1, 2. ¿Tleka Jesús okijto tlen ijkuilitok itech Juan 4:35, 36?

IJKUAK Jesús oyajki Galilea, opanok ik kanin okitokayaj cebada uan ijkuak omoskaltiaya kualtsin omotaya (Juan 4:3-6). Opoliuiaya kanaj naui metstli pixkaskiaj. Ik non, xamo imachtijkauan amo okajsikamatiayaj ijkuak okinmilui: “Xiyektlachiakah iwa xikimitakah n tlátookteh, yotlachikawak iwa ya kuali se pixkas” (xiktlajtolti Juan 4:35, 36). ¿Tleka ijkon okijto?

² Jesús okinmiluijtoka miakej momachtiskiaj iTlajtol toTajtsin Dios. Ma tikitakan tlen opanok. Judíos okintlauelitayaj samaritanos pero Jesús okitlapoui se siuatl tlen okatka samaritana uan ye kuali okikak. Ijkuak Jesús okijtojtoka “yotlachikawak iwa ya kuali se pixkas”, miakej samaritanos oualajkej porque okinekiayaj kimatiskej akin okatka Jesús. Ijkon okichijkej porque okintlapoui siuatl samaritana (Juan 4:9, 39-42). Se amatlajkuilol kijtoua: “Akinmej okinekiayaj kimatiskej akin Jesús [...] okiteititijkej okatkaj ken tlatoktli tlen yochikauak uan omonekiaya kipixkaskej”.

3. ¿Ken techpaleuis tla tikinmitaj oksekimej ken Jesús okinmitaya?

³ ¿Ken tikinmitaj akinmej tikintlapouiaj iTlajtol toTajtsin Dios? ¿Tikinmitaj ken tlatoktli tlen yochikauak uan moneki tipixkaskej? Ma tikitakan eyi tlamantli tlen moneki tikchiuaskej. Moneki totoka ma titetlapouikan. Ijkon ken ijkuak tipixkaj totoka tikololouaj tlen otiktokakej uan amo tikkauaj ompa ma palani. Ma tiyolpakikan porque timochijchikauaj titetlapouiaj. Biblia kijtoua: “Yolpakij [...] ijkuak pixkaj” (Is. 9:3). Ma tikinmitakan oksekimej se tonal  mochiuaskej imachtijkauan Jesús uan ma tikintlapouikan tlen yejuan kinekij kimatiskej.

4. ¿Tlen techmachtis tlen okichi Pablo?

⁴ Imachtijkauan Jesús xamo omokuayejyekojkej samaritanos amo keman mochiuaskiaj imachtijkauan pero ye amo ijkon omokuayejyeko. Ye omokuayejyeko se tonal kichiuaskiaj tlen kineki toTajtsin Dios. Tejuan noijki ijkon ma tikinmitakan akinmej tikintlapouiaj. Pablo ijkon okichi uan tejuan noijki ijkon ma tikchiuakan. Axkan tikitaskej eyi tlamantli tlen okichi Pablo. Ye okimatiaya tlen okineltokayaj akinmej okintlapouiaya. Okajsikamatiaya tlen okintekipachouaya. Okinmitaya se tonal mochiuaskiaj imachtijkauan Jesús.

5. ¿Tleka Pablo okinmajsikamatiaya akinmej okintlapouiaya itech sinagoga?

⁵ Pablo otetlapouiaya itech sinagogas kanin omonechikouayaj judíos. Ompa Tesalónica “oyá kan sinagoga iwa okintlalnamiktiaya itech nonteh eyi sábado” (Hech. 17:1, 2). Xamo kuali omomachiliaya tetlapouis ompa kanin okatka sinagoga porque ompa omoskalti ken judío (Hech. 26:4, 5). Pablo okinmajsikamatiaya judíos, ik non, amo oui okintlapoui (Filip. 3:4, 5).

6. ¿Tleka amo san se tlamantli okintlapoui Pablo tlen okatkaj sinagoga uan tlen okatkaj tiankisko?

⁶ Akinmej okikokoliayaj Pablo okikixtijkej Tesalónica, ik non, oyajki Berea uan satepan Atenas. Ijkuak yompa okatka, “itech n sinagoga omotlapowiaya iwan judíojteh iwan griegos non okiweyijkachiwayah Dios” (Hech. 17:17). Pero tiankisko okintlapoui akinmej okse tlamantli otlaneltokayaj. Ompa okatkaj ixtlamatkej uan akinmej amo okatkaj judíos. Yejuan amo keman okikakiayaj tlen okintlapoui. Okiluijkej: “Tiktematiltia tlan ayik tikkaktikateh” (Hech. 17:18-20).

7. Ijkon ken kijtoua Hechos 17:22, 23, ¿ken otetlapoui Pablo?

⁷ (Xiktlajtolti Hechos 17:22, 23). Pablo amo okintlapoui ken judíos akinmej ochantiayaj Atenas. Ye achto omotlajtlani tlen okineltokayaj. Okitak tlen okinyaualouaya uan tlen costumbres okipiayaj. Satepan okintlapoui tlen yejuan okimatiayaj uan ijkon kikakiskiaj tlen kijtoua iTlajtol toTajtsin Dios. Se ixtlamatki okijto Pablo “okatka judío uan okichiuaya ken Cristo. Ik non, san niman okitak griegos  amo okiueyichiuayaj toTajtsin Dios ken okichiuayaj judíos uan akinmej okichiuayaj ken Cristo. Okiteititi [...] akinmej ochantiayaj Atenas yokixmatiayaj tepitsin toTajtsin Dios”. Ik non, Pablo okse tlamantli okintlapoui. Okinmilui yejuan okiueyichiuayaj se Dios tlen amo okixmatiayaj pero ye kinpaleuiskia ma kixmatikan. Yejuan amo okixmatiayaj iTlajtol toTajtsin Dios pero Pablo amo keman okijto amo uelis mochiuaskiaj imachtijkauan Cristo. Ye okinmitak ken tlatoktli tlen yochikauak uan omonekiaya kipixkas. Okintlapoui tlen yejuan yokimatiayaj.

8. (1) ¿Tlen techpaleuis ma tikmatikan tlen kineltokaj akinmej tikintlapouiaj? (2) ¿Tlen uelis tikinmiluiskej akinmej techiluiaj yikipiaj inreligión?

⁸ Ma tikitakan tlen kipiaj akinmej tikintlapouiaj ijkon ken okichi Pablo. Ma tikitakan tlen kipiaj inkalijtik noso tlen kipia incarro. Tlen intoka, ken motlakentiaj noso ken tlajtouaj uan ijkon tikmatiskej tlen religión kipiaj. Ualeua techiluiaj yikipiaj inreligión. Se precursora especial ijkuak ijkon kiluiaj, ye kinmiluia: “Amo onimitspatiliko moreligión. San nikneki mouan nimotlapouis se tlamantli...”.

9. Ualeua, ¿tlen noijki kineltokaj akinmej tikintlapouiaj?

⁹ ¿Ken uelis tikintlapouiskej akinmej yikipiaj inreligión? Ma timokuayejyekokan tlen yejuan yikimatij. Xamo kiueyichiuaj san toTajtsin Dios, kineltokaj Jesús topatka omotemakak noso kimatij se tonal tlamis nochi tlen techtlajyouiltia. Akinmej tikintlapouiaj ualeua kineltokaj seki tlamantli tlen tejuan tikneltokaj, ik non, ika ma timopaleuikan uan ijkon okachi techkakiskej.

10. ¿Tlen moneki ma tikchiuakan uan tleka?

¹⁰ Noijki ma tikilnamiktokan xamo amo nochi kineltokaj tlen kinmachtiaj kanin monechikouaj. Ma tikintlajtlanikan tlen religión kipiaj uan ma tikitakan tlen kineltokaj. Se precursor especial itoka David uan kajki Australia, okijto: “Axkan miakej kinelouaj religión iuan tlen kineltokaj ixtlamatkej”. Se tokni tlen chanti Albania uan itoka Donalta, okijto: “Sekimej kijtouaj yikipiaj inreligión pero amo kineltokaj toTajtsin Dios”. Se misionero tlen kajki Argentina okijto sekimej kijtouaj kineltokaj toTajtsin Dios ye se trinidad pero amo kineltokaj san se tlamantli kijtosneki toTajtsin Dios, iKone uan espíritu santo. Noijki okijto: “Nikmati ken nikintlapouis ijkuak nechiluiaj tlen kineltokaj”. Ma tikmatikan  tlen kineltokaj akinmej tikintlapouiaj. Non techpaleuis ma tikchiuakan ken Pablo uan ijkon miakej tikinpaleuiskej ma momakixtikan (1 Cor. 9:19-23).

11. Ijkon ken kijtoua Hechos 14:14-17, ¿ken okintlapoui Pablo akinmej ochantiayaj Listra?

¹¹ (Xiktlajtolti Hechos 14:14-17). Pablo okitaya tlen okintekipachouaya akinmej okikakiayaj uan ijkon okimatiaya ken kintlapouis. Sekimej tlen okintlapoui Listra amo okachi okimatiayaj tlen kijtoua iTlajtol toTajtsin Dios. Ik non, okintlapoui tlen okichiuayaj ijkuak opixkayaj uan ken oyolpakiayaj. Amo oui okinmachti porque okintlapouiaya tlen yejuan okixmatiayaj.

12. ¿Tlen moneki tikchiuaskej tla tiknekij tikmatiskej tlen kintekipachoua akinmej tikintlapouiaj?

¹² Ma tikmatikan tlen kintekipachoua akinmej tikintlapouiaj uan ijkon tikmatiskej ken tikintlapouiskej. ¿Ken tikmatiskej tlen kintekipachoua akinmej tikintlapouiaj ijkuak tikinmitaj noso ijkuak tiajsitiuij inkalijtik? Kuali ma tikinmitakan. Xamo tlatokaj, kikaktokej radio, kiyektlalijtokej se carro noso kichijtokej okseki tlamantli. Tla amo kualanij, ma tikintlajtlanikan tlen kichijtokej (Juan 4:7). Noijki ma tikitakan ken motlakentiaj porque non techpaleuis ma tikmatikan kanin uitsej, kanin tekipanouaj noso kox kinpaktia mauiltiskej. Se tokni itoka Gustavo, okijto: “Onimotlapoui iuan se telpochtli tlen okipiaya 19 xiuitl uan iplayera okipiaya se foto kanin mota ikaj tlen tlakuika uan miakej kixmatij. Opejki timotlapouiaj itech non foto uan onechilui tleka okipaktiaya akin tlakuika. Satepan opejki momachtia uan axkan ye tokni”.

13. ¿Ken uelis kualtsin tikintlapouiskej akinmej tiknekij tikinmachtiskej?

¹³ Kualtsin ma tikintlapouikan akinmej tiknekij tikinmachtiskej. Ma tikinmiluikan ken kinpaleuis tla momachtiskej (Juan 4: 13-15). Ma tikitakan tlen okipanok se siuatl. Ijkuak se tokni tlen itoka Hester okitlapoui nin siuatl, ye okipakti uan okipanolti ikalijtik. Tokni okitak non siuatl okipiaya se diploma tlen okiteititiaya otlamachtiaya Pedagogía. Ijkon tokni okilui tejuan noijki titlamachtiaj uan timonechikouaj. Tokni opejki kimachtia, mostlatika omonechikoto uan satepan oyajki se ueyi nechikol itech circuito. Ipan se xiuitl omoapolakti. Ma timotlajtlanikan: “¿Tlen kintekipachoua akinmej nikintlajpaloua? ¿Uelis kualtsin nikinmiluis ken titlamachtiaj?”.

14. ¿Tlen techpaleuis ma tikmatikan ken titlamachtiskej?

¹⁴ Kuali ma timomachtikan ijkuak titlamachtitiuij, ma tikitakan tlen kinpanoua akinmej tikinmachtiaj uan tlen kintekipachoua. Ma timokuayejyekokan tlen textos tikintlajtoltiskej, tlen videos tikinmititiskej uan tlen neskayotl tiktekitiltiskej ijkuak tikinyekinmiluiskej tlen tlamachtia Biblia. Ma timotlajtlanikan tlen okachi kinekij kimatiskej uan ijkon ajsis itech inyolo tlen tikinmiluiskej (Prov. 16:23). Ma tikitakan tlen opanok Albania, se precursora itoka Flora okimachtiaya se siuatl. Siuatl okijto: “Amo nikneltoka kinyolitiskej akinmej yoixpolikej”. Flora amo okilui tleka amo okineltokaya. Ye okijto: “Onikitak omonekiaya achto kixmatis toTajtsin Dios uan ijkon kineltokaskia tleka kinyolitis akinmej yoixpolikej”. Ik non, satepan ijkuak Flora oyaya kimachtiti siuatl okiluiaya Jehová tetlasojtla, ixtlamatki uan kipia chikaualistli. Satepan siuatl opejki kineltoka toTajtsin Dios kinyolitis akinmej yoixpolikej. Axkan kitekichiuilia Jehová ika nochi iyolo.

15. Ijkon ken kijtoua Hechos 17:16-18, ¿tlen costumbres okipiayaj akinmej ochantiayaj Atenas uan ken okinmitaya Pablo?

¹⁵ (Xiktlajtolti Hechos 17:16-18). Akinmej ochantiayaj Atenas okinueyichiuayaj teotsitsintin, oauilnemiayaj uan okineltokayaj tlen ixtlamatkej otlamachtiayaj. Pero Pablo amo okijto amo keman mochiuaskiaj imachtijkauan Jesús uan amo omosotla maski okiuijuikaltijkej. Ye omochi imachtijka Cristo maski achto ‘fiero otlajtoaya de Cristo iwa [okintlajyouiltiaya] iwa okinwijwikaltiaya akimeh okineltokayah’ (1 Tim. 1:13). Jesús okitak Pablo mochiuaskia imachtijka. Pablo noijki ijkon okinmitak akinmej ochantiayaj Atenas uan melauak omochijkej imachtijkauan Jesús (Hech. 9:13-15; 17:34).

16, 17. Xikijto ken tikmatij nochtin uelis mochiuaskej imachtijkauan Jesús.

¹⁶ Itech achto siglo miakej omochijkej imachtijkauan Jesús maski okatka tlatlamantli inmialtepe. Pablo okintlajkuilili tokniuan tlen ochantiayaj Corinto uan nin altepetl poui ompa griego. Ye okijto sekimej tlen omochijkej imachtijkauan Jesús otetlajyouiltiayaj uan oauilnemiayaj. Pero noijki okinmilui: “Axa ya nonyolchipawakeh” (1 Cor. 6:9-11). ¿Timokuayejyekoskiaj uelis kipatlaskiaj inyelis uan mochiuaskiaj imachtijkauan Jesús?

¹⁷ Axkan miakej kinekij kipatlaskej innemilis uan mochiuaskej imachtijkauan Jesús. Ma tikitakan tleka ijkon tikijtouaj. Se precursora especial itoka Yukina uan chanti Australia, okitak nochtin uelis momachtiskej Biblia. Se tonal okatka kanin kinemakaj  tlen ika kalchiuaj uan okitak se ichpochtli okinpiaya miakej tatuajes uan itlaken amo kualtsin omotaya. Yukina okijto: “Amo onimixeuiaya niktlapouis. Pero oniktlapoui uan onikitak okinekiaya kimatis tlen tlamachtia Biblia. Onikitak seki tatuajes tlen okinpiaya ompa oijkuilitoka seki textos tlen katej itech Salmos”. Non ichpochtli opejki momachtia Biblia uan opejki monechikoua. *

18. ¿Tleka amo ma tikinteneuakan akinmej tikintlapouiaj?

¹⁸ ¿Okinekiaya kijtos Jesús nochtin mochiuaskiaj imachtijkauan ijkuak okijto tlatoktli yochikauak uan omonekiaya pixkaskej? Amo. ITlajtol toTajtsin Dios kijtoua amo miakej kineltokaskiaj Jesús (Juan 12:37, 38). Jesús okimatiaya tlen okipiayaj itech inyolo (Mat. 9:4). Pero nochtin okintlapoui uan okinpaleui akinmej okineltokayaj. Tejuan amo tikmatij tlen kipiaj itech inyolo akinmej tikintlapouiaj, ik non, amo ma tikinteneuakan. Ma tikinmitakan se tonal mochiuaskej imachtijkauan Jesús. Se misionero itoka Marc tlen kajki Burkina Faso, okijto: “Akinmej nikijtoua mochiuaskej imachtijkauan Jesús, ualeua ayakmo momachtiaj. Pero akinmej nikinmita amo okachi momachtiaj, yejuan mochiuaj imachtijkauan Jesús. Ik non, ayakmo ijkon nimokuayejyekoua uan nikkaua iespíritu toTajtsin Dios ma nechyekana”.

19. ¿Ken moneki tikinmitaskej akinmej tikintlapouiaj?

¹⁹ Xamo timokuayejyekouaj amo miakej mochiuaskej imachtijkauan Jesús maski katej ken tlatoktli yochikauak uan moneki yikipixkaskej. Pero ma tikilnamiktokan tlen Jesús okinmilui imachtijkauan. Tlatoktli yochikauak uan moneki kipixkaskej. Ma tikilnamiktokan akinmej tikintlapouiaj uelis kipatlaskej innemilis uan mochiuaskej imachtijkauan Jesús. Noijki Jehová kinpatioita (Ageo 2:7). Tla tikinmitaj ken Jehová uan Jesús kinmitaj, tikinmajsikamatiskej uan tikitaskej tlen kintekipachoua. Noijki ma tikinmitakan satepan yetoskej tokniuan.