1, 2. (1) ¿Tlen amo kuali okichiuilijkej Nabot uan ikoneuan? (2) ¿Tlen ome tlamantli timomachtiskej?

OME tlakamej amo yolkualmej kiteluiaj se tlakatl uan ikoneuan okitenejkej toTajtsin Dios uan tekiua, nin se ueyi tlajtlakoli. Maski amo melauak ijkon okichijkej, okintlajtlakoltijkej uan okijtojkej kinmiktiskej. Akinmej okipatioitayaj melajkayotl melauak omoyolkokojkej ijkuak okinmitakej akinmej amo itlaj intlajtlakol okinmojmotlakej ika tetl. Nin melauak opanok. Ijkon okipanok itekipanojka Jehová tlen omotokayotiaya Nabot uan okatka ijkuak Acab otlanauatiaya itech Israel (1 Reyes 21:11-13; 2 Reyes 9:26).

² Itech nin tlamachtil tikitaskej tlen okipanok Nabot. Uan noijki tikitaskej tlen amo kuali okichi se tlayekanki tlen okatka yolmelajki itech se tlanechikol. Ika ninmej  ome neskayomej tikitaskej moneki tiyetoskej tiyolyamankej uan titetlapojpoluiskej tla tiknekij tikitaskej melajkayotl ken Jehová kita.

3, 4. ¿Ken okatka iyelis Nabot uan tleka amo okinemakak itlal?

³ Nabot okatka yolmelajki ixpan Jehová ijkuak israelitas okichiuayaj tlen amo kuali, ijkon ken Acab uan isiua tlen omotokayotiaya Jezabel. Yejuan okiueyichiuayaj se teotsin itoka Baal uan amo okitlakaitayaj Jehová nion itlanauatiluan. Pero Nabot okachi okipatioitaya mouikas iuan Jehová maski uelis mikiskia.

⁴ (Xiktlajtolti 1 Reyes 21:2, 3). * Acab okinekiaya itlal Nabot. Ik non, Acab okilui okinekiaya kikouilis noso kimakaskia se tlali okachi kuali. Pero Nabot okilui amo kinemakiltis. Nabot okilui: “Amo uelis ijkon nikchiuas, ijkon ken kijtoa Jehová, amo uelis nimitsmakas tlen onechkajteuilijkej nokojkoluan”. ¿Tleka Nabot amo okinemakak itlal? Porque tlanauatil tlen okitemakak Jehová okijtoaya israelitas amo uelis kinnemakaskej tlalmej tlen okintliokoliayaj inkojkoluan (Levítico 25:23; Números 36:7). Ken tikitaj Nabot okitlakamatiaya Jehová.

5. ¿Tlen okichi Jezabel para kimoaxkatiskia itlal Nabot?

⁵ Ijkuak Nabot amo okinek kinemakas itlal, Acab uan isiua okichijkej miak tlamantli amo kuali para kimoaxkatiskiaj non tlali. Jezabel akin okatka siuatl ueyi tekiua okinmilui ome tlakamej ma kitlajtlakoltikan Nabot uan ikoneuan itech itlaj tlen amo okichijkej. Ik non, okinmiktijkej. ¿Tlen okichi Jehová ijkuak okitak okichijkej nin tlamantli amo kuali?

6, 7. (1) ¿Ken okiteititi Jehová kipatioita melajkayotl? (2) ¿Tleka omoyolchikajkej ikalchanejkauan Nabot uan iyolikniuan?

⁶ San niman, Jehová okititlanki teotlajtojki Elías ma motlapouiti iuan Acab. Elías okilui Acab okatka temikti uan ichteki uan okilui tlen Jehová okijto kichiuaskia. ¿Tlen kichiuaskia? Okilui ijkon ken omikik Acab uan ikoneuan, ijkon mikiskia ye, isiua uan ikoneuan (1 Reyes 21:17-25).

⁷ Ikalchanejkauan Nabot uan iyolikniuan otlajyouijkej ika tlen okichi Acab. Pero omoyolchikajkej ijkuak okimatkej Jehová okitak tlen amo kuali okichijkej uan san niman okijto tlen kichiuaskia. Pero tlen satepan opanok kiteititiskia kox okatkaj  yolyamankej uan kox otlaneltokayaj itech Jehová.

8. ¿Tlen okichi Acab ijkuak okimatki tlen okijto Jehová?

⁸ Ijkuak Acab okimatki tlen kichiuiliskia Jehová “okitsayanki itlaken uan okimotlalili itlaken tlen tetsopitia; uan ayakmo otlakuaya, okimotlalili itlaken tlen tetsopitia ijkuak okochiaya uan omoyolkokoaya”. Acab omochi yolyamanki uan okiseli itlajtlakol. Sapanoa okiyolkoko tlen okichi. ¿Uan tlen opanok? Jehová okilui teotlajtojki Elías oksepa iuan ma motlapouiti. Elías omotlapouito iuan Acab porque omochi yolyamanki, ik non, Jehová amo kitlajyouiltiskia ye nion ikalchanejkauan ijkuak ok yoltoskia (1 Reyes 21:27-29; 2 Reyes 10:10, 11, 17). Pero Jehová ye “akin kiyekita toyolo” uan kita ken toyelis, ik non, okiknomatki Acab (Proverbios 17:3).

9. ¿Tleka yolyamanilistli uelis okinpaleui ikalchanejkauan Nabot uan iyolikniuan?

⁹ ¿Ken omomachilijkej iyolikniuan uan ikalchanejkauan Nabot ijkuak okimatkej ikalchanejkauan Acab amo  tlajyouiskiaj ijkuak ok yoltoskia? Nin uelis okiyejyeko intlaneltokilis. Pero tla okatkaj yolyamankej, okinpaleui itech intlaneltokilis. ¿Tleka? Porque uelis okinpaleui ma kitekichiuilijtokan Jehová uan itech ma tlaneltokakan ye kichiua nochi ika melajkayotl (xiktlajtolti Deuteronomio 32:3, 4). * Satepan ikalchanejkauan Nabot uelis oksepa kinmitaskej inkalchanejkauan ijkuak kinyolitiskej (Job 14:14, 15; Juan 5:28, 29). Akin yolyamanki kimati “toTajtsin Dios techixkomakas nochi tlen otikchijkej, noijki tlen ichtaka otikchijkej kox kuali noso amo kuali” (Eclesiastés 12:14). Jehová kuali kimati tlen tejuan amo tikmatij. Tiyetoskej tiyolyamankej techpaleuis uan okachi titlaneltokaskej itech Jehová.

10. ¿Tlen tlamantli uelis kiyejyekos ken tikitaj melajkayotl?

¹⁰ ¿Tlen tikchiuaskej ijkuak tlayekankej kipejpenaskej itlaj tlen amo tikajsikamatij noso amo techpaktia? Ma timotlajtlanikan, ¿tlen tikchiuaskiaj tla ayakmo tikpiaskiaj se tekitl itech tlanechikol noso ikaj akin tiktlasojtlaj kiluiaj ayakmo kipias tekitl itech tlanechikol? ¿Tlen tikchiuaskiaj tla tonamik, se tokone noso se toyolikni kikixtiaj itech tlanechikol uan amo techpaktia tlen okichijkej tlayekankej? ¿Tlen tikchiuaskiaj tla tlayekankej okiknomatkej akin otlajtlakolchi? Nin uelis kiyejyekos totlaneltokilis itech Jehová uan ken kiyekana ialtepe. Tla ijkon techpanotok, ¿ken techpaleuis yolyamanilistli? Ma tikitakan ome tlamantli.

11. ¿Ken techpaleuis yolyamanilistli?

¹¹ Achto, tla tiyolyamankej tikajsikamatiskej amo nochi tikmatij tlen opanok. Noijki maski tla tikmatij nochi tlen opanok, ma tikilnamiktokan san Jehová kimati tlen onka itech toyolo (1 Samuel 16:7). Tla tikilnamiktoskej nin, ika yolyamanilistli tikseliskej amo nochi tikmatij uan moneki tikpatlaskej ken timokuayejyekoaj. Ome, tla yotikitakej ikaj yokichiuilijkej itlaj amo kuali, yolyamanilistli techpaleuis ma titetlakamatikan uan ma timochiakan ye Jehová ma kiyektlali ouijkayotl. Porque Biblia kijtoa akin amo yolkuali amo uejkika yoltos (Eclesiastés 8:12, 13). Uan noijki okachi kuali ma yetokan yolyamankej akinmej okinchiuilijkej tlen amo kuali (xiktlajtolti 1 Pedro 5:5).

12. ¿Tlen timomachtiskej uan tleka?

¹² Itech achto siglo, akinmej okichiuayaj ken Cristo tlen ochantiayaj itech Antioquía de Siria omotak kox okatkaj yolyamankej uan kox otetlapojpoluiayaj.  Timomachtiskej itech nin neskayotl techpaleuis ma tikitakan kox titetlapojpoluiaj. Noijki tikajsikamatiskej tleka Jehová kintekitiltia tlaltikpaktlakamej maski tlajtlakolejkej uan amo kinpatla itlanauatiluan.

13, 14. (1) ¿Tlen tekitl okiseli Pedro? (2) ¿Ken okiteititi Pedro okatka yolchikauak?

¹³ Tlatitlanil Pedro okatka tlayekanki uan sapanoa miakej okixmatiayaj. Okatka iyolikni Jesús uan okimakak miak tekitl (Mateo 16:19). Se neskayotl, itech xiuitl 36 okiluijkej ma kimachtiti Cornelio uan nochtin ikalchanejkauan. ¿Tleka miak ipati? Porque Cornelio amo okatka judío uan amo okichiuilijkej circuncisión. Ijkuak Cornelio uan ikalchanejkauan okiselijkej espíritu santo, Pedro okijto ma moapolaktikan uan uelis kichiuaskiaj ken Cristo. Ye okijto: “¿Kox onka se akin amo kitekawilis [ma moapolaktikan, TNM] ninteh tlakah?” (Hechos 10:47).

¹⁴ Itech xiuitl 49, tlatitlanilmej uan tlayekankej tlen okatkaj Jerusalén omonechikojkej para kitaskiaj kox kinchiuiliskiaj circuncisión tokniuan tlen amo judíos. Pedro ompa okatka uan ika yolchikaualistli okinmilui tokniuan okitak ken okiselijkej espíritu santo akinmej amo judíos uan tlen amo okinchiuilijkej circuncisión. Tlen okimatiaya Pedro okinpaleui akinmej opouiyaj itech cuerpo gobernante kuali ma kipejpenakan tlen kichiuaskiaj (Hechos 15:6-11, 13, 14, 28, 29). Tokniuan tlen amo okatkaj judíos okitlasojkamatilijkej Pedro porque okatka yolchikauak ijkuak okijto tlen okitak. Pedro okatka yolmelajki uan okipiaya chikauak itlaneltokilis, ik non, akinmej okichiuayaj ken Cristo amo oui itech otlaneltokakej (Hebreos 13:7).

15. ¿Tlen okichi Pedro ijkuak okatka Antioquía de Siria? (Xikita tlaixkopinal tlen ika peua tlamachtil).

¹⁵ Satepan ijkuak omotlapouijkej itech Jerusalén, Pedro okintlajpaloto tokniuan tlen ochantiayaj Antioquía de Siria. Ompa okatka iuan tokniuan tlen amo judíos. Uelis timokuayejyekoskej ken okinpaleui nochi tlen okimatiaya Pedro uan tlen okipanok. Pero Pedro ayakmo otlakuaya iuan tokniuan. Uelis nin sapanoa okintlajtlachialti uan okinyolkoko tokniuan. Ik non, sekimej tokniuan tlen okatkaj judíos opejki ijkon kichiuaj, hasta Bernabé ijkon okichi. ¿Tleka ijkon okichi nin tlayekanki akin uelis kinxeloskia tokniuan? ¿Ken techpaleuis nin neskayotl tla se tlayekanki itlaj kichiua noso kijtoa tlen techyolkokoa?

16. (1) ¿Ken okipaleuijkej Pedro ma kita tlen amo kuali okichijtoka? (2) ¿Tlen tlajtlanilmej monankiliskej?

¹⁶ (Xiktlajtolti Gálatas 2:11-14). Pedro okinmauili tlen kijtoskiaj judíos (Proverbios 29:25). Pedro kuali okimatiaya tlen omokuayejyekoaya  Jehová itech akinmej amo okatkaj judíos. Maski okimatiaya non, omomojtiaya tlen kijtoskej tokniuan judíos tlen okinchiuilijkej circuncisión tlen oualayaj Jerusalén. Tlatitlanil Pablo okilui Pedro okipiaya ome ixko. ¿Tleka ijkon okilui? Porque Pablo okikak ken okinpaleui itech nechikol tlen omochi itech Jerusalén itech xiuitl 49 (Hechos 15:12; Gálatas 2:13). ¿Ken momachiliskiaj tokniuan tlen Pedro okinyolkoko? ¿Kintsakuiliskia tlen okichi Pedro? ¿Ayakmo kipiaskia Pedro tekitl itech tlanechikol?

17. ¿Ken okipaleui Pedro porque Jehová tetlapojpoluia?

¹⁷ Pedro okatka yolyamanki uan okiseli ijkuak Pablo okinojnotski. Itech Biblia amo kanaj kijtoa kox Pedro ayakmo okipiaya tekitl itech tlanechikol. Jehová okichi ma kinmijkuilo ome cartas tlen katej itech Biblia. Itech carta ome Pedro okijkuilo “totlasojikni Pablo” (2 Pedro 3:15). Tlen okichi Pedro uelis sapanoa okinyolkoko tokniuan tlen amo okatkaj judíos. Pero Jesús akin kiyekana tlanechikol ok okitekitilti Pedro (Efesios 1:22). Ijkuak tokniuan okitlapojpoluijkej Pedro, okichijkej ken Jesús uan Jehová. Tokniuan amo okintsakuili tlen okichi Pedro.

18. ¿Ken uelis tikteititiskej tikitaj melajkayotl ken Jehová kita?

¹⁸ Itech achto siglo itech tlanechikolmej okatkaj tlayekankej tlajtlakolejkej. Axkan noijki tlayekankej tlajtlakolejkej. Biblia kijtoa tinochtin tikchiuaj itlaj amo kuali (Santiago 3:2). Uan tinochtin ijkon tikchiuaj. Pero ¿tlen tikchiuaskej tla se tokni techchiuilia itlaj amo kuali uan techyolkokoa? ¿Tikitaskej melajkayotl ken Jehová kita? Se neskayotl, ¿tlen tikchiuaskej tla se tlayekanki itlaj kijtoa tlen kiteititia techchikoita? ¿Tikkauaskej ma techtsakuili tlen amo kuali okijto se tlayekanki maski amo okinekiaya ijkon kijtos? ¿San niman timokuayejyekoskej tokni amo moneki yetos tlayekanki? ¿Noso tikneltokaskej Jesús kiyekana tlanechikol uan amo timosotlauaskej? ¿San tikilnamiktoskej tlen amo kuali okichi tokni noso tikilnamiktoskej yimiak xiuitl kitekichiuilia Jehová ika yolmelajkayotl? Tla se tokni otechchiuili tlen amo kuali, ¿tiyolpakiskej tla ok kajki tlayekanki noso kipia tekitl itech tlanechikol? Tla titetlapojpoluiaj, tikteititiskej tikitaj melajkayotl ken Jehová kita (xiktlajtolti Mateo 6:14, 15).

19. ¿Tlen moneki tikchiuaskej tla tiknekij tikitaskej melajkayotl ken Jehová kita?

¹⁹ Ken tikpatioitaj melajkayotl, tikchiaj ma ajsi non tonal ijkuak Jehová kitlajtlamis nochi tlen amo kuali tlen ika techtlajyouiltia Satanás uan nochi tlen kiyekana (Isaías 65:17). Ik non, ijkuak techchiuiliskej itlaj amo kuali, ma tiyetokan tiyolyamankej uelis amo tikmatij nochi tlen opanok uan ma tikintlapojpoluikan akinmej techyolkokoaj. Tla ijkon tikchiuaskej, tikteititiskej tikitaj melajkayotl ken Jehová kita.