sekimej tokniuan ijkuak okintojtokakej. Tokni kijtoa: “Tokniuan amo uelij okikajtejkej tlen okipiayaj. Ocholojkej ijkuak tejuan oticholojkej, pero satepan omonepanojkej iuan se partido político pampa uelis mokuepaskiaj inkalijtik. Amo okixikojkej chantiskej kanin otechtitlankej”. Pero amo nochtin itekipanojkauan toTajtsin Dios ijkon kichiuaj. Sapanoa miakej amo mokajkalakiaj itech tlen kichiuaj tlaltikpaktlakamej maski amo itlaj tomin kipiaskej noso maski kipoloskej nochi tlamantli tlen kipiaj (Hebreos 10:34).

12, 13. (1) ¿Ken kinmita Jehová nochtin tlaltikpaktlakamej? (2) ¿Ken uelis tikmatiskej tla sapanoa timoueyinekij pampa altepetl kanin tiuitsej?

¹² Amo ma timoueyinekikan. Miakej tlaltikpaktlakamej moueyinekij pampa inmialtepe, tlen kichiuaj noso pampa ixchipajkej. Pero Jehová amo kijtoa sekimej tlaltikpaktlakamej okachi inpati uan amo ken oksekimej. Uan maski tinochtin tlatlamantli otechchijchi, uan non hasta tejuan techpaktia, amo ma tikilkauakan ye tinochtin techpatioita. Amo keman ma timokuayejyekokan okachi topati amo ken oksekimej (Romanos 10:12).

¹³ Tla timoueyinekij pampa altepetl kanin tiuitsej, nin uelis kichiuas ma timokuayejyekokan toaltepe okachi ueyititok, uan ik non, satepan uelis timokajkalakiskej itech tlen kichiuaj tlaltikpaktlakamej. Uan maski tikchiuaj ken Cristo, uelis ijkon techpanos. Itech achto siglo sekimej tokniuan hebreos okinchikoitayaj iknosiuamej griegas (Hechos 6:1). ¿Ken uelis tikmatiskej tla tejuan peuaj noijki timoueyinekij? Ma tiktlalikan se neskayotl, se tokni tlen uits itech okse altepetl uelis techiluis ken moneki ma tikchiuakan se tlamantli, ¿tikseliskej tlen techiluis noso timokuayejyekoskej tejuan okachi tikmatij ken moneki tikchiuaskej? Okachi kuali, ma tikchiuakan tlen kijtoa Biblia uan ma ‘tikinmitakah oksikimeh kemi okachi weyijkatitokeh’ (Filipenses 2:3).

14. ¿Ken uelis techpaleuis tlatlaujtilistli, uan tlen neskayotl itech Biblia kiteititia melauak techpaleuia tlatlaujtilistli?

¹⁴ Noijki pampa amo timokajkalakiskej itech tlen kichiuaj tlaltikpaktlakamej, moneki ma tikiluikan  Jehová ma techyolchikaua. Ma tiktlajtlanilikan ma techmaka iespíritu santo pampa ma tikmatikan timochiaskej ika yolseuilistli pampa non techpaleuis tla tekiuajkej techtlajyouiltiskej. Ma tikiluikan Jehová ma techmaka ixtlamatilistli uan ma tikxikokan tlen uelis kichiuas ma timokajkalakikan itech tlen kichiuaj tlaltikpaktlakamej. Ma tiktlajtlanikan Jehová tlen moneki tikchiuaskej (Santiago 1:5). Tla tejuatsin titsaktok itech telpiloyan noso titlajyouijtok pampa tikueyichiua Jehová, xikilui ma mitsyolchikaua pampa uelis tikyekijtos tlen tikneltoka. Kuali xikmato Jehová mitspaleuis xitlaxiko (xiktlajtolti Hechos 4:27-31).

15. ¿Ken uelis techpaleuis Biblia amo ma timokajkalakikan itech tlen kichiuaj tlaltikpaktlakamej? (Xikita recuadro “ ITlajtol toTajtsin Dios okinpaleui amo ma mokajkalakikan itech tlen kichiuaj tlaltikpaktlakamej”).

¹⁵ Jehová uelis kitekitiltis Biblia pampa techyolchikauas. Ma timokuayejyekokan itech tlaxelolmej tlen uelis techpaleuiskej amo ma timokajkalakikan itech tlen kichiuaj tlaltikpaktlakamej. Ma mokauakan itech totsontekon, pampa ninmej uelis techpaleuiskej tla se tonal amo tikpiaskej se Biblia. Tlen kijtoa Biblia techpaleuia ma tikilnamiktokan uan ma tikchiakan tlateochiualismej tlen techmakas iTekiuajkayo toTajtsin Dios; nin techpaleuis ma titlaxikokan (Romanos 8:25). Ma tikinpejpenakan seki tlaxelolmej tlen okachi techpaktiskiaj tikitaskej ken mochiuaskej itech Xochitlali. Ma timokuayejyekokan yiompa tikatej.

16, 17. ¿Tlen techmachtiaj inneskayo tokniuan tlen amo omokajkalakijkej itech tlen kichiuaj tlaltikpaktlakamej? (Xikita tlaixkopinal tlen ika peua tlamachtil).

¹⁶ Pampa amo timokajkalakiskej itech tlen kichiuaj tlaltikpaktlakamej, noijki moneki ma timomachtikan inneskayo akinmej  yolmelajkej iixpan Jehová. Inneskayo techpaleuis ma tiyetokan tiixtlamatkej uan techyolchikauaskej pampa uelis titlaxikoskej. Biblia techtlapouia itech miakej itekipanojkauan Jehová tlen amo omokajkalakijkej itech tlen okichiuayaj tlaltikpaktlakamej. Ma timokuayejyekokan itech Sadrac, Mesac uan Abednego, tlen amo okinekej kiueyichiuaskej ueyi estatua tlen okineskayoti itekiuajkayo Babilonia (xiktlajtolti Daniel 3:18 *). Tlen okichijkej yejuan yokinpaleui miakej tokniuan amo ma kitlajpalokan bandera tlen motekitiltia itech inmialtepe. Jesús noijki amo okinek mokajkalakis itech política nion itech tlen okichiuayaj tlaltikpaktlakamej. Ye okimatiaya uelis kinpaleuiskia imachtijkauan ika ineskayo, ik non, okinmilui: “Amo ximosotlawakah porke Ne yoníktlanki akin kinawatia nin tlaltíkpaktli” (Juan 16:33).

¹⁷ Itech ninmej tonalmej, miakej tokniuan noijki amo mokajkalakiaj itech tlen kichiuaj tlaltikpaktlakamej. Sekimej okinuitekej, okintsakej itech telpiloyan noso okinmiktijkej pampa tlen kineltokaj. Inneskayo uelis techpaleuis miak, ijkon ken okipaleui se tokni tlen itoka Barış, tlen chanti itech ueyi altepetl Turquía, akin okijto: “Franz Reiter okatka se telpochtli tlen okimiktijkej pampa amo okinek pouis iuan isoldados Hitler. Carta tlen okijkuilili inantsin se yoak achto kimiktiskiaj, kiteititia otlaneltokaya itech Jehová ika nochi iyolo. Ne noijki oniknekiaya ijkon nikchiuas tla se tonal noijki ijkon nechpanoskia”. ^[2] (Xikita nota kanin tlami tlamachtil).

18, 19. (1) ¿Ken uelis techpaleuiskej tokniuan itech totlanechikol pampa amo ma timokajkalakikan itech tlen kichiuaj tlaltikpaktlakamej? (2) ¿Tlen tikchiuas tejuatsin?

¹⁸ Tokniuan tlen katej itech totlanechikol noijki uelis techpaleuiskej amo ma timokajkalakikan itech tlen kichiuaj tlaltikpaktlakamej. Ma timotlapouikan iuan tlayekankej tla onka se ouijkayotl. Yejuan techmakaskej tlanojnotsalmej tlen kisaj itech Biblia. Noijki oksekimej tokniuan tla kimatij tlen techpanoa, uelis techyolchikauaskej. Ma tikinmiluikan ma motlatlaujtikan topampa. Pero noijki moneki ma tikinyolchikauakan uan ma timotlatlaujtikan inpampa (Mateo 7:12). Ijkuak timotlatlaujtia, xikijto intoka sekimej tokniuan tlen tikinmixmati noso tlen otikmatki tsaktokej pampa amo mokajkalakiaj itech tlen kichiuaj tlaltikpaktlakamej (Efesios 6:19, 20).

¹⁹ Yiuits tonal ijkuak Jehová kintlajtlamis tekiuajkayomej itech nin Tlaltikpak, ik non, amo ma techtlajtlachialti tla tekiuajkej amo kajsikamatij tejuan san tikpaleuiaj Jehová uan iTekiuajkayo. Ik non, axkan ma timoyejyektlalikan pampa amo timokajkalakiskej itech tlen kichiuaj tlaltikpaktlakamej.