TELPOKAMEJ tlen katej Betel nechiluiaj “niintajtsin” uan “niintio”. Uan nechpaktia ijkon ma nechnotsakan maski yinikpia 89 xiuitl. Ijkuak ijkon nechiluiaj, nikmachilia nechtlasojtlaj uan nikita Jehová onechteochi porque yoniktekichiuili 72 xiuitl. Uan yonimomachti miak tlamantli porque niktekichiuilia Jehová, ik non, uelis nikinmiluis telpokamej uan ichpokamej ‘nochi tlen kichiuaj kintlaxtlauiskej’ tla amo mosotlauaskej (2 Crón. 15:7).

Notatajuan ochantiayaj Ucrania uan satepan ochantitoj Canadá. Ochantitoj itech se altepetsintli tlen itoka Rossburn ompa itech altepetl Manitoba. Nonantsin okinpixki chikueyi chokotsitsintin uan chikueyi takotsitsintin. Ne onineski ijkuak nonantsin yokipiaya 13 ikoneuan. Notajtsin okipatioitaya Biblia uan nochi domingos kualkan otechtlajtoltiliaya pero okijtoaya akinmej tlayekanaj itech tlaneltokalismej san kinekij tomin uan amo tlapaleuiaj. Ik non, ualeua san onechauiltiaya uan onechtlajtlaniaya: “¿Akin okitlaxtlauiaya Jesús ijkuak otetlapoui uan ijkuak otlamachti?”.

Naui nokniuan tlakamej uan naui nokniuan siuamej opejkej kichiuaj tlen kijtoa Biblia. Nokni Rose nochipa otekitik ken precursora. Uan ijkuak yimikiskia okinmiluiaya oksekimej ma kichiuakan tlen kijtoa iTlajtol toTajtsin Dios. Okijtoaya: “Nikneki nimitsitas itech xochitlali”. Nokni tlen itoka Ted okinmiluiaya oksekimej tlajyouiskiaj ijtik tlitl. Nochi domingos kualkan otetlapouiaya itech radio uan akinmej okikakiayaj okinmiluiaya tla tlajtlakolchiuaskiaj nochipa tlajyouiskia ijtik tlitl. Pero satepan okipatlak iyelis uan oyolpakiaya ijkuak okitekichiuiliaya Jehová.

Junio 1944 ijkuak onimokuepato escuela onikajsik se amatlajkuilol ipan mesa tlen omotokayotiaya La regeneración venidera del mundo. * Oniktlajtolti achto página uan satepan nochi oniktlajtolti uan sapanoa onechpakti. Ik non, onikijto niktekichiuiliskia Jehová ijkon ken Jesús okitekichiuili.

 ¿Pero tleka non amatlajkuilol okatka ipan mesa? Nokni tlen itoka Steve onechilui opanokej ome tlakamej tlen okinnemakayaj amochmej uan amatlajkuilolmej. Uan onechilui: “Onikmokoui porque amo patio”. Chikometika oksepa otechtlajpalotoj nonmej tlakamej. Otechiluijkej yejuan okatkaj iTlaixpantijkauan Jehová uan otlamachtiaya ika Biblia. Sapanoa otechpakti porque totatajuan otechiluiayaj ma tiktlakaitakan iTlajtol toTajtsin Dios. Noijki otechiluijkej kipiaskiaj se ueyi nechikol ompa Winnipeg kanin ochantiaya nokni Elsie uan onikijto niaskia.

Onia itech nobicicleta kanaj 320 kilómetros para niajsiskia Winnipeg. Onipanok itech se altepetsintli tlen itoka Kelwood uan ompa ochantiayaj ome tokniuan tlen otechtlajpalotoj. Ijkuak ompa onikatka onimonechiko iuan tokniuan uan onechpakti ken omonechikoayaj. Uan onikitak nochtin tlakamej, siuamej, telpokamej uan ichpokamej omonekiaya tetlapouiskej ijkon ken okichi Jesús.

Ompa Winnipeg, oniknamik nokni Jack porque noijki oyajki ueyi nechikol pero ye ochantiaya Ontario, tlen omokauaya ik norte. Achto tonal, se tokni okijto sekimej moapolaktiskiaj. Ik non, Jack uan ne otiknekiayaj timoapolaktiskej. Uan san niman otiknekiayaj tiyetoskej precursores. Jack omochi precursor ijkuak otlanki ueyi nechikol. Ne san onikpiaya 16 xiuitl uan ok onimomachtiaya pero se xiuitl satepan onimochi precursor.

Opejki nitekiti ken precursor iuan tokni Stan Nicolson ompa Souris tlen poui itech altepetl Manitoba. Uan san niman onikitak oui se tekitis ken precursor. Pero ok otitetlapouiayaj maski ayakmo otikpiayaj tomin. Se tonal, ijkuak otitetlapouitoj, sapanoa otiapismikiayaj pero amo otikpiayaj tomin. Pero otimotlajtlachialtijkej porque kanin otichantiayaj otechkauilitoj miak tlakuali. Amo otikmatkej akin okikauato pero non tonal sapanoa otitlakuajkej. ¡Jehová otechteochi porque amo otimosotlajkej! Opanok se metstli uan sapanoa onimotoma.

Opanok seki metstli uan otechtitlankej itech altepetl Gilbert Plains, tlen omokauaya kanaj 240 kilómetros ik norte ompa Souris. Kanin otimonechikoayaj, tokniuan okipiayaj se amatl kanin okijtoaya keski horas otetlapouiayaj. Se metstli tokniuan amo miak otetlapouijkej uan onikinmilui omonekiaya okachi tetlapouiskej. Ijkuak otlanki nechikol, se tokni tlen yikipia miak xiuitl tekititok ken precursora uan inamik amo momachtia Biblia, ochokatoka uan onechilui: “Onitetlapoui pero amo onikajxiti horas”. Satepan noijki onichokak uan onikilui ma nechtlapojpolui.

Ijkuak ok titelpokamej uan tichijchikauakej, xamo itlaj tikchijtikisaj uan satepan timoyolkokoaj. Non tlen onechpanok. Pero amo onimosotla uan onikitak omonekiaya nikpatlaskia noyelis uan nimochijchikauaskia niktekichiuilis Jehová. Sapanoa techteochiuas toTajtsin Dios tla nochipa tiktekichiuiliskej uan tla tiyetoskej tiyolmelajkej.

Ijkuak onikpiaya 21xiutil onia tlamachtil 14 itech Tlamachtil ika Biblia tlen kichiua Watchtower itech Galaad uan otlanki otimomachtijkej febrero 1950. Otimomachtijkej 103 uan kanaj 25 otechtitlankej Quebec ompa Canadá kanin tlajtoaj francés. Pero akinmej pouij itech okseki tlaneltokalismej sapanoa okintlajyouiltijkej tokniuan. Onechtitlankej itech altepetsintli Val-d’Or uan ompa kikixtiaj oro. Se tonal, otitetlapouitoj itech se altepetsintli tlen itoka Val-Senneville. Teopixki otechilui techuitekiskia tla amo san niman tiaskiaj. Onikteluito uan tekiuajkej okinauatijkej ma kitlaxtlaua porque okinekiaya techuitekis.

Nochi tlen otechpanok moixmati ken “Ijkuak omoteuijkej itech Quebec”. Kanaj trescientos  xiuitl teopixkej omosetilijkej iuan políticos uan opejkej kintlajyouiltiaj iTlaixpantijkauan Jehová. Melauak otitlajyouijkej. Maski amo timiakej otikatkaj amo keman otimosotlajkej. Akinmej melauak okinekiayaj kixmatiskej Jehová ompa Quebec, okineltokayaj tlen otikintlapouiaya uan ne onikinmachti miakej tlen opejkej kichiuaj tlen kijtoa Biblia. Onikinmachti majtlaktli tlen opouiayaj itech se kalchanejkej uan opejkej kitekichiuiliaj Jehová. Non okinpaleui oksekimej ma kikauakan teopan. Ok otitetlapouijkej uan satepan nochi omoyektlali.

Itech 1956 onechtitlankej Haití. Misioneros tlen ompa otetlapouiayaj okitayaj oui momachtiskej francés. Pero okinkakiayaj maski amo otlajtoayaj non tlajtoli. Tokni Stanley Boggus tlen okatka misionero, okijto: “Otechtlajtlachialti ijkuak otechiluiayaj okinekiayaj techpaleuiskej para timotlapouiskiaj ika intlajtol”. Ne yonikmatiaya francés porque onimomachti ijkuak onikatka Quebec. Pero satepan otikitakej tokniuan san otlajtoaya criollo haitiano. Uan tla otiknekiayaj nochi kuali ma kisa omonekiaya timomachtiskej intlajtol. Nochi kuali okiski porque otimomachtijkej intlajtol.

Cuerpo Gobernante okijto uelis tiktlajtolkuepaskiaj revista Akin Tetlapouijtok uan okseki amatlajkuilolmej ika criollo haitiano uan ijkon tikinpaleuiskiaj tokniuan. Ijkon otikchijkej uan opejki okachi miakej touan monechikoaj. Uan itech 1950 kanaj 99 yotitetlapouiayaj ompa Haití. Pero itech 1960 yotitetlapouiayaj kanaj 800. Ijkuakon, onechiluijkej kox uelis nitekipanoti Betel. Uan itech 1961 onitlamachti itech Tlamachtil itech Tekiuajkayotl. Otikinmachtijkej 40 tlayekankej uan noijki precursores especiales. Itech 1962 omochi se ueyi nechikol uan otikinmiluijkej kox uelis okachi tetlapouiskiaj uan sekimej omochijkej precursores especiales. Nin tlamachtil okinpaleui tokniuan porque yikintlajyouiltiskiaj.

Itech 23 de enero 1962, ijkuak otlanki ueyi nechikol policías okalakitoj Betel. Tokni Andrew  D’Amico akin okatka misionero uan ne otechtsakej uan okinuikakej nochi revistas ¡Despertad! de enero 1962 (ninmej san okatkaj ika francés). Itech revista ¡Despertad! okijtoaya miakej periódicos okijtoayaj ompa Haití otetlajchiuiayaj. Miakej amo okinpakti tlen omoijto uan okijtojkej otikijkuilojkej ompa Betel. Satepan otechkixtijkej nochtin misioneros itech altepetl. Pero tokniuan kuali okinmachtijkej, ik non, kuali otetlapouiayaj maski okintlajyouiltiayaj. Melauak niyolpaki ijkuak nikilnamiki tokniuan otlaxikojkej uan okipiayaj chikauak intlaneltokilis. Axkan yokitlajtolkuepkej Traducción del Nuevo Mundo de las Santas Escrituras ika criollo haitiano uan tejuan otimokuayejyekoayaj amo keman ijkon panoskia.

Satepan onechtitlankej República Centroafricana. Noijki onechtlalijkej ma nitlayekana itech circuito uan noijki onikyekanaya Betel.

Ijkuakon miakej kalmej kanin omonechikoayaj tokniuan amo kuali okatkaj. Onimomachti ken nikololos sakatl uan ijkon uelis tikinkuatsakuaskiaj kalmej. Onechpinauiayaj akinmej onechitayaj. Pero okinpaleui tokniuan uan opejkej kinchijchiuaj kalmej uan noijki opejkej kinyektlaliaj. Teopixkej otechpinauiayaj porque tejuan otikinkuatsakuayaj kalmej ika sakatl uan yejuan inteopan okipiaya lamina. Pero amo otimoyolkokojkej, otikinchijchijkej kalmej uan otikinkuatsajkej ika sakatl. Satepan chikauak oejekak ompa Bangui uan ayakmo otechpinauijkej. Ejekatl okiuikak lamina uan omoketsato itlajkotia se ueyi ojtli. Pero kalmej kanin otimonechikoayaj amo itlaj okinpanok. Uan para kuali tikitaskiaj tekitl tlen ompa omochiuaya, ipan makuili metstli otikchijchijkej se Betel tsikitsin uan se kali kanin ochantiayaj misioneros. *

Itech 1976 ompa República Centroafricana ayakmo otechkauilijkej ma titetlapouikan, ik non, onechtitlankej itech altepetl Yamena tlen poui itech altepetl Chad. Uan ompa onikixmatki Happy se precursora especial tlen oualaya Camerún. Otimonamiktijkej 1 de abril 1978. Ijkuakon san niman opejki se guerra uan otiajkej ik sur itech non altepetl. Ijkuak otlanki guerra, otimokuepatoj uan tokalijtik yochantiayaj soldados. Opolikej amatlajkuilolmej, opoliuik ivestido nosiua tlen okonaki ijkuak otimonamiktijkej uan noijki tlen otechtliokolijkej. Pero amo otimosotlajkej. Uan ok onikatka iuan nosiua uan otiknekiayaj okachi tiktekichiuiliskej Jehová.

Opanok ome xiuitl, otechkauilijkej ma titetlapouikan ompa República Centroafricana. Oksepa ompa otimokuepkej uan onitekitik ken tlayekanki itech circuito. Otichantiayaj itech se kali tlen otikuikatinemiayaj uan okipiaya tlen okachi otiktekitiltiayaj. Oui ijkuak uejka otiayaj porque policías otechketsaltiayaj uan okinekiayaj kitaskej tlen otikuikayaj.

Ualeua sapanoa otonaya. Uan amo okatka atl tlen ika moapolaktiskiaj ijkuak omochiuayaj uejueyij nechikolmej. Tokniuan okichkuayaj kanin omeyaya atl uan okinechikoayaj.

Itech 1980 onechtitlankej Nigeria uan ompa otitlapaleuijkej para mochijchiuaskia Betel. Tokniuan okikojkej se kali kanin okitlatiayaj nochi tlen ika titekipanoskiaj uan satepan omonekiaya tikxitiniskiaj uan tikpanoltiskiaj kanin mochijchiuaskia Betel. Se tonal, kualkan onitlejkok ipan non kali onitekipanoto. Pero kanaj tlajko tonal oniualtemok. Uan yokixitinijkaj uan amo onikitak kanin onitlaksak uan oniuetsiko. Sapanoa onimokojko uan onechkixtilijkej radiografías uan akin tlapajtia okilui Happy:  “Amo ximotekipacho. Amo okachi omokojko uan kanaj kaxtoli yopajtik”.

Uan 1986 otiajkej Costa de Marfil uan ompa onikatka tlayekanki itech circuito. Noijki omonekiaya nikintlajpaloti seki tlanechikolmej tlen okatkaj Burkina Faso. Uan amo keman onimokuayejyeko satepan ompa tichantiskiaj.

Opanok cuarenta y siete xiuitl uan itech 2003 otimokuepkej Canadá para titekipanoskiaj Betel. Toamauan okijtoayaj tochan Canadá pero tejuan otikmachiliayaj otipouiayaj África.

Uan itech 2007 ijkuak ne onikpiaya 79 xiuitl otimokuepkej África. Otechtitlankej Burkina Faso uan ompa onechtlalijkej para ma nikinpaleui tokniuan tlen okitaya tekitl tlen ompa omochiuaya. Pero satepan itech non kali opejki tlajtolkuepaj uan okitayaj tokniuan tlen otlayekanayaj itech Betel ompa Benín. Uan agosto 2013 otechtitlankej Betel ompa Benín.

Maski yinikpia miak xiuitl ok niyolpaki nitetlapouia. Yieyi xiuitl, onechpaleuijkej tlayekankej uan nosiua uan omoapolakti Gédéon uan Frégis. Axkan yolpakij kitekichiuiliaj Jehová.

Satepan Happy uan ne otechtitlankej Betel tlen kajki Sudáfrica uan tokniuan nechtlasojtlaj uan nechmaluiaj. Sudáfrica ye chikome altepetl kanin niktekichiuilia Jehová. Uan octubre 2017 otechiluijkej ma tiuiaj ijkuak okiyankuilijkej Warwick (Nueva York). Nin amo keman tikilkauaskej.

Itech Anuario 1994, página 255, kijtoa: “Akinmej yotlaxikojkej miak xiuitl uan amo mosotlaua, tikinmiluiaj: ‘Ximoyolchikauakan uan amo ximosotlauakan, porque nochi tlen nankichiuaj namechtlaxtlauiskej’” (2 Crón. 15:7). Happy uan ne yotikijtojkej amo keman timosotlauaskej uan tikinyolchikauaskej oksekimej.